Alkateak irratian

Data: 2014(e)ko otsailaren 28a Egilea: Joxe Aranzabal

Gustura entzun dut Euskadi Irratian Maite Artola kazetariak zelan hitz egiten zuen Euskal Herriko hiru alkaterekin, oker ez banago Agoitz, Zamudio eta Zumarragakoak, hizpide zutela azken aldian euren herrietan agertu diren pintadak. Gustura entzun dut, euskaraz ari zirelako, natural eta ondo, eta hitz egiten ari zirela, euren hitzetan ez dudalako sumatu alderdikeria arrastorik, gure politikariengan nahiko gauza arraroa gaur egun.

Kategoriak Irratia | Etiketak , , , | Utzi iruzkina

Julian Aranzabal, Arrasate Press aldizkarian

Data: 2014(e)ko otsailaren 26a Egilea: Joxe Aranzabal

Julian_Aranzabal

Sergio Azkarate lagunari esker, berak hartu du ardura hasierako Arrasate Press aldizkariaren zenbait lan sarean jartzekoa, webean ikusi dut badela elkarrizketa bat, 1989ko otsailaren 24an Estepan Plazaolak eta Jesus Mari Garaik gure aitari aldizkarian bertan (12. zenbakian) eta “Famauen ahotik” atalean egindakoa, horrela titulatuta: “Soñue joten auzoko jaixetan eta bodetan ibiltten gitzuan gehixen bat”. Atal hartan atera ziren elkarrizketa guztiak bezala, hau ere Mondragoeko euskaran dago idatzita, hitanoa erabilita.

Elkarrizketan bertan aitak dioenez, bere kasa ikasi zuen soinua jotzen, “entzunde eta hola”, eta hor irakasle izan zuen tio Bixente, gure amandrearen anaia, berau Zaloña baserrikoa, Aretxabaletan. Goiko argazkian erdian agertzen da tio Bixente, bere bi ilobarekin: Julian ezkerrean eta Felix eskuinean. Aitak 15 urterekin egin zuen debuta, Udala auzoan, Arrasaten bertan, eta Aramaiotik San Prudentziora bitarteko auzo eta herrietan ibiltzen zen. Osaba Felix, bestetik, goi mailako soinujolea izan zen.

Hona hemen Estepanek eta Jesus Marik Arrasate Press-en egindako elkarrizketa, hitzez hitz ekarria:

Ikesi zelan?

Ikesi… ikesi neure konture ein naixuan, entzunde eta hola. Gero lanien hasi nitzenien, hemen Zerrajeran, apopillo egon nitzuan ezkondu arte eta orduen ibili nitzuan bandako diretoriaz solfeo apurtxo bat ikesten, bañe gero be gehixen bat geure kasa. Orduen soinujoleik egon be etxauan oin beste ta nok erakutsik pe ez.

Eta ze fiesta-modu izeten zan?

Auzoko jaixetan eta bodetan ibiltten gitzuan gehixen bat. Jaixetako gorabehera guztiekin mutillek arregletan zittuan. Orduen tabernaik pe ez gaurko moduen ta eruen ardaue ta botie ibiltten juen bueltaka. Akaberan kontuek ein, danen artien pagau ta aurrera.

Bodetan be sarri. Baserrixen bertan eitten zittuan ta bi egun be iguel jan ta eran majo eindde. Orduen gainera mutil kuadrilliek hartu soñujolie eta nobixa bille jueteko ohitturie jauan.

Eta juen-etorrixek…?

Ahal zan lekuen bizikletan eta bestela oñez. Tokau izen jatek anaie eta bi soñu Bergatik Atxabaltaraño eruen bierra. Bañe… hala be pozik bizikletie euenien.

Behin pasau jatan Aramaixon soñue jo-ta nobixie be baneukan ta hari be lagundu ein bier ta bizikletiaz zer ein ez nekixela. Han etorri jatan Atxabaltako lagun bat, berak eruengo euela ta Atxabaltan izango nauela. Neska-laguntzen Gellaoraño jauna, allegau nok Atxabaltara ta ez bizikleta ta ez demonio, oñez Mondraura.

Itxurie harek pe harrapau juan norbait besartien ta, ni ta nire bizikleta kontuok ahaztu.

Eta abariekin eta, zela?

