Atzo Euskadi Irratiak honela ireki zuen eguerdiko albistegia: “Ordu erdi barru iritsiko da Maria Teresa Fdz de la Vega Haitira”. Hori ote da normaltasuna, Gasteizko gobernu berriak hainbestetan aldarrikatzen duena?
Euskadi Irratiak horrela irekitzea albistegi bat —eta hori behin eta berriro errepikatzen ari da—, hori ez da normaltasun seinale. Hori da ahalegin garbia entzule euskaldunak Espainiara begira jar gaitezen. Normaltasuna baino, euskaldunok asimilatzeko ahalegina.
Orain hilabete-edo jakin nuen Johan Cruyff futbolista eta entrenatzaile ohiak astero idazten duela El Periódico de Catalunya egunkarian. Futbolista moduan paregabea izan zen. Baita entrenatzaile gisa. Eta, zer esanik ez, nire harridurarako, iritzi emaile moduan.
Johan Cruyff-ek asko daki futbolaz, eta oso ondo idazten du, nahiz eta kazetariren baten laguntzarekin izan. Kontua da bere iritziak oso landuak direla, eta erabat zentzuzkoak, nire iritzian behintzat. Noiz edo behin aukerarik baldin baduzue, irakurri. Ez zarete damutuko.
Herenegun izan zen. Goizeko lehen orduan lanera nindoala autoan, Kaiku enpresaren iragarki bat entzun nuen Euskadi Irratian. Bukaeran, harri eta zur geratu nintzen, entzun nuenean zioela “Ni Kaiku naiz!”. Kaikua izan behar, bai, horrelako zerbait esateko, kaikua bezain ergela.
Ez dugu barkamenik. Aurreko batean Iñigo Fernandez Ostolazari irakurri nion Euskal Herrian egiten den publizitate diglosikoaz. Hauxe da horren adibide negargarri bat, beste bat. Iragarki hori gaztelaniaz pentsatu da, eta euskarara ekartzeko orduan, hitzez hitz itzuli da, kontuan hartu barik euskaraz irain bat erabiltzen ari zirela, kaiku izatea ergel izatea baita.
Kanadan ginela, Mitshubishi enpresak Pajero izenarekin merkaturatu zuen beribil bat Ipar Ameriketan. Hala ere, Espainian aldatu egin zioten izena, pajero hitzak konnotazio negatiboak zituelako, eta Montero izena jarri zioten, soinuz antzekoa, baina ez esanguraz. Japoniakoa bada ere, Mitshubishik zaindu egiten ditu horrelako xehetasunak, tokian tokiko errealitateak aintzat hartuta. Kaiku hemengoa da, baina, bistan denez, jakin ere ez daki zer dioen euskara darabilenean. Kaiku halakoa!
Egun hauetan Anjel Lertxundi idazlearen azken liburua irakurtzen ari naiz, Eskarmentuaren paperak, eta hor pasarte polita aurkitu dut pertsonon izenen gainean:
Hori irakurri, eta pentsatzen jarri naiz neure izenari buruz. Jose jarri zidaten izena jaio berritan, baina ez dakit zergatik, ez bainintzen jaio San Jose egunean. Gogoan dut, bai, mutiko nintzela, jende askok galdetzen zidala ea Jose ote nintzen, besterik gabe, ala Jose Mari, Jose Antonio, Jose Juan edo Jose Julian. Nik, behin eta berriro azaldu behar izan nuen nire izena hitz bakarrekoa zela.
Aukera izan nuenean izena euskaratzeko, Joxe hobetsi nuen, Josebaren ondoan, hark zuelako antz handien nire izenarekin, eta Mondragoeko Bake Epaitegian galdetu zidatenean ea beste inork bazuen izen hori, nik baietz, Joxe Azurmendi idazleak, bat aipatzearren.
Idahon ginela, berriz, lagun batek gomendatzen zidan erosoago ibiliko nintzela aurkezten banuen neure burua Joe moduan, amerikarrei errazago egingo zitzaielako. Nik, ezetz, Joxe nintzela. Eta amerikarrek errazago ikas zezaten nire izena, horrela letreiatzen nien: [hoshe].
Gaur egun, bestalde, familiako txikien aurrean nire burua aurkeztu behar dudanean, esaten diet Joxe-moxe naizela, eta tio Julian zenak kantatzen zidana kantatzen diet:
Iaz 34 liburu irakurri nituen. Horietatik, erdia baino apur bat gehiago
(%53) izan ziren fikziozkoak. Hizkuntzei dagokienez, gehienak euskaraz
irakurri nituen (%64,7), baina baita gaztelaniaz (%23,5) eta ingelesez
ere (%11,7). Hurrenkera honetan joan nintzen irakurtzen:
Denak
ez ziren lehen aldiz irakurritakoak, hiru bigarrengoz irakurri baititut
(Darwin, Axular eta Medikuak esan dit minbizia dudala, azken hau
hitzaldi bat prestatu beharra nuelako).
