Heriotzaz, garbi

heriotza

Oso gustura irakurri dut aste honetan Argia astekariko elkarrizketariko bat, Unai Brea kazetariak Iñaki Olaizola adituari egindakoa heriotzaren inguruan. Hitz zuhurrak eta zentzuz beterikoak esan ditu ingeniari ohi donostiarrak:

  • Mendekotasuna. Gaur egun zaharraren zaharrez hiltzen gara normalean. Eta, normalean, gaixotasun edo mendekotasun epe luze bat pasa ondoren. Batez beste 6-7 urte bizitzen gara mendekotasunean.
  • Beldurra. Jende gehienak hiltzeari baino, gaizki hiltzeari dio beldurra.
  • Kalitatezko heriotza. Oraindik indarrean dago Elizak daukan ideia: kalitatezko heriotzak sufrimendua behar du. Erredentzioa. Nik uste dut horretan ia inork ez duela sinisten gaur egun.
  • Eutanasia eta sedazioa. Eutanasia aipatzen baduzu —kontuan hartuta beti ere oso egoera txarrean zaudela, ez dela kapritxo bat—, pertsona bati hiltzen laguntzeaz ari zara. (…) Aldiz, sedazioa da egoera berean esatea “pertsona honi hiltzen ezin diogu lagundu, baina mina kenduko diogu”, nahiz eta jakin emango zaizkion botikekin handik ordu batzuetara hilko dela.
  • Lege-proiektua. Ez zait gustatzen (EAEn) egiten ari diren legea, hiru arrazoirengatik. Bat: sufrimendu handia eskatzen da. (…) Bi: erabiltzen den diskurtso faltsua; hiltzen laguntzea debekatuta dago, eta mina kentzea da egin behar dena, nahiz eta jakin horrek nora zaramatzan. (…) Eta hiru: nondik datorkie medikuei botere hori? Zergatik egon behar da haien borondatea egoera horretan dagoen pertsonaren borondatearen gainetik?
  • Aldaketa kulturalak. Bata da pertsonak hartu duen nortasuna, ahalduntzea. “Nik agintzen dut nire bizitzan”. Bestea da erlijioaren eragina ahuldu dela.
  • Eliza. Elizak ez du bere lana ondo egiten, heriotza-errituari dagokionez. Oso kalitate txarreko hiletak egiten ditu. (…) Darabilten diskurtsoa ez da sinesgarria gehienentzat. Kontuan hartu beharko lukete zibila dela, edo erdiak behintzat ez direla fededun, ez hildakoa ez gertukoak, eta ekintza sozial batera joaten direla horra. (…) Sinestunentzat besterik ez dute hitz egiten, haragiaren berpizteaz, eta abar.
  • Katedral zibilak. Katedral zibilak egin beharko lirateke; azken agurra egiteko leku antropologikoak. Bestalde, ez dugu ahaztu behar elizak herriaren diruz eraiki direla, eta jende askorentzat, sinestun ez izan arren, leku antropologikoak direla: azken agurra herriko elizan egitea nahi lukete. Beraz, eliza bakoitzak bi kudeatzaile izan beharko lituzke, bata erlijiosoa eta bestea zibila.

Astirik hartzen baduzue, irakurri elkarrizketa osoa, merezi du-eta.

Kategoriak heriotza | Etiketak , , , | 3 iruzkin

Toscana bisitatzen

IMG_20151015_131125

Volterran termometroa hotz, baina bihotzak bero.

Joan den astean Toscanan izan nintzen, Italian. Beste bost lagunekin batera, Bilbotik abiatu nintzen Florentziara bidean, Munich-etik igarota. Seietatik, Bego eta biok ginen bakarrak aurretik han izan bakoak. Baina Jabier genuen gure artean, historia eta arte zalea, eta berak gidatu gintuen batetik bestera.

Florentzian bertan ostatu hartuta, lehen hiru egunak hantxe egin genituen, bertako eliza, plaza, kale eta museorik adierazgarrienak bisitatzen. Liluratuta geratu nintzen Uffizi galeria bisitatzen: hango edertasunak! Bertan ikus daiteke Berpizkundeak zelako indarra izan zuen, eta Florentziak zelako eragina izan zuen munduan. Domo delakoak ere harritu egin ninduen, itzela bezain ederra baita. Eta zer esan alde zaharraren inguruan, oso atsegina baita bertako kaleetan ibiltzea.

