Flickr eta jendetzaren jakituria

Data: 2009(e)ko ekainaren 9a Egilea: Joxe Aranzabal

Flickr argazki zerbitzuak gauza asko ditu, harrigarriak. Horietako bat da egutegia, egunez egun osatzen duena eguneko argazkirik onenekin. Sekula ez baduzue ikusi, sartu eta begiratu lasai, argazkiak ederrak dira-eta, benetan. Zelan aukeratzen ditu Flickr-ek argazki horiek?

Flickr-ek ez dauka editore talde bat bereizteko zeintzuk diren argazkirik onenak, zeren milaka horrelako beharko lituzke lan hori egiteko, egunean milioika argazki igotzen baitira Flickr-era. Horren ordez, fidatzen da erabiltzaileok argazki bakoitzari emandako puntuazioaz, Flickr-ek, modu automatikoan, beti aukeratzen baititu puntu gehien dituzten argazkiak.

Alegia, Flickr oinarritzen da jendetzaren jakiturian —erabiltzaileon irizpidean— egutegia egiteko. Eta emaitza ezin ederragoa da.

Kategoriak Sailkatugabeak | Etiketak | Utzi iruzkina

Zer egingo luke Googlek Euskaltzaindia balitz?

Data: 2009(e)ko ekainaren 8a Egilea: Joxe Aranzabal

Edo zer egingo luke Googlek Orotariko Euskal Hiztegiarekin? Aztertzen badugu zer egin zuen Google Maps aplikazioarekin, garbi dago zer egingo lukeen: sarean ipini OEHren bertsio digitala (nahikoa litzateke word dokumentu bat), eta aukera eman euskaltzaleei aplikazioak sortzeko, hiztegian oinarrituta.

Google Mapsen kasua
Googlek atera zuenean Google Maps, ez zuen berau gorde erresumaren pitxirik preziatuena balitz bezala, kontuan hartuta zein ona zen. Kontrara, aukera eman zien nahi zuten internautei mashup deitzen direnak egiteko, hau da, zerbitzu osagarriak sortzea Google Mapsen oinarri hartuta: batzuek sortu zuten Panoramio, zerbitzu bat uztartzen dituena Googlen mapak eta argazkiak. Adrian Holovaty kazetari-teknologoak sortu zuen ChicagoCrime.org, zerbitzu bat uztartzen zituena Chicagoko poliziaren informazioa hilketen inguruan Googlen mapekin, halako eran non Chicagoko bizilagunek kontsulta zezaketen uneoro, auzoz auzo, non gertatu ziren hilketak. Eta euskaldun batzuek, CodeSyntaxekoak, sortu zuten Tagzania, aplikazio bat mapak gorde eta sailkatzeko, del.icio.us aplikazioak artikuluekin egiten duen era berean.

Googleko jendea oso bizkorra da, baina Google Maps ireki aurretik, inori ez zitzaion bururatu ere egin horiek eta beste ehunka aplikazio sor zitezkeenik. Konfiantza izan zuten jendetzaren jakiturian, eta asmatu egin zuten, gaur egun aplikazio horiei esker, Google Maps askoz ere baliotsuagoa baita merkatuan, eta askoz ere erabilgarriagoa.

Zer egin OEHrekin?
Era berean, ez dago asmatzerik jendeak zer egingo lukeen Orotariko Euskal Hiztegiarekin. Batek, beharbada, hori erabiliko luke hiztegitxo bat sortzeko iPhone eta Kindle liburu irakurle digitalentzat, halako eran non irakurtzen ari zarela ez baduzu ulertzen hitz bat, berau aukeratu eta tak, hitzaren esanahia agertuko litzaizukeen. Horrela, harritu egingo ginateke zenbat aplikazio sortuko liratekeen. Noski, batzuek arrakasta izango lukete, handia, eta beste batzuek ez hainbeste. Merkatuak berak erabakiko luke hori, euskaldunon merkatuak.

Zergatik ez
Zoritxarrez, Euskaltzaindiak ez du Orotarikoa jarri Interneten. Zergatik?

