Author Archives: iarregi

Frantziako politika nahasi dator.

Michel Houellebecq-en Sumisioa liburuan Anaiarte Musulmana bigarren indarra da 2022ko Frantziako hauteskundeetako lehen itzulian eskuin muturreko Fronte Nazionalaren aurretik. Hipotesi honen aurrean beste indar frantsesek nahiago dute Anaiarte Musulmanarekin bat egin eta koalizio handi bat eratu.

2022ra arte itxoin gabe antzeko eszenatoki baten aurrean egon gaitezke, apirilaren 23an, eta bigarren itzulian maiatzaren 7an Frantzian ospatuko diren hauteskundeen atarian. Alde bakarra Anaiarte musulmanak ez duela hautagairik izango.

Frantziako politika aztoratuta dabil munduko beste hainbat tokitakoa bezalaxe. Herritarrek badituzte arrazoiak politika egiteko ohiko moldeak zigortzeko, baina zigorra, politikoentzat bai, baina askotan herritarren aurka, eta bereziki gehien sufritzen dutenen aurka ari da bihurtzen.

Frantziara itzuliaz badirudi ohiko alderdiak Marine Le Penen bidea errazteko ahalegin guztiak egiteko tematu direla. Eskuinaren hautagaiak astindu ederra jaso du aurreko asteotan emaztea eta seme-alabak  inoiz egin ez  baino majo kobratu duten lan fiktizioetan nahasteagatik. Sozialistek berriz, demokratikoki Benoît Hamon izeneko bat hautatu bai, baina hautagaitzat onartu ez hainbat diputatuk: Ai Pedro Sanchez!

Honek guztiak lehen postua ez dakit baina bigarren itzulira pasatzeko aukera guztiak zabaltzen dizkio Marine Le Peneri.

Ikusi egin behar bigarren itzuli horretan Marine Le Peni Eliseoko ateak ixteko   ados jarriko diren besteak Michel Houllebecq-en liburuan bezala, ala ateak zabal zabalik utziko dizkioten.

Caroline Phillips demokraziaz

Caroline Phillips Ipar Euskal Herriko Garapen Kontseiluko presidentea da. Kontseilua Gizarte zibilaren ordezkaritza da, eta gizartearen kezkak eta proposamenak hautetsiei helarazatea du eginkizun.

Argiak elkarrizketa bat eskaini dio urtarrilaren 1eko alean, eta besteak beste honelako iritzi mamitsuak botatzen ditu.

“Hemen (Iparraldean) edozein dela instituzioetan gertatzen dena, gizarte zibilak sendo izan behar du. Bestela, teknikariak politikarien alboan aritzen dira ideiak sustatzen, gizarte zibila alde batera utziz.”

“Ez dut esan nahi Hegoaldean demokrazia ez dagoenik, baina falta dute gizarte zibilaren ordezkaritza indartsu bat, poltikaren egituretatik, instituzioetatik deslotua.”

Horrelako adierazpenek, gure alderdikraziaz haratago beste demokrazia molde batzuk badaudela erakusten digute. Beste era batera esanda, lau urtean behineko demokrazia eredua gaindituaz beste gizarte eredu parte-hartzaileago batzuetara bidea egiteko aukera dagoela frogatzen dute.

Espainiar demokrazia kalitate gutxikoa dela esaten dugunean ez dugu gehiegi erreparatzen Hego Euskal Herrian azken berrogei urteotan garatu dugun alderdikraziaren kalitate demokratiko eskasean eta hobetzeko dugun bide luzean. Alderdiei eta beste hainbat eragile sozio-ekonomikoei dagokie gai honetan sakondu beharra eta arau eta legeez gain hauen aplikazioan eta gizarte zibilaren protagonismoan oinarrituko den benetako demokrazia parte-hartzaile bat eratzea.

Agian honek guztiak erakusten du zein erraz jartzen diren ados Iparraldeko alderdiak hainbat gairen inguruan, Luhusokoa kasu, eta zenbat kostatzen den Hegoaldean gai esanguratsuen inguruan adostasuna eta batasuna lortzea.

