Quantcast

Urt 08

Biolentzia

Kutxazain bat garbitzeagatik 31 minutu. Logela bat garbitzeagatik 2’5 euro. Diru publikoarekin finantzatutako obretan 12 ordu eta orduko 5 euro. Astean 10 orduko lan jardunak. %50eko behin-behinekotasuna denda handietan. Udaletxeetan bertakoak baino azpikontratatutako langile gehiago. Afiliatzeagatik kaleratzeak. Lan jardun amaigabeak. Komunera joateko baimena oihuka eskatu beharra. Makina hutsak.

Berogailua pizteko dirurik ez. Kontziliazioaren eta bizirautearen artean hautatu beharra. Beldurra. Nekea. Duintasun galera. Bizirauteko indarra nonbaitetik atera beharra. Inpotentzia. Bakardadea.

Baina nola kexatuko naiz ni? Gutxienez lana dut. Ondokoa baino hobeto nagoen bitartean, dena ondo. Baina gaur lanpostu duina dena bihar prekario izango da. Nirea ere bai. Eta badakit. Baina bitartean lasai nago. Iraungo dut. Jasango dut.

Ez dakit zein den biolentziaren definizioa. Baina badakit gaur egungo langileen eta lan baldintzen egoera eta zapalketa biolentzia dela. Biolentzia da gure eskubideak aldarrikatzeko beldurra izatea. Biolentzia da lan miseriarekin aberasten diren pertsonaia publikoak ezkutatu, eta gure egoeraren erruduna albokoa dela sinestaraztea: Oinarrizko errenta jasotzen dutenak. Etorkinak. Prekarietatea sufritzen dutenak. Beharbada, etorkizunean ni neu.

Eta biolentzia babestea da prekarietateari aurre egiteko Herri Ekimen Legegilea (HEL) baztertzea. Etekin ekonomikoak lan baldintzen, pertsonen, gainetik jartzea da.

Ira 29

Lehenengo bi asteak

Lanpostuz aldatu dut ikasturte hasierarekin batera. Lanki utzi, eta ELA sindikatura egin dut jauzi. Aldaketa orok dakartzan beldur eta urduritasunei aurre egin, eta Bilbora joan-etorriak hasi nituen irailaren 14an.

A8ko bihurgunez betetako bi asteotan, bilera informal eta formalez bete zait agenda. Eta errealitate ezberdinez bete zait koadernoa.

Besteak beste, garbikuntza sektoreko bilera batean egoteko aukera izan dut. Lan-baldintza gogorrak eta bidegabeak sufritzen dituen sektorea da. Ikusezina. Eta emakumeena, nola ez. Ez da sektore bakarra, baina ikaragarri eragin didan errealitatea izan da. Ez nuen orain arte bere gordintasuna ezagutzen.

Langileen parte-hartzeari buruz hitz egin dut txoko honetan, eraldaketa sozialari buruz, alternatibei buruz… baina barneak ez dit halakorik egiten uzten gaurkoan. Ezin da langileen parte-hartzeaz hitz egin garbikuntza sektoreko errealitatetik (besteak beste). Balio kooperatiboak, formazio kooperatiboa, interkooperazioa… Zein urrun geratzen zaizkidan bat-batean hitzok. Eta ze gertu aldarrikapena, borroka, duintasuna eta… eskubideak. Irribarrez eta indarrez berreskuratu  beharreko eskubideak.

Uzt 03

Bekatuak bekatu

Wikipedia kontsultatuz hasi naiz artikulua idazten. “Sindikatu” hitza bilatu dut, aitzakia perfektua azken egunotan prekaritateak erail dituen langileak aipatzeko.

Euskarazko Wikipediaren arabera, sindikatuaren helburua da langileriaren interes sozial, ekonomiko eta profesionalak defendatu eta sustatzea. Gaztelaniazkoak dio bere lana erabakiak hartu aurretik langileak informatu eta kontzientziatzea ere badela.

Definizioak irakurri eta ahalduntzea datorkit burura, autogestioa, norbanakoaren eta komunitatearen ongizatea, pertsonaren duintasuna… eta kooperatiba.

Bai, kooperatiba eta sindikatua, biak lotu ditut. Baina mesedez, ez iezaiozue inori esan. Ondo dakizuen bezala, gure bailaran bekatua da kooperatibagintza eta sindikalgintza lotzea.

Ustez, eredu kontrajarriak. Baina funtsean, eskutik helduta behar luketenak.

