Santa Susannako H(asier)

Data: 2017(e)ko apirilaren 6a Egilea: Joxe Aranzabal

Hasier Etxeberria kazetari eta idazlearen heriotzak urruti harrapatu ninduen, Benidormen, hantxe igaro ditugu-eta bederatzi egun, eguzkitan. Albistea jakin nuenean erabaki nuen, txio bat salbu, ez nuela ezer idatziko etxera itzuli arte. Izan ere kanpoan nagoenean gero eta gehiago kostatzen baitzait ordenagailuaren aurrean jartzea, besteak beste ez dudalako horrelakorik aldean eramaten.

Buelta etxean, gogoratu nahi dut zelan 2002an, Sustatun idatzi nuenean minbizia diagnostikatu zidatela, Hasierrek idatzi zidan erantzun bat, izen arraro bat erabilita, Santa Susannako H., hilabete bat lehenago gure familiak Bartzelonako probintzian elkartu baitziren astebetez, Santa Susanna herriko hotel batean. Bazekien, beraz, nik eta neure familiak urlertuko genuela nork idatzia zen erantzuna, argi utzita, aldi berean, artean ez zuela nahi publiko egiterik han idatzi zuena. Hauek izan ziren Hasierren hitzak:

Lasai Joxe, bost urte ditxuk neuri ere eztarrian alien bat aurkitxu zidatela eta buruan hik orain aipatzen ditxuan mamuak erabili nituala. Nirea ez zuan linfomia, nirea kartzinomia zuan, beste izen beldurgarri horietako bat. Apellidua ere, gaitza: Versicolor. Bizpahiru ebakuntza eta gero, hemen nabik salto eta brinko, asmoa ere bai halaxe segitzeko. Egixa nahi badok, esango dixat egun hartatik aurrera bizitzak beste neurri bat daukala eta denboraren iragaiteak beste balio bat. Ez jakixat zelan esan, baina orain "biziago" nagok. Akaso ez da ondo egongo honakoa esatea, edo akaso zaila izango dok ulertzeko, baina gauza ederra dok gaitza ere, minik ez bada, bizitza azpimarratzeko balio baijok. Ikusiko dok zelan aldatzen diren gauzen eta parajeen koloreak ederraren aldera (hasi haiz, ez dok?), zaratak musikaren menera, gogoetak zelan agertzen diren sekula baino argiago, sekula baino gozoago. Astirik ez dok edukiko aspertzeko, astirik ez alferrekorako. Dana izango dok urre aurrerantzean, dana zoragarri eta dana gozagarri. Karramarroa maitatuko dok, barearen ibilia entzungo, txuntxumela urrutitik usainduko. Euria denean euri delako eta lehor denean lehor delako, beti izango dok eguraldi on. Ikusiko dok. Barkatuko didak agerian nire izena ezkutatzen bajuat. Heuretzat eta hireentzat, baina, agerian nagok: Santa Susannako H. nok. Ez harritu, beraz, eta alimo eta besarkada bat.

Harrezkero, hainbat aldiz elkartu ginen, eta, aldi bakoitzean, elkarri galdetzen genion zer moduz. Azken gaixoaldian ere, idatzi nion bere artikulua irakurri ondoren, eta baita berak prestu erantzun ere. Pozik nengoen ikusita sarri txiokatzen zuela, eta ZuZeu agerkarian ere bazebilela. Horregatik, jakinda ere edozein unetan gerta zitekeela, pena izugarria hartu nuen, jaso nuenean alabaren whatsapa esanez Hasier hil zela.

Gazte joan haiz, Hasier, baina ez esku hutsik. Hire lana geratzen zaiguk, eta hire oroimena. Bejondeiala.

Kategoriak Lagunak | Etiketak , , , , | Iruzkin 1

Amaia

Data: 2017(e)ko martxoaren 8a Egilea: Joxe Aranzabal

Aurreko batean, gazte bat hurbildu zitzaidan, eta esan zidan: “Ikusi dut Kubo, zuk euskaratuta. Oso ondo, baina bukaeran akats txiki bat egin duzu. ‘Amaiera’ ipini barik, ‘Amaia’ ipini duzu”.