Tokikom Jardunaldiak

 

Tokikomek antolatutako jardunaldietan izan naiz, eta  duela pare bat urteko lagunak, ahazten ez direnak, agurtzeaz gain, erakundeak eta mugimenduak  bizirik, ekintzaile eta sortzaile jarraitzen duela baieztatu ahal izan dut. Lagun (lankidetasuna gainditzen dutenak) asko agurtu ditut. Ez ditut denen  izenak zerrendatuko ez nukeelako amaituko, baina hiru aipatuko ditut, ze arraio: Alaitz, Joxe ata Urko (Jarri zeuek zeuen izenak nahi duzuen urrenkeran) hain zuzen, lanean  jo eta ke, eta ondo, jarraitzen dutela erakutsi dutelako.

Jardunaldia oso interesagarria iruditu zait teoriatik eta hodeietako abstrazkzioetatik ihesik proposamen zehatzetara jaitsi eta eredu arrakastatsuak ezagutzeko aukera eskaini dizkigulako goizean zehar.

Baita Toikikom sariak ezagutzekoa ere. A ze poza eman didan izen batzuk entzutea eta gertuko lagunen lan batzuk sarituak izan direla ikustea. Batzuk ez dira oso sarizale eta horrela agertu dira ekitaldian.  Nik beti defendatu izan dut lan onek aitortza bat jaso behar dutela; publikoarena bai, baina gertukoena, lankideena, erakundeena, zuzendariena… ere bai.

Sariketa kontua oso amerikanoa ei da etaTrumpen sasoi hauetan inoiz baino arrikutsuagoa, baina  sari hauek ahalbidetzen dute, aitortzaz aparte, kalitatearen korpus bat eratzen joatea. Urteen poderioz eta adituen aholku eta erabakien indarrez, askotan aipatu baina zer den definitu hahi ez dugun kalitate magiko horren ezaugarriak mugatuaz joateko aukera izan dezakegu. Errepikatu behar dut lau sarietatik bik zirrara berezi  bat eragin didatela. Eurak badakite.

Hitzaldien artean, Francesc Fabregasek publizitateaz  egin duenean aurkitu dut nire ispilua. Gurean (zilegi izan bekio erretiratu bati posesiboa erabiltzea) agertzen diren  arazo guztiak errepikatu ditu diagnostikoa egiterakoan: Banan bana. Ez ditut aipatuko han ginen  Tokikomkideok (Tokikomkideek eta ohiek zehaztu beharko nuke) inork baino hobeto ezagutzen ditugulako, eta ez dugulako zertan  gure akatsak behin eta berriz errepikatzen ibili beharrik. Baina ponenteari  kafe orduan esan diodan bezala, diagnostikoarekin bat, baina diagnostikoarekin batera banatzen dira euren eta gure bideak: Eurak gai izan dira publizitate salmentak arrakastatsuki  handitu era kurba esponentzial baten bidez marrazteko, eta guk berriz, nire denboran behintzat,  aireportua uzteko gai ez den hegazkinak bezala pistatik urrutiratu ezinik  jarraitzen dugu; edo genuen. Esperantza dut, beste batzuk jauzi hori egiteko gai izan badira gu ere izango garela. Ikasteko astebete euren etxean eman beharko genukeela  esaten ere ausartu naiz.

Makina bat hitzaldi labur ere izan ditugu. Betelanik ez. Zehatzak eta sakonak. Eta tokiko hedabide asko. Mugimendua bizirik, sekula baino biziago dagoen adierazle.

Dena gustatu zaidala ere ezin esan, baina irudi baikorrarekin geratzea nahiago dut jardunaldiak asko  izan duelako onetik eta gutxi txarretik.

Gaur ikusi duguna mugimenduaren bizitasunaren eta konpromisoaren argazkia bada, asko aurreratu dugu. Segi bide horretatik eta hurrengoan gogoratu Imserson ez gauden erretiratuez.

Abisau sikiera!

Oñatiko elizako kanpaiaren hotsak

Aurreko zapatuan DVko Oñatiko “kartan” gauaz kanpandorreko  kanpaiak ez jotzeak pertsona batzuentzat suposatu duen dramaz idazten zuen kronistak  artikulu sinpatiko baina zorroztasun gutxikoan.