  1. Ez du konfiantzarik. Euskaltzaindiari ez da fidatzen euskaltzaleok zer egingo dugun hiztegi handi horrekin. Pentsatzen du edukia manipulatzen hasiko garela, eta adjektibo jartzen duen tokian aditza jarriko dugula (Googleri bururatu ere ez zitzaion egin erabiltzaileak hasiko zirela aldatzen mapen edukia, Donostia dagoen lekuan Paris jarrita, edo Washington-en ordez Mosku ipinita).
  2. Ez du ikasten. Euskalbar irten zenean, denak zur eta lur geratu ginen. Hori da guretzat aurrekaririk egokiena. Adibide horrekin, Euskaltzaindiak ikas zezakeen nondik nora doazen kontuak Interneten.
  3. Ez du nahi. Bere garaian, Euskaltzaindiak negoziatu zuen argitaletxe batekin, Gutenberg galaxiakoa, eta badirudi hori nahikoa dela.

Galdetegia
Egun hauetan, galdetegi luze-luzea (esan nahi dut: lu-ze-lu-ze-a) jaso dut Euskaltzaindiak bidalita, eta ez naiz sentitu indarrez berau erantzuteko. Barka diezadala. Horren ordez, liburu bat gomendatuko diot: What Would Google Do?, Jeff Jarvis kazetariarena.

Kategoriak Sailkatugabeak | Etiketak , , , | 3 iruzkin

Internet elkarrizketa da

Data: 2009(e)ko ekainaren 5a Egilea: Joxe Aranzabal
Internet elkarrizketa da (J. Aranzabal)

Ekainaren 3an hitzaldia egin nuen Euskal Kulturgintzaren Transmisioa aditu tituluan, Huhezin bertan. Aurkezpena
hitzen osagarri antolatu nuenez, eta berau ikusita bakarrik zail izango
denez han esandakoak asmatzea, laburbildu egingo dut zer esan nuen.

Hasi nintzen hitzaldia Internet merkatuekin konparatzen, merkatuak
elkarrizketak direlako, eta baita Internet ere. Cluetrain manifestua
ekarri nuen gogora, eta zelan Internetetik sortzen ari diren lan
egiteko molde berriak, adibidez, wiki moldea, auzolan global eta lokal
moduan ikusita.

Aztertu nuen zelan egiten duten lan Interneten
arrakasta handia izan duten enpresek, Googlek eta Amazonek esate
baterako, eta, kontraste moduan, konparatu nuenOrotariko Euskal Hiztegiaren kasuarekin. Jeff Jarvis kazetariari jarraituta, galdera
egin genuen: zer egingo luke Googlek bere esku balego Orotariko Euskal
Hiztegia kudeatzea? Galdera bera egin genuen Berria egunkariaren kasuan.

Hortik,
pasatu nintzen 8. probintzia aztertzera, euskara Interneten sortzen ari
den esparrua. Historia apur bat egin nuen, eta iritsi ginen sare
sozialetara eta bideo jokoetara, bi esparru non makal samar gabiltzan.

Euskaltzale
tipologia berria aipatu nuen, jende gaztearen artean sortzen ari dena,
eta Informatikari Euskaldunen Biltzarrean ikus daitekeena. Eta bukatu
nuen merkatuetan berriro, merkatu txikietan. Merkatu espezializatuak
dauden moduan –txoriak, liburuak eta diskoak saltzeko–, sortu behar
dugu beste merkatu bat, esparru bat Interneten euskaldunontzat.
Batzuetan merkatu globalean ibiliko gara, ingelesez, zenbaitetan, erdi
mailako merkatuetan, gaztelaniaz edo frantsesez, eta sarri, gure
merkatu txikian, euskaraz. Gure lana izango da euskarazko hori bizia
eta oparoa izatea, merkatu on guztiak bezala.

Kategoriak Sailkatugabeak | Etiketak , , | Utzi iruzkina

Espainiako kultura industriaren itsukeria

Data: 2009(e)ko ekainaren 4a Egilea: Joxe Aranzabal

Egin atzera denboran, eta irudikatu itzainen sindikatuak proposatzen duela eraikitzen ari diren burdinbidean trenak derrigor geratu beharko direla ordu erdi bi orduz behin, horrela, motelago ibilita, trenak arriskuan jar ez dezan itzainen etorkizuna. Edo trenek gurpil karratuak erabili beharko dituztela. Antzeko zentzugabekeria egin nahi du Espainiako kulturaren industriak Interneten, El Paísen irakurri dudanez:

  • La industria cultural aboga por limitar sólo el ancho de banda para evitar las descargas

Kulturaren industriak segitu nahi du dirutza itzelak egiten oraingo negozio eredu zahartikuari atxikita, sinistarazi nahi digu lapurrak garela, eta orain, gero eta aplikazio gehiago pasatzen ari direnean hodei informatikora, hau da, banda zabalera inoiz baino inportanteagoa bihurtzen ari denean, mehatxatu nahi digu banda zabalera elbarrituko digula.