Asteburu zoragarria izan da joandako hau. Aspaldi ez bezala ikusi dugu elurra mara-mara egiten, batez ere larunbat iluntzean, eta aukera baliatu dugu bazterrak beste ikuspegi batez ikusteko. Mendiko botak eta neguko jantziak aldean, oinez ibili gara batera eta bestera, eta poza ikusi dugu bazterretan. Flickr-en duzue argazki sorta, bi eguneko lekuko gogoangarria.
Horrela ikusten zen gaur goizean Txantxibiri kalea, Elorrion, gure etxeko balkoitik. Urrutian, Udalatx mendia, zuri-zuri. Bestaldeko arbolak ere, halaxe, sekula baino ederragoak euren zurian. Autoak lo, elurraren mantapean. Horietako pare bat, espaloiaren gainean, gidariek kafea hartzen duten bitartean, ordu horietan Xara taberna zabalik egoten da-eta, gosariak eskaintzen. Argazki gehiago, Flickr-en.
Erregenak egun berezia dira Elorrion, batez ere jaiak direlako Gazeta auzoan, baina ez horregatik bakarrik. Adibide bat: atzo, goizean goiz, arrosa bat jaso genuen etxean, “Gora Errepublika” aldarria zuela.
Eguerdi partean, berriz, ostera bat egin genuen Ondozorrotz baserriraino, berau Gazeta auzoan, eta han Balen Irazola genuen zain, beste zenbait lagunekin, salda beroa, okela apur bat, txorizoa eta ardoa hartzeko prest. Bapo jan eta edanda, etxera egin genuen atzera. Amaiera polita Gabonetako oporrei.
Duela hamabost urte sortu zenetik lehen aldiz, Gabon egunean Amazonek liburu digital gehiago saldu omen zituen, paperezkoak baino. Ez da harritzekoa, aintzat hartuta Kindle izan dela Amazon denda birtualean jendeak gehien oparitu duen objektua. Kindle irakurgailu bat da, Amazonek berak egina, eta balio du liburu elektronikoak irakurtzeko.
Gogoan izanda Amazon dela munduko liburu denda birtualik handiena, datua esanguratsua izan daiteke, eta adieraz lezake joera berri baten hasiera. Falta da ikustea zelan jokatuko duten Amazonen lehiakideek, erabaki aurretik zein irakurgailu erosi. Hala ere, badakigu Nook goizegi kaleratu dela, akatsez josita, baina ikusteko dago zer eskainiko duen Applen arbel digitalak. Itxura guztien arabera, hil honetan bertan izango dugu horren berri.
ETAk bost hilabete luze darama atentaturik egin barik. PSOE, berriz, noraezean dabil, krisi ekonomikoa ezin gaizkiago kudeatzen, eta gero eta atzerago inkestetan. Testuinguru horretan, eta Detroiteko atentatu-ahaleginaren uberan, Rubalcaba plazaratu zaigu esanez ETA prestatzen ari dela ekintza bortzitzen bat.
Zer dela-eta premia hori ETA gaurkotasunaren lehen mailan jartzeko? Larunbatean, Al Qaedaz ari zela, Manuel Castells soziologoak eman zidan argi apur bat La Vanguardian idatzitako artikulu batean: El retorno de Al Qaeda. Bertan, egileak galdera egiten zuen nondik zetorkion Al Qaedari ahalmena halako izua eragiteko, kontuan hartuta 2001a ezkero sekulako egurra jaso duela han eta hemen. Erantzunak balio lezake berdin-berdin ETAri aplikatuta:
Gaia gurera ekarrita, badirudi baten batek interesa duela beldurraren garra pizteko gure baitan, hori piztuta, errazagoa izango delakoan justifikatzea zenbait erabaki, bestela zailak justifikatzen, hala nola espetxean eustea ezker abertzaleko zenbait jende, hain justu indarkeria alde batera utzi eta bide politikoa aldarrikatzen ari dena.
Esango nuke zenbaitek adostu dutela gurte etorkizun hurbila: behin Eusko Jaurlaritzatik egotzita, abertzaleei kendu egin behar zaie boterea bai diputazioetan eta baita udal handienetan ere. Horretarako, partiduen legea indarrean egon behar da, ETA lanean, eta ezker abertzalea, mutu. Eta ETA ez bada mugitzen, jokatu mugitzen ariko balitz bezala, ekintza bortitzen bat prestatzen balebil moduan.