Luzatu barik, uste dut kronistari ahaztu egin zitzaiola esatea, edo agian ez daki, jurisprudentzia bat dagoela eta kanpaiak gauaz jotzea debekatzen duten sententziak daudela estatuan. Legediak debekatu egiten duela gauaz dezibelio kopuru bat baino gehiago sortzen dituen edozein  jarduera, nahiz eta ez egon zehazki eta hitzez hitz jasota gau osoan ordu laurdenetik ordu laurdenera zure buru gainean jotzen duten kanpaien kasua. Jakin beharko luke kanpaiek ez dutela ia inon  jotzen gauaz; ezta Arantzazun ere.img_4155

Kanpaiek oso eginkizun sozial garrantzitsua izan zuten jende xeheak erlojurik ez zuen denboran. Baita elizaren handitasuna garbi uzteko herritarren artean , eta gauaz ere, herriaren erdigunea eta bizitzaren zentroa bera zela gogora arazteko biziei, gaisoei eta hiltzear zeuden guztiei. Gaur egun fi funtzio horiek desagertuta daude. Eliza ez da jada bizitza zibilaren zentroa eta edozeinek ditu etxean bizpahiru erloju, eskuturrekoa, mugikorrekoa, ordenagailukoa, paretakoa , edo iratzargailua mesila gainean adibidez.

Artikuluari zerion sinpatiarekin jarraituz, udalari proposatuko diogu  ordu laurdenetik ordu laurdenera elizako kanpaiak entzun nahi dituen horri erreplika bat oparitzea bere logelan edo logelatik gertu duen aukeratutako tokian jar dezan. Kasua iritsita, diru-bilketa bat antola dezakegu Gabonetan Erregenetarako ordu laurdenetik ordu laurdenera joko dion kuku erloju sinpatiko bat oparitzeko.

Uste dut lo egiteko eskubidea logurarik euki ez eta kanpaiak entzuteko gogoaren aurretik jarri behar ditugula. Horrela ulertzen da mundu zibil-zibilizatuan eta horrela ulertzen dute  legeek eta epaitegiek.

A! ahaztu barik, kaletarrok oso gustura gaude egunez entzuten ditugun txorien txioekin (gutxitxoegi aukeran) edota ingurutan bizi den gaueko urubiaren uluekin.

Barkoxe beti haboxe.

Barkoxe beti haboxe zioen Kabanak joan den igandean Sohütako gazteek Barkoxen emandako maskaradan egin zuen berriketa luzean. Baina ezin denean haboro izan, errugbi taldea gaizki baitoa, eta askoz tamalgarriagoa dena, agian Barkoxek ez duelako eskolarik haboro izango. Kabanak Barkoxeko eskolarik ez zuela aipatuko zioen bitartean, eskolako atarian “L´école en colère” goiburua irakur zitekeen plastikozko ohiko kartel horietako batean. Arazo handia izan behar du zazpirehun biztanleko herri batetik eskola eta eskolak ematen dion bizitza neurtezina desagertzea. Hogei haur behar omen dira eskola zabalik mantentzeko, eta ez dira iristen barkoxtar familia batzuek euren seme-alabak ikastolara bidaltzea erabaki dutelako. Sohütara, hain zuzen Barkoxetik gertuen dagoen ikastolara, eta aurtengo maskaradako zenbait antzezlagunen eskola izandakora. Denak ez datoz bat Barkoxen guraso hauek hartutako bidearekin eta bada eskolaren itxieraren erruduntzat jotzen dituenik.
Horietako bati eskolan euskaraz erakusten denentz galdetuta, baietz erantzuten dit, baina beti gehiago nahi dutela batzuk, erakusten dena ez omen da nahikoa, beti kexaka ari dira; hamar haur horiek hemen geratuko balira eskola ez litzateke itxiko baina Sohütara joaten direnez Gobernuak eskola itxiko du.
Eskola publikoak seme-alabei ziurtatzen ez dien euskara maila nahi dutelako ilusio handiz beren seme-alabak Sohütako ikastolara eramateko erabakia hartu dutenek, eta horietatik ere ezagutzen dut, herriko eskolaren itxieraren estigmak pairatu beharko dituzte orain. Zergatik, eta euren oinarrizko eskubide bat aldarrikatzeagatik, euren seme-alabei gure hizkuntza nazionala transmititu nahi izateagatik.
Han ere, seguru asko, guztiek ez dute berdin pentsatuko, baina zoritxarrez muturreko egoera hauek gurean anekdotak badira ere, Ipar Euskalerrian edo Nafarroan ez dira hain bakanak. Badugu lana oraindik gizartea proiektu berri, liluragarri eta erakargarri batera biltzen, egunen batean gure utopia gauzatuta ikusi nahi badugu bederen.

