by Iñaki Peña -

Bizitzera arriskatu

Mendi Filmen estreinatu zutenean ez nuen ikusi, eskerrak orain Primeran plataforman ikus-entzungai dagoen. WOP (Walk On Project) egitasmoari buruz ere hainbatetan entzunda neukan, baina familia hau pixka bat hobeto ezagutzeko aukera eman dit dokumental labur honek: Jontxu, Mikel eta Mentxu. Eta gaixotasun neuroendekatzaileen inguruko fundazio oso bat.

Dokumentala garbia da, mezuak ondo josita eta protagonistak elkarrekin lotuta agertzen dira: Juanjo San Sebastián, Alberto Iñurrategi, Juan Vallejo, Mikel Zabalza, Didac Costa, Nives Meroi, Romano Benet eta Reteria Mendieta senitartekoak.

Nahigabeen aurrean amore ez ematea, erresilientzia lantzea, taldean lan egitea, soka-taldean, familian ala bizitzako beste edozein arlotan. Ametsak gauzatzen saiatu. Heriotzaren beldur ez bizitzea, bizitzaren beldur ez egotea. Egiten duzuna maitasunez egitea, adiskidetasunez, txeraz.

Eta borrokatzea… Hemen zalantzak agertzen zaizkit. “Minbiziaren aurkako borroka”, “lehenengo lerroan” jardutea. Pandemian hainbeste erabiltzen zen hizkuntza belikoa, soldaduak baino erizainak eta sendagileak izanda. Honi buruz blog honetan behin baino gehiagotan hitz egin dugu. Borrokatu bai, baina perspektiba galdu barik, mugak onartuz, bizitzaren mugak, Medikuntzarenak. Itxaropen faltsurik gabe.

Medikuoi sarritan tokatzen zaigu berri txarrak ematea, “gaiztoaren papera” egitea, “festa zapuztailea” izatea. Eta sarritan okertzen gara, hala da. “Medikuek hiru hilabete biziko zela esan ziguten eta 17 urte igaro dira”. Horiek ere gertatzen dira. Baita pentsatutakoa baino lehen gaixotasunak okertzea ere. Gaixo bati zenbat denbora gelditzen zaion galdetuta, ohikoa da erantzun argirik ez ematea honengatik.

Esperientziarekin, ibilbide profesionala luzatzen den heinean, pazienteak eta pazienteak ikusi ondoren, hala ere, senak gero eta gutxiago huts egiten du. Eskalak erabiltzen ditugu, kasu bakoitzaren faktoreen azterketa egiten dugu, eta kalkuluak egiten ditugu, familiek edo gaixoek eurek eskatuta. Eta jakin behar hori nolabait asetzen saiatzen gara. Norberaren planak egin ahal izateko, prestatzeko, antolatzeko.

Pronostikoak egitera arriskatzen gara. Pazienteak bizitzen arriskatzera animatzen ditugu. Azken bidaia hori egiteko, bazkari hori, topaketa hori. Egiteke gelditu diren kontu horiei aurre egiteko. Azken momentua arte bizitzera arriskatzeko.

by Iñaki Peña -

Oreka

Abestiak dioen moduan, “orekak ez du balio lurrean zaudenean”. Arrastaka zaudenean, alegia. Beste muturrean.

Gustura handiz leitu dut Jasone Osororen liburua (ikus azala argazkian), oso gustura. Gorka Urbizu, Joxemari Agirretxe “Porrotx”, Eneko Atxa, Izaro Andres, Harkaitz Cano, Eva Domingo, Maider Egues, Jon Garaño, Aizpea Goenaga, Markel Irizar eta Itziar Ituño elkarrizketatu zituen, eta atalka aztertu ditu erantzunak, gaika, bere bizipenekin osatuta (Jasonerenak) eta beste pertsona batzuek esandakoekin. Liburutegian eskatu, ez baduzu irakurri, edo liburudendan erosi. Zalantzarik ez izan.

Arrakasta. Ondo kudeatu beharrekoa, porrota bezala. Euskeraz, lekuz bi letra aldatzea besterik ez da behar batetik bestera pasatzeko. Arrakasta, arrastaka. Eta bizitzan horrela da, une batean goian zaude, eta bestean behean. Gurutzetako ospitalean izan nuen lankide batek sekula ahaztuko ez dudan gauza bat esan zidan: “Sarritan, domina ipini dizun pertsona berak, aurrerago, kenduko dizu”. Horrela da.