Trabaik ipintten ez euienak be bazittuan bañe bai beste batzuk gogor hartu be. Behin pasau jakuan, Arkarazoko jaixek ziela ta hartu juau juateko abixue, itxurie abariek jakin jok nunbaittetik, hartu mutillen bat edo beste ta dana zangaz jositte etxuan ba itxi dantzalekuoi. Han akabau zuan gure funtziñue.

Arientzakue be okerra zuan horretan, ha soñue eta juergie euenien sufriruten egoten zuan, ordue allegau ta dantzan ebitzen neska-mutilekana juen heldu besotik eta etxera bieldu be iguel…

Kategoriak Familia | Etiketak , , | Utzi iruzkina

Julian Aranzabal, in memoriam

Data: 2014(e)ko otsailaren 17a Egilea: Joxe Aranzabal

Julian-Felix (1)

Gaurko egunez, orain 100 urte, jaio zen gure aita Aguleta baserrian, Angiozarren, artean Elgetako auzoa. Julian 1914ko otsailaren 17an jaio zen, hiru hilabete falta zirela Sarajevo aldean Lehen Mundu Gerra pizteko.

Hamabost urte zituela, Mondragoera egin zuen, Unión Cerrajera fabrikan lan egitera. Erretiroa hartu arte, hantxe egin zuen lan, ajustadore. Gaztetan, soinua jotzen ikasi, eta, lanorduetatik kanpo, soinujole ibili zen inguruetan, erromeriaz erromeria. Gerra Zibila, berriz, soldadutzan harrapatu zuen, Burgosen.

Urte batzuk geroago Paula Mendizabal ezagutu zuen, berau Uritte baserrikoa, Eskoriatzan, eta harekin ezkondu zen. Bost seme-alaba izan zituzten, denak Arrasaten bertan jaioak, Musakola auzoan. Gauza asko gustatzen zitzaizkion (Athletic, Enrike Zelaia, zezenak, pilota, txirrindularitza…), baina, denen gainetik, mendia. Ahal zuen guztietan, mendira egiten zuen, eta, sasoia izanez gero, perretxikoak batzen zituen, gero banatu edo etxean jateko.

Gizon lasaia zen, umore onekoa eta kristaua, nahiz eta gaztetan arazoak izan zituen abade bat baino gehiagorekin, soinujolea izateagatik. 1998an hil zen, Mondragoeko Ospitalean, 84 urte zituela. Argazkian Julian eta Felix anaiak agertzen dira, Guardian, urtero bertan igarotzen baitzuten hilabete, abuztuan.

Kategoriak Familia | Etiketak , , , , , | Utzi iruzkina

Breaking the Code

Data: 2014(e)ko urtarrilaren 23a Egilea: Joxe Aranzabal


Orain bi urte ez nekien nor zen Alan Turing. Bere jaiotzaren mendeurrena zela-eta, hainbat erreportaje irakurri nituen, eta izoztuta geratu nintzen jakin nuenean ni jaio nintzenean, 1952an, epaile batek kondenatu zuela Alan Turing kastrazio kimikora, baldin ez bazuen nahi espetxera joan. Izan ere, Alan Turing matematikari famatua, informatikaren aitzindarietako bat eta gerrako heroia homosexuala zen, eta garai hartan Britainia Handian jende dezente zegoen hemen gure artean Sebastian kardinalak bezala uste zuena gay izatea gabezia bat dela. Eta tratatu egin daitekeela.

Omenaldi txiki bat egin nahi izan diot Alan Turing handiari, eta euskaratu egin dut Breaking the Code filma, 1996an BBCk telebistarako egin zuen pelikula. Bertan Turing-en biografia kontatzen da. Orain bertsio originalean ikus dezakezue, euskarazko azpitituluekin.

Kategoriak Azpitituluak | Etiketak , , , , | Iruzkin 1

Blog plataforma berriak

Data: 2014(e)ko urtarrilaren 15a Egilea: Joxe Aranzabal

Egun hauetan blog plataforma biren berri izan dut: Ghost eta Medium. Biek azpimarratzen dute argitaratzeko erabilerraztasuna eta malgutasuna, WordPress moduko plataformak konplikatuegi bihurtu direla iritzita. Ados nagoenez iritzi horrekin, biak probatu nahi izan ditut, ikusteko nondik nora doan blogen kontu hori.

