Liburuaren oihartzuna

Data: 2005(e)ko apirilaren 5a Egilea: Joxe Aranzabal

Hilabete pasatxo igaro da Donostian aurkeztu genuenetik Medikuak esan dit minbizia dudala, eta dagoeneko agertu da liburu salduenen buruan. Lehen kritikak ere agertu dira han-hemenka. Martxoaren 30ean, Correoren Territorios gehigarriak liburu salduenen zerrenda zekarren, eta euskarazkoen artean, gure liburua agertzen zen buruan, ez fikziozkoetan. Hau zen sailkapena:

  1. Medikuak esan dit minbizia dudala. Joxe Aranzabal. Elkarlanean.
  2. 2003 eta 2004 azterketak EGA. Eusko Jaurlaritza.
  3. Griot. Jon Arretxe. Elkarlanean.
  4. Bakarka. Letamendia/Mujika. Elkar.
  5. Euskaldunen anekdotak. Juan Luis Goikoetxea. Mendebalde.

    Joan den ostiralean, berriz, Felipe Juaristik argitaratu zuen kritika bat Diario Vascoren Kultura orrietan, Lekukotza izenarekin. Ondo dago idatzita, baina harrituta geratu nintzen bukaerako esaldiarekin: “Liburua irakurrita esan dut ‘gizon hau ez da gure garaikoa. Presokratikoa dirudi’”.

Felipe Juaristiren kritika

Badaezpada, entziklopedian begiratu dut ea zer dioen presokratikoen gainean, baina hor ez dut argi handirik aurkitu: Sokrate-ren aurreko filosofoei deitzen zitzaiela horrela, Kristo aurreko VII. mende bukaeratik K.a. V. mende artean bizi izan zirela Grezian, eta gauzen arrazoia edo printzipioa bilatzen ahalegindu zirela.

Urrutira bidali nau Felipe Juaristik, baina oraindik ere asmatu ezinik nabil zergatik idazle azkoitiarrak ipini nauen halako konpainia ederrean. Baten batek antzemango balu, eskertuko nioke argibidea.

Atzo, berriz, El Correok argitaratu zuen orrialde osoko elkarrizketa bat Gipuzkoako edizioaren barruan. Ricardo Díez kazetariak egin zidan oporretara joan aurretik.

Correon eta Berrian

Aste honetan, bestalde, egunero galdera bati erantzungo diot Berria egunkariaren Galde-eskean izeneko atalean. Irakurleek galderak helaraziko dizkidate Berriaren webgunetik, eta nik erantzun atal horretan.

Kategoriak Sailkatugabeak | Etiketak | 3 iruzkin

Cookie

Data: 2005(e)ko apirilaren 4a Egilea: Joxe Aranzabal

Gero eta gehiago entzuten da cookie hitza sarean (kuki esanda). Hala ere, Internetez eta ordenagailuez ari garela, badakigu cookie horiek ez direla gailetak, nahiz eta Morris hiztegiak adiera hori eman. Zer dira, bada, zorioneko cookie horiek? Cookie
bat da kode zati bat, eta jeneralean webgune batek bidaltzen du ordenagailu batera, hortik hainbat informazio jasotzeko. Eman dezagun Amazonera zoazela, eta erregistratu egiten zarela webgune horretan. Hortik aurrera, Amazonen sartzen zaren bakoitzean, Amazonek berak badaki nor zaren, berriro sinatu beharrik gabe. Cookiei esker.

Beraz, zuzena eta egokia da cookie horiek onartzea, baldin eta badatoz zure uste osoko webguneetatik. Cookie-ak inoiz ez onartzeak, ostera, mugatu egin lezake zer egin ahal duzun hainbat webgunetan.

Zuhurra bazara, onartu ahal dizkiezu cookie-ak soilik zure konfiantzako webguneei. Horrela saihestu egingo duzu zaborra, iragarleek bidalitakoa zure baimen barik.

Kategoriak Sailkatugabeak | Etiketak | Utzi iruzkina

Rouco, pontifex

Data: 2005(e)ko apirilaren 3a Egilea: Joxe Aranzabal

Gaur goizeko 04:45etan esnatu naiz, Tenerifen nengoela. Izan ere, hiru ordu laurden geroago autobusak hartu behar gintuen aireportura eramateko, etxera bidean berriz ere. Eta burutazio zoro bat etorri zait: Rouco Varela izango da hurrengo Aita Santua. Asko idatzi da nola gerra hotzaren garaian CIAk eraman zuen kardinal poloniar bat San Petriren aulkira, Sobiet Batasuna eta bloke komunista desorekatzeko asmoz. Are gehiago idatzi da nola beste aldeko zerbitzu sekretuek prestatu zuten atentatu bat Carol Wojtyla hiltzeko. Zauritu bai, zauritu zuten Joan Paulo II, baina hil ez.