Gogora etorri zait dokumental zoragarri bat, pelikula bera eta “makingof”-a dira liluragarriak. Eta ikaragarria zuzendari eta gidoigilearekin gertatu zena: Malik Bendjelloul-ek berreskuratu zuen ahanzturatik Sixto Rodríguez musikariaren istorio harrigarria. Lehenik eta behin musikaria bera topatu AEBetan, hilda ez zegoela jakin ondoren. Topaketa grabatu, berarekin Hegoafrikara bidaiatu, herrialde hartan zein nolako arrakasta izan zuen deskubritzea, kontzertu bat ematea. AEBetan oihartzun txikia izan zuen musikaria bera Hegoafrikan oso mirestua izan zen, Rodriguezek berak jakin barik. Haren herrialdean “loser” bat, Hegoafrikan Jainkoaren pare.

Baina Bendjelloul-en istorioa ere ezagutzeko modukoa da: Suedian jaioa, aita aljeriarrarekin. Ikus-entzunezkoak ikasi eta telebistan hasi zen lanean. “Searching for…” izan zen bere lehenengo pelikula, zuzendari moduan. 2012an estreinatu eta 2013an Oscar Saria irabazi, baita arrakasta ekonomikoa lortu ere. Sputnik-en moduan goi-goian unibertsoan. 2014an, hala ere, bere buruaz beste egin zuen, depresioak jota. 36 urte zituen.

Oso kasu dramatikoa da, musika eta zinemaren munduan askotan errepikatu dena. Hor ditugu 27koen klubarenak.

Orekak salbatzen gaitu azkenean, Gorka Urbizu bat, Itziar Ituño, Izaro, Porrotx… Orekak balio baitu hala lurrean nola zeruan zaudenean.

by Iñaki Peña -

Zerbaitegatik

Zerbaitegatik izango da Amelia karrerakideen artean bakarrenetarikoa izatea behin eta berriz gelditzen naizena.

Zerbaitegatik izango da Paliatiboetako jardunaldi eta biltzar guztietan Segoviako taldearekin amaitzea.

Zerbaitegatik izango da Segovia leku gutxitarikoa, Euskal Herritik kanpo, hiru dokumentaletatik bi aurkeztu ahal izan duguna.

Zerbaitegatik izango da, ziur aski gaiarekin asmatu izateagatik, lehengo egunean hainbeste jende etorri izana. (Antolatzaileen kronika laburra).

Zerbaitegatik izango zen ostiraleko afaria.

Zerbaitegatik izango zen juduen nekropolian amaitu izana larunbat goizeko txangoa, garai ezegonkor hauetan.

Zerbaitegatik izango dira Vera Cruzeko eliza erromaniko bikaina eta larunbateko bazkariko txerrikumea.

Zerbaitegatik izango zen zapatuko elurra (ikus argazkia).

Zerbaitegatik toponimia: Navacerrada, Navafría, Riofrío.

Zerbaitegatik han goian ostegunean topatu nituen bi azeriak.

Zerbaitegatik mendiaren izena, La Mujer Muerta, beste egun batean egiteko gelditu dena.

Izan ere, beti egongo da beste gailur bat zure zain.

by Iñaki Peña -

Gizonok ere zaintzaile

Manex Beristain Zarauzko ikastolan.

Ez dut Angeles Casoren libururik irakurri, bai ordea artikuluren bat edo beste. Baina lehengo egunean berari egindako elkarrizketaren izenburuak harrapatu ninduen: “Ser cuidadora ha sido mucho más valioso para la humanidad que ser guerrero”. Goitik behera merezi du irakurtzeak, hemen hortik arrantzatutako perla batzuk ekarriko dudan arren: “Cuidar de tu hija o de tu padre que se está muriendo es algo increíblemente bello y bueno, y te enriquece muchísimo como ser humano. Perderse eso porque eres hombre y no te toca, me parece que es muy triste para ellos“. (…) “Lo que quiero es que los hombres nos acompañen en ese proceso”. (…) “El arte hace que la vida sea muchísimo más rica y más bella. Yo creo que quien disfruta conscientemente del arte se lo pasa mucho mejor en la vida”.

Manex Beristainek ez zuen elkarrizketa irakurriko, baina lehengo egunean Salbatore Mitxelena ikastolan eskaini zigun emanaldiak hari horietatik bat egin zuen. Gizona eta zaintzailea izateaz, eta arteaz. Zehazki, haren bikotekidearen zainketa eta semearena modu artistikoan plazaratzea. Minbiziari nola begiratu, nola heriotzari. Dolua nola landu zure buruarekin, eta zure seme txikiarekin. Aita eta gizon moduan.

