Danimarkako gazteluan, emakumeak nagusi

Data: 2020(e)ko irailaren 29a Egilea: Joxe Aranzabal
Borgen telesaileko kartela.

Iraila hil oparoa izan da gurean afalosterako: ia iluntzero Borgentelesail daniarra gozatu dugu. Zuetako batzuek aspaldi ikusiko zenuten, baina guk orain izan dugu hori egiteko aukera, Netflix-en.

Borgen izenak “gaztelua” esan nahi du danieraz, eta Kopenhagen horrela deitzen zaio Christiansborg jauregiari, non aterpe hartzen duten Danimarkako Parlamentuak, lehen ministroaren bulegoak eta Auzitegi gorenak. Orain hiruzpalau urteDanimarkan izan ginenean, igaro ginen Christiansborg jauregiaren aurretik, eta, kanpotik, itzela ematen du.

Telesailak protagonista nagusi bat du, Birgitte Nyborg, zeina Danimarkako lehen ministro bilakatuko da, lehen emakumea kargu hori hartzen. Istorio honetan, hala ere, pertsonaiarik interesgarrienak emakumeak dira, bai politikan ikusten direnak, eta baita hedabideetan, Borgen telesaila bi mundu horietan oinarritzen baita batez ere.

Ezinbestean horrelako telesail batean, boterea da elementu ezinbestekoa hemen, pertsonaia gehienek boterearen inguruan egiten dute-eta borroka, etikaren zentzu handiagoz edo txikiagoz. Eta boterea lortzeko borrokak bidean uzten dituen zauriak ere agertzen dira: familian, osasunean, bikote-harremanetan… Dena oso ondo josita, aktore onekin.

Hiru denboraldi, hiru hizkuntza

Hiru denboraldi ikusi ditugu (antza denez, aurrerantzean Netflixek ekoiztuko ditu hurrengoak), bakoitza hizkuntza batean.

Lehen denboraldia gaztelaniaz ikusi genuen, ez genuen-eta ingelesezkoa aurkitu (serie gehienak ingelesez ikusten ditugu, ingelesezko azpidatziekin). Bigarrena, berriz, ingelesez jaso genuen, hegoamerikarrez ikustea gogorra egiten zitzaigun-eta. Eta hirugarrena, danieraz, gaztelaniazko azpidatziekin. Hiruretan moldatu ginen ondo, baina niretzat hirugarren moduak bete ninduen gehien.

Borgen da Europak egiten dituen ekoizpen onen adibide bat. Oraindik ikusi ez duzuen telesail-zaleek hortxe duzue ikusteko aukera. Merezi du.

Kategoriak Telebista | Etiketak , , | Utzi iruzkina

Aitari gutuna

Data: 2020(e)ko irailaren 17a Egilea: Joxe Aranzabal

Egun hauetan Franz Kafka idazlearen lan bat irakurri dut katalanez: Carta al pare. Institutu garaian Metamorfosiak(orduko hartan gaztelaniaz irakurria) eragin zidan zirrararen parekoa eragin dit gutun honek, bertan Kafka oso gogorra baita bere aitarekin.

Kafkak tirano bat deskribatzen digu eskutitz horretan, kanpora begira gizon indartsua eta liluragarria, baina etxe barruan eta familia-harremanetan ogro hutsa, semearen barne-oreka betiko suntsituko zuena.

Kafkak lehen orrietatik bistaratzen du gutunaren tonua, banan-banan aletzen baititu aitak eragin dizkion kalteak: beldurra, erruduntasun-sentipena, hitz egiteko moztasuna, angustia, ezkontzeko ezintasuna…

Orriok irakurri ahala, gura barik gogoratu naiz Gregor Samsarekin, zeina goiz batean zomorro bihurtuta esnatu baitzen Metamorfosia nobelan, han ere, aitaren beldur bizi zen-eta Gregor, bizitza errealean Franz bizi izan zen legez.

Gutun bezala luze samarra da hau, 87 orrialde, baina liburu gisa, txikia. Kontuan hartuta Metamorfosiak hiru itzulpen izan dituela euskarara, harritzekoa da oraindik ere gutun hau inork ez euskaratu izana. Ea norbait animatzen den.