Ghost

Ikusi nuenean Ghost plataformaren bideoa, erakargarria egin zitzaidan, batetik software libreaz eginda dagoelako, eta bestetik, benetan erabilerraza ematen duelako. Horregatik, kontu bat sortu nuen, baina ez nuen aurrera egin, nork bere zerbitzaria erabil ezean, kobratu egiten duelako. Hor bukatu zen nire ahalegina.

Medium

Honek ez zeukan bideorik erakusteko zelan dabilen, baina erraz egin nuen aurrera bloga sortu bitartean. Medium plataformako sortzaileak Twitter-eko sortzaileak direnez, nork bere Twitter kontuarekin egin behar du bat, Medium-en kontu bat izateko. Hortaz, kasu honetan bloga Joxe Aranzabal da, Twitter erabiltzailea, eta ez dauka izenik (Faroa, Gizakom…). Izena, berriz, artikulu bakoitzak izango du, beronen izenburuarekin. Behin kontua irekita, oso erraza da bloga betetzea: berak eskatzen dizu argazki bat jartzea eta testua sartzea. Argazki nagusia oso handia da, eta ikusgarria egiten da, nik sortutako adibidean bezala. Ondorengo argazkiak hainbat formatutan jar daitezke + zeinua agertzen den tokietan (paragrafo bakoitzaren ondoren, nahi izate aldera), eta klik bat nahikoa da argazkiaren formatua hautatazeko. Testua lantzea ere sekula baino errazagoa da, horretarako nahikoa baita testu zati bat aukeratzea.

Behin artikulua argitaratuta, Medium-ek aukera ematen du bildumak sortzeko (Collections, ingelesez), edo artikulu hori bilduma jakin batean sartzeko. Nik aproba egin dut, eta Travel experiences bildumara bidali. Hala ere, pentsatzen dut ez dutela onartuko, nirea euskaraz dagoelako idatzita. Hortaz, horrelako kasuetan uste dut onena litzatekeela bilduma berri bat sortzea, izenburua euskaraz duela.

Asko gustatu zait Medium-en estetika, minimalista izanda ere, oso dotorea delako. Letratipoa ere dotorea dauka, egokia irakurtzeko.

Kategoriak Blogak | Etiketak , , , , , | Iruzkin 1

Bihar-etziko termostatoa

Data: 2014(e)ko urtarrilaren 14a Egilea: Joxe Aranzabal

Orain sei urte eta erdi, 2007an, lehen iPhone hura ikusi nuenean bezala, gaur ere jakin izan dut zelakoak izango diren bihar-etziko termostatoak. Horretarako nahikoa izan dut Nest izeneko termostatoa ikustea, albiste batean irakurri ondoren atzo Googlek Nest Labs enpresa erosi zuela, aipatu termostatoaren egilea. Orain sei urte eta erdi legez, gaur ere esan dut: ordua zen!

Bospasei urte izango dira gurean termostato bat jarri genuela, etxeko tenperatura automatikoki erregulatzeko. Hala ere, iPhone aurreko telefono aurreratuak nola, termostato hau ere zaila da erabiltzeko, instrukzio konplikatuak ditu eta ez da bat ere intuitiboa. Horregatik, behin baino gehiagotan amorrarazi gaitu etxekook.

Gaur goizean, berriz, lehen aipatutako albistea irakurtzen ari nintzela, zelan Googlek erosi duen Nest Labs, enpresa horren webgunera jo dut, ikusminak jota. Eta, hara: hortxe agertu zait Nest termostatoa, eta aho zabalik geratu naiz, hain da-eta erakargarria.

Ezaugarriak

Batetik, oso itxura polita dauka Nest termostatoak. Bestetik, oso erraza ematen du ezartzeko eta erabiltzeko. Hauek dira berorren ezaugarririk behinenak:

  • Ikasi egiten du. Hau izango da ezaugarririk inportanteena, guk erabili ahala, termostatoa ikasiz joango da zeintzuk diren etxekoon ohiturak eta noiz zer tenperaturak nahi izaten ditugun.
  • Erakutsi egiten du zelan aurreratu energia, hosto berde bat irudikatuta.
  • Urrunetik programa daiteke, telefonoa erabilita.
  • Sentsoreek neurtzen dute tenperatura, hezetasuna, argitasuna, etab.
  • Wi-fi bidez konektatzen da Internetera.
  • Bateria litiozkoa du, eta birkargatu egin daiteke.
  • Hiru hizkuntzatan dago: ingelesa, frantsesa eta gaztelania.
  • Bi urteko garantia du.
  • Farenheit nahiz Celsius erabil dezake tenperatura neurtzeko, erabiltzaileak zelan nahi duen.