Ederra baino ederragoa izan zen, gogo handia eta jakinmina neuzkan “Azken galdera amari” ipuinaren aurkezpena ikus-entzuteko. Eta harribitxia da benetan. Egun ezin aproposagoa izan zen aurreko astelehena, gainera. Neguko arratsalde fresko eta euritsua, barnealde goxo batean egoteko ezin hobea. Manexek piztutako sutondoan, gitarra, ahotsa, txotxongilo eta irudiekin lagundutakoa.

Aukera baldin badaukazue, ez galdu. Facebooken eta Instagramen zabaltzen ari da emanaldien egutegia, eta, ondo ulertu banion, askoz gehiago ez ditu egingo.

Bizi gara!

by Iñaki Peña -

Zain dezagun mendia

Ez dago ohitura handirik itzulpenak irakurtzeko gure Herrian. Gure liburutegietan beste hizkuntza batzuetatik ekarritakoak ezinbestekoak diren arren. Ez da ohikoa liburuak irakurtzen autobusean edo metroan jendea ikustea, orokorrean. Usadio zaharren artean sailkatu beharko genuke beraz paperezkoak leitzearena, funtsean alpinismoaren mito honen proposamena bera bezala: Mendian ibiltzeko era zahar eta onak.

Hitzaurrea Juanjo San Sebastián-ek idatzi du liburu honetarako, beste mito batek, horrela deitzeak barrea piztuko dion arren. “Urrunago, motelago, isilago, basatiago”. Juanjoren lau berba hauetan aurreratu daiteke Reinhold Messner-ek esan nahi diguna.

Juanjo Garbizu-ren “Monterapia” haren bidearekin bat egiten du erraldoi italiar alemandunak ere. “Slow mountain”, mendi lasterketen boladatik at. Motel eta isilik, modurik hoberena inguratzen gaituzten baina normalean ikusten ez ditugun animaliak topatu ahal izateko. Eurek gu ikusi eta usaintzen gaituzten arren.

Messner-ek “Hegoaldeko tiroldar, europarra eta munduko hiritarra” erabiltzen du bere burua definitzeko, gustatu zait, ‘hemen eta munduan’ filosofiarekin. Garrantzitsua da munduan zintzo kokatzea, eta hainbat pertsonaren “sasi-munduko hiritartasunak” alboratzea, sinesgarriak ez direnak.

Orientatzeko modu zaharrak ere aldarrikatzen ditu Reinholdek, teknologiatik apur bat askatzea. Egia esan, aholku honi aspaldian jarraitzen diot, tarteka gorriak ikustea ekarri badit ere. Ez gehienetan, zorionez. Ariketa bikaina da burmuina lantzea mendian ibiltzean.

Zaborrik ez laga, ezta laranjaren azalak ere, biodegradagarriak direnak gehituko nuke. Egia da animalien bazka izan daitezkeela, baina gure aztarna uztea ez da benetan beharrezkoa. Haren dekalogoan, Messner-ek beste era batean esaten du inguruneak ez hondatzearena. Maila handian, klima aldaketarena beste kontu askoz potologoa da, urtez urte nola areagotzen ari den hondamendia begi bistakoa da. Urtero harrituko garen arren “ezohiko tenperaturekin”, aurreko urtekoak eta hurrengokoak bezalakoak, ohikoak alegia.

Mamitsua bezain mehea da argitalpena, eta amaierako zatia, elkarrizketa formatuan egindakoa, asko disfrutatu dut. Gako ugari uzten digu, baita bizitzeaz, zahartzeaz, zauritzeaz, egokitzeaz eta hiltzearen beldurraz ere. Bai, totema ere gizakia da.

Liburuaren bukaerarako, hitzatzea Ramon Olasagasti-k egin du, harritu nauen tonu gordinean egin ere: “Ur-negar bat”. Beharrezkoa, jendarte moduan daramagun bidea ikusita. Zaindu maite dugun hori.

by Iñaki Peña -

Coses a fer abans

Egiteke dauden gauzek garrantzia daukate, hala ere, aurreko testuaren gaiarekin jarraituz. Bereziki bizitza amaitzen ari denean. Gazteleraz “asuntos pendientes” esaten duguna, edo “the bucket list” ingelesez. Gogoratuko zarete ba Jack Nicholson eta Morgan Freemanen pelikulaz?

