Etiketaren artxiboa: berria

Anjel Lertxundi zutabegilea

Amaitu du iritzi zutabeak idazteari Anjel Lertxundi oriotarrari Berria egunkarian. Apirilaren 9an igandez eman zitzaion amaiera ia 15 urteko egunerokotasuna bati eta milaka euskal irakurleek Hitz Beste atala irakurtzeari.

Hortik ondoriozta dezakegun gauzetako bat: disziplina handiko gizona da Anjel. Gainera ez du txoko txuri hori bakarrik bete, azken urteetan sortutako literatur obrak ere kontuan hartu behar dira.

Lagun batek esan zidan: “Anjel Lertxundi da Euskal Herrian dakiena egunero X ordurako Y hitz kantitatea izan behar duela prest Berriako erredakziora bidaltzeko”. Eta horrela imaginatzen dugu idazlea. Egunero X orduan Y hitz bidaltzen e-mail bidez erredakziora berdin du zein tokitan egonda.

Zenbat ideia eman ditu EGA idatzietarako? Zenbat ikuspuntu hamaika gaien inguruan? Eta orain?

Hau da Anjel-ek bere azken zutabean idatzitakoa Hitz Beste txokoan Berria-n: Ez Adiorik.

Iritsi behar zuen, baina iritsi behar zuela jakiteak ez dizkit nahigabea eta nostalgia arintzen. Ia hamabost urte pasatu eta gero, nire azkeneko zutabea du berripaperak, azkenekoz ari natzaizu hitz beste egiten, irakurle. Lagun zintzoak izan zaituztet bidean, ez daukat esker ona besterik. Bizitzan —bizitzaren parte ditut zutabeok— galdera batek kitzikatzen nau: mundua estutzen ari naiz ala mundu zabal, aske, arnasgarria bilatzen eta eskaintzen nabil nire eguneroko lanean? Espazio pertsonala, munduan egoteko eta bizitzeko behar dudan espazio ahalik bizigarriena partitzen saiatu naiz zuekin. Eta librea izan naiz ahalegin horretan, ez nau inork mendrenaren mendrenik ere behartu: irakurleak bilatuko zuen seguraz ahulezia franko nire lanean, baina nireak izan dira hutsok, ez inork behartuak.

Nekeak, errutinaren sitsak, errepikatzeko beldurrak faktura ordainezina pasatu aurretik agurtzen zaituztet. Zor nizuen hainbeste. Ez adiorik.

Eta zutabegile kolegek eman dioten agurra (Miren Amurizak eta Angel Errok).

*Zutabea hemen erreproduzitzea posible izan da CC lizentzia duelako.

Elipsiak eta Iban Zaldua

Normal
0
21

false
false
false

MicrosoftInternetExplorer4


/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:”Tabla normal”;
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-parent:””;
mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt;
mso-para-margin:0cm;
mso-para-margin-bottom:.0001pt;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:10.0pt;
font-family:”Times New Roman”;
mso-ansi-language:#0400;
mso-fareast-language:#0400;
mso-bidi-language:#0400;}

Ostegun arratsaldean Iban Zalduak bere azken
liburua aurkeztu zuen Gasteizeko Zuloa liburudendan. Lehen aldia nuen liburu
baten aurkezpenera agertzen nintzela eta lehen aldia nuen baita ere Gasteizeko
denda honetara sartzen nintzela. Bi gauza harrituta utzi zidaten, batetik
aurkezpena egiteko era, oso lokala eta ez ofiziala (aurkezleak aipatu bezala
liburua azaroan aurkeztu zen eta Iban Durangoko azokan sinatzen egon zen bere
nobela) eta bestetik denda bera. Soto batean izan zen eta hasieran pertsona
gutxi egon arren, hogei bat egongo ginen, aulkiak falta izan ziren eta hori
autoreari asko harritu zion euskaldunok oso lotsatiak izaten ohi garelako
horrelako ekitaldietara hurbiltzeko.

Aurkezlearen aurkezpenak Ibanek egin zuen eta
horren papera Mikel Ayerbek bete zuen (Berrian, Nabarra, Geu… bezalako
aldizkarietan idazten du kritika literarioak eginez) eta ondoren Zalduak bere
liburuari buruz zenbait gogoeta bota zituen. Aurkezpen polita eta
entretenigarria izan zen atzo bizitakoa.

Elipsiak

Ibanek azaldu zuen nobeloi bat dela argitaratu
berri duen obra, baina elipsi ugariz beterik dagoela. Elipsiek irakurleei
argiago izateko aukera ematen die, irakurleak betetzen ditu elipsi hauek eta
horrela hau pozik sentitzen da istorioaren partaide sentitzen delako. Beste
mugan autore euskaldun batzuk aipatu zituen. Jokin Muñoz erabili zuen adibide
bezala. Ez du elipsirik erabiltzen eta ondorioz orri askotako nobelak irteten
zaizkio.