Eragozpenak

Nest termostato hau nahiko berria da, eta oraindik badu zer hobeturik. Gaur gaurkoz, eragozpen hauek ikusten zaizkio:

  • Garestia da: 249$.
  • Ez da saltzen Europan, nahiz eta zenbait jendek erabiltzen duen han-hemenka. Oraingoz AEBetan eta Kanadan eros eta erabil daiteke bere ezaugarri guztiekin.
  • Ez dabil 240V konexioekin.
  • Europan ezaugarri asko ezin dira erabili, batez ere Internet bidezkoak. Zenbait erabiltzaile europarrek orri honetan utzi dute beren iritzia Nest termostatoaren gainean.

Laburbilduz. Oraindik goiz izan daiteke horrelako termostato bat erosi eta erabiltzeko, baina gutxienez badakigu aurrerantzean zelakoak izango diren guk nahi ditugun termostatoak. Eta termostatoez ari garela, badaezpada, horra hitz horren definizioa euskaraz:

  • Termostato: iz. (1977) Aparailu bat tenperatura automatikoki erregulatzen duena, edo gailu bat aktibatzen duena tenperaturak maila jakin bat iristen duenean.
Kategoriak Teknologia | Etiketak , , , , | Iruzkin 1

Chariots of Fire: atzera begira

Data: 2013(e)ko abenduaren 17a Egilea: Joxe Aranzabal

Atzo amaitu nuen Chariots of Fire filma euskaratzen, eta Azpitituluak.com webgunera igo nituen azpidatziak. Niretzat, ez da edozein film Chariots of Fire. 1982an AEBetan nintzela, Boisen, berau izan zen ingelesez ikusi nuen lehen filma. Orduko hartan ez nuen zipitzik ere ulertu, artean hasi berria bainintzen ingelesa ikasten, baina liluratuta geratu nintzen irudiekin eta musikarekin. Zine aretotik irtendakoan, agindu nion neure buruari ingelesa ikasi bezain laster, berriz ikusiko nuela.

Urtebete eta erdi geroago, liburua erosi eta irakurri egin nuen, eta orduan bai, ulertu egin nuen, nahiz eta hura ere ingelesez zegoen. Harrezkero, hainbat aldiz ikusi dut pelikula, gaztelaniaz zein ingelesez. Eta ez naiz nekatzen. Musikari dagokionez, askotan entzun dut Vangelisek idatzitako hots banda, etxean eta lasterketetan, eta entzunaz batera, burura datozkit filma ireki eta ixten duten irudiak, non lasterkari gazteak hondartzan entrenatzen diren.

Filma euskaratu bitartean, aukera izan dut berau patxada eta zehaztasun handiagorekin ikusteko. Oraindik ere film duina iruditu zait, ingelesek hain ondo egiten dituzten horietakoa. Gogora ekartzen dit aspaldiko atletismoaren xarma eta gogortasuna. Lan hau bereziki oparitu nahi diet Bego emazteari, Eugenio Astigarragari eta Juan Martin Elexpururi, 2007an nire azken lasterketan lagundu baitzidaten. Bejondeizuela!

Bideo osagarriak

2012ko Olinpiar Jokoak Londresen jokatu zirela-eta, Chariots of Fire bolo-bolo ibili zen berriro Bretainia Handian. Horra bi bideo, ordukoak:

 

Kategoriak Azpitituluak | Etiketak , , , , | Iruzkin 1

Oilartzaindia

Data: 2013(e)ko abenduaren 12a Egilea: Joxe Aranzabal

Euskararen egunean jakin genuen Gramatika batzordeak dimisioa aurkeztu zuela Euskaltzaindian. Biharamonean, berriz, Hiztegi batzordeko buruak ere gauza bera egin zuela, beste haiekin elkartasunez. Geroztik, hainbat arrazoi plazaratu dira han eta hemen dimisioak azaltzeko. Bateratsu, Twitter-en traola bat agertu zen, #Oilartzaindia, aproposa egoera esplikatzeko: oilar asko dago euskal akademiaren oilategian, eta krisi honek oilar jokoa dirudi.