Lehen hiru egunak Florentzian eginda, furgoneta bat alokatu genuen azken bi egunetarako, eta Mikel gidari, Toscanan ibili ginen:

  • Volterra. Hotz egiten zuen, baina gustura ibili ginen etruskoen herrian, bertako kaleak, alabastroko dendak eta dorreak miresten.
  • San Gimingnano. Herri ederra, baina turista gehitxorekin aukeran. Inguru politak ditu, hala ere, mahasti eta olibadi ikusgarriekin.
  • Siena. Ezusteko atsegina. Nortasun handiko katedrala du, ikusgarria, baina bertan arkitektura zibila ere txotina kentzeko modukoa da.
  • Pisa. Herri polita. Eta dorrearen inguruan, benetan ikusgarria. Pisako arkitektura ederra da, dotorea eta estilizatua.
  • Viaggio. Itsasoari begira dago, kirol-portu izugarria du, eta hondartza amaigabea. Hala ere, aurrekoen aldean, ezer gutxi, nire gusturako, jakina.
  • Luca. Katedrala ez zitzaidan hainbeste gustatu, baina bai herriko plaza, erromatarren garaiko anfiteatro baten gainean eraikia.

Bost egun izan dira, zoragarriak. Aspaldi nuen Toscana bisitatzeko guraria, Migel Angel Buonarrottiren gaineko biografia nobelatu bat irakurri nuenetik, La agonía y el éxtasis, eta kriskitinak baino pozixago etxeratu naiz.

Flickr-en jarri ditut bidaian ateratako argazkiak, baten batek ikusi nahi baditu.

Kategoriak Bidaiak | Etiketak , , , , , , , , , , | Utzi iruzkina

Maritxu kajoiren inguruko negozioak

Maritxu

Denek pasatzen dute ondo: argazkilariak eta herritarrek (Argazkia: Goiena)

Goiena Komunikazio Taldeak oso ondo aprobetxatzen du Maritxu Kajoi festa bere burua nabarmendu eta dirua egiteko. Horretarako, Photo Call izeneko eskaintza erabiltzen du, aprobetxatuta, gainera, guztion gogoa hedabideetan agertzeko, izarrak telebistan nola.

Beharbada gauzak hemen deskribatuko ditudan baino konplikatuagoak izango dira, baina niri iruditzen zait, Goienak pauso hauek egiten dituela Maritxu Kajoi egunean negozioa antolatzeko:

  1. Aurretik, publizitatea kontratatzen du Debagoieneko enpresa eta dendarien artean.
  2. Arrasateko plazan, estudio ibiltari horietako bat jartzen du, eta bertan publizitatea dago, Goienarena eta besteena.
  3. Nahi duten taldeei argazkia egiten die, doan, gero sarean jartzeko konpromisoarekin. Talde gehienak, noski, sartu egiten dira eskaintzan.
  4. Jendea zoroen pare sartzen da Goiena.eus webgunean, argazkiak ikusteko.

Goienak, beraz, hainbat modutan irabazten du:

  • Dirua irabazten du publizitateagatik.
  • Trafikoa erakartzen du bere webgunera.
  • Indartu egiten du bere irudia herritarren artean, doako zerbitzu dibertigarria eskainita.
  • Sendotu egiten du bere marka bailarako enpresa eta dendarien artean.
Kategoriak Teknologia | Etiketak , , , , , , , , | Utzi iruzkina

Aurten kale mahats-batzean

Mahats-batzea

Denak pozik Esteñibarren lana amaitutakoan.

Aurten iragan larunbatean egin zen mahats-batzea Esteñibar baserrian, Elorrion, hilaren 26an. Ia hirurogei lagun elkartu ziren lan horretarako, inoiz baino gehiago seguruenik, baina nik kale egin nuen, ez nengoen-eta ondo.

Pena izugarria eman zidan huts egin izanak, bigarrenez gertatu zait hori, baina poz handia hartu nuen esan zidatenean eguna oso ondo joan zela, giro paregabearekin, nahiz eta uzta ez oso oparoa izan.