Kategoriak Liburuak | Etiketak , | Utzi iruzkina

Oñatiko emakumeak, harribitxi bat

Data: 2020(e)ko ekainaren 30a Egilea: Joxe Aranzabal
“Oñatiko emakumeak” liburutxoa gainbegiratzen. (Argazkia: Joxefe)

Oraingoan Oñatiko herritik dator notizia. Izan ere, Joxe Felix Diaz de Tuesta lagun argazkilariak liburutxo zoragarria atera du: Oñatiko emakumeak. Bertan Oñatiko 35 emakume agertzen dira, 11 familiatakoak, belaunaldi diferentekoak (ahal denean birramama, amama, ama eta alaba eskemarekin), eta berauen argazkien ondoan, haien bizipenak, sentipenak eta aldarriak. Argazkiak, zuri-beltzekoak dira, eta Oñatin eginda daude, Gandiaga Topagunean, Arantzazun.

Liburua, hortaz, txikia da, baina harribitxi benetakoa, modu birgeroan eginda baitago: bertako orriak zabalgarriak dira, eta aleak banan-banan daude koadernatuta, eskuz. Lan honetan aipatzekoak dira Nahikari Mora, berau diseinuaren egilea, eta Zigor Anguiano Calzada, Espainiako Sari Nazionala Koadernaketa arloan, zeinak eskuz josi baititu orriak, modu erabat artesanalean.

Fitxa teknikoa

  • Formatua: itxita, 11 x 110 mm; zabalduz gero, berriz, 48 x 11 mm.
  • Azala: 300 gramoko kartulina gogorrekoa, mate glasofonatua eta estanpatua.
  • Barrukoa: 11 orri zabalgarri, gehi beste 20 orri, 200 gramoko kartulinan, mate glasofonatua.
  • Koadernaketa: eskuz josita, modu guztiz artesanalean.
  • Argazkiak: Joxefe Diaz de Tuesta.
  • Argitaletxea: Artixa Elkartea.
  • Babeslea: Oñatiko Udala.

Argitalpenak

Liburuak 35€ balio du, eta askok nahi izango dute ale bat etxean eduki, garai bateko adierazle ederra delako. Ikusita, bestalde, lehen argitalpena eskuetatik kendu ziotela Covid-19 pandemia hasi orduko, egileak bigarren argitalpena egin du:

  • Lehen edizioa: 2019ko azaroan, 60 ale.
  • Bigarren edizioa: 2020ko ekainean, 100 ale.

Zelan lortu liburua

Bi modu daude liburuaren ale bat lortzeko:

  1. Oñatiko hiru salmenta-guneetara joanda:
  • Txokolateixa dendan, Oñatin.
  • Natxo Santos argazki-dendan, Oñatin.
  • Nagore Goñi argazkilariaren estudioan, Oñatin.
  1. Joxeferekin harremanetan jarrita:
  • Telefonoa: 677 536 846
  • e-posta: arrasateargitan@gmail.com

Joxe Felix Diaz de Tuesta

Joxe Felix Diaz de Tuesta (Gasteiz, 1953), Enpresa-ikasketak egindakoa da Deustuko Unibertsitatean, Donostian, eta euskalgintzan egin zituen urterik gehienak: Arrasateko AEK euskaltegian, Bergarako UNEDen eta Arrasateko Udaleko Euskara Zerbitzuan. Halaber, Arrasate Euskaldun Dezagun (AED) euskara elkartearen, Arrasate Press astekariaren eta Arrasate Telebistaren sortzailetarikoa izan zen.

Gaur egun Oñatin bizi da, erretiroa hartuta, eta argazkigintzari eskaintzen dizkio ordu asko. “Makina bat urte daramat argazkiak egiten, plazer hutsagatik, gustatzen zaidalako, alegia. Orain dela hamazazpi bat argazki digitalak egiten hasi nintzen eta geroztik Kodak eta Fujifilm pelikulak erabiltzeari utzi diot. Etxea argazki albumez beteta daukat, eta ordenagailua, irudi digitalez”.