Ba valentzieraz eginda dago beste pelikula atsegin hau, Cristina Fernández Pinto eta Miguel Llorensena. Lehengo egunean Maite Urzainek gomendatu zigun Facebooken, ordurako ikus-entzunda neukan egia esan, eta nik ere gomendioa luzatzen dizuet.

Ariketa interesgarria eta planteatu beharrekoa da, azaroaren hasieran Orion urtero egiten duguna, Amaia Gozategiren eskutik: “Hil baino lehen nahi dut…”. Azpiko linkean, klikatzen baduzue entzungo dituzue hainbat gazteren erantzunak, Bartzelonan egindako inkesta informal batean: Bidaiatzea leku zehatz batzuetara, paraxutean botatzea (hau behin eta berriz errepikatzen da), zoriona topatzea…

Valentziako filmean lagun-talde bat biltzen da, haietako bat hil eta geroko egunetan. Ordurarte eginda ez zituzten gauzei ekingo diete. Inoiz pentsatutakoak baina egitera ausartu ez zirenak, horrelako gertakari mingarria etorri arte katarsia ahalbidetu ez zutelarik.

Konbentzioek, lotsak, beldurrak, erosotasunak eta prokastinazioak galgatzen gaituzte hainbat kontu egiteko, adinak aurrera egin ahala horrekin apurtzen laguntzen digun arren. Tik-tak etengabea oso mesedegarria da zentzu honetan. Denbora agortzen dela sentitzea eta aukerak ez direla amaigabeak konturatzea bultzatzaile handiak dira.

Esan gabekoak, sentitu gabekoak, entzun gabekoak eta ikasi gabekoak desestali. “Egongo gara” haiek gauzatu. Sarritan nagi kontuak dira, gordina da hau idaztea baina egia samar da. Inertziak eta errutinak irensten gaituzte eguneroko zurrunbiloan, eta behar dugu ohiz kanpoko zerbait esnatzeko.

Beste muturrean jaustea, eta gauzak egin, egin eta egiteko kiribilean sartzea ez da biderik onena ere. Antsietateaz bizitzea, angustiaz, mokaduak dastatu barik irentsi, eta hurrengoaren zain gelditu, behin eta berriz. Jakin gabe hurrengorik egongo den. Hainbatetan ez da hurrengorik egongo, agian atzo egindako hura azken aldiz egin duzu, eta bertigoa ematen digu pentsatze hutsak. Atzo agurtutako pertsona hori agian azken aldiz agurtu duzu.

Baina zinez, ez da ezer gertatzen. Onarpena hitz gakoa izan daiteke. Zorion hura sentitzeko giltza ‘onartu’ aditzak eman diezaguke. Zerrendako ale batzuk ez ditugula kenduko onartzea, baita han agertzen ez diren batzuk etor daitezkeela ere. Gure esku daudelako kontu batzuk, baina ez beste batzuk.

Bonus track: Què vols fer abans de morir?

by Iñaki Peña -

Egon. Egin.

Gaixoekin senideak egoten dira, osasungileek gauzak egiten dituzte.

Gaixoekin erizain-laguntzaileak ta erizainak egoten dira, eta medikuek gauzak egiten dituzte.

Gaixoekin familia-medikuak egoten dira, eta ospitaleko medikuek gauzak egiten dituzte.

Gaixoekin psikologoak egoten dira, eta zainketa aringarrietako erizain eta medikuek gauzak egiten dituzte.

Gaixoekin zainketa aringarrietako erizain eta medikuak egoten dira, eta onkologoek, neurologoek eta kardiologoek gauzak egiten dituzte.

Egoteko gaitasun handiagoa izango bagenu, alferrikako gauza gutxiago egingo genuke.

Egon hadi isiltasunean, ez duk/n hitz egin behar.

Egon zaitez alboan, ez duzu ezer gehiago egin behar.

Egon pixka bat gehiago, oraindik ez alde egin.

Egongo bazina, ez zuten egingo.

Egon nirekin, egin nigatik.

Egonen gaitun, eginen dinagu.

Egon pozik, egin kantu.

Egon zaitezke goibel, egin dezakezu negar.

Egon hurbil, mesedez egizu.

Egon ziur, oihu egin.

Egon baikor, egin amets.

Ez egon erne, egizu lasai lo.