Egia da kooperatibetan sindikatuek ez dutela lekurik, ez behintzat langile bazkideen ordezkari gisa (ez ditzagun ahaztu ebentual eta azpikontratatuak). Bateraezinak izanda ere, eraiki beharko genituzke zubiak kooperatibak eta sindikatuak aliatu bihurtzeko. Eredu sozioekonomiko alternatiboa eta erreala nahi dugunok, bi eragile indartsuok elkarlanean behar ditugu. Baita komunitatetik sortu eta eraldaketarako bokazioa duten beste eragileak ere.

Izan gaitezen gu ere Grezia, eta saia gaitezen eredu sozioekonomiko bidegabe eta krudel hau aldatzen. Utz ditzagun ezberdintasunak alde batera, eta has gaitezen eraikitzen.

Api 26

Ilunak argituz

Ordu luzeak pasa ditugu Arrasate inguruko kooperatibak kritikatzen. Multinazional hutsak direla, kapitalistak, galdu dutela funtzio soziala, eraldaketa soziala beraien planetan sartu ere ez dela egiten, gabezia handiak daudela balio kooperatiboen inguruan… Ondo arrazoitutako kritikak izan dira batzuetan, arinkeriaz beste batzuetan. Erronka enpresarialez jositako hamarkadak izan dira. Gerra ondorengo Arrasate banatu eta gosetuan hasi, frankismotik pasa, eta globalizazio kapitalista latzean murgildu. Urte batzuetako perspektiba hartzea ezinbesteko izan zen esperientziaren argi-ilunak identifikatzeko, eta horien araberako neurriak hartzeko. Eta neurriotako bat da Lanki ikertegiak eskaintzen duen Kooperatibagintzan Aditu Titulua.

7 hilabeteren zehar kooperatibagintzari buruzko teoriak baino gehiago lantzen dira graduondokoan. Jasotzen dira hainbat adituren testigantzak, besteak beste langileen parte-hartzeari eta krisi sistemikoari buruzkoak. Baina entzule gisa interesgarrienak kooperatibetako testigantzak izan dira. Eraldaketa sozialaren bueltan bailarako zenbait kooperatibek dituzten egitasmo eta planek liluratu naute. Gustura entzun ditut langileen parte-hartzea bultzatzeko hartzen ari diren neurriak eta dauden egitasmo sendoak. Kontseilu soziala dinamizatzeko proiektuetatik eraldaketa sozialerako egitasmo zehatzetara, egungo egoera sozioekonomikoan kooperatibek duten rola aztertuz.

Zaila da hutsetik eraikitzea, baina hartutako norabideak aldatzea zailagoa delakoan nago. Inertziekin hautsi eta zer garen eta nora goazen kuestionatzea. Eraldaketa, parte-hartzea, formazioa, ahalduntzea… eta hori guztia milaka bazkide eta langileko kooperatibetan. Hazkunde eredu bati jarraituz eraikitakoa birplanteatu eta kooperatibetako funtsetara eramatea ez da erraza, aitortza eta autokritika, biak behar dira. Autokritikatik ondo egindakoa aitortu, eta argietatik ikasiz ilunak argitzea.

Urt 31

Kooperatibak irla direnean

Debagoienean kooperatibak ohikoak dira, Arrasateko Kooperatiben Esperientziaren hastapenetatik bailaran izaera juridiko ohikoa bihurtu da. Komunikazio kooperatibak, industria kooperatibak, zerbitzuak, hezkuntza… esparru guztietara hedatu da kooperatibismoa. Demokrazia ekonomikoa, berdintasuna, elkartasuna… (nahi) ditugu erakundeotan. Kooperatibak ez dira perfektuak, kooperatibismoa egunerokoan praktikara eramatea ez da erraza, baina eredu justua(agoa) da.

Hala ere, inpresioa daukat berdintasuna eta eraldaketa soziala barnera begira aldarrikatzen dugula soilik. Kooperatibak ingurunetik at ikusten ditugu askotan, gure zilborrari soilik begiratzen diogu sarri. Langileen eskubideak murrizteko legeak onartzen dira gobernu publikoetan, sindikatuen ilegalizazioa bultzatzen da boteretik (kapitaletik), murrizketak aplikatzen dira zerbitzu publikoetan, lanpostuak modu masiboan suntsitzen dira… baina oraingoz geure ekosistema salbu dago. Eta lasaitasun horretan ahazten dugu (inpresio hori dut behintzat) langile gisa konpromisoak ditugula gizartearekin. Ongizate eta eraldaketa soziala ezin da ekosistema propiora mugatu, eskubideen aldeko borroka guztion esku dago. Konturatzen ez garen artean eraldaketa sozial erreala ez da lortuko, kooperatiben helburuak ez dira beteko.

Ulgor kooperatiba (lehengo Fagor Etxetresna Elektrikoak) (Joxe Aranzabal, cc-by-2.0)

loading