Liburuak

Joxefek hainbat argazki-liburutan parte hartu du. Batzuetan, editore moduan; eta beste batzuetan editore eta argazkilari gisa: 

Joxeferen lanak Interneten

Aspaldi honetan, Joxefek Interneten erakusten ditu bere lanik gehienak, “nire ustez, Internet baita munduko erakusketa aretorik handiena eta, ziur aski, onena”. Eta sarean Atauri goitizena erabiltzen du, bere amamaren herriaren izena.

Oñatiko 35 emakume, 11 familiatakoak, euren historia eta istorioekin. (Argazkia: Joxefe)
Kategoriak Liburuak | Etiketak , | Utzi iruzkina

Igande hura Anoetan, orain 25 urte

Data: 2020(e)ko maiatzaren 28a Egilea: Joxe Aranzabal

Aspaldi agindua nien ilobei Anoetara eramango nituela Real-Athletic ikustera, eta, bide batez, futbol-zelai berria ikustera. Hortaz, 1995eko maiatzaren 28an, bazkalostean, autoan sartu nituen lau ilobak —Asier, Ane, Mikel eta Jon—, eta Donostiara egin genuen, kriskitinak baino poziago. Lehen hirurak, durangarrak, real zale amorratuak. Laugarrena, elorriarra, athletic zalea.

Anoeta, lepo. Zerikusirik ez nik ezagutzen nuen Anoetako futbol-zelaiarekin, askoz zabalagoa eta etzanagoa. Mutur batean tokatu zitzaigun, ate baten atzean, eta, egia esan, ez genuen gehiegirik ikusten. Baina giroa itzela zen. Kontua da orduko hartan Realak errepasoa eman ziola Athletici, 5-0 irabazita. Durangoko ilobak, pozez zoratzen. Jontxu, berriz, lur jota. Hala ere, giro onean itzuli ginen etxera.

Gaur, ostera, prentsaren errepasoa egiten nenbilela, goiko portadak akordura ekarri dit egun hura, eta partekatu egin dut emaztearen familiarekin. Iloba guztiek dute gogoan eguna, ez bakarrik emaitzagatik, baita ondo pasatu zutelako ere.

Alabaren kexua

Miren alaba urte hartan jaio zen, derbi hura jokatu eta bi aste pasatxora. Askotan entzun izan du egun hartako kronika, eta beti leporatu dit bera sekula ez dudala eraman partida bat ere ikustera, batez ere aintzat hartuta bera Bilbo zalea dela. Eta arrazoia du.

Covid19 krisi hau igarotzen denean, gestioak egin beharko ditut Miren San Mamesera edo Anoetara eramateko, berak ere derbia ikus dezan. Bitartean, itxaron beharko dugu apur bat.

Kategoriak Familia | Etiketak , | 2 iruzkin

Zientzialari burua, sintoma gisa

Data: 2020(e)ko maiatzaren 12a Egilea: Joxe Aranzabal
Bonnie Henry epidemiologoa eta Columbia Britainiarreko zientzialari burua, Kanadan.

Covid-19 pandemia honetan, munduko estatu gehienek zientzialari buru bat dute, koordinatzeko birusaren kontrako borroka eta esplikatzeko herritarrei hartu beharreko neurriak. Pertsona horrekin batera zientzialari talde bat egoten da, egoera aztertzen, proiekzioak egiten eta estrategiak antolatzen, gero gobernuek, ondo irudituz gero, gauza ditzaten. Horra hor zientzialari buru horietako zenbait:

Probintzia, estatu eta autonomia erkidego askok ere badute erreferentziazko zientzialari bat Covid-19 pandemiarako, eta horien zeregina berdina da leku guztietan: koordinatzea birusaren kontrako borroka, koordinatzea estatu mailako aditu buruekin eta herritarrei esplikatzea hartu beharreko neurriak. Horra hor beste adibide batzuk:

Horietako batzuk idolo bihurtu dira euren herrialdeetan, jendeak izugarri estimatzen baitu egiten duten ahalegina eta transmititzen duten patxada. Hori da Sotiris Tsiodras epidemiologoaren kasua Grezian eta Bonnie Henry epidemiologoarena Columbia Britainiarrean, Kanadan. Andrea Crisanti italiarraren itzala nazioartera zabaldu da, Veneton lortu dituen emaitzengatik, eta erakutsi duen jakituria eta nortasunagatik, zenbait momentutan aurre egiteraino Osasunaren Mundu Erakundeari.