Esplikatu nion nik ere ikusi nuenean lehen filma euskaraz —aspaldi luzean—, eta The End famatura iritsita, pantailan ‘Amaia’ ikusi nuenean, sentipen arraroa izan nuela, neska baten izentzat hartu bainuen hasieran. Berehala, ordea, esplikatu zidaten testuinguru horretan ‘Amaia’ eta ‘Amaiera’ sinonimoak direla.

Erantsi nion gazteari Kubo euskaratzerakoan lotura egin nahi izan nuela aspaldian ikusi nituen pelikulekin; horregatik berreskuratu nuela ‘Amaia’ hura. Ez dakit oso komentzituta joan zen, baina tira. Ni, berriz, ezinago pozik, ezagutu nuelako nik euskaratutako film baten ikuslea.

Kategoriak Azpitituluak | Etiketak , , , | Utzi iruzkina

Zergatik aupatu duten Trump

Data: 2017(e)ko otsailaren 9a Egilea: Joxe Aranzabal

Askotan pentsatu izan dut zelan demontre iritsi den Donald Trump bezalako pertsona harro, ezjakina eta nazkagarria AEBetako presidente izatera. Dudarik ez, jende askok eman diolako botoa, estatubatuar gehienak ez izan arren. Eta zerk bultzatu ditu gizaki horiek halako demagogo bat aukeratzera?

Argia aldizkariaren azken alea gainbegiratzen ari nintzela, Itxaro Borda idazlearen zutabe batean aurkitu dut esplikazio posible bat. Zutabeak Trumpetak du izenburua, eta horrela dio niri interesatzen zaidan paragrafoak:

Gutariko bakoitza, edozein dela aitzakia, sistemaren biktima sentitzen den honetan, boterearen hegalpean, bestearekiko mendeku harreman sadiko bezain masokista batean urtzen doa: auzoari eragin minak biziarazten gaitu eta maite dugu hori.

Arrazoi bat baino gehiago egongo dira esplikatzeko zerk bultzatu dituen botoemaile estarubatuar asko eta asko Trump hautatzera, baina uste dut Itxaro Bordak dionetik dezente dagoela. Alegia, sistemaren biktima sentitzen garenean, poz hartzen dugu beste batzuk puteatuta, gutxiengoak eta diferenteak batez ere.

Kategoriak Politika | Etiketak , , , | Utzi iruzkina

Japandroids taldearen 3. diskoa

Data: 2017(e)ko urtarrilaren 31a Egilea: Joxe Aranzabal
David Prowse (bateria eta ahotsa) eta Brian King (gitarra eta ahotsa), Japandroids taldeko kideak.

David Prowse (bateria eta ahotsa) eta Brian King (gitarra eta ahotsa), Japandroids taldeko kideak.

Japandroids rock-punk taldea itzuli egin da. Joan den astean kaleratu zuten hirugarren diskoa, “Near To The Wild Heart Of Life”, beste diskoetxe batekin (Anti-), eta denbora gehiago eginda bai abestiak idazten eta baita berauek grabatzen. Hala ere, taldearen ezaugarri nagusiak hortxe daude disko honetan ere: sinpletasuna eta adrenalina hutsa.

Kontuan izanda 2009tik 2013ra bitartean taldeak 500 bat kontzertu eman zituela 44 herrialdetan, ez da harritzekoa taldekideek —bi: Brian King eta David Prowse— hiru urteko atsedena hartu izana, bakoitza bere kontuetan murgilduta. Baina Kanadako mutilak musikazale handiak dira, eta 2016ko erdialdean, berriro elkartu eta lanean hasi ziren, denboraz hori bai, hirugarren diskoa prestatzeko.

Urtarrilaren 27an kaleratu zen diskoa, baina ordurako Gaztea irratiak hainbat aldiz eman zuen disko horretako abesti bat edo beste. Gure etxean hurbiletik jarraitzen diogu Japandroids taldeari, gure aspaldiko harremanagatik Prowse familiarekin, eta izugarri poztu gara ikusita orain Vancouverko taldeak baduela sarrera bat euskarazko Wikipedian.

