Irakurri berri dut Bernardo Atxagaren azken liburua, Markak. Gernika 1937, Pamiela argitaletxeak orain dela gutxi kaleratua. Bertan Atxagak batu egin du han eta hemen barreiatuta zegoen informazioa eta zenbait hausnarketa utzi dizkigu, ahantz ez dezagun 1937an Gernikan gertatutakoa. Ekarpen esanguratsua bonbardaketaren 70. urteurrenerako.
Liburu hau irakurrita, bi gauza geratu zaizkit gogoan. Batetik, zenbat zor diogun George L. Steer kazetari hegoafrikarrari, zeinak, oso gazte zela, idatzi baitzuen The Times egunkarian zer gertatu zen Gernikan, oso estilo bizi eta zehatzarekin. Bigarrenik, Atxagak Borramarka Anaiak deitzen dien horiek —horrela deitzen die Gernikan gertatutakoaz gezurra hedatzen ari direnei—, oraindik ere lanean dihardutela kupida barik.
Justu liburua irakurri berritan, joan den larunbatean egokitu zitzaidan El cocidito madrileño entzutea, Radio Euskadin. Eliza katoliko espainiarraren irratiak —neofaxismo espainiarraren habia—, COPEk, sekulakoak eta bost esan zituen Gernikako bonbardaketaz (alemanek bonbardatu zutela Gernika, Francok ezer jakin barik; bonbardaketaren ondorioz ez zirela hainbeste hil; euskal nazionalismoak erabiltzen duela bere mesederako, eta gogoan ez ditudan gauza mordoa, benetan okaztagarriak).
Imanol Muruaren blogean, Diario Vascoren apirilaren 27ko editorial baten zati hau irakurri nuen:
(…) No fue, en efecto, ‘en nombre de España’ como se bombardeó
Gernika, sino de la misma concepción totalitaria y excluyente de España
que hoy tienen de Euskadi o de Euskal Herria quienes apelan a su nombre
para acabar, mediante el terrorismo, con todo lo que suene a
democrático y a español.
ETA izan zen!, Muruak ateratako ondorioa.