Faroa

Gero eta gehiago dira joan den iganden tsunamiak hildakoak Asia hegoaldean. Azken albisteek diote 120.000 badirela, baina litekeena da askoz gehiago ere izatea. Antza denez, diru laguntza gutxi eta gaizki iristen ari da nazioartetik, nahiz eta han eta hemen ekimen asko antolatu diren hara laguntza bidaltzeko, eCuadernok dakarren moduan.

Eroskik ere hitzarmen bat egin du Gurutze Gorriarekin, eta urtarrilaren 27a bitartean egutegiak salduko ditu, dirua batzeko kaltetuen alde. Aldi horretan Eroskik batu nahi ditu 60.000 euro, zeinetik kooperatibak berak 15.000 euro ipiniko baititu.

Beribilean nentorren, euripean irratia entzuten, eta horrelako batean, ezustea: arratsaldeko 17:00ak inguruan Arnaldo Otegik bukatu du hitz egiten, eta iragarri du Sozialista Abertzaleak taldeko hiru legebiltzarkidek baietza emango diotela Ibarretxe Planari. Horrek, noski, ekarriko du plana onartzea erabateko gehiengoarekin.

Tsunami batek bezain gogor astinduko ditu bazterrak SAren erabakiak, jende askoren estrategiak hankaz gora ezarriko ditu eta. Interesgarria izango da ikustea gainerako indarrek nola erantzuten duten datozen egunetan.

Konturatu naiz hedabide asko ari direla jarraitzen planaren eztabaida Eusko Legebiltzarrean, baina bereziki nahi dut azpimarratu Xabier Mendiguren Elizegi eta Iban Arantzabal parlamentutik bertatik egiten ari diren lana Sustatu blogarentzat. Euskal blogariak erne eta zuzenean une historiko baten berri ematen. Zorionak!

Atzo Julen Gabiria izan genuen bisitan Elorrion. Eguraldi eskasa izan genuen, baina horrek ez zigun eragotzi osteratxo bat egitea Elorrio inguruan. Handik Elgetara joan, eta Espaloian bazkaldu genuen, Iban Arantzabal Sustatuko editorea agurtuta.

Bazkalostean, beribila hartu eta aldapan gora abiatu ginen, literatura bidaia egitera. Kanpazar eta Angiozar arteko bidegurutzean geratu, eta pasarte bat irakurri genuen, Ramon Saizarbitoria idazlearen Gudari Zaharraren Gerra Galdua liburuak hantxe bertan kokatzen duena. Euria ari zuen, baina zutarriraino hurbildu ginen, Intxorta faxistengandik defendatu zuten gudarien omenez eraikia, eta harrezkero bonba batek zartatua.

Asentzion ere izan ginen, sartu-irten bat baino ez, eta orduan aipatu genuen Juan Martin Elexpururen beste lan bat, Gerra Urte, handik hurbil kokatua, hori ere gerra garaian.

Behin Angiozarren, autoa plazan utzi eta oinez joan ginen hilerriraino. Hango eskailerak igo, eta hilerriko ate aurrean geundela, Juan Luis Zabalak idatzitako pasarte bat irakurri genuen, Agur Euzkadi eleberrikoa, hantxe bertan gertatua.

Berriro beribilean, Kanpazartik Elorriora bidean gindoazela, gertatu zitzaigun eguneko ezustekoa: ez genuen, bada, ikusi basurde eder bat bide bazterrean lasai-lasai ibiltzen! Ezin sinesturik geratu ginen, gu eta atzeko automobilean zetozenak, biok ere ia erabat geratu baikinen, ikusteko zer egiten zuen basurdeak. Horrek, lasai gurutzatu ezker aldera, burdinazko hesia azpitik pasatu, eta pinudian behera desagertu zen.

Esteñibar baserrira iritsi ginenean, huntaz eta hartaz hitz egin genuen etxeko jabeekin, txakolin gozoaren konpainian, baina ez ginen basurdeaz ahaztu, premonizio bat izan balitz bezala. Zerena, baina?