Eta Euskal Herrian?

Bi hilabete igaro direnean konfinamenduan hasi ginenetik, Hego Euskal Herrian oraindik ez dakigu nortzuk diren gure zientzialari buruak pandemiari aurre egiteko. Ez Euskal Autonomia Erkidegoan, ez eta Nafarroako Foru Erkidegoan ere.

Bitxia da, baina pandemia baten erdian egonagatik, Euskal Herrian ahots handiagoa izan dute enpresarioek (eta kontrapuntu moduan, sindikatuek) zientzialariek baino. Eta gure zientzialariek poz handi bat eman digutenean, EHUko ikertzaile talde batek testak egiteko bide alternatibo eta segurua asmatu zuenean bezala, isilarazi eta baztertu egin dituzte berriketa gutxirekin.

Kataluniari begiratuz gero, ostera, kontrastea agerikoa da, hango hedabideetan behin eta berriro agertzen baitira era guztietako zientzialariak, ospitaletako arduradunak, erizainak eta larrialdietako buruak. Hedabide publikotetan nahiz pribatuetan. Gainera, hango gobernuak batzorde zientifiko bat antolatu du, eta bertan Oriol Mitjà epidemiologo entzutetsua izendatu du koordinatzaile. Eta igarri egiten da zientzialarien eragina Generalitatearen ildoan.

Eusko Jaurlaritzak eta Nafarroako Gobernuak ez dute zientzialari bururik, eta uste dut aldi baterako ez dutela izango. Izendatuko balute bat, izango litzateke haren taldearen gomendioak kontuan hartzeko, eta osasun publikoa beste kontsiderazio batzuen parean edo aurretik jartzeko. Baina orain arteko praxiak erakusten digu gobernu biek beste lehentasun batzuk dituztela, eta denen gainean, jarduera ekonomikoa lehenbailehen martxan jartzea, kosta ahala kosta. Hori ikusi dugu krisiaren hasieran, hartu beharreko neurriak atzeratu zirenean (zerikusirik ez Alemaniarekin, Greziarekin edo Zeelanda Berriarekin), eta erabateko konfinamendutik irteteko presa izugarrian.

Grezian Sotiris Tsiodras bertako pertsonarik maitatuenetako bat bihurtu da, Kanadan Bonnie Henry bezala. Zoritxarrez, ez dago gauza bera esaterik Euskal Herrian aurpegia ematen ari direnen kasuan, behin baino gehiagotan deskonfiantza eta nahasmena zabaldu dute-eta. Hori zerbaiten sintoma da, zerikusi zuzena du-eta gidaritza eta ahots kualifikatu baten faltarekin. Eta gure agintariek zientziari erakusten dioten gutxiespenarekin.

Sotiris Tsiodras epidemiologo greziarra, eta bertako zientzialari burua Covid-19 pandemiarako.
Kategoriak Zientzia | Etiketak , , , , , | 4 iruzkin

Txorien kantuak eta txorien deiak

Data: 2020(e)ko apirilaren 17a Egilea: Joxe Aranzabal
Zozoak bizpahiru soinu mota egiten ditu

Atzo Asier Sarasuak txorien inguruko master-class zoragarri bat eman zidan, bospasei lerrotan.

Dena eguerdian hasi zen, etxostean nengoela liburu bat irakurtzen, Les grans epidèmies modernes. Halako batean, txori baten “ttor-ttor” bat entzun nuen, behin eta berriro errepikatua. Zein ote da?, neure artean. Mobila hartu eta grabatu egin nuen. Eta Asier Sarasuari bidali nion, galdetzen zein ote zen “ttor-ttor” hori egiten zuen txoria.

Erantzuna berehala etorri zitzaidan. “Esango nuke zozoa dela entzun duzun hori. Pare bat soinutxo egiten ditu, espezie bereko beste txoriekin komunikatzeko, eta horixe da bat”. Eta adibide bat jarri zidan, nik entzuteko moduan.

Nik ere atoan erantzun nion, neure harridura adieraziz, zozoak beste kantu musikatuagoak egiten dituelakoan.