Nik kale egin nuen, baina Miren alabak argazki-sorta ederra egin zuen, eta horiek igo ditugu Flickr-era, nahi badituzue ikusi. (Argazkia: Miren Aranzabal).

Eguneraketa: Imanol Irizarrek ere argazki sorta ederra jarri du Flickr-en larunbateko mahats-batzeaz.

Kategoriak Esteñibar | Etiketak , , , , , , | Utzi iruzkina

Jazten aldizkaria

Jazten

Jazten aldizkariaren hiru ale

Datu bila ari nintzela, ikusi dut Arrasate Euskaldun Dezagun elkarteak (AED), PDF formatuan eskaintzen duela bere webgunean Jazten aldizkaria, Julen Arexolaleiba soziolinguista arrasatearrak zuzendu zuena XX. mendeko 90. hamarraldiaren lehen erdian.

Jazten AEDren ahalegin berezia izan zen, partekatzeko bere baitan egosten ari ziren kezka soziolinguistikoak eta Arrasaten euskara zabaltzeko garatzen ari zen lana. Aldizkariaren ale guztiek lelo hau zeramaten: “Biziko bagara jantzi beharra daukagulako”.

Hainbat aletan kuskuseatzen ibili naiz, eta iruditu zait orduko AEDren ondare bikaina dela. Guztira hamar zenbaki argitaratu ziren, bakoitzak gai nagusi bat hartzen zuela:

  1. “Un futuro para nuestro pasado” liburuaren aurkezpena.
  2. Irakaskuntza, hizkuntza eta gizartea.
  3. Zer da AED? Zer dago atzetik?
  4. Gazteak eta euskara.
  5. Munduan, eleaniztasuna nagusi.
  6. V. Mendeurrenean, Gora nazio etnikoak! Behera estatu zaharrak!
  7. 10 urte, egunez egun, Arrasate euskalduntzen.
  8. Herrietako euskara elkarteei buruzko jardunaldiak (1).
  9. Herrietako euskara elkarteei buruzko jardunaldiak (2).
  10. AED, hamar urte Arrasate egiten, Euskal Herria egiten.

Inork lortu nahi baditu, hortxe du aukera, eskura.

Postdata: Jazten aldizkariaren azalak eta maketa Goio Aranaren lana izan zen, artean Arrasate Press aldizkariko diseinatzailea.

Kategoriak euskara | Etiketak , , , , , , | Utzi iruzkina

Agur Jaunak, eta Andreak

Atzo Euskal Herriko Unibertsitateak erakutsi zigun modu bikainean tradizioak moldatu eta egokitu egiten direla garaietara. Ikasturte hasierako ekitaldi ofizialean, agintariei ongi etorria egiteko orduan, Agur Jaunak abestu zen, baina letrak bi aldaketa esanguratsu zituela:

  1. Gizonekin batera, andrak agurtzen ditu abestiak.
  2. Kendu egin da Jainkoari egindako aipamena, eta, horren ordez, aipatzen da denok garela berdin eginak.

Niri, behintzat, oso ondo iruditu zait aldaketa, eta uste dut, orain bai, denontzat dela abestia. Zorionik beroenak EHUko errektoreari, eta espero dut hil honen 17an Mondragon Unibertsitateak ere bertsio moldatua erabiliko duela Oñatin egingo duen ikasturte hasierako ekitaldian, Enpresagintza fakultatean.

Euskal Herriko zezen zaleek eta Hondarribi zein Irungo tradizionalistek badute non ikasi.

Kategoriak Feminismoa | Etiketak , , , , , | Iruzkin 1

Markdown hizkuntza ikasten

MarkdownProba2

Ezkerrean, markdown idazkera. Eskuinean, emaitza. (MacDown aplikazioa erabilita)

Egun hauetan hizkuntza berri bat ikasten ari naiz, Markdown, gero eta gehiago erabiltzen baita idazkuntzan. Ikasten hasi bezain laster, ordea, konturatu naiz orain hamalau urte hasi nintzela hizkuntza horren antzekoa erabiltzen, jakin barik oso ondo zer zen, orduan markatze-sistema hori behar genuen-eta Sustatun testu egituratua sortzeko, alegia, testu aberastua. Garai hartan, blogen hasieran, Luistxo Fernandezek tutorial txukun bat prestatu zigun —gaur egun Azpitituluak.com webgunean dagoenaren antzekoa—, blogeko editoreok ikas genezan zelan erabili testu hutsa zeinu berezi batzuekin, publikatzerakoan HTML bihur zedin. Hori dela-eta, gaur egun errazaagoa egin zait ulertzea zer den Markdown, eta zelan dabilen.