Juan Mari A-ri dedikatuta.

by Iñaki Peña -

Aberri galduak

Haurtzaroko Gabonak gogoratzen dudan aberri kuttunetakoa dira niretzat. Sutondoa eta etxekoak, ez daudenak eta badaudenak. Aberri galdua baina ez ahaztua. Kandela itzaliak eta piztuak. Aulki beteak. Etxe berriak, ihes egiteari utzi, finkatu Zarautzen. Diskoak. Goroldioak. Gariak. Liburuak. Gorostiak. Gutunak.

Ainielle guztiak. Berpiztutako Otsagabiak, otsorik gabekoak. Desagertutako elurra Abodin eta Orhipean. Berreraikitako bordak. Berreskuratutako hizkuntzak. Ezkutatzen diren oreinak, hala ere ikus ditzakegunak, baita behe-lainoan ere. Nostalgiak gidatutako itzuliak, marka zurigorriek lagunduta, eskerrak!

Ulertu dezaket zure mina. Sumina atzean utzi duzu, eta ez zen erraza. In-darkeria, in-diferentzia eta in-justizia berdin hasten dira. Eseri hementxe, adi nauzu. Grinch-ena ez dizut erosiko, loteria ezta ere, baina ondo egingo dit entzuteak, entzun nahiko ez nukeena ere. Ongi eginen dizu zuri ere erran behar duzuna erratea.

Betleem, Nazaret, Jerusalem, Galilea, Samaria, Judea, Filistia. Herodes berriek hildako haur guztiak. Sehaska hutsak. Galdutako aberriak, baina ez ahantziak. Oraintxe da momenturik aproposena Mesias etortzeko. Oraintxe. Zain dago ama, zain aita, zain andre eta lagunak.

Hator hator Haendel, hator hator etxera. Itxaropena isiotuta dago supazterrean, begi-begira egonda ere ulertzen ez duguna. Itxungita gupida. Otsoak hemen zeuden, iparraldeko mendietan baino hegoaldeko basamortuetan.

Baina kontatu iezadazu berriro nola ezagutu zineten, nolakoak izan ziren zeuen umezaroak. Zelan zen iparraldean eta zelan hegoaldean. Zoriontsuak izan zineten orduan? Eta orain, zaudeten lekuan zaudetela? Zer ikusten duzue handik? Egia da energia ez dela sortzen ezta suntsitzen ere, eraldatzen dela?

Eraldatu gaitezen. Barre egin dezagun. Kanta egin dezagun. Dantza egizu, gura baduzu. Besarkatu gaitezen. Eskua eman eta goazen mendira. Goitik ikusten dira itsasoa eta lakuak. Goitik hegan doaz arranoak. Behetik errekak, azkonarrak eta ur-jauziak.

Ikusten su-mendia piztuta, sutan? Atzo gauean lehertu zen, lo zeundenean, ez zinen esnatu. Soinuak ikaragarriak ziren, eta zu lo. Haurtxo txikien moduan. Ba, gezurra badirudi ere, laba guztia kanporatuko duenean, hor, barru-barruan, bakea topatuko dugu. Eta musika. Topa!

by Iñaki Peña -

Heriotzari bizitza ematen

Thiago Storino.

Egun hauetan Dando vida a la muerte jaialdia egiten ari dira, laugarren urtez, espainiar estatuan zehar. Horren barruan, aurreko asteartean Hil baino lehen nahi dut… horma antolatu zuten Orion, Zainbizi elkartearen eskutik (eta Zarautz Herri Zaintzailea gure taldearen sostenguarekin). Ekimen xumea bezain interesgarria. Gure herrian, ostegunean, Death Cafe saioa izan genuen, martxan gaude.

Plano pertsonalean, Domu Santu eta Hilen Eguna, egun batzuk baino pare bat aste bete-beteak bihurtu dira aurten niretzat. Salamancako jardunaldiak eta gero, Gasteizen izan genuen oso emanaldi berezia “Aulki Hutsak” dokumentalarekin, laster 10 urte beteko dituena. Aldez aurretik urtebetetzea ospatu genuen Iker Barandiaranek eta biok, Orbain elkarteko antolatzaileekin eta publikoarekin. Itzela.

Aste hartan bertan, “Zinema, dolua eta desgaitasuna” izenburuarekin, Leioako campusean mahai ingurua elkarbanatu nuen Jesus Sánchez eta Andoni Ormazabalekin, EHUko Jon Torres eta Iker Badiolak antolatuta. Uda ikastaro bat izan behar zena, bertan behera gelditu zena ikasle faltagatik, beste formatu batekin aurrera atera genuen, ikasle eta irakasle ugariren aurrean. Poz-pozik, gogobeteta eta berriro errepikatzeko asmoarekin.