Nobelak
idazteko gaitasuna

Autoreak aipatu zuen alde batetik nobelako pertsonaia ez dela bera eta
mesedez hori bere emazteari esateko honek ez diolako sinesten (pertsonaia
unibertsitate irakasle ezkondu bat da Euskal Herria utziko duena sei hilabetez
Alaskara joateko ikastaro bat ematera eta emaztea etxean utzita) baina eduki
duela tentazioa protagonistak bezala ikasturte hasieran apunteak paper ontzira
botatzeko gogoa eta ikasgaiaren historia berak asmatzeko dagoen ganaduarengatik
eta Italia noiz sartu zen urre patroian ez jakiteak batzuetan desesperaziora
eramaten du (beharrezkoa den gauza bat). Baina ez du egiten ikasleak pentsatu
baino azkarragoak direlako eta gezurrak esaten baditu berak sinetsi beharko
lituzkeelako. Eta beste alde batetik aipatu zuen nobela bat idazteko edozein
dela gai. Ondorengo luntxean izan genuen solasaldi batean esan nion horretan ez
nengoela ados aurten inoiz baino gehiago idazten ari naizelako literatur
lehiaketetarako eta oso zaila egiten zaidala, beraz edozein ez dela gai nobela
bat idazteko. Esan zidan ados zegoela, baina nobela bat idaztea ipuin bat
idaztea baino errazagoa zela. Ipuin on bat idaztea da zaila. Edo hala ulertu
nion nik behintzat.

Euskara salbatzeko dekalogoa

Euskara salbatzeko dekalogo bat argitaratu zuen Pako Aristi idazleak Berrian igandean. Puntu horietako batean dio, aholku hauek fotokopiatu bitez, sartu Interneten, blogetan… Horrek lizentzia ematen duelakoan, testua osorik kopiatu dute Sustatukoek, nik berdina egingo dut Nire etxeko leihoan.

  1. Euskara politizatu beharra dago, alegia, alderdi guztiek sar
    dezatela euren hauteskunde-programako lehen postuan. PPk promesa
    itzelak egingo ditu bere zabalkundeari buruz; PNV, hori hausteko,
    urrunago joango da; PSOEk, bere tradizio kaskarra ondu beharrez,
    euskara ikastera bidaliko ditu politiko guztiak. Ikus ditzaket EAko
    aseguru-etxeetako langileak besapean Saizarbitoria hartuta. Euskara
    politizatuta balego boto asko legoke jokoan. Politiko guztiek ikasiko
    lukete, eta boto-emaileak elkarren arteko konpetentzian sartuko
    lirateke, zeinek gehiago eta hobeto hitz egin, zorioneko pelean.
  2. Hizkuntzaren legitimazio ez-errebindikatiboa planteatu behar da.
    Errebindikazioak ez daukagun zerbait eskatzea esan nahi du, eta guk ez
    badaukagu, beste batek daukalako ari gatzaizkio eskean. Eta beti eskean
    dabilenak bazter guztiak nazkatu egiten ditu, eta okerrena: bere
    buruari ezer eskatzea eta exijitzea ahazten zaio.
  3. Horrekin lotuta, identifikazio-modu berriak aurkitu behar zaizkio
    euskarari. Hamarkada hauetan asko pobretu dugu gure hizkuntzari,
    inkontzienteki, lotzen zaion iruditeria:
    euskara=ikurrina=trikitixa=manifa.
  4. Horretarako, infiltrazioa praktikatu behar da euskararekin, eta ez
    zokoraketa. ETBk praktikatzen du hizkuntz-zokoraketa, euskara ETB1era
    mugatuz, eta gaztelera ETB2ra, beti ere ekonomikoki euskara
    diskriminatuz. Euskadi Irratia/Radio Euskadi binomioarekin ere halatsu
    gertatzen da. Horrek bi bloke sortzen ditu, gero eta gehiago urrunduz
    hizkuntz-komunitateak. Telebistak bi ibaiertz hurbiltzeko zubi behar du
    izan.
  5. Euskarari buruzko legeak betearazi salbuespenik gabe, lanpostu
    publikoetan, jende aurreko lanpostuetan, maila guztietan. Ez dakien
    jendeak ez dezala pentsa «ba, berdin dio, euskara ez jakiteari ez diote
    garrantzirik ematen», «zu aurkeztu oposaketara, euskarak ez dio axola,
    gero izango dituzu hamar urte ikasteko». Legedi zabala hor dago;
    seriotasun itxura eman beza hori betearazi behar duenak.
  6. Gune estrategikoak garatu, pertsona erreferentzialen konplizitatea
    landu. Gizarte mediatiko honetan komunikabideak ispilu erraldoi bihurtu
    zaizkigu, eta jende masifikatuak imitazioz osatzen du bere nortasuna.
    Lan berezia egin behar du Jaurlaritzak komunikabideetan asko agertzen
    diren sektoreekin: kazetariak, kirolariak, politikoak, sukaldariak,
    reality show-kumeak eta abar. Telebista itzalitakoan gure
    inkontzientean jaso dugun munduaren irudian euskara entzun beza gure
    oroimenaren belarriak, jende famatuak euskara asko hitz egiten duen
    sentipena nagusitu dadin.
  7. Utzi korritzeari euskararen alde. Utzi maratoiak. Karrera ziztrin
    bat prestatzen ematen duzuen denbora piloa, zientoka ordu horiek
    euskarari eskaini ez zaizkion orduak dira. Susmoa daukat zuen alarde
    fisiko eta jendetsuak benetako ardurari ihes egiteko amarruak baino ez
    direla. Hizkuntza batekin lau gauza egin daitezke: hitz egin, irakurri,
    idatzi edota produktuak erosi eta dastatu. Hori bakoitzak egin behar
    du, bere bakardadean, bere etxean, bere baitako indar batez. Euskararen
    alde korrika ateratzen zareten bakoitzean zeuon barruan dagoen
    arduragabekeriari eta gezurrari ihes egiten diozue. Eman aurpegia; izan
    ausartak.
  8. Horretarako, psikomagiako ariketa bat proposatuko dizuet. Atera
    leihora eta esan euskarari buruzko gauzarik nazkagarrienak:
    euskara=koinazoa, euskara=ulertezina, euskara=astuna, euskara=tortura,
    euskarazko egunkaria=urteko harpidetza hartu nuen eguna madarikatzen
    dut. Orain heldu zure buruari, eta kendu lepo gainetik, metaforikoki
    noski. Hartu baloi bat, adibidez, eskuetan, sartu dutxan, ireki ura eta
    eduki hamabost minututan uretan garbitzen. Lehortu, kokatu berriro buru
    garbia lepo gainean, eta leihoari bizkarra emanez esan euskarari
    buruzko gauzarik ederrenak: euskara liluragarria da, beti hitz egingo
    dut, edonorekin, esan behar dudan guztia euskaraz esaten bai baitakit,
    Pello Lizarralderen azken liburua erosteko deseatzen nago, antzerkia
    euskaraz ikusteko irrikan, zer zorte daukadan euskararen eskaintza
    zabalarekin, zirraragarria da, emozionantea…
  9. Madrileko gobernuak Berdintasunaren Ministerioa sortu duen bezala,
    Jaurlaritzak sor beza Hizkuntzen Arteko Berdintasunaren Kontseilaritza,
    Joan Mari Torrealdairen zuzendaritzapean.
  10. Aholku hauek fotokopiatu bitez, sartu Interneten, blogetan, jarri
    lantokietako iragarki-tabloietan, pegatinetan laburbildu, Gabonetan
    herrietako megafoniaz errepikatu bitez etengabe, uhin espansibo baten
    moduan gizarte osora irits daitezen.