Ganbararen kontzertu gogoangarria Pasaian.

Ganbara Abesbatzak martxoaren 20rako du iragarrita J.Brahmsen Requieman Oñatiko San Migel parrokian. Aurrez bi emanaldi izango dituztenez, ordurako ondo prestatuta izango dute lana, eta huts eta akatsak, baldin baleude, ondo zuzenduta eramango dituzte.
Lehen emanaldia, hilaren 13an, Pasai Antxoko San Fermin elizan eman zuten. Entzutera joateko aukera izan nuen eta baita ondo aprobetxatu ere. Txundituta itzuli nintzen Abesbatzak agertu zuen indarraz, piano joleekin lortutako orekaz eta oro har saioaren adierazkortasunaz, espresibitateaz.
Ganbara, Bergara eta Arrasateko kantari onez lagunduta agertu zitzaigun, orfeoia izan gabe orfeoi baten prestazioekin, eta Klara Mendizabal (sopranoa) eta Ander Simal (baritonoa) bakarlarien laguntzarekin.
Klarak XX. urteurreneko kontzertuan (Carmina Burana) hartu zuen parte Zubikoa polikiroldegian. Ander Simal berriz, Ganbara abesbatzan kantuan dut gogoan orain baino lehen. Bi hauen ahotsak indar bereziz entzuten ziren San Fermin Eliza txikian. Klarak Oñatiko pilotalekuan (Pilotak frontisa jotzen duenean ateratzen duen hotsa da pilotaleku baten ondoen entzuten dena) nabarmendu ez zitzaion kalitate guztia azaleratzea lortu zuen. Ander berriz, sorpresa handia.
Arantzazu Sainz eta Eli Mendiaraz pianujoleak osagai aparta eta bazter ezina dira obra honetan. Indarra eman diezaiokete obrari horrela behar denean eta leuntasuna zuzendariak eskatzen dienean. Baina beti ere erritmoa ondoa tajutuz eta sarreren une infinitesimala ondo markatuz abesbatzari.
Abesbatza, indartsu. Sekula entzun ez dudan bezala. Beharbada elizako sabai baxuak eta nabe nagusiak sortutako tunel modukoak lagungarri izango ziren koruaren ahotsak entuleengana zuzen eta bortitz iristeko. Ozen gutiak, baina guztien gainetik sopranoenak. Ikaragarria.
Jakin gaian ezagutza eta ikasketarik ez duen entzule baten iritziak direla idatzitakoak, baina entzule asebete batenak. Izango dira gu baino objektibotasun gehiagorekin hitz egiteko gai direnak, baina niretzat musika momentua da, sentipenak, espresibitatea, zentzumenen asebetetasuna, eta horretan, Pasaiako kontzertuak eskakizun guztiak asebete zituen.
Datorren igandean Oñatin izango dira Pasaia eta Torrelavegatik itzulia egin ondoren. Espero dezagun aurreko bi saiook hirugarrena hobeto prestatzeko balio izatea, eta ez, hirugarrenerako akiturik iristeko bide luzea bihurtzea. Lehenengo aukeran sinesten dudanez, saiorako sarrerak hartuak ditut dagoeneko.

(r)en egunak.

Ez dakit urtean zehar zerbait ospatzeko edo aldarrikatzeko  eguna ez den egun librerik geratuko ote den. Denak ez dira berdinak, ezta dituzten helburuen zilegitasunak. Adibide gisa, ezin dira maila berean jarri otsailaren 29a, matxoaren 8a edo martxoaren 19a, martxoaren inguruan  ditugun hiru ospakizun-egunak,  ezta dituzten helburuak.

Aurten, otsailaren 29an (egun arraroa)  ospatu dugu gaixotasun arraroen (ez arruntak erabiltzea nahiago dute bateon batzuk) nazioarteko eguna. Zoriaren hatz erakusleak seinalatutako pertsonen eta familien egoerak, tamalgarriak batzuetan, baztertuak besteetan, jakin minez eta lastimaz begiratuak gehienetan,  baina beti gaixotasun arraroa jasaten duen sendiko kidearen  aldeko borrokan murgilduta,  jakin arazteko edo lau haizetara zabaltzeko eguna da otsailaren 29a. Beharrezkoa gure inguruan gertatzen diren egoera desberdinak ezagutu  eta gaixotasun arraroak dituzten  pertsonekin egun batez sikiera  enpatizatzeko.