Ez naiz batere Zoom-zalea, baina katilu eta erdi hartu beharko dut Masterrarekin. Eta beste katilu bat hartu nuen aurreko asteartean Mexikon antolatutako seminario batean, Hospital de la Mujer izenekoan. Arazo teknikoak gora-behera, aurrera atera nuen “Cine y Cuidados Paliativos” izeneko hitzaldia. Hango norbaitek “Cuidados Paliativos y Cine…” artikulu hau irakurri zuen, eta gonbidatu ninduen distantziarekin parte hartzera.

Aurreko ostegunean, “Heriotza ona” izan genuen Mallabian, Anakotz Lasartek modu dotorean aurkeztu zuen saioa, bete-beteta zegoen aretoan. Gaba baltza ospatzeko zikloaren barruan kokatu zuten, eta ederretik gora izan zen. Beste baterako lagako dugu Halloween-en fenomenoa, eta haren aurrean zerbait koherenteagoa antolatzeko ahaleginetan dauden leku matxinoak. Biba zuek!

Borobiltzeko, “Mendian hil. Hirian hil” proiektatu genuen Igorren pasa den barikuan, Itsaso Bengoetxea eta Marta Sariñenak egindako hitzaldiarekin osatu zuten programaren barruan. Huescatik etorritako jendea publikoaren artean egon zen arratiarrekin batera, zineman eta liburutegian giza beroa eman zigun publikoa. Bihotzetik egindako gauzak beti ondo ateratzen dira.

PS.- Nondik ateratzen dudan denbora? Etxekoei lapurtzen diet, hori hala da.

by Iñaki Peña -

Salamancatik nentorrenean (eta 2)

Nuestra Señora de La Antigua.

Diasporako urteak izan ziren 1980ko hamarkada guretzat. Erreala eta Athletic Valladolidera joaten zirenean, han egoten ginen geu, “neumoniaren estadioan”. Behin Errealaren atzetik Salamancara ere hurbildu ginen, zuri-beltzak Lehen Mailan egon ziren denboraldiren batean.

Baneukan lagun bat Valladolideko ikastetxean, saskibaloi zalea zena, nire moduan. Miguel zuen izena. 19 urte zituenean, trafiko istripu bat izan zuen, eta berarekin batera zihoazen bi lagunak ere hil ziren. Garai hartan, beste lagun pare bat ere istripuz hil ziren, modu desberdinetan. Markatzen zaituzten gertaerak izan ziren, baita aurretik familian izan nituenak ere.

Kontua da Miguelen heriotzak bereziki ukitu ninduela, hainbeste non oraindik sinesten ez dudan zerbait egin nuen. Haren gurasoak etxez aldatu ziren, semea hil ondoren, eta gu lehenago bizi ginen etxeetara etorri ziren. Neu ordurako karreran nengoen, Madrilen, ez nintzen han bizi. Baina, ez dakit zelan, jakin nuen zein ataritan bizi ziren. Ezagutzen ez nituen arren, idatzi nien gutun bat, doluminak adieraziz eta neuk sentitzen nuen atsekabea konpartituz (!). Ez galdetu nondik atera nuen adorea, ez dakidalako. 19 urterekin, saskibaloian jokatzea eta kalera ateratzea gustatzen zitzaion mutil gaztea nintzen, nire ingurukoak bezala. Ezohikoa izan zen gutunarena, baina esan bezala heriotzarekin neukan nik zerbait ordurako.

Urteak igaro ziren ordutik, ez zeuden telefono mugikorrak edo posta elektronikoa garai haietan, beraz ezin izan zidaten erantzun Miguelen senideek. Baina, duela 4 urte, haren amak topatu zuen gutuna, garbiketak egiten edo horrelako zerbait. Eta Miguelen arreba harremanetan ipini zen nirekin Facebooken bidez, Laura. Neure arrebarekin ikastetxe berean egon ziren biak, Miguel eta biok legez. Eta jakinarazi nahi izan zidan, mezua idaztean, gutunarena zerbait berezia izan zela eurentzat eta esker ona adierazi. Bizitza tarteka harrigarria eta ederra da.

Telefonoz hitz egin genuen, baita inoiz elkar topatzeko nahia konpartitu ere. Lehengo egunean, Salamancatik bueltan, lortu genuen. Bizi gara!