Harrezkero, Berlingo harresia erori zen. Beraz, orain arriskua ez dator Ekialdetik. Ordea, bai munduko enperadorea nola Opus Dei kezkatuta daude Espainiako gobernuarekin. Bakoitzak bere motiboak ditu. Eta 1978an hain ondo atera bazitzaien jokaldia, zergatik ez errepikatu orain? Zapaterok hor izango luke oposiziorik gogorrena, eta markajerik zorrotzena nazioarteari begira.

Dutxapean sartu naizenean, berriz, esnatu bezala egin naiz, eta ohartu burutazio hau amesgaizto baten hondarra baino ez dela izan. Baina, horrekin batera, pentsatu dut txiripa batek Rouco Vatikanoko burura eramango balu, euskaldunok beste izen bat asmatu beharko genukeela Aita Santua izendatzeko.

Kategoriak Sailkatugabeak | Etiketak | Iruzkin 1

Magnolioa

Data: 2005(e)ko martxoaren 26a Egilea: Joxe Aranzabal

Aurrekoan Mikelek aipatu zuen bere blogean, Piperrautsan, nola loratu den bere etxe ondoko magnolioa. Eta nola loratu, alajaina! Gaur han izan garenean, Esteñibar baserrian, liluratuta geratu gara, magnolioaren ederraz. Eta ezin geratu argazki bat atera barik. Mikelek berak egin digu erretratua, hemen duzuena.

Magnolioa ez ezik, loratan ikusi ditugu geriza arbolak, kintxaunak (gingak ematen ditu, eta lore ikusgarria egiten zaio, arrosa kolorekoa ), okaranak eta baita sagar arbola batzuk ere, zein baino zein dotoreago. Horixe da udaberriaren oparia.

Kategoriak Sailkatugabeak | Etiketak | Utzi iruzkina

Da Vinci kodea

Data: 2005(e)ko martxoaren 26a Egilea: Joxe Aranzabal

Atzo bazkaria izan genuen elkarte batean. Aurrez aurre lagun bat izan nuen, eta Aste Santuaz hitz egiten ari ginela, bat batean esan zidan irakurtzen hasi dela Da Vinci kodea, justu jakin duenean eliza katolikoak debekatu edo gaitzetsi egin duela liburu hori.

Beraz, eliza katolikoa lortzen ari da nahi zuenaren kontrakoa: jende gehiagok irakurtzea Dan Brownen liburua. Merezia du atsekabea, oraindik ere, Erdi Aroan bezala, uste baitu Egiaren monopolioa duela, eta beste guztiok men egin behar diogula, bestetik gabe. Ez da konturatzen asper-asper eginda gaudela liburu debekatuen Indizeaz, non eliza katolikoak, Inkisizioaren garaitik hasita, sartzen zituen bere gustukoak ez ziren liburuak.

Kategoriak Sailkatugabeak | Etiketak | Utzi iruzkina

Prospektiba

Data: 2005(e)ko martxoaren 25a Egilea: Joxe Aranzabal

Eneko Astigarraga da blogari aspaldikoenetako bat Euskal Herrian, eta egiten du blog bat, Prospektiba, izugarri interesgarria. Nahi baduzu jakin zer joera aurreikusten diren teknologian, soziologian, eta beste esparrutan, jo lasai Prospektibara, hor izango duzu-eta informazio asko eta ona.

Gainera, hedabide anglosaxoiak ez ezik, frantsesak ere kontrolatzen ditu Enekok. Beraz, gutariko gehienok baino informazio iturri hobeak ditu. Eta, honezkero konturatuko zinenez, Enekok lotura ugari eskaintzen ditu bere informazioetan, ugari eta baliagarriak. Horregatik, ni behintzat, sarritan sartzen naiz Enekoren blogean.

Eneko laguna dut. CodeSyntax enpresan egiten du lan, eta, horrezaz gain, eskolak ematen ditu ESTEn, Donostian. Gizon lasaia da, amoltsua, eta entzuten daki. Ahal baduzue, egiozue bisita.