Kritikak

Plazaratu bezain laster, Japandroids taldearen hirugarren disko honek oihartzun zabala izan du Ipar Ameriketako hedabideetan. Hona hemen hiru adibide

Kategoriak Musika | Etiketak , , , , , , | Utzi iruzkina

Beti izango dugu Paris

Data: 2017(e)ko urtarrilaren 26a Egilea: Joxe Aranzabal

Casablanca filma euskaratzen ari nintzela, esaldi mitiko batekin egin dut topo bukaera aldera, Rick (Humphrey Bogart) eta Ilsa (Ingrid Bergman) elkar agurtzen ari direla, Casablancako aireportuan, Marokon.

“Eta gu, zer?’ galdetzen dio Ilsak, ikusita banatu egingo direla. Eta Rickek erantzun: “Beti izango dugu Paris”. Alegia, gure bizitzak betiko banatzen badira ere, beti izango dugu gogoan Parisen bizi izan genuen amodioaldia.

Esaldi ederra iruditu zait, denok ere antzeko zerbait egiten baitugu gure bizitzetan: badaezpada, atxiki gure oroimenik onenak, horiei esker egiten baitugu aurrera.

Jatorrizko esaldia hauxe da: “We'll always have Paris.” Gaztelaniaz ere, antzerako itzuli zuten, apur bat aldatuta: “Siempre nos quedará París”.

Bada hori, zaindu zure oroimenik onenak.

Kategoriak Zinea | Etiketak , , , , | Utzi iruzkina

Emakumeak, erresistentziaren buru

Data: 2017(e)ko urtarrilaren 22a Egilea: Joxe Aranzabal

Demagogoak uste zuen arrosa-bidea izango zuela, berak nahi zuena —eta nahi zuen eran— egiteko. Baina hark nazkagarri deituriko emakume haietako mordoak (Trumpek nasty woman deitu zion Hillary Clintoni telebistako debate batean, emakume nazkagarria), iraina bere egin zuten emakumeek koalizio ezinago zabala antolatu, eta behar bezalako erantzuna eman zioten atzo Washingtonen, AEBetan oro har, eta munduan zehar.

Bezperan ez nion kasu handirik egin Trumpen kargu-hartzeari, harekiko guztiak atzera eragiten dit-eta. Atzo, berriz, lau ordu eta piku egin nituen telebistaren aurrean (ABC kateak zuzenean eman zuen emakumeen agerraldi erraldoiaren berri, Youtube bidez), begiak zabal-zabalik, eta ekitaldi historiko bat ikusten ari nintzeneko uste osoarekin.

Hantxe ikusi nituen, koalizio ikusgarri batean, aspaldiko feminista ezagunak —Gloria Steinem eta Angela Davis, kasurako—, feminista gazte ezezagun mordoa, beren komunitatearekin proiektu zehatzetan konprometitutako emakume andana, abortuaren aldeko militanteak, jende oso ezaguna —Michael Moore dokumentalgilea eta Scarlette Johansson aktorea—, abeslariak —Madonna, etab.— eta sekulako jendetza behean.

Denetariko mezuak entzun ziren: egoera salatzen zutenak, irtenbide inklusiboak proposatzen zituztenak, demagogoari aurre eta iseka egiten ziotenak, eta ekintzara deitzen zutenak, tokian tokiko komunitatean eta kargu publikoetan: udala, konterria, estatua, kongresua, senatua…

Demagogoaren kontrako erresistentzia ez da fio AEBetako alderdi demokrataz, eta horregatik antolatu du mugimendu hau, alderdi demokrata baino askoz harago doana. Eta, guztiaren buru, emakumeak. Bere egin dituzte baztertuen eskariak (emakumeak, beltzak, migratzaileak, hispanoak, LGBT mugimendua, gerrako biktimak…), eta forma eman diote mugimendu global baten ernamuinari, elkarbizitza eta maitasuna oinarri.

Washingtongo agerraldiak oihartzuna izan zuen munduan zehar, zenbait salbuespenekin: Errusia, Txina eta Euskal Herria, besteak beste. Errusiakoa eta Txinakoa uler dezaket, hango sistema itxiengatik. Baina Euskal Herrikoa ez da hain ondo konprenitzen, ez bada horretan ere Espainiari eta Frantziari begira gaudela. Baina hemen ere, orain arte pairatu dugun zapalkuntzaz gain, laster jasoko dugu demagogo haren pareko beste demagogo batzuen erasoa (Aznar, Mayor Oreja, San Gil, Le Pain…).

