«Telleria baserriko teileria 2002. urtean aurkitu zen. Gaur egun desagertuta dagoen baserria Uribarri auzoan zegoen. Teileria baserrian bertan sartuta zegoen, lur-hegalean egindako zanga baten barruan sartuta, eta sistema horri esker, labea egonkorragoa zen eta bero-ihesak saihesten ziren.
Aztarna horiek XVIII. mendearen bigarren erdian agertu ziren lehen aldiz dokumentatuta».
Gipuzkoan bakarrik 250 teileria edo teileria daude dokumentatuta. Horietatik 16, Debagoiena eskualdean, nahiz eta «ziurrenik gehiago egon ziren». Denborarekin eta iturri dokumentaletan eta landa lanean gehiago sakontzen den heinean, garai batean Uribarri auzoan egon zenaren moduko teileria zaharren aztarna gehiago azaleratuko dira. Jarduera hartatik labea baino ez da kontserbatzen, etorkizunerako hormigoizko bunker baten barruan gordea, baina betiko desagertu dira gainerako elementuak, hala nola tailerra, estalkia, biltegia… Guztiarekin ere, Mondragonek badu industriaurreko azken teileria labeetako bat kontserbatzeko pribilegioa. Morazaren arabera, «Erdi Aroa ez da oso aurreratua izan arte, XV. eta XVI. mendeetan, gure lurraldean zabaltzen hasten direnean»
(Alfredo Moraza, Aranzadiko arkeologoa).
ESKER ONA
AZEk (Arrasate Zientzia Elkartea), poztu eta zoriondu egin behar du korporazioa Uribarriko (Tellerixe Baserria) teilagintzako labea berreskuratzeagatik; izan ere, horrek esan nahi du gure ondareko elementu berezi bat berreskuratu eta balioztatu dela, hondatzeko eta desagertzeko mehatxu handiak baitzituen.
Lerro hauen bidez eskerrak eman nahi dizkiogu Udalari, teilagintza labea Arrasateko ondare gisa berreskuratzeko eta sendotzeko egin dugun proposamena aintzat hartzeagatik, eta espero dugu laster gaitu eta finkatuko dela, Uribarri auzoan egingo diren bisita gidatuen testuinguruan jendeari erakusteko.
INFORMAZIO OSAGARRIA
http://arrasateze.blogspot.com/2024/07/tellerixeko-labea.html
https://blogak.goiena.eus/sasoibide/2020/02/26/sasoibide-uribarri-auzoan/