Matxinada eta krisi hau gertatu izan balitz orain 30 urte, arazoa larria izango zen, artean euskararen batasuna finkatu barik zegoelako. Gaur, ostera, batasunaren lanik handienak eginda daude. Ez dugu Euskaltzaindiaren premiarik euskaraz bizi eta lan egiteko.

Ez dakit zehatz-mehatz zer gertatzen den Euskaltzaindian, eta, egia esatera, gogora datorkit Clark Gable-k Gone with the wind pelikularen bukaeran Vivien Leigh-ri esandakoa: “Frankly, my dear, I don’t give a damn”, alegia, bost axola zaidala Euskaltzaindiaren korridoreetan nork nori zer nolako labankada sartu dion. Halako batean, konponduko dira.

Kategoriak euskara | Etiketak , , , , , | 2 iruzkin

Anai-arrebekin, egun pasa

Data: 2013(e)ko abenduaren 7a Egilea: Joxe Aranzabal

Aranzabaldarrak

Bost anai-arreba gara, bi neska (zaharrena eta gazteena) eta hiru mutil. Mondragoen jaio ginen, Musakola auzoan, baina bakoitzak leku batean egin du bizimodua. Atzo, berriz, Elorrion elkartu ginen, bertan Buzkantz Jaia egiten zela aitzakia hartuta. Egun ederra igaro genuen, eguerdian odolosteak probatzen, eta gero elkarrekin bazkaltzen.

Mikel koinatuak atera zigun argazkia, Casajara etxearen aurrean, errebonbiloari konpainia egiten. Ezkerretik eskuinera: Ramon, Fatima, Begoña, Juan eta Joxe.

Kategoriak Familia | Etiketak , , , , | Utzi iruzkina

Play Music probatzen

Data: 2013(e)ko abenduaren 4a Egilea: Joxe Aranzabal

Atzo kontu bat ireki nuen Play Music zerbitzuan, hau ere Googlena. Telefonoan baneukan izen bereko aplikazioa, baina atzo arte, kasurik ere ez. Atzo, berriz, bideo bat ikusi nuen, zelan entzun musika telebistan Chromebook baten bidez, eta nik, telebista ahaztu eta, ez eduki arren ordenagailu mota hori, erabaki nuen probatu egingo nuela nire Chrome nabigatzailean, nire iMac barruan.

Behin Play Music aplikazioa Chromen instalatuta, aplikazioak berak aukera eman zidan bide estandarra edo ordainpekoa hautatzeko, baina bigarren honetan lehen hilabetea doan eskainita, proba gisa. Eta erosi egin nuen lehen hilabetea, 0 euro ordainduta. Ez dakit zergatik, Googlek eskatzen du eragiketa hau ordenagailuan egitea, ez telefonoan.

Aurreko guztia eginda, Ruper Ordorika idatzi nuen bilatzailean, eta Ruperren disko guztiak agertu zitzaizkidan. “Hautsi da Anphora” aukeratu, eta Ruperren lehen diskoa entzuten hasi nintzen. Gero Mikel Laboa, Manel, Yo-Yo Ma, Ken Zazpi, Itzahk Perlman eta abar etorri dira. iMac-ean oso ondo entzuten da musika hau, primeran. Android telefonoan ere, aktibatu egin nuen aplikazioa, eta hor ere musika piloa eskura, nahiz eta entzun, ez den hain ondo egiten, ez bada entzungailuekin.

Hilabete honetan erabili egingo dut Play Music zerbitzua, aprobetxatuta doan daukadala zerbitzu osoa. Hala ere, atzo bertan Google Play dendaren mezu bat jaso nuen postan, esanez urtarrilaren 2an kontrakorik ez badut esaten, luzatu egingo didatela, automatikoki, harpidetza, eta, orduan bai, ordaindu beharko dut, 9,99 euro. Hori ikusita, ohar bat idatzi dut nire egutegian, abenduaren 30ean harpidetza amaitzeko.

Nik Play Music erabili dut proba egiteko. Berdin-berdin egin daiteke Spotify, Pandora, Cloud Player edo iTunes zerbitzuetan. Uste dut denak antzera dabiltzala.

Kategoriak Musika | Etiketak , , , , | Utzi iruzkina