Faroa

Larunbat goizean Udalatx mendiaren barrunbean sartu nintzen, 300 bat metro barrura, beste hiru lagunekin batera, Kanpanzar Harrobiko nagusiak gonbidatuta. Eztabaida gune beroa, beraz, nahiz eta hor barruan sekulako haize lasterrak ibili, eta hotzak.

Azken urteotan Kanpanzar Harrobiak sekulako haginkada egin dio Udalatxi, Kanpazar mendatearen aldetik. Hor, baina, baimena du harria ateratzeko beste hamabost urterako. Hori ikusita, harrobikoak hasi dira pentsatzen beste alternatibetan, eta, nazioartean horrelako zer beste kasu dauden aztertuta, proposatu dute, Oviedoko Unibertsitatearen laguntzarekin, Udalatx ustiatzea barrutik, harria ateratzea mendia zulatuta.

Beren proiektua onartuz gero, hogeita bost bat urtez aterako lukete harria Udalatxen tripatik, horren barruan galeria sistema bat erabilita, beti ere zutabe sendoak utzita, ezer erori ez dadin. Suedian, Italian, eta beste herrialde batzuetan dagoeneko erabiltzen omen da sistema hori, eta ondoren, geratzen diren galeria handi horiek aprobetxatu egiten dira beste jarduera batzuetarako.

Kanpanzar Harrobiak ohartarazi zigun Eusko Jaurlaritzak emandako datuen arabera, Debagoienean bakarrik 15 tona harri behar izaten direla bizilaguneko (Euskal Herrian, 9,7). Izan ere, datozen urteotan Arrasaten bakarrik, autobidea egin behar da, Olandixo tunela, sekulako parkina Garibai etorkidean, eta milatik gora etxebizitza, besteak beste. Alegia, Debagoienak sekulako eskaria duela, beste inon baino handiagoa, harria erabiltzeko.

Kontrako ahotsak

Udalatx zulatzearen kontrakoek, berriz, diote proiektu horiek datozen laupabost urteotan egiteko direla, alegia, mendia zulatzen hasi baino urte dezente lehenagokoak. Beraz, proiektu horiek ez liratekeela sartuko orduko harri premietan.

Edonola ere, Kanpanzar Harrobiaren egitasmoak gizarteratu egin du askotan ikusi nahi ez dugun kontraesana: etxebizitzak, autobideak, bideak, tunelak, parkinak eskatzen ari gara, horiek egiteko harria behar da, baina ez dugu jakin nahi nondik ekarriko den harri hori. Harrobiak berak proposatzen du hemen bertan ateratzea harria, ingurumenari kalte txikiagoa eginda, garraio kostu txikirekin, aprobetxaturik lan horretan duten jakituria eta makineria, lur azpian erabiltzeko, eta lanpostuei eutsita.

Badakit Kanpanzar Harrobiak enpresa bat dela, eta operazio hortatik dirua egin nahi duela, munduko enpresa guztiek bezala, baina iruditzen zait zintzo eta ausart jokatzen ari dela kontu horretan. Etorkizunari begira jarri da, ziurtatzeko bere jardueraren jarraipena, eta horretarako Oviedoko Unibertsitatearen lankidetza ziurtatu du, asturiarrek gehiago baitakite lur azpian lan egiteko kontuetan. Prest dago, hala ere, beste jarduera batzuetan bilatzeko negozioaren jarraipena, baldin eta agizarteak erabakiz gero beste garapen eredu bat nahi duela, porlan eta asfalto gutxiago erabilita.

Nik eskertzen diot Juan Luis Etxeberriari egin zigun gonbita, eta eskaini zigun denbora hura guztia azaltzeko. Eta iruditzen zait Debagoieneko jendeak ere entzun beharko lituzkeela Montxonek emandako azalpenak, eta ikusi hark erakutsitakoa, eta hortik, ekologistekin eta bertan parte hartu nahi duten guztiekin batera, abiatu eztabaida, zer garapen eredu nahi dugun, zer zerbitzu behar ditugun, izadia non geratzen den horretan guztian, eta Udalatx zulatu edo ez. Iruditzen zait eztabaida zabala izan behar dela, emankorra izango bada.

Informazioa zabaldu

Tabernaren ertz batean nago, koinatua agurtzeko zain. Nire ondoan, bi gizon nagusi, txikito bana edaten. Euskaraz ari dira. Halako batean hirugarren bat hurbiltzen da, erdalduna, eta zerbait esaten die, adar soinuan. “¡Vete por ahí y déjanos en paz, maketo!”, erantzun dio haietako batek, hura ere adar soinuan. Ilea laztu zait hori entzunda. Bromatan ere, ez zait bat ere gustatzen maketo hitza.