Non daude gure feministak desafio globalari aurre egiteko? Guk ere baditugu geure aldarriak atzo entzun zirenekin batera defendatzeko (genero indarkeria, oinarrizko gizarte-zerbitzuen gainbehera, pobrezia, azken gatazkako biktima guztiaen erreparazioa, euskal presoen egoera bidegabea, memoria historikoa, euskara…). Hainbat izen etorri zitzaizkidan gogora: Danele Sarriugarte, Lorea Agirre, Mari Luz Esteban, Idurre Eskisabel, Ana Malagon, Eider Rodriguez, Irene Arrarats, Ana I. Morales, Amelia Barquin, Onintza Enbeita, etab., etab. Non zaudete, neskak, zein larretan? Barkatu zuekin gogoratu izana, baina nik hor ikusten zaituztet, borroka horren buruan.

Ala oker nabil eta hau guztiau nire haluzinazio bat baino ez da, lau ordu telebistaren aurrean egin izanak eragindakoa? Horrela bada, barkatu gaizki esanak. Eta ez bada, eman pausu bat aurrera, ez zaizue-eta faltako bidelagunik.

Kategoriak Feminismoa | Etiketak , , , , | Iruzkin 1

Transexualitatea gurean

Data: 2017(e)ko urtarrilaren 20a Egilea: Joxe Aranzabal

Bere egunean ezin izan nuenez ikusi, atzo gauean ikusi nuen Nahieran bogarren denboraldiko Ur Handitan saioaren bigarren atala, transexualitateari eskainia. Bikaina iruditu zitzaidan, alde askotatik.

Gaiaren tratamendua egokia izan zen, errespetuzkoa, morboari tarterik utzi barik. Lekuko transexualak ere bikain egon ziren, bakoitza bere nortasunarekin, nahiz eta txundituta geratu nintzen Mikele Grande nafarrarekin, a zelako nortasun puska duen neska horrek. Gurasoak ere primeran egon ziren, ezinago zintzo, aitortuta askotan egin dituzten hanka-sartzeak (nork ez lituzke egingo, orain arte izan dugun informazio urriarekin), baina baita erakutsita euren seme-alabei eman dieten babesa. Txalo bereziak Beasaingo amari, hain ondo eta ganoraz azaltzearren bere alabak sufritu duena eta bizi izan duen (duten) egoera negargarria.

Noiz ikasiko dugu diferentea onartzen, bestelakoari laguntzen, berezia maitatzen? Mikeleren lagunek erakutsi digute bidea. Atzoko saioak ere bai. Irakasleek ere Nahiera erabili beharko lukete saioa ikusi eta eztabaidatzeko Euskal Herriko ikastetxe guztietan, material pedagogiko moduan. Laguntzen du besteen egoera eta mina ulertzen, laguntzen du enpatia garatzen egoera hori bizi dutenekiko, eta laguntzen du, orobat, gure orain arteko pentsamoldea egoera berrira egokitzen.

Mila esker, eta zorionik beroenak, beren burua azaldu zuten transexualei, bai eta haien guraso eta lagunei ere. Eta, zelan ez, kazetari taldeari. Denek lan bikaina egin zuten.

Kategoriak Telebista | Etiketak , , , | Utzi iruzkina

Sexu-depredadore zuria

Data: 2017(e)ko urtarrilaren 13a Egilea: Joxe Aranzabal

Juan Kruz Mendizabal “Kakux”, Juan Ignacio Munilla, Gipuzkoako gotzainarekin.

Arreta handiz eta bihotza pilpirika irakurri dut, goizeko kafearekin batera, Alberto Barandiaran kazetariak gaurko Berria egunkarian M.A. izeneko gizonari egindako elkarrizketa: “Mendizabalek sexualki abusatu zuen nitaz 1994an”.

Bertan elkarrizketatuak kontatzen du zelan 13 urte zituela, eta eskaut gazteen udako topaketa batean zegoela, Burgin, gau batez, esnatu zenean kanpin-dendan, “esku bat nabaritu nuen lo-zaku barruan, zakila eta barrabilak ukitzen zizkidala. Ezin nuen sinetsi. Norbait arnasestuka sentitu nuen denda barruan, beste eskuarekin masturbatzen zen bitartean. Berehala jakin nuen bera zela”. Juan Kruz Mendizabal abadeaz ari da, zeina mutikoa lo zegoela, bere kanpin-dendan sartu eta sexu-erasoari ekin baitzion.