AHT gelditu!!!

Astearteko Berria egunkarian Aintzane
Ezenarrori
egindako elkarrizketa digitala argitaratzen zuen. Bertan lehenengo
galdera Abiadura Handiko Trenari buruzkoa zen. Ea zer iritzi zuen ezker
koalizioak gai horri buruz. Aralarreko legebiltzarkideak erantzun zuen tren
sozial eta moderno baten alde agertu izan direla beti eta gauzatzeko dagoen Y proiektu
horren aurka daudela ez dituelako ezaugarri horiek betetzen.

Larunbat honetarako AHT gelditu! Elkarlanak kontzentrazioak
deitu ditu proiektu hau bertan behera gelditzeko. Espero dugu jaurlaritzakoek
entzungogorra ez egitea behingoan eta herri jendeari kasu egin diezaiola.

Guztion artean uste dut gure herrialde eder
hau suntsituko duen proiektua bertan behera bota dezakegula. Italian borroka
gogor baten ostean lortu zuten hango lurretan horrelako antzerako proiektu bat
bertan behera botatzea, eta hemen hori ere posible da. Horregatik animatu eta larunbatean
ahal izan ezkero hurbildu herri eta hiri hauetara AHTri ez esateko!!!

 

  • Gasteiz.
    13:00etan PSE-PSOE, EA, PNV eta PP-ren egoitzak lotuko dituen kalejira
    Arca plazatik.
  • Bilbo.
    12:00etan Sabin Etxea parean.
  • Basauri.
    20:00etan Bentako plazan.
  • Arrasate.
    12:00etan, giza katea Batzokia eta PSE-PSOE-ren egoitzen artean.
  • Zumarraga. 12:00etan
    Batzoki parean. Ondoren PSE-PSOE-ren egoitzaren parera joango da.
  • Beasain.
    12:00etan Batzoki parean.
  • Tolosa.
    12:30etan Batzoki parean.
  • Donostia.
    12:00etan PSE-PSOE egoitza parean.
  • Lakuntza.
    20:00etan herriko plazan.
  • Andoain.
    Bihar, osteguna 17, Batzoki parean.