Hona hemen beste liburu bat zerrendan zain neukana, eta aste hauetan irakurri dudana (gaztelerazko itzulpena). Francesc Torralba filosofo eta teologoari buruz entzunda neukan, batez ere nola duela gutxi Oriol semea hil zela istripu batez, berarekin batera txango bat mendian egiten ari zenean, Picos de Europa aldean.
Liburuaren hasieran, kontatzen du nolakoa izan zen Marian izeneko emakume ezezagunaren erantzun errukitsua, semea hilda topatu zutela jakin zuenean: “Entzun genuen, berriz ere, helikopteroaren zarata, eta ziztu bizian atera nintzen aterpetxetik. Marianek ez ninduen bakarrik laga ezta une batean ere. Mahaian platera utzi eta nirekin irten ze. Nire alboan egoteko ardura sentitzen zuen, eta kontsolatzekoa”.
Dimentsio erraldoia duen gertakaria izan zen Oriolen heriotza Francesc, emazte eta familiarentzat, zalantzarik gabe. Norberaren biografia markatzen duten gertaera nagusi horiek dira gertakariak, gutxi horietakoak. Hemen ekintzen eta gertakarien arteko desberdintasunak: “Gosaltzea edo txangoa egitea ekintzak dira, baina pertsona batekin azken aldiz egiten duzunean, gertakari bihurtzen dira. Modu berean, seme gaztea lurperatzea gurasoentzat gertakari (tragiko) bat da, baina ekintza soila izan daiteke lurperatzailearentzat”.
Besarkada baten definizioa: “Itxuraz keinu sinplea da, bi gorputz elkarri estutzea. Baina, izatez, hurkoarekin hurbiltasun emozionala adierazteko modurik enfatikoena da”.
Espiritualtasuna presente dago lan guztian, ezin zen bestela izan idazlea zein den kontuan hartuta: “Sinestunek aurre egin behar die galdera handiei, baina baita ateoek ere. Krisialdi espiritual handiak eragin ditzake muturreko egoera batek, norabide batean edo bestean: pertsona batzuk federantz biratzen dira, haurtzaroan abandonatutako otoitzak berreskuratzen dituzte, Jaungoikoaren babesaren bila”.
Ez daudenak gogoratu, ohoratu eta gurekin beti eramaten ditugu, baina bizi behar gara egon badaudenekin, merezi duten lekua ematen haiei ere: “Gure inguruan guretzat pertsona esanguratsuak daude, alde batetik, eta bestetik pertsona ezezagunak, gure albotik pasatzen direnak, euren amets eta planekin, baina anonimoak direnak guretzat. Dolua bizitzen dugu pertsona garrantzitsu horietako baten hutsunea sentitzen dugunean. Baina ez dugu laga behar ez daudenek daudenak itzaltzea, hemen eta orain badaudenak”. Halaber: “Gauzak elkarri esan beharko genizkioke heriotza baino lehen, ez itxarotea haren ostean esateko (esker ona, maitasuna…)”.
Zer da ahula izatea eta zer ausarta: “Esanguratsua da gizonen ausentzia dolu taldeetan, indarra erakutsi behar dugulako. Baina ausardia handia behar da gure ahulezia eta barne-barneko sentimenduak adierazteko, lotsak gainetik kentzeko”.
Hau txikitatik ikasi genuen, oinarrizkoa da, baina ondo dator behin eta berriz gogoratzea: “Bakarrik gelditzen da gugandik ematen duguna, bakarrik gara ematen. Bakarrik gure burua husten hazi gaitezke, eta besteak haztea”.
Umorea bizitza hau edertzen eta erlaxatzen duen indar horietakoa da. Baina zer da seriotasuna? “Seriotasunaren muina da gure burua hilda ikustea, irudikatzea. Bizitza ez dela (soilik) jolas edo komedia bat konturatzea da seriotasuna”. Halaber: “Heldutasuna dator zoritxarrei aurre egiten ikasten dugunean, gaitasun batzuk hartzen ditugunean”.
Mugiarazten gaituzten emozioak daude, bai eta geldiarazten gaituztenak ere: “Tristezia puntu estatikoa da doluan, emozioak eteten dira, geldirik geratzen gara”.
Gaur egungo egoera globala: “Zoriontsuak izan gaitezke mota guztietako indarkeriak inguruan ditugunean, kolapso ekologikoa gero eta gertuago dagoenean?”.
Medikuntzaren historia amaiezina: “Medikuntzaren aurrerakuntzak hor daude, gaur egun ez gara hiltzen gure arbasoak hiltzen ziren zergatiengatik. Gaixotasun batzuk menperatu ditugu, baina beste batzuk agertu dira. Sisiforen mitoa bezalakoa da”.
Zerrendan dauden zeregin garrantzitsuak: “Zer egin nahi dut gelditzen zaidan bizitzarekin? Zer da lantzeko daukadan gauzarik baliotsuena? Aurrean daukadan bidaiaren tartea norekin ibili behar dut? Zein leku bisitatu behar dut? Zein pertsona agurtu? Zein maisu-maistrari eskertu behar diot ikasitakoa? Zeini barkamena eskatu? Zer irakurri behar dut? Zein artelani so egin?”.
Eta amaitzeko, hiru bertute nagusiak: “Maite dugun norbaiten hilobiaren aurrean, gizakion hiru bertute handiak ikasten ditugu: umiltasuna, errukia eta arima-handitasuna*”.
*Azken hau “magnanimidad” moduan itzuli behar dugu.
