Saint-Exupéry, berrirakurrita

Egun hauetan bi liburu irakurri ditut, biak Antoine de Saint-Exupéry idazle frantziarrekin lotuak. Horrekin batera, dokumental bat ere ikusi dut idazle beraren gainean.

Lehen liburua izan da biografia bat, orain dela gutxi argitaratu dena, gaztelaniaz: Antoine de Saint-Exupéry. Aviones de papel, Montse Morata kazetari espaniarrak idatzia. Oso gustura irakurri dut, lan honetan egileak idazle frantsesaren biografiarekin batera, haren idazlanak aztertzen baititu, ikertuz, gainera, batak zer garrantzia duen besteetan. Oso lan serioa egin du Moratak, baina baita iradokitzailea ere, Saint-Exupéry ertz askoko idazlea baitzen. Zenbait momentutan Stefan Zweig idazle austriarraz gogoratu naiz, garai hartako beste idazle erraldoi bat. Ez bata ez bestea ez ziren bizirik atera bigarren gerratik, nahiz eta zirkunstantzia oso bestelakoetan gertatu hori. Edozelan ere, pertsona ezinago interesgarria aurkitu dut liburuan, eta izugarri erakargarria bere humanismoan.

Liburua irakurtzen ari nintzela, eta elementu osagarri moduan, Youtuben begiratu eta dokumental bat aurkitu nuen, DW telebista alemaniarrak egina, El cielo y el mar, non kontatzen baita idazle frantziarraren bizitza eta zelan aurkitu zen haren errekonozimentu-hegazkina, Saint-Exupéryk bere azken hegaldian erabili zuena. Dokumentalak indartu eta osatu egin zuen, irudiekin, liburuak nigan egindako inpresioa.

Behin liburua irakurrita eta dokumentala ikusita, Printze txikia liburua irakurtzeko gogoa sartu zitzaidan, eta etxeko apalategietan begiratzen hasi nintzen. Bi ale aurkitu nituen, euskaraz: Xalbador Garmendiak euskaratutakoa, eta Patxi Zubizarretak itzulitakoa. Azken hau irakurri dut —lehen aldian Garmendiak itzulitakoa irakurri bainuen, aspaldi—, baina beste modu batean, kontuan hartuta aurreko liburuan jasotako informazioa. Gustura berrirakurri dut, eta bat nator Montse Moratarekin, nik ere uste baitut Printze txikia ez dela haurrentzako liburua, mundu guztiarentzat baizik.

Kategoriak Liburuak | Etiketak , , , , | Utzi iruzkina

Victor Mora, in memoriam

Hogeitaka urte izan arte ez nuen jakin Victor Mora idazleak sortu zituela El capitán Trueno eta El Jabato komikietako gidoiak, nire haurtzaroan hainbesteko poza eman zidatenak. Niri eta beste askori, 50. hamarkadan komiki zaleak baiginen Musakola auzoko neska-mutikoak, Mondragoen, mutikoak batez ere. Trukatu ere egiten genituen komikiak, esku artean geneuzkanak behin eta berriro irakurrita.

Uste dut Triunfo aldizkarian ikasi nuela Victor Mora hil berriari buruz: Bartzelonan bizi zela, komunista zela, eta, Trueno eta Jabatoz gain, beste hainbat komiki sortu zituela. Atzo, berriz, jakin nuen hil egin dela, 85 urterekin. Lerro hauek eskaini nahi dizkiot, esker onez, haurtzaroan berak eskaini zigun entretenimendu apartagatik. Berarekin zaletu ginen irakurtzera eta ikasi genuen gaizkiari beti egin behar zaiola aurre.

Kategoriak Sailkatugabeak | Etiketak , , , | Utzi iruzkina

Idazteko tresnak, nonahi

Behin baino gehiagotan esan dut oso pozik nabilela Ulysses aplikazioarekin. Berau erabili nuen Jon Salaberri liburua idatzi eta argitaratzeko, eta berau erabiltzen dut nire blogeko mezuak idazteko.

Hala ere, banuen baina bat: Ulysses bakarrik dabil MacOS eta iOS ingurunetan, alegia, Applen baratzean. Nik instalatuta daukat nire iMac ordenagailuan eta baita nire iPadean. Telefonoan ez, nire telefonoa Android sistemarekin dabilelako.

