Hileko artxiboak: apirila 2011

IMANOL LAZKANO BERTSO ESKOLAN

Imanol Lazkano bertsolari azpeitiarra, datorren maiatzaren 3ko martitzeneko eskolan gurekin izango dugula adierazi nahi dizuegu. Bai martitzenetako bertso-eskolan parte hartzen duzunoi, zein gainontzeko egunetan bertso-eskolara zoazienoi eta orotara, albekide guztiei, Imanol Lazkanoren jakinduriaz disfrutatzeko eta ikasteko gonbitea zabaldu nahi dizuegu.

Hitzordua, maiatzaren 3a, asteartea, Aldai Patronatuan, 20.00etan.


                

BBK BERRIRO ETXERA!

Atzo gure gazteak ederto ibili ziren eta berriro ere eskuratu dute BBK Txapelketa. Aurrekoan azaldu genizuen bezala, txapelketa hau eskualdeka jokatzen da. Gure eskolak Ipar Uribeko eskualdea ordezkatzen du. Bi kategoria daude: 18 urte arte eta 18tik 25 urte artekoak.

Finala Lea-Artibai eskualdearen aurka izan zen. Errebantxa usaina zeukan finalak (aurreko urtean bi eskualdeak finalera iritsi ziren eta Lea- Artibaik irabazi zuen), ia guztiek aipatu zuten agurrean errebantxarako gogoa zutela. Eta balantzak, Ipar Uriberen alde egin zuen.

Aipatzekoa da, txikien kategorian Imanol Uriaren lana. Puntu erantzunean, bertsoa ederto ekarri zuen:

Euskalakari asko
jabilkuz korrika,
ta ezin gara egon
sofan jesarrita.
Igandean Donostin
badaukagu zita,
herria euskalduntzeko
gugandik hasita.

Nagusietan aipagarria izan zen Beñat eta Peru Vidalek erakutsitako umorea ofizioetan. Arrate Illaro ederto ibili zen kartzelako lanean.

Zorionak guztioi!

ALBE, KORRIKAREKIN!!!


Joan zen apirilaren 7an Korrikari hasiera eman zitzaion Trebiñun. Euskararen alde Euskal Herria osoa zeharkatzen du Korrikak ttipi-ttapa!!! Eta datorren larunbatean, hilaren 16an, euskararen aldeko lasterketak Getxo zeharkatuko du.

Bere kilometroa korrituko du ALBEk eta deialdi berezia zabaldu nahi dizuegu parte aktiboa hartzeko. Xabi Payak lekukoa hartuko duelarik, Korrikarekin denok bat egitea dugu helburu. Horretarako, datorren larunbata, 16an, Algortako Mariandresena kalean, UK tabernaren ondoan ikusiko gara, goizeko 10.15ean.

Korrika badator… animatu eta zatoz Korrikara ALBEren eskutik!!!
Maitatu, ikasi, ari… euskalakari!!!!!

IPAR URIBE BBK TXAPELKETAKO FINALEAN!

ALBEn harrobi bikaina daukagu! Oraingoan ere BBK Txapelketa finalerako txartela lortu dute. BBK Txapelketa eskualdeka jokatzen da, eta gure bertso eskolako gazteek Ipar Uribeko eskualdea ordezkatzen dute.


Aurkari moduan, eta aurreko urtean bezala, Lea Artibaiko taldea izango dute.


Finala, datorren ostegunean izango da, hilak 14, Bilboko Kafe Antzokian, 19.00etan.


Zorte on!

GABI BARRIRO GURE ARTEAN!

Jakingo duzuen moduan, zapatutik Gabi gure artean da. Eta honen berri emateko, Josu Landetak bertso sorta eder hau bidali digu. Ongi etorri Gabi eta eskerrik asko Josu!


GABIREN ETORRERAREN BERTSO KRONIKA


                             Doinua: Mutil koxkor bat


Goizean goizik itxi genduan


gure etxeko oskola,


eta Sopelan parrandarako


presta ginen edonola.