Sexu-depredadore zuri bat ikusi dut hor, sotanaz jantzita, alegia, Eliza katolikoaren kapa magikoa, urteetan Juan Kruz bezalako abade eta fraide ugari babestu dituena euren biktimen ingurukoen haserretik, hauek uste osoa zutelako “Jainkoa Lurrean ordezkatzen duen erakundean eta beronen gizonengan”.

Zinismoa

Hain babestuta sentitu dira sexu-depredadore zuriak, zeren, euren kasua publiko egin arte, lotsa barik segitu baitute predikatzen, ezer txarrik egin ez balute bezala. Hori izan da Juan Kruz Mendizabalen kasua oraingoan ere.

Joan den abenduan, Goiena Komunikazio taldeko kazetari bat harremanetan jarri zen Gipuzkoako bikario ohiarekin, elkarrizketa egiteko Puntua izeneko aldizkarian, nahiz eta orduan jakin ez 2016ko apirila ezkero Kakux Elizak zigortuta zegoela 2001ean eta 2005ean egindako sexu-eraso aitortuengatik. Galdetuta Elizan gertatutako pederastia kasuen inguruan, hauxe esan zuen, artean bere kasua publiko egin aurretik:

Nik uste dut gai hori gainetik pasatu dela. Esan gura dut Elizak ez duela behar bezala abordatu, zaurituekin eta minduta daudenekin elkarrizketan… Ez dakit Euskal Herrian, guk horrelakoak ez baititugu ezagutzen, baina Ameriketako Estatu Batuetan saiatu ziren arazoa diruz konpontzen. Eta ondorioa izan da ez dela ezer konpondu eta, gainera, Eliza diru barik gelditu dela. Maila horretan babesa eman behar zaie familiei eta hurbiltasuna arazo barik eskaini.

Jende honek debekatuta du gezurra esatea, baina kasu honetan abadeak lasai asko bota du, “Ez dakit Euskal Herrian, guk horrelakoak ez baititugu ezagutzen…”, bera justu horrengatik zigortuta zegoela, geroago jakin den bezala. Gainera, ez zuen eragozpenik izan sermoneatzen segitzeko: “Maila horretan babesa eman behar zaie familiei eta hurbiltasuna arazo barik eskaini”. Zinismoa ere behar da, bere egoeran horrela hitz egiteko.

Sexu-depredadore zuriaren definizioa

Baten batek pentsatu badu gogorregia dela Juan Kruz Mendizabal sexu-depredadore zuritzat jotzea, saituko naiz hitz hori definitzen.

Zentzurik zabalenean, sexu-depredadoreak dira sexu-delituak egiten dituzten pertsonak, horretarako indarra erabilita. Aldiz, sexu-depredadore zuriek indarra erabili ordez, beren posizioa erabiltzen dute biktima limurtu eta harrapatzeko; pertsona atseginak izaten dira eta ziurrak bere buruaz, eta kontuz aukeratzen dituzte biktimak, ez aliritzian. Informazio gehiago jaso bitartean, oraingoz nahiago dut kasu honetan sexu-depredadore zuria erabili. Eta artikulu honetan, hemen adierazitako zentzuan erabili dut hitza.

Gipuzkoako Gotzaitegiak adierazi duenez, Juan Kruz Mendizabalek aitortu egin zuen sexu-gehiegikeriak egin izana 2001ean eta 2005ean. Gaur Berria egunkariak dakarrena ere, erabat sinesgarria egin zaio Jose Ignacio Munilla gotzainari. Niri ere bai. Eta ez nintzateke bat ere harrituko Bergaran, Antzuolan, Donostian edo ez dakit non, beste kasu batzuk ere agertuko balira, alegia, Kakux abade gisa lana egindako tokietan.