Kategoriak Sailkatugabeak | Etiketak | Iruzkin 1

Teknologiaren bizkortasuna

Data: 2005(e)ko martxoaren 24a Egilea: Joxe Aranzabal

Zenbait teknologiak sekulako eragina dute gure bizitzetan. Kontua da gero eta denbora gutxiago behar izaten dutela erabat eraginkor bihurtzeko. Adibidez:

  • Irratiak 40 urte inguru behar izan zituen 50 milioi entzule lortu bitartean.
  • Telebistak 15 urte behar izan zituen 50 milioi ikusle irabazteko.
  • Internetek 5 urte baino gutxiago behar izan ditu 50 milioi erabiltzaile lortzeko.
Kategoriak Sailkatugabeak | Etiketak | Utzi iruzkina

Literatura liburuak

Data: 2005(e)ko martxoaren 23a Egilea: Joxe Aranzabal

Petrus lagunak galdetu zidan atzo zeintzuk diren nire libururik kutunenak euskal literaturan. Dekalogoaz galdetu hark, eta hamar liburu eskainiko nik, garbi utzita liburu hauek zirrara berezia eragin zidatela irakurri nituenean. Horregatik, nire zerrenda osatzen dute, ez beste inorena.

  • Egunero hasten delako. (1969) Sekulako zirrara eragin zidan bai Saizarbitoriaren estiloak eta baita liburuaren edukiak ere. Uste dut liburu horrekin sartu nintzela helduaroan, nahiz eta plazaratu eta urte batzuk geroago irakurri nuen. Hordago.
  • Ipuin antzeko alegi mingotsak. (1975) Mikel Zaratek idatzi zituen alegiok, eta Gero argitaletxeak kaleratu. Izugarri gozatu nuen, eta hor aurkitu, beste inon baino argiago, Mikel Zarateren kosmogonia.
  • Hamaseigarrenean aidanez. (1983) Kanadan nengoela irakurri nuen, zur eta lur Anjel Lertxundik nolako maisutasunez jasotzen zuen baserri giroko mundu itxia. Erein.
  • Narrazioak. (1984) Oraindik gogoan dut nola irakurri nuen liburu hori Ottawako Parlamentuaren ondoko parke batean, harriturik Sarrionandiaren fabulatzeko ahalmenaz, eta idazteko dotoreziaz. Elkar.
  • Sasiak ere begiak baditik. (1986) Zenbat barre egin nuen liburu hori irakurtzen! Zor nion Aingeru Epalzari aitorpena, liburua oso atsegina izan baitzen. Elkar.
  • Obabakoak. (1988) Urte batzuk geroago irakurri nuen, baina harrapatu egin ninduen alde guztietatik. Maisulana, edozein aldetatik begiratzen diozula ere. Erein.
  • Behi euskaldun baten memoriak. (1991) Hiru bat aldiz irakurri dut, eta gero eta gehiago gustatzen zait. Maiteminduta nago liburu horrekin. Pamilela.
  • Gerezi denbora. (1999) Gerra Zibila Inazio Mujika Iraolaren ikuspegitik. Haren estiloak harrapatu egin ninduen. Alberdania.
  • Eulien bazka. (2003) Behin hasita, ezin liburua esku artean utzi, amaitu arte. Horrela harrapatu ninduen Hasier Etxeberriaren liburu horrek. Susa.
  • Han goitik itsasoa ikusten da. (2004) Zelan gozatu nuen liburu hori irakurtzen! Julen Gabiriak begirada du berezia, eta liburu horretan ederto erakusten du zer dohain dituen fabulatzeko eta kontatzeko. Elkar.

Goiko horiek dira nire liburu kutunak. Nahi baduzu egin zuk zeure zerrenda, eta utzi hemen, erantzun batean.

Kategoriak Sailkatugabeak | Etiketak | Utzi iruzkina

Hamar liburu gogoangarri

Data: 2005(e)ko martxoaren 22a Egilea: Joxe Aranzabal

Hogei urterekin-edo hasi nintzenetik euskara ikasten, liburu asko irakurri ditut euskararen gainean, baina gutxi batzuk iritsi dira mugarri izatera nire bilduma partikularrean. Mugarri, eragin handia izan dutelako niregan. Denak ez, baina gehienak etxean gordetzen ditut, eta baita erabili ere. Hauek dira: – Kintanaren hiztegia. (1970) Ez dakit inoiz aitortu zaion, baina Xabier Kintanaren hiztegiak belaunaldi oso bat markatu zuen. Garai hartan sekulako premia zegoen, eta berak asmatu egin zuen hiztegiarekin. Ipar Ameriketara joan nintzenean, aldean eraman nuen. Zoritxarrez, ez zait geratzen orduko alerik etxean, seguru asko galduta etxe aldaketa ugarietan.