Aste bete eskasera emakumearen eguna etorri zitzaigun, lilatoi eta ohi denez mila iritzi artikulu eta guzti. Zoritxarrez oraindik ere ospatzeko eguna, munduaren erdiari,  toki  askotan, gutxieneko  eskubide guztiak ukatzen zaizkion bitartean, eta beste toki askotan, oraindik ere, gurasoak alabei etxerako bueltan kontuz ibiltzeko, edo behin ilunduz gero bakarrik ez etortzeko esan beharra  duten bitartean, edota nagusiagoak izanik plaza zabal bat gauaz gurutzatzen ausartu ez eta taxia hartu beharra duten emakumeak dauden bitartean. Emakumearen diskriminazioaz eta dituen aurpegi guztiez hitz egin da aste honetan eta ez dut gauza berririk gehitzeko, pertsona guztiek eskubide berberen subjektu – legezko eta benetako- izan behar dutela baino.

Laster, aitaren eguna iritsiko zaigu. Udaberria hasi bezperatan, ospatzen da martxoaren 19an   Jesusen aita putatibo izateko ohorea izan zuen Done Joseren omenez. Katolikoen ospakizun eguna beharko lukeena, merkatarien, saltzaile eta kate handien, aita putatiboaren semeak tenplutik airean kaleratu omen zituen berberen  negozio eguna bihurtu zaigu.

Hirutik bi beharrezko ditugu oraindik.  Bat soberan ateratzen zait.  Asmatu zein ezabatuko nukeen  egutegitik.

Euskaltelen gehiegikeria bat.

Ekonomiako irakasleentzat monopolio kasuetan ematen diren arriskuak ikasleei azaltzeko balio dezakeen adibide bat dut esku artean. Seguru asko telefoniako beste operadora  batzuenak ez dira eredugarriagoak izango, baina bakoitzak ezagutzen duenetik hasi beharra dauka salaketa hauek egiten, bereak bakarrik ezer gutxirako balioko duela jakitun izanik,  baina bezero asebete batek bere hornitzaileei buruz bost laguni hitz egiten dien bitartean, gustura ez dagoenak hogeita bosti kontatzen diola dioen esaerari jarraiki eta bere esanahia frogatu nahiz.

Etxebizitzaz aldatu naiz, eta urtarrilaren 13an Euskaletelek egiten zidan eskaintza onartu nuen etxe berrirako. Lekualdatze lanetan nenbilenez lehengo etxeko internet zerbitzuak mantentzea erabaki nuen harik eta berria abian izan arte. Urtarrilaren 18an jarri zidaten  eta 18an bertan deitu nuen 1717ra. 1, 2 eta ahal dakit zenbat  digito hainbat aldiz sakatu ondoren, azkenik, nire arazoari irtenbidea aurkitzeko egokia izan zitekeen pertsonarengana iritsi nintzen. Etxebizitzaz aldatu nintzela eta lehengoan nituen zerbitzuen baja egin  nahi nuela esan nionean, berak, ez neukala ezer egin beharrik, tramite hori automatikoa zelako;  etxe batetik bestera pasatzerakoan lehengoko baja automatikoa zela alegia. Nik seguru ote zegoen, eta berak baietz. Ez ote zidaten gero bietakoa pasatuko hurrengo fakturan, eta ezetz, lasai egoteko. Bada horretan utzi nuen gaia beste ezer egin gabe Euskalteletik (kasu honetan ezingo digute esan Euskaltel ez dela bere “iritziemaileek”  esandakoen erantzule) entzundakoaz  lasai asko, patxadan, etxe berriaren abantailez gozatuz

Otsaila hasieran iritsi zen faktura berria helbide zaharrera. Egun batzuk beranduago jaso nuen, eta  ustez, gutxi gora behera 30-40 € inguru izan behar zena, 71,03€ko faktura bihurtuta zetorren. Hori ondorioztatzen nuen  ulertzerik ez zegoen faktura baten azken lerrotik, eta baieztapen gisa kopuru hori  kargatu zidatelako nire kontuan.

Berriro 1717ra deitu eta faktura ez nuela  ulertzen. Bi  telofono finko  eta bi internet sare nituela eta biei zegokiela kopuruak telefonoz beste aldean zegoen neskatxak.  Bizi nintzen etxe zaharreko  maizter berriak berea alta  emana zuenez, Euskaltelekin honek ere, bi internet sare eta bi finko zeuzkan erabilgarri, bat neuk ordaintzekoa.