Aurkezle batek hasiera emon


zeuen hala edo nola,


halako baten harexek bor-bor


imini euskun odola,


danori esanik Gabi Basañez


jada kalean egola.


 


Egun osoan kantu ta bertso,


ta esaeren arretan,


barrutik siku ez ginen egon


inor bez egun horretan.


Guk motiborik bagendun alai


egoteko kaleetan,


arratsaldean iragarri zan


gure arteko barriketan


ongi etorria izango zala


gabeko bed(e)ratziretan.


 


Ehunetik gora edo berrehun bat


 batu ginen kale hotzean,


hantxe presturik kanta egiteko


gure Gabi etortzean.


Soinu giroan han bertso eskola


egon urduri antzean,


hantxe hasi ginen kantuan eta


jarduera amaitzean


Gabi apur bat hunkitu eikigun


esker ona agertzean.


 


Baina onenak ez zeuen iraun


nahiz falta ez ziren gogoak,


halako baten asma genduzen


mogimendu latz zoroak.


Goiko partetik etorko ziren


mozorrotu arraroak:


han Hanka Biko Txakur Gorriak


jend(e) artetik igaroak,


ozpin puntu bat hartuko zeuen


gabeko geure giroak.


 


 


 


Oihu ozenak, “alde hemendik”,


entzungo ziren tarteko,


baina ikusi gendun musikaz


ibilko ginela hobeto.


“Eusko gudari”, “lepoan hartu”


beste horreekin ederto,


une batean Katxo handiak


esan eutsen hau (eg)iteko:


gure artera hurbildu ezkero


bertsoren bat botateko.


 


Algara eta poza tentsio


puntu batez ezarrita,


halandabere ez gendun euki


hantxe agoa itxita.


Hodei baltz eta pozoitsu latza


izan zan hango bisita


baina aurrera segitu gendun


alaitsu (e)ta ez etsita,


denbora aurrera joan ahala dana


doinuz ta tragoz jantzita.


 


Komitearen barruan izan


zan gure hurrengo jarduna,


leku txikerra jende artean,


soinu, pandero bilduma.


Duda gaberik ha zan taberna


alaitsua baina estuna,


harexegaitik argi izan gendun


kanbia behar genduna,


eta segitun bisita gendun


“Ocejo gure laguna”.


 


Ocejonean ezin sarturik,


ta handik kalera atera;


kanpoan bazan leku handia


ta dantzarako sobera,


gure doinuaz izan euden ta


batzuk hartarako  aukera;


beste batzuek kantuz jardunik


ebizen gora ta behera,


algara ozena zabaldu gendun


Katea auzo aldera.

BERTSO BARRIAK, IXIM ULEWtik (artoaren lurraldea) JARRIAK II

Eta Joanesen bigarren sorta!


1)       Ixim Ulew-ko bertso euria


ezin da egon aterri,


nahiz ta noiz kristo botako duen


Maldonadok ez igerri.


Berriro ere idatziko dut


makina bat bertso berri,


ta emango dut Jon Maia hauen


erlijioaren berri.


 


2)       Igande baten xukulem maia


bat ikusten egon nintzen.


Hor egon nintzen kristautasunan


liturgia konparatzen,


kristautasunan antza zerk duen


esaten hasi gaitezen:


lau terdietan iratzartzea


penitentzia izan zen.


*Xukulem = zeremonia maia.


 


3)       Lau terdietan iratzartzea


sekula ez dugu lirain,


baina seietan ailegatzeko


ardura nuen nire gain.


Iximcheuherriko katedralera


denboraz helduta bikain,


hor egon nintzen ezezagun bat


plazan noiz agertuko zain.


 


4)       Ez zen erraza Aurelino hau


aurkitzeko ahalegina,


jende piloa zebilen plazan,


benetan pentsa ezina.


Ordu horretan ez da esnatu


oraindik ama birjina,


nola demontre egon liteke


elizan over booking-a?