Atzo baina, aprobetxatuta Ulysses aplikazioaren azken bertsioak aukera ematen duela edukiak sinkronizatzeko Dropbox karpeta batekin ere, aurkitu nuen mobileko hutsunea betetzeko modua. Instalatu nuen iA Writer aplikazioa nire mobilean (telefonoko bertsio hori doakoa da), eta bertako edukiak Dropboxen jarri, karpeta batean, berau sinkronizatuta Ulysses aplikazioarekin. Era horretan, ideiaren bat baldin badaukat, edo zenbait ohar hartu nahi baditut, geroago Ulyssesen garatzeko, mobilean idatziko dut, eta gorde testu huts gisa Dropboxen. Gero, Ulyssesek ireki egingo du Markdown formatuan.

Pozik nago bidezidor horrekin, areagotu egiten dudalako Ulyssesen ahalmena nire zerbitzuan, ordaindu behar barik iPhone bat. Hori guztia posible izan da Markdown hizkuntzari esker, unibertsala delako: bertan idatzitako testuak edonon erabil daitezke: MacOS, iOS, Android, Windows, Linux…

Mezu honen testua nire mobilean zirriborratu nuen, eta geroago, Ulyssesen jarrita, bertan garatu dut, niretzat mahai gaineko ordenagailua askoz erosoagoa baita luze idazteko.

Kategoriak Idazkuntza | Etiketak , , , , | Utzi iruzkina

Ulysses, gero eta hobea

Dena ondo irteten bada, hau izango da nire lehen artikulua Faroa blogean, argitaratzen dudana sartu barik WordPress blog-plataforman, hortxe dago-eta ostatu hartuta Faroa. Eta hori izango da Ulysses idazteko aplikazioari esker, bere azken bertsioak aukera ematen baitu (lehenago Medium plataformarekin egiten zuen bezala) WordPressen zuzenean argitaratzeko, Ulysses aplikaziotik irten barik.

Ulyssesen bertan zaudela, hainbat aukera dituzu: hauta dezakezu oraintxe bertan argitaratzea, arratsaldeko 16:00etan edo WordPressera igotea zirriborro gisa. Halaber, erabaki ditzakezu kategoriak eta etiketak. Argazkiak ere, bertan sar ditzakezu. Azkenik, erabaki dezakezu zer formatutan esportatu WPera: HTML edo Markdown, WordPressek biak babesten ditu-eta.

Hori guztia egin daiteke orain Macintoshetik edo iPad zein iPhonetik.

Captura de pantalla 2016-08-05 a las 10.50.25

Kategoriak Blogak | Etiketak , , , , | Utzi iruzkina

Hamahiru urte geroago

Fatima-Joxe

Fatima Aranzabal eta Joxe Aranzabal neba-arrebak, Esteñibar baserrian, Elorrion.

Atzoko egunez, orain hamahiru urte, hezur-muineko transplantea egin zidaten Valdecillako Ospitalean, Santanderren. Urtebe eginda kimioterapiarekin, transplantea zen azken tratamentua Linfoma folikularra gainditzeko, horixe aurkitu baitzidaten urtebete lehenago, irailaren 11n.

Zorte itzela izan nuen, zeren etxean bertan aurkitu bainuen emalea hezur-muninaren transplantea egiteko: Fatima arreba gazteena.

Transplante hark bi ondorio izan zituen nagusi: batetik, sendotu egin zuen ordura arteko tratamentuaren eragina; bestetik, aldatu egin zidan odol mota. Transplantea egin aurretik, A+ zen nire odola. Handik irtendakoan, ostera, 0-, Fatimaren odol-mota berbera.

Atzo, beste askotan bezala, Esteñibar baserrian elkartu ginen, Elorrion, hantxe bizi baita Fatima, eta, argazki hau atera ondoren, kanpoan afaldu genuen, Fred gure lagunarekin batera, eta, ondoren, Musikaire jaialdira jaitsi ginen, Quimi Portet abeslari katalanari entzutera. Jaialdi ederra, urteurren pozgarri baterako.

Gaixoaldiaren berri Sustatu agerkarian eman nuen, 18 ataletan. Inork nahiko balu hura irakurri, azken ataletik irits daiteke gainerako guztietara.