Nik orduan baja eskatu nuela urtarrilaren 18an telefono dei batez, eta operadora batek erantzun zidala ezer egin  beharrik ez nuela baja automatikoa zelako. Deiak grabatzen dituztenez, froga-bidea bazuela esan nion.

Berak ezetz; baja eskatu eta izenpetu beharra nuela bestela ez zela balekoa.

Nik berriz, ez nintzela euren errakuntzen erantzule eta ez  nituela zertan ezagutu euren barne prozesu guztiak. Operadora batek esaten bazidan utzitako etxeko elementuen baja automatikoa zela berrian alta ematerakoan, kasu egin behar niola eta horrela jokatu nuela inuzente, lasaitasun  osoz.

Erreklamazio bat jartzeko orduan.  Erreklamazioa jarri nuen pentsatuaz nire argudioak kontuan hartuko zituztela. Gizagaixo!

Bada ez. Ez azalpenik, ez ezer. Ez da kontuan hartu eta kitto.

Ordurako erreziboa itzulita, jakin barik bizi naizen auzora ez dela  Euskaltel ez den beste operadorarik iristen (hori esan didate kontsultatu ditudan bi operadoreek), eta monopolio egoera honetan  nahi duen guztia egiteko aukera duela.  Baita bezeroa egurtu nahi badu ere.

Atzo iritsi zitzaidan (Etxe berrira) martxoaren 6ko muga-egunez faktura ordaintzeko agindua, horrela egin ezean zerbitzu guztiak epe desberdinetan kenduko zizkidatela esanaz.  Gau erdirako Internet eta sakelekotik deitzeko aukerak moztuta neuzkan. Ez dut uste aukera askorik geratzen zaizkidanik auzora beste operadorarik ez datorren bitartean, baina martxoaren 6ra arte daukat Euskaltelek horrelakoetan nola jokatzen duen jakiteko. Hori bai, azkenean ordaintzea erabakitzen badut, edo ordaindu beharrean baldin banago, hurrengo egunetik hasita, multinazional izan nahi duen eta multiprobintziala ozta-ozta den enpresa harro honen zerbitzu barik nola bizi naitekeen pentsatzen hasteko izango da. Adioa gertuago izango da dagoeneko ohitzen hasia bainaiz.  (jarraituko da).