Noiz sortu zen

John Gruberrek sortu zuen Markdown hizkuntza 2004an, eta lan hartan Aaron Swartz-ek asko lagundu zion, antza, sintaxia sortzen. Bien helburua zen erreminta bat sortzea, irakurtzeko eta idazteko erraza, jendeari lagunduko ziona idazten testu hutsa erabilita, eta XHTML edo HTML bihurtuko zena publikatzerakoan.

Word, Pages edo beste testu prozesatzaileekin ez bezala, Markdown hizkuntzan idatzitako testuak erraz parteka daitezke ordenagailu, telefono mobil, irakurgailu eta bestelako tresnen artean. Horregatik, idazteko modu estandarra bihurtzen ari da akedemiko, zientzialari, idazle eta beste askoren artean.

Gaur egun, idazteko aplikazio dezente sortu dira merkatuan, Markdown (edo Multimarkdown) hizkuntza darabiltenak: Scrivener, Writer, Byword, Ulysses, besteak beste. Hain zuzen ere, horiek hobeto ulertzeko hasi naiz ikasten Markdown, horietako bi instalatuta dauzkat-eta ordenagailuan, eta aurrerantzean horiek erabiltzeko asmoa daukadalako.

Alfabeto berezia

Markdowun ikasteko ez da jakin behar HTMLrik. Horregatik, hain zuzen, egiten zaio zenbait jenderi erakargarri. Erabili, berriz, hainbat sinbolo erabiltzen dira, lortzeko letra beltzak, kurtsibak, izenburuak, aipuak, zerrendak, etab. Eta, horiek ondo erabiliz gero, testu hori ikus daiteke hainbat formatutan, erabat formateatuta: HTML, PDF, ePub, Testu hutsa…

Non ikasi

Ez ikaratu, ez baita denbora luzerik behar Markdown ikasteko. Markdown Basics orrian duzue ikasi beharreko sinbolo eta zeinuak.

Nahi izate aldera, aproba egin dezakezue aplikazio hauek erabilita, denak doakoak:

Kategoriak Idazkuntza | Etiketak , , , | Utzi iruzkina

Berriaren Estilo liburua eta Twitter

Captura de pantalla 2015-09-07 a las 19.30.12

Azken aldi honetan, tarteka-marteka, eta Twitter kontsultatzen ari naizela, begia joan egiten zait Berriaren Estilo Liburuaren (BEL) Twitter kontura. Sarrera berri bat dela, herrietako festak direla edo Kontxako estropadak, konturatu naiz, BEL etengabe ari dela eguneratzen, eta bertako arduradunak lan bikaina egiten ari direla azken berritasunak kaleratzen, horretarako Twitter kontua erabilita.

Praktika ona

Niretzat Berriaren Estilo Liburua da esku artean dudan erreferentzia inportanteenetako bat, laguntzen baitit egunean jartzen. Bertako arduradunei eskertzen diet erakusten ari diren malgutasuna gaur-gaurko gaiak aukeratu (Greziako krisia, herriko festak, arrauna…), eta berauetan egindako hautuen berri lehenbailehen emateagatik.

Hortaz, zehaztu nahiko nuke atzo idatzi nuen txioa, esanez BEL oso lan ona egiten ari dela estilo liburu moduan, eta baita komunikazioaren ikuspegitik.

Kategoriak euskara | Etiketak , , , , | Utzi iruzkina

Galdakaoko Ospitaleko kafetegian, izoztuta

Beti izan dut gogoko Galdakaoko Ospitaleko kafetegia, niretzat erritual modukoa bihurtu baita, kontrola-edo dudan bakoitzean, bertan kafesne bat hartzea, kruasan batekin lagunduta. Egia esatera baina, aldi batzuetan gogokoagoa izan dut, beste batzuetan baino.