Durangon erosi, eta egun hauetan irakurri dut Joan Mari Irigoienen azken eleberria, Odolean Neraman. Ofizio izugarria aitortzen diot Joan Mariri, ondo bilbatzen ditu istorioak, eta euskara ere ederra du, baina liburu horrek ez nau bete.

Beharbada astakeria bat esango dut, baina Eneko Ortegaren istorioa ez zait sinesgarria egin. Futbola aitzakia bat izan da kasu honetan, paisaje bat apenas zirriborratua, horren gainean egileak erakutsi nahi zuen arazo bat margotzeko.

Iruditu zait, bestalde, egilea kezkatuta dagoela euskal eleberrigintzara azken orduko egoera “modernoak” eramaten, drogak eta guraso homosexualak kasu, baina azkenean hiritar onaren klitxea aplikatzen diela protagonistei, armairutik modu eredugarrian irten eta aitatasunari dagozkion ardurak ezin modu ereduzkoagoan hartuta, denak zoriontsu baitoaz etxera. Ez dakit, mazapan samarra.

Technorati zerbitzuak dio 5,8 segunduro blog bat sortzen dela munduan, hau da, egunean 15.000 blog berri. Bestalde, 2004ko otsailean egindako azterketa batek dio Internet erabiltzaile guztien %11k —50 milioi lagun gutxi gorabehera—, blogak irakurtzen dituztela.

Ez da harritzekoa, beraz, PC Magazine aldizkariak izendatu izana urteko pertsonak Blogger eta Six Apart blog zerbitzuetako sortzaileak. Zerbitzu horietako bakoitzak milioi bana erabiltzaile dituzte, izena emandakoak.

2004a hasi zenean, orain ia urtebete, ez nuen programa hauen berri, batena izan ezik. Uztailetik hona erabiltzen ditut eta, egia esatera, horiei esker orain beste modu batean egiten dut lan. Irekiak dira, doakoak, partekatzaileak eta sarean daude, nire ordenagailutik kanpo.

Bloglines
Gari Araolazak gomendatu zidan, eta prototipo bat prestatu, has nendin Bloglines erabiltzen. Gero, Luistxo Fernandezek erakutsi zidan nola erabili. Harrezkero, programa hori erabiltzen dut sareko hedabideak irakurtzeko, RSS feedak dituztenak behintzat. Guztira 66 informazio iturri kontsultatzen ditut, goizero lehen orduan eta iluntzean.

del.icio.us
Luistxok esan zidan bazegoela programa bat aukera ematen zuena sareko irakurgaiak gorde eta sailkatzeko, etiketa batzuk erabilita, eta berak erakutsi zidan nola erabili. Orduz geroztik ia egunero gordetzen dut irakurgairen bat del.icio.us-en. Guztira 246 artikulu ditut gordeta eta txukun-txukun sailkatuta, edonoiz kontsultatzeko gertu.

Blogger
Aspaldi nuen zerbitzu horren berri, baina azaroaren 8an animatu nintzen hor neure bloga sortzera, ikusirik lehen baino askoz errazagoa zela blog bat egitea Blogger-en. Handik hona egunero argitaratu dut zerbait. Sustatun modu batean idazten nuen, baina Faroak beste estilo bat du, pertsonalagoa.

Flickr
Sarean bertan izan nuen zerbitzu horren berri, eta irailean harpidetza egin nuen eta lehen argazkiak kargatu. Azaroa ezkero erabiltzen dut argazkiak kargatzeko nire blogean, eta baita erakusleiho moduan atzerrian ditugun lagunentzat. Orain arte ez dut asko erabili, baina nago aurrerantzean etekin handia aterako diodala.

Azken ordua: Hona hemen blog bat, informazio mordoa duena hondamendiaren gainean.

