Faroa

Anne Bancroft aktorea hil da. Bera zen Mrs Robinson The Graduate film gogoangarrian. Gogoangarria musikagatik, Simon eta Garfunkelek egin baitzuten famatu Mrs Robinson abestia, eta gogoangarria gaiagatik, Robinson andre gaiztoak ohera eraman baitzuen Dustin Hoffman graduatu berri inuxentea, berau haren alabarekin zebilela. Artean Peñaflorida Institutuan ari ginen gu ikasten, Donostian, eta baita Seminarioan ere, Burgosko epaiketaren garaian. Frantsez irakasleak gomendatu zigun joatea, baina haren gomendio barik ere berdin-berdin joango ginen gu, puri-purian baitzegoen film hura ikasleon artean.

Geroago beste birritan-edo ikusi izan dut The Graduate, eta horietan beste modu batean ikusi nuen Mrs. Robinson: helduagoa, ironikoagoa, gizatarriagoa… maitagarriagoa. 73 urte zituela hil zaigu, minbiziak jota. Here’s to you Anne Bancroft, ohorea zuri.

Atzo arratsaldean Arrasaten izan nintzen, ekitaldi batean, eskatzeko Jon Agirre eta Josu Uribetxebarria preso mondragoetarren askatasuna. Bien egoera oso berezia da: Jonek aspaldi bete zituen hiru laurdenak, eta gaixorik dago. Hainbat ebakuntza egin diote, eta baliteke gehiago ere egin behar izatea. Josuri, berriz, orain bi hilabete minbizia aurkitu zioten ezker giltzurrunean, eta ostegunean egingo diote ebakuntza Donostia ospitalean. Han nengoela gogora ekarri nituen orain bi urte Valdecillako ospitalean egindako egunak, bereziki bakartuta egindako hamabost egunak. Zaintza berezia nuen arren, jota amaitu nituen aste biak. Orduan idatzi nuen Sustatun: “Behin baino gehiagotan gogoratu nintzen bahituekin eta zigor ziegetan dauden presoekin, inkomunikaturik eta ingurukoen gorrotoa nozitzen…”.

Nire kasuan, familiaren hurbiltasuna eta lagunen babesa ezinbestekoak izan dira minbiziari buelta emateko. Horregatik nik ere eskatzen dut Jon eta Josu ekar ditzatela etxera, beren hurbilenekoen babasean senda daitezen, legea ez baita mendekua.

Aurreko batean, Miren eta biok telebistaren aurrean geundela, albisteak ikusten, zurtuta geratu ginen, ikusi genuenean Marokoko poliziak nola jipoitzen zituen sahararrak El Aaiunen. Berdin zen emakumeak zein gizonezkoak; gupida barik egurtzen zituzten. Gizon bat luze zetzan lurrean, polizia bat joan, eta zapaltzen hasi zitzaion. Irudiak oso gogorrak ziren, eta Miren benetan harrituta geratu zen. Geroago Jabi Zabalaren kronikak irakurri nituen, Saharatik itzuli berritan. Berrian, berriz, ezin testigantzarik irakurri Saharatik bertatik, Kristina Berasain berriemaileari debekatu egin zioten-eta han sartzea. Atzo eta herenegun, baina, Gurutze Irizarri entzun nion Euskadi Irratian, haserre Marokoko gobernuarekin, eta haserre Espainiakoarekin.

Ez dago eskubiderik. Hogeita hamar urte pasatu dira Espainiako gobernuak Pilatosenak egin, eta Sahara Marokoren esku utzi zuenetik. Denetariko gobernuak pasatu dira Madriletik, eta inork ez du ezer ganorazkorik egin basamortuan galdutako duintasuna berreskuratzeko. Ezta Nazio Batuek ere. Bitartean, sahararrak gogor, euren eskubideen alde, nazioarteak ahaztuko dituen beldur. Ezin ditugu ahaztu.

Nahi nuen Aimarrek irabaztea, eta azkenean berak irabazi, 22-18, baina oraindik ez dut garbi ikusten nola eskuratu duen txapela, goizuetarra oso gaizki hasi baita. Partida arraroa izan da, oso, eta gauean berriro ikusi beharko dut, ulertzeko zer gertatu den.

Sariak banatu ondoren, berriz, atentzioa eman didate Irujoren hitzek: “hasierako beroaldia pasata, kontuan hartu behar dut txapeldunordea izatea ez dagoela bat ere gaizki”, edo horrelako zerbait. Alegia, finala amaitu eta hamar minutu baino pasatu ez direnean, bere buruan buelta ematen hasi dela hartutako zartakoari.

Eta horrela behar da. Irujo gaztea da oraindik, baina erakutsi du, beste behin, txapeldun handia dela, eta ezbeharrean ere badakiela burua jasotzen. Zorionak, bada, txapeldunari eta txapeldunordeari!