Etxera etorri, eta gogoratu naiz Koldo Mitxelenari irakurri niola zerbait maketo hitzaz. Eugenio Ibarzabalen liburua hartu dut esku artean, eta irakurri egin dut:

Maketo es un término no vasco, como sabía perfectamente Sabino Arana, introducido aquí por el nacionalismo de influencia vizcaína. En la Ría se trata de un préstamo montañés. En Torrelavega, donde estuve un año, me llevé una gran sorpresa al oírlo emplear corrientemente para designar a la gente de Palencia, como solían explicar; es decir, a los ‘castellanos’. No se trata, pues, de ningún invento nuestro. (17. or.)

Kantabriarren asmakizuna izan edo geurea, niri, behintzat, ez zait bat ere gustatzen hitz hori inoren ezpanetan entzutea.

Igande gauean oheratu zenean, esan zidan Mirenek: “aita, entzun duzu zelako zaparrada?”. Baietz, nik, gogor ari zuela. “Hori ez da izango, bada, ona mahastientzat”, erantzun berak. Behin irailera iritsita, familia osoa eta lagun asko horrela ari gara pentsatzen, eguraldia neurtzen dugu kontuan hartuta ona izango ote den, edo kaltegarria, Esteñibarko mahastientzat.

Orain arteko eguraldia primerakoa izan da mahatsarentzat: eguzkitsua eta lehorra. Horregatik, mahatsa dago ona eta ugari “Esteñibarren.”:http://www.goiena.net/blogak/piperrautsa/66 Orain, berriz, euria etorri da, eta denok arduratan, asko eginez gero kaltegarri izan daiteke-eta alearentzat.

Ordu asko egiten ditugu Esteñibarren, gauza bat ez bada, beste bat egiten (baita tripafestak ere), eta bat egiten dugu Mikelen eta Fatimaren ardurarekin, eurek asko dute-eta jokoan, urtean hainbeste lan eginda. Eguraldia lagun, mahats bilketa irailaren 24an izan daiteke. Ea bien bitartean eguzki ederra egiten duen. Eskatzeagatik…

Zuetariko batzuk konturatuko zineten hiru bat egunean ez dudala ezer idatzi blogean. Ezin izan dut. Ezker besoa, besaburua hobeto esanda, erabat minduta nuen, eta ez nintzen gauza ez lo egiteko, ez janzteko, ez autoa gidatzeko, eta ezta idazteko ere. Orain bai, hobeto nago-eta.

Joan den ostiralean kaxa bat botila ur jaso nuenean igarri nuen tarrateko txiki bat ezker besaburuan. Hala ere, nik aurrera etxeraino, bi besoak hartuta bainituen. Egunetik egunera, baina, mina areagotuz joan zen, ia besamotz geratzeraino. Egun horietan lankideek eraman behar izan naute lanera —besteak beste, karrera amaierako bi proiektu nituen zuzendu beharra halabeharrez—, eta han, gaitzerdi, ia geldirik egoterakoan, nahiko ondo moldatu nintzen, denbora gehiena irakurtzen, eta oharrak eskuz idazten, eskuineko eskuarekin.

Asteazken eguerdian Arrasateko Ospitalera joan nintzen, larrialdietara, Ramon anaiak lagunduta. Han, aspaldiko lagun batek hartu gintuen, Juanra Arando mediku elorriarrak. Berak esan zidanez, ez nuen ezer hautsirik, ez eta kaltzifikaziorik ere. Tendinitis bat nuen, eta bere iritziz, onena zen infiltrazio bat egitea minduta nuen besaburuan. Eta halaxe egin ere.

Tendinitisa

Asteazkenean bertan, ilunabar aldera, hasi nintzen hobeto sentitzen. Eta ostegunean, atzo, ausartu egin nintzen autoa hartzera. Apur bat trakets, baina moldatu nintzen. Eta gaur, ederto egin dut lo, eta hemen nago, ordenagailuaren aurrean, aprobetxaturik Gipuzkoan jai dugula.

Hasi dira Elorrioko jaiak, Ferixa Nagusikoak, egia esan ostiral gauean hasi ziren, eta gure Miren lagunekin ari da jaiok ospatzen, inoiz baino gehiago. Hasteko, elastiko batzuk inprimarazi dituzte lagun talde guztiarentzat, non aurrealdean jartzen duen “Festazaleak”.

Joan den uztailean, bestalde, hiru lagun hasi ziren eskuturrekoak, lepokoak, eta era guztietako pitxiak egiten, eta atzo, igandez, salgai ipini zituzten herriko plazan. Ez zitzaien gaizki atera, bakoitzak irabazi baitzituen ia 40 euro. Diru horrekin, jakina, jo eta ke ari da orain autotxoketan, barraketan, eta bestelako jolasetan, garestiak oso, bestalde, dena esan behar baldin bada.

Hortxe dituzue, argazkian, lagun taldeko batzuk. Zutik ezkerretik hasita, Ane, Irune, Maddalen eta Miren. Belauniko, berriz, Ana eta Ainhoa.

Gaur koadrillen eguna da, egun handia bertoko jendearentzat. Ni lanera joango naiz, baina Bego eta Miren saltsan ibiliko dira, lagunekin batera. Ondo pasau denok!