Herritarren parte-hartzeaz

Duela asko idatzi nuen blog honetan bazela Himalaia ingurutan Barne Porduktu Godina baino, arlo eta indikadore jakin batzuk neurtuz Barne Zoriontasun Gordinaren egoera neurtzen tematzen zen erresuma bat. Ipuin baten hasiera dirudiena, errealitatea da, eta guztiek bezala bera alde eta kontrak dituen errealitatea.
Neurtzen duen arloetariko bat gobernantza onarena da, eta honen barruan, ez diote garrantzia handiena ematen gobernuen jarduerari, baizik eta parte-hartzeari eta herritarren dituzten zerbitzuei. Bakoitzari %40ko pisu ponderatua ematen diote, eta Gobernuaren jarduerari berriz %10. Euren iritziz, ematen diztuzten zerbitzuen egokitasuna eta herritarrek parte hartzeko dituzten aukerak dira Gobernantza ona zehazteko irizpideak
Herritarrak goberantzan parte hartzeko erreibindikazioak geroz eta garrantzia handiagoa ari da hartzen gurean, demokrazian sakontzeko oinarri sendo legez, eta dudarik gabe hainbat gatazka konpontzeko giltzarri bezala.
Aspaldian asko kezkatzen nauen gaia, da eta sarri idatzi izan dut Gobernantza onaz. Aitortu behar dut ez naizela aditua eta idazten dudana nire txisteratik aterea dela nola prestidigitadoreak untxia beretik. Alde honetatik eskertuko nuke bateon batek bibliografía egoki bat gomendatuko balit.
Kasu bat hartuta  sakonduko dut nire iritzian.
Lezon EAJ (Gobernua) eta EHBilduk (oposizioa) zaborrak biltzeko akordioa sinatu dute bakoitzak gaiaren inguruan bere programetan zituen oinarrietan  amore emanaz. Akordioak eraginkortasuna, administratuen erosotasuna, iraunkortasuna eta beste hainbat onura dakar.
Udalean zinegotzi bakarra duen alderdiak  berehala eman du prentsaurrea EAJk iruzurra egin duela  eta erreferenduma eskatu du.
Beharrezkoa da erreferenduma kasu honetan? Zalantza barik ez, hamahiru zinegotzitik hamabik izenpetzen duten akordio baten aurrean gaudelako, eta programetan agindutakoaren gainetik herritarren onura egon behar delako nire ustez. Badakit batzuentzat programen erakusleihoan agertzen dena uki ezina dela, bainakoerentzia birtute guztien gainetik jartzen dutenetatik dezente urruti egiten dut igeri.
Erreferenduma beharrezkoa ez izan arren, ez legoke gaizki sesgo politikoa sahiesteko tresnak kontuan hartuta sortuko den talde parte-hartzaile bat antolatzea iritzia eman dezan.
Talde parte-hartzaile ireki gehienek sesgo politiko bat izateko arrisku handia dute. Gure inguruan begiratu baino ez dago eratu direnen %99an, parte-hartzaileen %99a joera politiko jakin bateko militante edo zale zirela ikusteko. Sesgo horrek demokrazia duindu eta parte-hartzailetza sustatzeko egiten diren ahalgin oro deustetatzen ditu  sortzen diren une beretik. Taldeak herritarren ordezkariak izan beha dira eta taldekideak herritar multzo guztietakoak izan behar dira. Norbanakoak ere bai, baina kopuru mugatuan eta teknika estatistikoak erabiliaz aukeratuak. Horrela bakarrik berma daiteke parte-hartze prozesuaren demokratikotasuna eta herritarrek onartuko duten erabaki egokia.
Pausuak hauek izango lirateke.
*Lehenengo udalak definitu beharko luke zein den zaindu nahi duen ontasun publikoa edota zein den herritarren onurarako egiten deun plantemendua. Lezoko kasuan izan daiteke, Udal honetako ordezkariok birziklatze tasa gorenak ziurtatuko dituen zabor-bilketa sistema egokiena antolatu nahi dugu, derrigortasunean, egonkortasunean, bideragarritasunean eta herritarren erosotasunean oinarrituta.

*Galdera bat ere egin beharko luke kasu honetan eta hau izan daiteke: Uste duzue udalean gehiengo oso haundiz lortu den akordioak erreferendum bat behar duela baieztapenerako? Ala ez?

*Taldea osatzea baino ez zaigu geratzen.
Hauek sartuko nituzke: akordioarekin bat egin ez duten udal-taldeetako ordezkari bana, garbiketa-langileen ordezkari bat, sindikatuetako bana, herri-taldeetako (kultur, kirol, elkarte gastronomiko, emakume, ekologista, edadetu, gaztetxe) hainbat ordezkari, ikastola-eskoletakoak, merkataritzakoak, enpresetakoak, Osakidetzakoak,… eta beste hainbeste norbanako, hori bai, lagina zoriz hautatuta taldea bere esanetara nahi duen edornork aukerarik  ez dezan izan bere iritzia kopuruen edo botuen indar hutsez ezartzeko aukerarik .
Iritzi bat da; bide posible bat. Agian ez dut ezer berririk ekartzen ez baitut gai honen inguruko prestakuntzarik eta bibliografiarik. Beharbada bai, ez dakit. Baina seguru proposamen berritzailea dela ez baitut toki askotan horrelako planteamenturik ezagutu nahiz eta antzeko batean edo bestean kide izan naizen, eta seguru demokrazian sakondu eta konfliktoak sahiesteko formula egokia dela. Eta antza gure zoriontasun gordina areagotzeko bidean balio handiko tresna.

Igande goiz batez San Telmon.