Kategoriak abusuak | Etiketak , , , , , | 4 iruzkin

Bidean ikasia, min ikaragarriz

Data: 2017(e)ko urtarrilaren 12a Egilea: Joxe Aranzabal

2014an Eusko Jaurlaritzak azterketa bat enkargatu zion Gizaker enpresari, jakiteko zeintzuk ziren hondarribiarren jarrerak Alardearen inguruan, bertako festa nagusia, urtero irailaren 8an ospatzen dena. Emaitzak hauek izan ziren:

  • Alarde pribatua bere horretan mantendu nahi zuten hondarribiarrak: %42. Herritarren erdia baino gutxiago.
  • Jaizkibel konpainia Alardearen barruan ikusi nahi zutenak: %24. Herriaren laurdena.
  • Beste edozeren gainetik konponbidea nahi zutenak: %72. Ia herritarren hiru laurdenak.
  • Inolako konponbiderik nahi ez zutenak: %15.

Emaitza horien aurrean, Arantxa Urretabizkaiak galdetzen du Bidean ikasia bere azken liburuan: “Ia herriaren hiru laurdenek konponbidea nahi badute (…) zergatik egiten du (Hondarribiko udalak) ehuneko hamabostaren alde, beraz, herriaren gehiengoaren kontra?”.

 

bidean9661Nahiz eta Hondarribiko Alardeak sustraiak 1638ko setioan dituen, orduan tropa frantsesek bi hilabetez inguratu baitzuten herria, Arantxaren kontakizuna 1996ko Alardean hasten da, herriko 26 emakumek —bera barne— erabaki zutenean eurek ere parte hartu nahi zutela Alardean, gizonen maila berean. Orduko hartan, parean gertatu ziren gizonek atera zituzten emakume haiek Alardetik, kolpeka eta irainka. Handik aurrera baina, ehiza antolatua eratu zen herrian 26 emakume haien kontra eta haien familia eta lagunen aurka: irainak kalean, jazarpena eskoletan seme-alabei, boikota haien negozioei…

Liburuak kontatzen du Alarde parekidearen aldekoek jasandako jazarpena, egindako ahaleginak auzia bideratze aldera, eta emaitza hutsalak askotan: “gizartearen itzal batzuk nabarmendu ditugu, hala nola berdintasunaren aldeko diskurtso publiko gehientsuenen arinkeria edo tradizioen erabilera politikoa”.

Horrekin batera, egileak hausnartu egiten du Hondarribian, eta Euskal Herrian oro har, zelako jarrera banderizoa dugun, guk bezala pentsatzen ez duena automatikoki etsaitzat hartzeko.

Egun hauetan irakurri dut liburu hau, gripearen erasopean nengoela, eta esan behar dut izugarri interesgarria aurkitu dudala. Erabat gomendagarria.

Kategoriak Liburuak | Etiketak , , , , , | Utzi iruzkina

Pilitxu joan zaigu

Data: 2017(e)ko urtarrilaren 3a Egilea: Joxe Aranzabal

Argazkia: Ekaitz Zilarmendi (Goiena)

Atzoko egunak ezusteko mingarria ekarri zigun. “Pili Otxoa hil da”, esan zigun telefonoz bestaldeko ahotsak. Gure Pilitxu. Maitasunaren eta pozaren estandarra, joanda.

Gogora etorri zitzaizkidan, gaixorik nengoela, zelako besarkadak ematen zizkidan. Gogora, halaber, aspaldi luzean Kataluniara talde zabalean egindako txangoa: Gaudi, Tarragonako urreztiak, igande goizeko koka sardinaz hornitua gosaltzeko, hango ardo lodia… Gogoan dut, orobat, Kanadatik bueltan, Elorrion eurenean egindako afaria, Garazi jaio eta gutxira, eta orduan berak eta Mendik zuten ilusioa haurra hazteko. Gogoan Garagartzan egindako jatorduak, euren etxe berrituan.

Arrasateko ume eta heldu askok izango dute Pilitxuren berri, urte luzez egin baitzuen lan hango Umezaintzan, pazientzia eta maitasun infinitoaz.

Mendi, Garazi, Beñat eta Amets, besarkada handi bat. Baita Eugenio, Mariatxen eta Mariasuni ere. Ahaztu barik Elorriokoak.

Zu galduta, gero eta umezurtzago gaude, Pilitxu. Aurrera egingo dugu, hala ere. Adiorik ez.

Kategoriak Lagunak | Etiketak , , , | Utzi iruzkina