Kantuak eta deiak

Eta orduan etorri zitzaidan Asier Sarasua jakintsuaren erantzun ezinago garbia:

Txori gehienek “kantuak” eta “deiak” dituzte.

  • Kantuak territorialak izan ohi dira, emea erakartzeko, beste arrak uxatzeko…
  • Eta deiak, berriz, bikotearekin/kumekin komunikatzeko, etsairen bat datorrela abixatzeko alerta-deiak, eta abar.

Zozoak 2-3 dei ditu, ohikoak kantuaz gain, ttor-ttor hori, edo hegan ihes egiten duenean botatzen duen ttik-ttik-ttik-ttikkk bat…

Orain badakit. Mila esker, Asier!

Kategoriak Sailkatugabeak | Etiketak , , , | Iruzkin 1

Komunikazioa krisi garaian

Data: 2020(e)ko martxoaren 13a Egilea: Joxe Aranzabal
Nekane Murga Osasun sailburua eta Iñigo Urkullu lehendakaria prentsaurreko batean.

Koronabirusa gure artean eragiten ari den krisia ikusita, epaitu barik agintariak zelako neurriak proposatzen ari diren, gero eta garbiago daukat Euskal Autonomia Erkidegoan behintzat, komunikazio-arazo bat daukagula, gure agintariek ez baitakite hitzez, idatziz eta keinuz zelan komunikatu egoeraren larria.

Gaur goiz erdian Euskadi Irratia jarri dut, zuzenean entzuteko Iñigo Urkullulehendakariaren hitzak. Euskaraz hasi da, eta bukatu duenean, ez nuen garbi zer esan duen (eta konturatu naiz irratiko esatari zenbait ere, horrela geratu direla, zalantzarekin), eta gaztelaniazkoa entzun behar izan dut jakiteko osasun larrialdiko egoera jakinarazi duela. Euskaraz hitz egiten duenean (gehienetan horrela iruditzen zait), Urkulluk automata bat ematen du, testu kafkiano samarrak irakurtzen (nork idazten dizkio mondrongo horiek?), zer esaten duen oso ondo ez dakiela. Gaztelaniaz diharduenean, berriz, ematen du abade bat predikatzen, eta, aldizka, errege emeritua. Horrek guztiak ilundu egiten du mezua. Eta momentu hauetan hori da gutxien behar duguna.

Arazoa, ostera, ez da lehendakariarena soilik. Nekane Murga eta Cristina Uriarte Eusko Jaurlaritzako Osasun eta Hezkuntza sailburuak okerrago ibiltzen dira. Koronabirusak eragindako krisialdi honetan sarri samar ikusi ditut biak ezinean: paperari lotuta, gaizki irakurtzen eta egoera esplikatu ezinik. Orain bizpahiru egun, Nekane Murgak konfiantza eskatzen zigun, justu eurek transmititzen ez dutena.

Kontrastean, Espainiako gobernua dezente hobeto ari da birus horrek eragindako krisia komunikatzen. Bai Salvador Illa Osasun Ministroak eta baita Fernando Simón, Osasun Alerta eta Larrialdi-zentruko zuzendariak argi eta ganoraz hitz egin dute, kazetariei begietara begiratuz, paperetara datuak kontsultatzeko bakarrik so eginda. Horiek bai transmititzen dute konfiantza. Beste kontu bat da bai batzuk zein besteak hartzen ari diren neurriak egokiak diren edo ez. Gaur ez naiz horretaz ari.

Horrelako egoeretan ikusten da zein inportantea den erretorika, alegia, ondo hitz egiteko edo idazteko artea. Beste hitz batzuekin esanda, ondo komunikatzea. Salbuespenak salbuespen, hegoaldeko euskaldunok trakets samar gabiltza horretan, eta gure hezkuntza sistemak indartu beharko luke trebetasun hori.

Kategoriak Sailkatugabeak | Etiketak , , , , , | 2 iruzkin

Tenerife, Humboldt eta Darwin

Data: 2020(e)ko otsailaren 25a Egilea: Joxe Aranzabal
Alexander von Humboldt eta Charles Darwin.