Kategoriak Minbizia | Etiketak , , , , , , | Utzi iruzkina

Anbotoko heretikoak eta Elizaren gehiegikeriak

SantaInquisicionGoya

“La Santa Inquisición”, Francisco Goya pintorearena.

Egun hauetan liburu bat irakurri dut, Los herejes de Amboto. “Luteranos” en el año 1500, Ander Berrojalbiz durangarrak idatzia eta Pamiela argitaletxeak kaleratua. Liburuak barrenak astindu dizkit, ikusita garai hartan Eliza katolikoak zelako kontrol soziala eragiten zuen, horretarako jendea torturatu eta hil behar bazuen ere.

Europan bezala hemen ere, XIV. eta XV. mendeetan Eliza katolikoak gogor jazarri zituen Eliza bera erreformatu nahi zutenak, eskandalizatuta zeudelako Elizako agintarien jarreraz edo beste modu batean interpretatzen zituztelako liburu santuak. Iritzi-garbiketa egiteko, Elizak berak Inkisizioa sortu zuen, eta horrek Euskal Herrian ere arrasto odoltsua utzi zuen, Logroñon bezala Durangon ere.

Har dezagun Marina Perez de Gosentzia andre durangarraren kasua. Liburuak horrela dio:

  • Marina Perez de Goxencia, vecina de Durango. Relaxada en estatua y exumados sus huessos por herege apostata. Año de 1500.

Antza denez, Marina Perez de Gosentzia familia onekoa zen, baina horrek ez zuen libratu Elizaren amorrutik. Bere kasuan, hil ondoren epaitu zuten. Errudun zela iritzita, haren irudi bat atera zuten Durangoko elizatik, adierazteko egotzi egin zutela elizaren komunitatetik. Gainera, haren hilotza lurpetik atera eta erre egin zuten, eta haren errautsak haizatu. Hori nahikoa ez, antza, eta Elizak oihalak eskegi zituen Durangoko elizan, “sanbenito” izenekoak, non agertzen baitzen goian gaztelaniaz aipatu dugun esaldia, heretikotzat hartutakoaren familia lotsarazteko belaunaldiz belaunaldi. Durangon 1809a arte egon ziren halako sanbenitoak eskegita bertako parrokian, hiru mendez alegia.

Maria San Juan de Garonda emagin mungiarrak ez zuen hainbesteko zorterik izan, sorgina zela akusatuta, torturatu eta erre egin baitzuten, nahiz eta berak akusazioa ukatu. Liburuak horrela dio:

  • El 5 de octubre fue sometida a tormento. El documento dice que a la partera se le dio “riguroso de garrucha”. La “garrucha” consistía en suspender en el aire al acusado colgándolo de una soga que pasaba por una garrucha o polea; la soga se ataba a una o ambas manos, en ocasiones puestas a la espalda, y, para incrementar el dolor, podía llegar a sujetarse una piedra a los pies del reo.

Torturapean ateratako aitorpenetan oinarrituta, Inkisizioak erruduntzat jo zuen emagin mungiarra Durangon, heretikotzat alegia, eta erre egin zuen, eta, Maria Perez de Gosentziari bezala, ondasunak kendu.

Hori guztia, eta askoz gehiago, legearen barruan egin zuen Eliza katolikoak Euskal Herrian eta “Jainko infinituki on eta ahalguztidunaren izenean”.

Liburuak halako hausnarketa ilunak eragin dizkit, baina gustura irakurri dut, egileak lan handia egin baitu argitzeko garai hartan Durangon gertatutako zenbait kontu.

Inkisizioa2

Inkisizioak tortura erabiltzen zuen akusatuen aitorpena lortzeko.

Kategoriak Liburuak | Etiketak , , , , , | 2 iruzkin

Vellum: liburu digitalak, errazago

vellum-mba-ipad-backdrop

Orain arte zaila izan da nork bere liburu digitala txukun sortu eta argitaratzea, letratipo dotoreekin, kapitulu eta izenburu txukunekin. Orain, berriz, Vellum dago, doako aplikazio bat Mac ordenagailuetarako, eta horrek gauzak izugarri errazten ditu.