Itzainek gurdiak gidatzen egiten zuten bizimodua. Trenaren etorrerak desagertarazi zituen mapatik, ez zuten-eta asmatu garai berrietara egokitzen. Gaur egun, inork ez ditu faltan sentizen. Espainiako kultura industriak ere ez du egokitu nahi garai berrietara, baina, zoritxarrez, boteretsuagoa da garai bateko itzainak baino, eta tematzen ari da aldaketaren kontra. Horrela segitzen badu, izorratuko gaitu aldi baterako, baina azkenean, ezin izango du berrikuntzaren oldea geldiarazi. Eta orduan, guk ere ez dugu faltan sentituko gizatxar koadrilla hori.

Kategoriak Sailkatugabeak | Etiketak , , , | Utzi iruzkina

Nor gogoratzen da Ronaldinhoz?

Data: 2009(e)ko maiatzaren 28a Egilea: Joxe Aranzabal

Atzo iluntzean Barçak denboraldi
honetako hirugarren txapela jantzi zuen, Manchester United ahaltsuaren
kontra irabazita. Partida ona izan zen, emozioz betea, ikusgarria.
Katalanek txapeldunen pare irabazi zuten, futbol ona eginez. Benetan
poztu nintzen.

Denboraldi honetan Barçak egin duen jokoak
agerian utzi du zelako talde ona duen, eta zein era penagarrian galdu
zituen azken bi denboraldiak, taldea izarrez beteta zegoela, eta izar
guztien buru, Ronaldinho. Nahikoa izan da bera eta Deco kanporatzea,
Alves eta Piqué hartzea, eta Guardiola gidari jartzea, Barça inoizko
Barçarik onena bihurtzeko.

Behin Chelsea eta Manchester United
mendean hartuta eta hiru txapelketa irabazita, nor gogoratzen da
Ronaldinhoz? Bestela esanda, nori inporta zaio? Zorionak Barçari!

Kategoriak Sailkatugabeak | Etiketak , , , | 2 iruzkin

Mikel Zarateren luma jostaria

Data: 2009(e)ko maiatzaren 27a Egilea: Joxe Aranzabal

1978an argitaratu zuen Leopoldo Zugazak Mikel Zarate zenaren Euskal Ortografia, nik sarri eta gustura erabili dudan liburua. Liburu horrekin finkatu nuen nik euskal ortografia, berau beste inon baino hobeto eta atseginago baitzetorren azalduta. Mikelek horrelako esaldiak erabiltzen zituen, kasu honetan Z lantzeko:

  • Ekidazuarrek Zazpiki esaten diote Gezalari. Hain zuzen ere, zazpi kale luze ta zabal, zazpi plaza eder, zazpi parke apain, zazpi diru-etxe boteretsu, zazpi jolastoki atsegingarri, zazpi kafeteria lasai ta zazpi hotel ikusgarri ditu herriaren sabelean. Zazpiki bai baina, handikien zazpikia da Gezala. Eta, badakizu, txikikien bederatzikiak baino ederragoak, osasuntsuagoak eta majoagoak izaten dira handikien zazpikiak. (58. or.)

Kategoriak Sailkatugabeak | Etiketak , , | Utzi iruzkina

Haur gorriak: gerraosteko izugarrikeriak

Data: 2009(e)ko maiatzaren 26a Egilea: Joxe Aranzabal

Dokumentu ikaragarri hau orain hilabete eta erdi entzun nuen, hor nonbait, harrikoa egiten ari nintzela, larunbat arratsaldeko bazkaloste batean. Orain aurkitu dut eskegita Documentos RNE irratsaioen artean, eta gomendatu nahi dizuet.

Gerraosteko Espainian gertatua kontatzen du dokumentuak, frankismoak Errepublika zaleen seme-alabekin egindako izugarrikeriak, tartean Saturrarango espetxekoak. Interesik baldin baduzue, jaitsi dokumentua eta gorde, ez bainintzateke harrituko PP gobernura iritsiz gero, berehala desagertaraziko balu.

Kategoriak Sailkatugabeak | Etiketak , , , | Utzi iruzkina

Gaueko hegaldia

Data: 2009(e)ko maiatzaren 25a Egilea: Joxe Aranzabal

Joan den asteazkenean erosi nuen Gaueko hegaldia, Antoine Saint-Exupéry idazle frantsesaren liburua, hitzaldira joan aurretik, eta biharamunean hasi nintzen berau irakurtzen, ez bainuen indarrik beste ezertarako. Atzo amaitu nuen, kanpoan euria ari zuela goian behean.