Dagoeneko 23.000 hildako eta milaka desagertu eragin ditu atzo Asia Hegoaldean izandako lurrikarak. Richter eskalan 9.0 graduko indarra izan zuen, Hiroshiman jaurtitako 1.000 bonba atomiko adina indar bai, zenbaiten iritziz.

Berau izan da lurrikararik handiena 1965eko Ostiral Santuan beste batek astindu zuenetik Alaska, AEBetan. Eta laugarrena 1900a ezkero. Lurrikararen ondorioz sortutako tsunamiek milaka hildako eragin dituzte Indian, Sri Lankan, Indonesian eta baita Somalian ere, lurrikararen epizentrotik 4.100 km.ra. Baina zer dira tsunamiak?

Tsunami. iz. Itsas uhin handia, lurrikara baten ondorioz sortua. Kostalde batzuetan kalte handiak sortzen ditu, batez ere itsaspeko lurrikarak gertatzen diren lekuetan. Itsaso zabalean uhinak metro bat baino gutxiago izan dezake, baina 15 m. edo gehiago ere izan dezake sakontasun kostaldeetako uretara iristen denean. Itsas zabalean uhinak 100-150 km-ko luzera eta 640-960 km orduko lastertasuna izaten du.

The New York Times egunkariak mapa bat sortu du, elkarreragilea, eta hor garbi ikusten da non sortu zen lurrikara, eta nola hedatu zen. Wikipediak ere artikulu konpletoa atera du horren inguruan.

Eskerrik asko Luistxori eta Lur Hiztegi Entziklopedikoari, emandako laguntasunagatik.

Aurreko batean Agatha Christie idazlearen liburu bat erosi nuen, euskaraz, gogoa bainuen haren lan bat irakurtzeko, laburra. Horrela, bada, erosi nuen Gizon Mantsoa eleberria, Hiria argitaletxeak kaleratua.

Ez da Agatha Christie-ren libururik onena, baina tira, irakurtzeko modukoa bai. Hala ere, traba bat baino gehiago izan nuen liburua irakurtzeko orduan: testuak huts mordoa ditu, hainbeste, non akatsek eragotzi egiten baitzidaten lasai irakurtzea. Hitzen partiketa, bestalde, eskasa da behin eta berriro: kausit/zen, zerbit/zua, pent/satu. jendet/sua…

Oker ez banabil, Josu Landak aspaldi asmatu zuen aplikazio bat QuarkXpress programarekin dabilena, eta horrek oso ondo kudeatzen ditu hitz partiketak euskaraz. Ixa taldeak, bestalde, aspaldi du zuzentzaile ortografikoa, Xuxen, oharkabean egindako akatsak zuzentzeko. Zabarkeria handia iruditzen zait gaur egun argitaletxe batek baliabide horiek ez erabiltzea.

Sautrela ikusten ari ginen, Euskal Telebistan. Halako batean, Joxemari Iturralde hasi zen azaltzen beretzat heriotza zela helmuga bat, nola jaiotza den hasiera. Eta berari gustatuko litzaiokeela hiltzea bat-batean, “orain bizirik nago, eta hurrengo minutuan, hilda”.

—Niri ere horrela gustatuko litzaidake hiltzea, bat-batean eta min barik, esan zuen Mirenek. Eta ni, harrituta, uste bainuen bederatzi urteko alabak ez ziola arretarik ipini Iturraldek esandakoari. Inoiz ez dakizu.

Atzo Elorrion egin genuen Eguberri bezperako afaria, ez ginen Lekeitiora joan, azken urteotan bezala. Betiko moduan, hori bai, Aitor koinatuak sukaldatu zuen. Hasteko, zizka-mizka hotzak, gero beroak, eta amaitzeko, kokotxak gulekiin. Gero, jakina, turroiak, kafea eta enparauak. Harrikoa ere, ederra.

Eta zer esan Olentzeroren gainean? Portatu egin dela, batez ere Mirenekin, zeren berak baitu ilusiorik handiena egun hauetan, nahiz eta aspalditxotik dakien Olentzeroren atzeko historia. Denok pozik.