Brad West eta Brad Andalman Pixar animazio-enpresako bi langile ohik sortu zuten Vellum, ikusita zein zaila zen idazleentzat liburu elektronikoak bere kasa argitaratzea. Ez dago ukatzerik lan ona egin dutela, Vellumekin askoz ere errazagoa baita liburu elektroniko bat egin eta argitaratzea.

Abiapuntua .DOCX dokumentu bat da. Berdin da idazleak zein aplikazio erabili duen bere lana idazteko, Word, Scrivener edo Ulysses, nik erabili ditudan hiru aipatzearren. Idatzitakoa gordetzen da .DOCX formatuan, eta hori inportatu egiten da Vellum aplikaziora.

Idazleak kapitulutan antolatu badu bere lana, zenbakiak erabilita esate baterako, Vellumek hori atzeman, eta kapitulutan antolatuko du liburua. Hortik aurrera, prozedura erraza da, Vellumen egitura errazari esker, berau hiru zutabetan baitago antolatuta: ezker zutabean, kapituluak; erdikoan, aukeratutako kapitulu baten testua; eta eskuinekoan, zelan ikusten den azken emaitza telefono, tableta edo liburu-irakurgailu batean.

Idazleak manipulatu ditzake letratipoak, estiloak eta txantiloiak, eta berehala ikusi zelan ikusiko den azken aparailuan, esportatzen ibili behar barik, eta gero probatzen han eta hemen. Hortxe dago Vellumen abantailarik handienetakoa.

Azken emaitza (liburu digitala, alegia) salgai jar daiteke Applen iBooks dendan, Amazon, Kobo, Nook eta Google Play dendetan, Vellumek zehatz-mehatz esportatzen du-eta liburua denda horiek eskatzen dituzten xehetasun guztiekin. Halaber, aukera ematen du liburua ePub formatuan esportatzeko, beta irakurleek iradokizunak egin ditzaten.

Liburu bat argitaratzea 30 dolar kostatzen da; 10 liburu argitaratzea, berriz, 100 dolar; eta lizentzia mugagabea erostea, 200 dolar. Hemen dago tutorial ona, eta bertatik jaits daiteke Vellum aplikazioa.

Probatu dut aplikazioa, lehendabizi jaitsita eta gero tutoriala eginda, baita bertan nire materiala txertatuta, eta zoragarri ibili da. Soilik azken pausoa ez dut eman, liburua formatu guztietan argitaratzea. Hori liburu bat egin nahi dudanerako utziko dut.

Kategoriak Liburuak | Etiketak , , , , , , , , | 2 iruzkin

Eskuin espainiarraren erregaia

Hauteskunde-gauean entzun nion ezker abertzaleko kide bati Euskadik eta Kataluniak bozkatu dutela Espainia aldatzeko, baina Espainiak bozkatu duela Espaina bera ez aldatzeko.

Bat nator iritzi horrekin, baina zer dela eta Espainiak ez du nahi aldatzerik, halako ustelkeria eta desgobernu bizi ondoren? Suso de Toro kazetari galiziarrak arrasto bat utzi zigun bozketa-eguna egin baino lehenago, joan den ekainaren 15ean El Diario.es egunkarian idatzitako zutabe batean: “Más que dudas”. Horrela zioen:

La derecha española está unida por una fe nacionalista y reaccionaria, un españolismo tan exaltado como acomplejado e ignorante. Ese carburante ideológico le permite a la derecha seguir movilizada y apoyando a “su” partido haga lo que haga, aunque sus dirigentes nos metan en guerras, roben y cobren sobres con dinero procedente del delito les da igual, y aunque desprecien a su candidato lo votan. Me parece un indudable logro político de Aznar, pero un logro miserable que corrompe todo lo que haya de decente en una sociedad.

Kategoriak Politika | Etiketak , , , , , | Utzi iruzkina

Idoia Larrañaga, Donejakue bidean

27842785341_ca20c8fd7b_o

Idoia Larrañaga Najeran, Donejakue bidean egindako lagun korear batekin.

Urtebete eta erdi pasatxo tratamenduan ibili ondoren bularreko minbiziari aurre egiteko, indartsu sentitu zenean, Idoia Larrañaga elorriarrak erabaki zuen Donejakue bidea egingo zuela, bakarrik joanda.