Turista moduan ere, gustatzen zait irakurtzea bisitatzen ari naizen lekuez. Horretarako, Internet erabiltzen dut, eta baita lekuan lekuko liburu-dendak ere. Horrela jokatuta, zenbaitetan ezusteko ederrak hartzen ditut, oraingoan bezala.

Iaz, Gomera uhartean genbiltzala, eta txundituta bertako naturaren oparotasunaz, galdetu nion neure buruari ea Charles Darwin-ek izan ote zuen haren berri. Telefonoan begiratuta, jakin nuen harriduraz, Gomeraz ez baina Tenerifez maiteminduta zegoela Darwin, eta gaztetan tentatuta izan zela hara joan eta uhartea aztertzeko, batez ere Orotavako harana eta Teide. Are gehiago, Beagle itsasontzian abiatu ondoren, Tenerifen lur hartzeko zorian izan zela. Santa Cruz hiriaren kanpoaldean aingura botata, uharteko Osasun Agintaritzak jakinarazi zien baina, Ingalaterran kolera agertu zela, eta, badaezpada, hamabi eguneko kuarentena egin beharko zutela ontzitik jaitsi barik. Egun batzuk igarota, Robert Fitzroy kapitainak erabaki zuen aurrera egitea, itsasoaren egoera ona aprobetxatzeko. Kapitainak berak geroago idatzi zuenez, Darwin lur jota geratu zen erabaki harengatik:

“Disgustu handia izan zen Darwin jaunarentzat, zeinak (Teideko) Gailurra bisitatzeko itxaropena izan baitzuen. Hura ikustea, inguruan ainguratuta eta lehorreratzeko zorian egotea, eta hala ere, handik alde egin behar izatea Tenerife berriro ikusteko aukera handirik barik, hura izan zen, bai horixe, kalamitate itzela harentzat”.

Aurten, berriz, Icod de los Vinos herrian genbiltzala, Tenerife ipar aldean, liburu batek eman zidan atentzioa, Alexander von Humboldt. Su semana en Tenerife. 1799,eta, pentsatuta hark izan zezakeela zerikusirik Darwin gazteak Tenerifekiko zuen miresmenaz, erosi egin nuen. Erosi eta irakurri, nobela bat bailitzan.

Beste egun batean, La Laguna hirian genbiltzala, Charles Darwinen Charles Darwin. Autobiografia ikusi nuen hango liburu-denda batean. Eta hura ere, erosi. Azken liburu hau etxean irakurri dut, Tenerifetik itzuli berri, egun hauetako kalima izugarriak Kanariak astindu aurretixe, eta bertan aurkitu dut konfirmazioa Darwinek Alexander Humboldt naturalista alemanaren mireslea zela, haren lanarena, eta handik zetorkiola Tenerife bisitatzeko irrika betegabea.

Liburu biak ezinago gustura irakurri ditut, aprobetxatuta lehenengoak batez ere guk bisitatutako leku asko aipatzen zituela. Eskertuta nago, beraz, liburuei, aberastu egiten dutelako nire turista esperientzia.

PS: Seguru nago gaur egun Darwinek gogokoagoa izango zuela Gomera uhartea Tenerife baino, azken hau anabas itzela bihurtu dute-eta.

Kategoriak Bidaiak | Etiketak , , | Utzi iruzkina

Zorba, 56 urte geroago

Data: 2020(e)ko otsailaren 8a Egilea: Joxe Aranzabal
Anthony Quinn eta Alan Bates, Zorba greziarra filmean.

Atzo Zorba greziarra ikusi genuen, 1964ko filma, Alexis Zorbaren hitzak eta egintzakliburuan oinarritu zena, berau Nikos Kazantzakis idazlearen nobela. Eta zer nahi duzue esatea? Zapore gazi-gozoa utzi zidan.

Alde positiboan, Anthony Quinn aktorearen antzezlana. Zelako bizitasuna zuen, gero film askotan errepikatzen saiatuko zena. Eta, zelan ez, musika, Mikis Theodorakis handiaren musika zoragarria, gaur egun ere piztu egiten zaituena.