Igande goizez egin daitezkeen gauzen artean museotara joatea da bat. Ez ohikoena baina bai daitekeena. San Telmo museoko bi erakusketa begiz jota nituen eta azken igandea erabili genuen sartu-irtena egiteko. Erakusketa bat Joxean Artzeren unibertsoa 14ra arte zabalik dagoena, eta bestea Gaur Konstelazioak oraindik denbora baterako bertan izango dena. Bitxia bi abizenen arteko baterakotasuna. Handienetik txikira, kanpotik barrurantz, unibertsotik konstelaziora antolatu genuen bidaia.
Unibertsoa. Irrikaz eta beldur piska batekin sartu nintzen Joxean Artzenera ez baitirudi erraza poesia erakusketa bat antolatzea. Lau pantaila zutik eta beste bat zabaian zituen espazio txiki, hertsi, ilun batean barneratu ginen, eseri libre zen tokian, eta hasita zegoen ikus-entzunezkoan murgildu ginen.
Saioa amaitu eta ikusle-entzuleak mugitzen hasi zirenean, toki hobea hartu, zentzumenak on-en ipini eta ikuskarian barrena sartzeko prestatu genituen sentsore guztiak. Musikak, hitzek, eta irudiek egin zuten beste guztia. Biltzen gintuen instalazio landuak, une eta mezu ondo aukeratuek, poetaren izaera intimo eta barnerakoia biluzteaz gain bere unibertso barrenera egotzi gintuen. Barrura sartuta Artzeren aro desberdinetan zehar bidaia azkarra egiteko aukera izan genuen, mezu eta gogoeta barnekoiak irudi eta hots bihurtzen zitzaizkigun bitartean, eta poetaren espazio-unibertso unibertsal eta intimoa maileguan hartuta. Bera, eta bere poesia lanen musikatzaile aparta izan zen Mikel Laboa izan genituen bidelagun, eta ikusle-entzuleok une zirraragarriez gozatzeko aukera izan genuen hautatutako aulkira edo pufera itsatsita.
Ahal baduzu ez galdu Ikimilikiliklik ikuskaria. 14ra arte dago zabalik.
Unibertsotik Konstelaziora. Espazioan zehar egin genuen bidaian hirurogeiko hamarkadan sortutako Gaur taldearen konstelaziora iritsi ginen. Konstelazioak eta Ez dok hamahiruk (Joxean barne eta buru) eragin zuten lurrikara, herri honek azken mendean izan duen iraultzarik garrantzitsuena bilakatu zen: iraultza kultural baten antzeko. Gaur mende erdi pasata, oraindik hamarkada hartan ereindako hazitik elikatzen dira hein handi batean gure arte plastikoak, literatura eta musika. Gaur taldekoen erakusketa motz samar geratu dela iruditu zitzaigun. Motza da lagina eta lotsatia erakusketa; obra gutxi eta azalpen justuak. Gipuzkoarron konplexua ikusten da. Ez ei zaizkigu erakusketa, obra, ekimen handiak gustatzen. Nahiago ditugu singleak eta aurrekontu txikikoak. Seguru Bilbon beste indar bat emango lioketela; taldeak merezi duena bestalde. Agian San Telmo ez da horrelako erakusketak egiteko toki aproposena eta Tabakalera bezalako espazioak behar ditugu.
Edo agian arte garaikideari tokia egin beharrak lapurtu zion merezi duen ikusgarritasuna konstelazioari.

Konstelaziotik Iruña-Veleiara.
Hau bai bidaia! Arte garaikideak ere badu bere gela Kairos izeneko erakusketarekin. Iruña-Veleiak ere bai gela honen barruan. Agian ez du horrek arte garaikidearekin zerikusi handirik, baina sortzaileek uste dute arteak salba dezakeela Iruña-Veleia. Zientziak ez omen du salbatu nahi eta arte asko beharko da hainbeste gaiztotu den (duten) gaia salbatzeko.
Egoera absurdo batean gaude murgilduta, non zientzia eta jakituriaren esparruko dialektika beharko lukeenak epaitegietako eta eztabaida ez-zientifikoaren gai bihurtu den; ia lanbankadaka ebatzi nahi den auzia.
Ez dut uste Iruña-Veleiarekin gertaturikoa beste inon gerta zitekeenik. Dekretuz ondare arkeologiko baten faltsutasuna erabakitzea eta eztabaida zientifiko eta azterketa zorrotzen gaia izan beharko lukeena politika eta zuzenbidearen ikuspegitik ebatzia izatea ez da ohikoa. Ez behintzat nik ezagutzen dudan arte. Besterik ezin gehitu gai honetan adituak ez garenok. Aurreko pentsamenduak buruan atera nintzen museotik, Juan Martin Elexpururen borroka miresteko argudio bat gehiago poltsikoan.

Ez dira gutxi ez igande goiz batek eskaintzen dizkigun aukerak. Honek daukan abantaila da museoa Alde Zaharretik gertu izanik,  lagun zaharrekin solasean basoerdi batzuk hartzeko beta ematen duela.