Hiztegia alboan behar izan dut liburua irakurri bitartean, Iparraldeko euskara hautatu baitu Koldo Izagirre itzultzaileak liburu honetarako. Amaieran, hiztegitxo bat nuen egina, poxelu, engoitik, haboro, zohardi eta harzara bezalako hitzekin.

Hiztegiak hiztegi, gustura irakurri dut liburua, nire irudimenak atzera egin du hastapeneko hegazkinlarien zuri-beltzezko garaietara eta Fabien eta Riviere bezalako heroiengana. Azken horren filosofia ere deigarria egin zait: zoriona ez ote datorren, askatasunetik baino, egiteko baten onartzetik…

Kategoriak Sailkatugabeak | Etiketak , , , | Utzi iruzkina

Amaitu dira luzamenduak

Data: 2009(e)ko maiatzaren 23a Egilea: Joxe Aranzabal

Zoragarria iruditu zaizkit gaur Berria egunkariak azalean dakartzan argazki nagusia eta beronen oina. Bertan dantzariak agertzen dira Arbizelai inguruko zubibidearen ondoan, luzatze ariketak egiten, Arrasate-Eskoriatza autobide zatia inauguratu aurretik.

Argazki oinak (“Amaitu dira luzamenduak” izenburuarekin hasten da) modu paregabean lotzen ditu irudia eta ondorengo testua, Arrasate-Gasteiz zatia 2008ko urtarrilaren 1ean irekitzekoa baitzen, orain urte eta erdi, bere garaian Joxe Juan Gonzalez de Txabarri orduko ahaldun nagusiak lau haizeetara agindu zuenez. Orain ordaintzea tokatzen da, luzamenduak ez baitira merkeak izaten.

Kategoriak Sailkatugabeak | Etiketak , , , | 3 iruzkin

Donostiatik bueltan, unatuta

Data: 2009(e)ko maiatzaren 22a Egilea: Joxe Aranzabal

Elkarrizketak: Joxe Aranzabal
Asteazkenean oso nekatuta iritsi nintzen Donostiatik. Bertan, jardunaldi batzuetan parte hartu genuen (Etika, humanismoa eta zientziari buruzko elkarrizketak), azken saioa baitzen gurea: “Oinazea kontatu, oinazez kontatu”, hausnarketa bat oinazearen eta gaixotasunaren gainean. Anjel Lertxundi hasi zen, eta nik amaitu nuen.

Anjel Lertxundi idazlearen hitzak plazer handia izan ziren niretzat, beste behin ere, maisuen pare adierazi baitzigun literaturak zelan erakutsi duen oinazea XX. mendean. Ondorengo elkarrizketan ere, oharpen sakonak egin zituen, halakoxea da bera, erreferentzia garbia gutariko askorentzat.

Niri dagokidanez, errepaso arina egin nion neure esperientziari, hogeitaka diapositibaren laguntzarekin. Trankil hasi nintzen, ustez, baina ama zenaren eta alabaren kontuak aipatzerakoan, eten egin zitzaidan jarioa, emozioak indartsu azaleratu zitzaizkidan-eta. Zazpi urte igaro dira bizipen haiek izan nituenetik, baina oraindik ere hortxe daude, azalpean.

Ondoren, galdera nahiko jaso genituen, ganorazkoak denak: heriotzaren presentzia, transzendentzia, mediku eta gaixoen arteko komunikazioa… Jaime Otamendik abilezia handiz eraman zuen tartea, galderak guri ez ezik, publikoari ere egin baitzizkion.

Bukaeran, aukera izan nuen hainbat jenderekin hitz egiteko: Aranzabal bat gure senitartekoa ez dena, mediku bat Mondragoekoa, lagun batzuen lehengusua, beste lagun baten emaztea, Luistxo Fernandez eta Mikel Iturria adiskide blogariak…, eta denek izan zuten zerbait esanguratsua adierazteko.

Pozik irten nintzen handik, baina etxera iristerakoan, indar barik nengoen, unatuta. Antza denez, Donostian bizi izandako emozioek indar barik utzi ninduten. Atzo goizean ere, horrela jaiki nintzen, hustuta, eta eguna aprobetxatu nuen motel-motel ibiltzeko, indarrak berreskuratzen. Nahi baduzue ekitaldiko zenbait argaki ikusi, Flickr-era igo ditut. Ados-Network enpresako jendeak ateratakoak dira.

Kategoriak Sailkatugabeak | Etiketak , , , | Iruzkin 1