  1. Kafetegian erretzen zenean. Orduan ez nuen hain gogoko kafetegia, bertan sartu eta kezko horma batek irensten zintuelako. Garai hartan, esan zitekeen kea ebagi egin zitekeela, hain zen-eta trinkoa.
  2. Debekatu zenean kafetegian erretzea. Hura mirari handia izan zen, bat-batean bertako giroa erabat garbitu baitzen. Jende asko ibiltzen zen sartu-irtenetan, baina leku atsegina zen bertan gosaldu edo jateko. Orduan oso gustura jaisten nintzen bertara, batzuetan bakarrik eta, gutxienetan, lagunduta.
  3. Kafetegia Alaska bihurtu zenean. Orain pare bat urte berritu egin zuten Galdakaoko Ospitaleko kafetegia. Zuriagoa, modernoagoa eta apur bat despertsonalizatuagoa egin zuten, baina batez ere, askoz ere hotzagoa, aire girotua topera jartzen dutelako. Eta hori ez zait gustatzen, giro horretan gaixotzeko arriskua baitut.

Ez dakit orain zergatik jartzen duten aire girotua topera, baina oso desatsegina egiten zait. Baina ez niri bakarrik. Behin hainbat jenderekin komentatu, eta baietz, hotzegi zegoela eurentzat ere. Eta eskatu genuen, mesedez aire girotua kendu edo apaltzea. Bete egin zuten gure eskaria, eta izugarri igarri zen: kafetegia leku abegikorra bihurtu zen berriro ere.

Hala ere, atzo Galdakaon izan nintzen ostera ere, ospitalean, lehendabizi odola atera, eta gero kontrola nuelako. Kafetegira joan nintzenean, hotz izugarria egiten zuen bertan, orduan ere aire girotua jo eta ke lanean. Bi kafesne hartu behar izan nituen: lehenbizikoa kruasanari laguntzeko, eta bigarrena nire barrenak berotzeko. Ziztu batean irten nintzen, bertan gaixotu aurretik.

Hurrengoan, hiru hilabete barru, eskari bat idatziko dut kafetegian, bertako erreklamazio liburuan, kafetegia izan ez dadin hain leku hotza. Ea inork kasurik egiten duen.

Kategoriak Minbizia | Etiketak , , , , | Utzi iruzkina

Etxeko indarkeriaren sekretuak

Leslie Morgan idazleak oso gazterik nozitu zuen etxeko indarkeria, 22 urterekin ezkondu baitzen, erabat maiteminduta, bere erasotzaile gupidagabea izango zenarekin. Bi urte eta erdi infernuan bizi izanda, erabaki zuen argia egitea bere egoeran, eta mundu guztiari esan zion senarrak jo eta tratu txarrak eragiten zizkiola: poliziari, gurasoei, lankideei, lagunei, ezezagunei… Horrela utzi zuen infernua. Harrezkero, berriz ezkondu eta hiru seme-alabarekin bizi da, ezin pozixago.

Hitzaldi honetan, Leslie Morganek azaltzen digu etxeko erasotzaileak zer pauso ematen dituen bere biktima suntsitzeko:

  1. Biktima liluratu: “zeu zara, laztana, munduko onena”.
  2. Biktima bakartu, bere ingurunetik aterata.
  3. Une jakin batean, indarra erabiltzen hasi, biktima mendean hartzeko.
  4. Biktima hil.

Hizlariaren ustez, tratu txarrak isilpean gordetzeak indarra ematen dio erasotzaileari. Horregatik, uste du eraginkorragoa dela argia egitea, berak egin zuen bezala, etxea isilpean uztea baino, estatistikek frogatzen baitute egoera horietan gertatutako hilketa guztien %70 gertatzen direla biktimak etxea utzi ondoren.

Leslie Morgan hizlari paregabea da, eta ezin argiago kontatzen du bere esperientzia bideo honetan. Zuen denboratik ordu laurden bat hartu badezakezue, entzun hitzaldia, nahi baduzue azpidatziekin (zoritxarrez, euskarazkoak falta dira hor). Ez zarete damutuko.

Kategoriak Indarkeria | Etiketak , , , , , | Utzi iruzkina