 


5)       Cita a ciegas baten bezala


bilatzen nenbilen bero,


eskerrak horko jende guztia


zela Jesusen bezero.


Goizeko seiak emandakoan


meza hasi zenez gero,


tipo bat baino ez zen gelditu


denak joan eta gero.


 


6)       Nire laguna bera ote zen


deskubritzeari ekin,


ez zela bera azaldu zidan,


ta hizketan hasi berdin.


K’ula-n azpitik zerbezatxo bat


hortxe atera zuen fin.


Gaupasero bat aurkitu behar


lehenengo espuelarekin!


*K’ul=pontxoa.


 


7)       Denbora baten plaza hortara


ez zenez agertu inor,


elizarantza begiratuta


kontatzen hasi zen jator


urte luzetan gitarra jotzen


ibili zela bera hor,


15 urtez katolitro ta


5 urtez evangelicor.


 


8)       Hor egon ginen Aurelino hau


bila etorri zen arte,


Fausto gurekin apuntatu zen,


zahartasunean gazte.


15 tipo pick up batean


ia mundutik aparte.


Euskal Herriko ahuntzek sarritan


bide hobeak dauzkate.


*Fausto=gaupaseroa.


 


9)       Jende nahikotxo aurkitu nuen


paraje urrun horretan,


hango aq’ij-ak beso zabalik


hartu gintuenak bertan.


Bere etxeko atmosfera zen


gustagarria benetan,


intsentsu pila sudurrean ta


marinba belarrietan.


*Aq’ij=gida espirituala.


 


10)    Sinesmen maian ri ati’t ik’-a


gu guztion ati’t-a da,


qatata’ ri q’ij, qate’ ri ulew


guraso zaharrak jada,


animali ta landare denak


beraien seme alaba.


Ta gizakiok famili hortan


ume gazteenak gara.


 


*Ri ati’t ik’=ilargia; Ati’t=amama; Qatata ri q’ij=eguzkia gure aita da;


Qate’ ri ulew=lurra gure ama da.


 


11)    Denok kanpora atera eta


ataria jendez lepo.


Kanpoaldean borobiltxo bat


jarria zuten ederto.


Azukre eta zerealekin


bete genuen konpleto,


arbasoei bizitza eta


janaria eskertzeko.


 


12)    Borobil hori bete genuen


zereal eta azukrez,


ta xukulem-ak jarraitu zuen


denari sua emanez.


Kea ta sua xukulem-eko


erdigunea da berez,


arbasoekin hitz egiten da


erdiko suan bitartez.


 


13)    Arbasoei eskerrak eman


gero guztiok batera.


Iparraldera, hegoaldera,


sartalde ta sortaldera.


Hala ere lau norabideak


haientzako dira zera:


eguzkiaren ta haizearen


sarrera ta irteera.


 


14)    Guzti guztiok mugimenduan


batera ta besterantza,


katolikoen estatismoaz


galdua baitzuen antza.


Zeremonia bat edo jaia zen


hartua nuen zalantza,


aldi berean egiten ziren


liturgia eta dantza.


 


15)    Aldi berean erabilita


arima eta gorputza,


igarri gabe helduak ginen


amaiera alderuntza.


Amaierarik onena beti


txokor handi bat ta kuxa,


nahiz ta ardoa nahiago dudan


kuxa baita alkohol hutsa.


*Kuxa=zeremonietako edaria.


 


16)    Xukulem-a hor amaitu arren


handik eskapatu ezin.


Nimaq’ij-a zen denontzat eta


han dantzatzeari ekin.


Hango marinba orkestra eta


kuxa ta zerbezarekin,


zeremoniaren osteko jaia


hasi baino ez zen egin.


*Nimaq’ij=egun handia/ jai eguna


 


17)    Suak berotzen gintuen eta


ezin ginen gelditu hotz.


Eliza baten ez da egoten


hain giro onik kauen zotz.