Pelikulak, bestalde, badu interes arkeologiko eta etnologikoa, bertan agertzen den Kretauhartea oso aspaldikoa baita: bertako jendea, berauen jantziak eta ohiturak, garraiobideak… Egingo nuke gaur egungo Kreta erabat bestelakoa izango dela, ez dakit hobea ala okerragoa.

Bestetik, erritmoari dagokionez, film motela iruditu zitzaidan zenbait unetan, baina, noski, Zorba orain 56 urte egin zen. Bigarren aktore handiari dagokionez, Alan Bates, ez zitzaidan bat ere gustatu, momia bat ematen baitzuen askotan. Irene Papas ere, zurrun iruditu zitzaidan.

Kontuak kontu, ez naiz damutzen Zorba greziarra berriro ikusi izanaz. Ematen zuen gure gaztaroa ari ginela bisitatzen.

Kategoriak Zinea | Etiketak , , , | Utzi iruzkina

Itxi liburuak saioa, lehen inpresioa

Data: 2020(e)ko urtarrilaren 17a Egilea: Joxe Aranzabal
Gaizka Aranguren, Aitziber Etxeberria eta Onintza Enbeita. (Argazkia: EITB)

Atzo estreinatu zuen ETB1ek Itxi liburuak saioa, eta etxean arretaz ikusi genuen. Gaia: 1813an ingelesek Donostia indarrez okupatu eta hiriari sua eman ziotenekoa. Nire ondokoak gustura ikusi zuen, baina niri ez zitzaidan hainbeste gustatu. Horra hor nire arrazoiak:

  1. Hasteko, saioaren iragarkira joko dut: “‘Itxi liburuak’ saioan, Euskal Herriko aurpegi ezagunek erronka ‘historiko’ bati egin beharko diote aurre: ikasgela batean sartu, eta unibertsitateko ikasleen aurrean gertaera historiko bat oinarri duen klase dibertigarri bat ematea”.
  2. Klasea dibertigarria izan zen ikasleentzat? Aukera eman zien neurrian barrutik ikusteko zelan egiten den telebista saio bat, eta aurkezleak zelan konpontzen ziren grabazioan, baliteke. Pedagogiaren ikuspegitik, berriz, klasea konbentzionala izan zen. Ahotsa, irakasleak
  3. Klaseak izan zuen une antipedagogikoa: irakaslea hasi zenean ikasleak ikasgelatik egozten, modu arbitrarioan, eta egotzitakoak, bildotsak hiltegira legez, gelatik irteten. Gero bai, azaldu zuen irakasleak egindakoaren arrazoia, baina horrek ez zuen justifikatzen ezegitekoa.
  4. Ikasleen arteko “interbentzio espontaneoak” artifizialak iruditu zitzaizkidan. Ematen zuen dena aurrez prestatua zegoela.
  5. Zenbait unetan, infografia-lana sentitu nuen faltan, ikusleak errazago bistaratzeko zelakoa zen 1813ko Donostia. Hiria ondo ezagutzen ez duenarentzat, zaila zen irudikatzea noraino hedatzen zen orduko hiria, eta ingelesak nondik sartu ziren. Aurkeztutako marrazkiak, nahikoa ez
  6. Erreketaren inguruko antzezpena oso pobrea iruditu zitzaidan. Abadea, soldadu frantsesa eta soldadu ingelesa, penagarriak, sinesgarritasunik gabeak. Emakumea salbatuko nuke antzezpen hartan.
  7. Lizentzia handi samarra iruditu zitzaidan 1813an Donostian gertaturiko emakumeen bortxaketak esplikatzeko, erabiltzea 1937an Elgetan gertatutako gerra-bortxaketa baten lekukotza. Hori barik ere, bestela garbi geratu baitzen Donostiako emakumeen kontra gertatu jazarpena.
  8. Balio izan zidan saioak gehiago jakiteko 1813an ingelesek Donostia erre zuteneko egun haietaz? Bai —saioak izan zituen une jakingarriak ikusleentzat—, baina saio konbentzional samarra aurkitu nuen. 

Saioaren atzean eta aurrean dagoen taldeari onena opa diot hurrengo kapituluetarako, erronka, berez, interesgarria baita.

Kategoriak Telebista | Etiketak , | Utzi iruzkina