  • Euskara batua zertan den. (1977) Txillardegiren liburu horrekin ikasi genituen euskara batuaren gorabeherak. Ondo azpimarratuta dago oraindik ere, nahiz eta azalak dagoeneko aterata dituen, plastikotan bilduta. Jakinek argitalpen zoragarria egin zuen liburu horrekin: koloretan, ondo antolatua…
  • Euskal gramatika. (1978) Hori ere Txillardegirena. Ediciones Vascasek atera zuen, oso argitalpen zainduan hori ere. Kontsulta liburua izan nuen hainbat urtez.
  • Euskal ortografia. (1978) Ortografia baino dezente gehiago ikasi nuen Mikel Zarateren liburu horretan, Leopoldo Zugaza editoreak kaleratua, Mikel izan baitzen euskarak izan duen pedagogorik onenetakoa.
  • Euskararen auziaz. (1988) Artean euskaltzainburua zen, baina gauza askotan heterodoxo baten ikuspegitik idatzi zuen liburua. Zenbait estamentutan ahazturaren putzura bidali zuten, ez zitzaien-eta gustatu Villasantek liburu hartan esandakoak.
  • Idazkera-liburua. (1993) Joxe Ramon Zubimendik eta Pello Esnalek egin zuten liburu hori, eta niretzat izan zen aurkikuntza moduko bat. Hortxe hasi nintzen jabetzen euskarak zer arazo dituen ondo komunikatzeko.
  • Arpoi baten eran. (1996) Inazio Mujika Iraolak prestatu zuen, Juan Bautista Agirreren zenbait testurekin. Eta bertan aurkitu dut nik prosa bizia, erabat komunikatiboa eta egokia gaur egun ditudan premietarako.
  • Euskara batuaren ajeak. (1997) Ibon Sarasolak lurrikara moduko bat eragin zuen euskalgintzan liburu horrekin (Alberdania), baita niregan ere. Oraindik ere gustura irakurtzen ditut horko gauzak.

    Izan ditut beste liburu batzuk beharbada gutxiago erabili ditudanak, baina beti gertu izan ditudanak. Bi ale ekarriko ditut hona:

Bestelakoak

  • Letrak kalekantoitik. (1996) Hizkuntzaren alde ludikoa gozatu dut Anjel Lertxundiren liburu horretan. Behin baino gehiagotan ohera eramaten dut, eta beti aurkitzen dut zerbait harrigarria hor. Bitxi bat.
  • Egunkariaren estilo liburua. (2001) Aurreko edizioak ere erabili nituen, baina azkena geratzen zait apalategietan. Zalantzak-eta argitzeko erabili dut, batez ere toponimiari dagokionez.
Kategoriak Sailkatugabeak | Etiketak | 2 iruzkin

Tom Wolfe

Data: 2005(e)ko martxoaren 21a Egilea: Joxe Aranzabal

Asteburu honetan irakurri dut elkarrizketa bat “El País Semanal”:http://www.elpais.es/ aldizkarian, eta bertan Tom Wolfe idazle amerikarrak huntaz eta hartaz hitz egiten du, bere azken liburuaren harira. Blogak ere aipatu ditu, eta hauxe esan:

—Zer hedabide interesatzen zaizu?

—Uste dut badirela zenbait astekari, onak. Horrelako gehiago egin beharko lirateke, horiek hobeto betetzen dute-eta informazioa egunkari handiek baino. Eta blogak ere, onak dira seguruenik: jende horrek guztiak zirkulazioan ipini du informazioa. Seguru asko, blogak dira kazetaritzari gertatu zaion gauzarik onena. Blog gehienak zaborra dira, baina bilatuz gero, beti aurkituko da zerbait interesagarria. Blogek errepikaraz ditzakete hainbat zurrumurru, prentsak argitaratzen ez dituena, gauza asko egin dezakete. Informazio-iturriak dira, eta ematen digute hainbat informazio, lehen ez genuena. Informazio gehiago behar da.

Kategoriak Sailkatugabeak | Etiketak | Utzi iruzkina