Nahiz ta etxetik hain urrun egon


ez ginen sentitzen arrotz,


iauastelehena egin artean


man xojb’e ta roj pa qochoch.


*Man xojb’e ta roj pa qochoch=gu ez ginen etxera joan.


 


18)    Faltan izaten zaituztet baina


ez zait hainbeste axola,


mundu urrun hau ezagutzea


behar bainuen behinola.


Badakizue ederto baten


ta zoriontsu nagola,


tichajij iwi’ iwonojel ta


choyan chik bertso eskola.


*Tichajij iwi iwonojel=zaindu zaitezte zuek guztiok; choyan chik=ikusi arte.


* Doinua: Javi Ocejo gure laguna doinuan, edo beste edozein zortziko nagusitan. Hirugarren denborako komandoko beteranoek badakite zein den “Javi Ocejo gure laguna” doinua.

BERTSO BARRIAK, IXIM ULEWtik (artoaren lurraldea) JARRIAK I

ALBE internazionala dela aspaldi dakigu. Birmighamen enbaxadorea izateaz gain, Mexiko aldera ALBEkide bat bidali dugu. Handik dabilkigu Joanes Igeregi sopeloztarra. Ez dabil geldu gure Joanes eta bere ibileren berri eman digu bertso sorta hauen bidez.


Bejondeizula Joanes!


1)     Urte berria maia artean


hasia dudanez aurten,


lengo urteko azken eskola


izan da niretzat azken.ti


Inguru hontan bertso ekina


ez da erreza izaten


baina arkatza eta papera


hartuta halako baten


saiatuko naiz bertso hauetan


hemengo berri ematen.


 


2)     Astiro baina gorantza doa


nire kaqchikel-an maila:


xsaqer egunon, xokoq´a gabon


sartu behar diot tralla,


aditza zelan erabiltzen den


behar dut gogor entsaila,


lau “K” ezberdin dituzte eta


nik lautik zortzitan falla.


Gauza bat argi ikasia dut


euskara ez da hain zaila.


 


3)     Asteburu hau ondo pasa dut


Chinique  herriko jaietan.


Hara bidean nindoalarik


Lemoa lakua bertan,


Urizar eta Ortuzartar bat


dabil alkate lanetan,


eta herriko fundatzailea


Echenique zen benetan:


Kolonia gara Europan baina


kolono ameriketan.


 



4)     Convitea ta dantzaldia da


hemengo jaietan ginda,


maskaradaren gure ohitura


guztiz aldatu egin da.


Dantzan atera nahiko nituzke


hamaika patoja linda,


hasieretan bizkar hezurra


ondo mugitu ezinda,


baina banabil dantzan ikasten


merenge eta marinba.


 


5)     Dantzaldi baten boliche zar bat


hurbildu zitzaidan hara,


berba ta berba hasi zitzaidan,


gero eman besarkada,


K´iche´ hizkuntza ote zen hori,


latina ala euskara?


Bolo erdiak bertan jausita


lotan pasa zuten gaba.


Astearteko gure jarduna


oso moderatua da.


 


6)     Zuek utz awätz? galdetuz gero


utz matyox esan beharko,


zelan nagoen galdetuz gero


ederto eskerrik asko.


Askoz gehiago ez dut ikasi


baina ez daramat txarto.


Bertsoa maiaz osatu arte


saiatu behar dut bapo.


Chwaq chik denoi, zaindu zaitezte


gehiago hurrengorako.


 


 *Kaqchikel= bizi naizen inguruko hizkuntza maia.


*Convite= herriko jai guztietan maskarak eta mozorroak jarrita egiten duten kaleko dantza/desfilea. Bertako batek “esta costumbre viene de una tradición europea llamada mascarada” esan zidan. Zuberoakoa ala Italiakoa ote?


*Patoja= neska


*Boliche/bolo=zutik egoten lanak dituen mozkorra


*K´iche´=Chinique inguruko hizkuntza maiatza


* Doinua: Mutil koxkor bat itsu aurreko edo hamarreko nagusiko edozein.