Esan eta egin. Hilabetez-edo prestaketak eginda, ekainaren 18an abiatu zen Orreagatik. Dagoeneko astebete egin du, laurden bat, eta aldi horretan denetik tokatu zaio: euri-zaparradak, bero kiskalgarriak, aldapak, lauak, taldean ibiltzea, bakarka…

Hala ere, indartsu iritsi da Santo Domingo de la Calzadara, Errioxan. Hantxe izan ginen atzo, eta ikusi genuen Idoia sendo eta zindo dagoela, pozik orain arteko esperientziarekin. Bere azken asmoa da Santiago de Compostelara iristea santuaren egunean bertan. Seguru gaude lortuko duela, eta sekula ez duela ahantziko bidean bizitzen ari den esperientzia.

Flickr-en album bat sortu dugu, Idoia Larrañaga Donejakue bidean, bertan erakusteko Idoiak bere bidean izango dituen esperientziak.

Kategoriak Lagunak | Etiketak , , , , | Utzi iruzkina

Horrelako leku batean ikasi nahiko nuke

Captura de pantalla 2016-06-16 a las 22.39.10

Gaztea banintz, eta unibertsitate-ikasketak aukeratu beharko banitu, nahiko nuke Ikus-entzunezko komunikazioa ikasi Mondragon Unibertsitatean, Aretxabaletako campusean zehazkiago, liluratuta nago-eta zein interesgarri bihurtu duten ikasketa-prozesua nire lankide ohiek.

Goienako bideo hau ikusteak sendotu du nire iritzia, aurretik lankide ohiei entzunda nekien arren ikasturte honetan aldaketa sakona egin dutela irakasteko moduan.

Bideoan ikusi ditut 2. mailako ikasleak buru-belarri lanean, taldetan, pozik eta emozio puntu batekin, atzo zen-eta estrenatzekoa eurek sortutako telesail baten lehen kapitulua. Neure artean: “Bigarren mailan daude eta dagoeneko egin dute programa oso bat telebistarako! Hori bai balentria!”.

Lan-sekuentziak

Hemen dago aldaketa handiaren gakoa: lan-sekuentziak. Amaia Pavon irakasleak Atabala blogean esplikatu duen moduan, “ikasturtea ez da ikasgaika edo materiaka antolatu, aldiz, ikasleak proiektu edo sekuentzia bakarrean jardun dira hiru, lau, bost edo sei astez, eta guztira, ikasturtea, hainbat lan sekuentziez osatuta egon da”.

Gero esplikatzen du berak eta Idoia Astigarragak koordinatu duten sekuentzia: Entretenimentuzko programa bat sortzea telebistarako. Sei aste behar izan dute ikasleek lan-sekuentzia hori osatzeko, eta emaitza da “Bota erronka” izeneko saioa, zortzi astez Goiena Telebistak emango duena, 2. mailako talde bakoitzak atal oso bat egin behar izan baitu.

Merezi du Amaia Pavonen artikulua arretaz irakurtzea, hortxe dago-eta iraultzaren gakoa, eta horrek esplikatzen baitu ikasleen inplikazioa eta erakutsitako maila. Amaiak horrela amaitzen du bere azalpena:

Duda barik, lan-martxa gogorra izan da ikasle zein irakasleontzat, denok ere nekatu samar amaitu baitugu sekuentzia. Eguneroko lan-dinamikak ere badu nondik hobetu, datorren ikasturterako birplanteatu behar diren jarduerak egon badaudelako. Hala eta guztiz ere, egon diren emaitza bikainak kontuan hartuta, eta ikasleen gogobetetze maila ikusirik, arrakastatsua izan da lan-sekuentziaren lehenengo saiakera.

Izango dute, bai, zer hobetua datorren ikasturterako, baina, kanpotik ikusita, erabat erakargarriak egin zaizkit bai metodologia eta baita emaitza ere. Horregatik diot neuk horrelako leku batean ikasi nahiko nukeela. Zorionak nire lankide izandakoei eta ikasleei, lan ederra egin dutelako, ezinago interesgarria!

Kategoriak Hezkuntza | Etiketak , , , , , , , , , , | 2 iruzkin