Hileko artxiboak: ekaina 2005

Desmond Dekker, azkena

Ostegun honetan, Kingston Hiria Irailerarte agurtzen da. Egun garrantzitsu hau ospatzeko, Desmond Dekker izango da saioko protagonista, horrela ez dugu tristurarik nabarituko. Ska estiloaren artistarik aipatuenetarikoa. Bere doinuak entzun ahal izango dituzue bere bizitzako hainbat gertakizun kontatzen dizkizuegun bitartean. Gainera, uda hontan Euskal Herrian egongo diren zenbait reggae kontzerturen berri emango dizuegu.

Gregory Isaacs, hurrengo saioa

Ostegun honetan Kingston Hirian, Gregory Isaacs entzuteko aukera izango duzue. Kingstonek 70. hamarkadan eman duen beste abezlari ikaragarrietako bat. Ia reggae estilo guztiak jorratu ditu bere bizitzan zehar. Dancehall estiloaren bultzatzaile garrantzitsua izan da, gaur egun oraindik ere, 55 urtekin kontzertuak eskeintzeari ekiten dio eta indar izugarri batekin gainera. Lovers rock estiloarekin lortu zuen bere hasierako fama, Gregory Isaacs abezlariari buruz prestatzen ari garen saioa entzuten baduzue bere musikaz maiteminduko zarete, zin dagizuet.

King Tubby

Orain arte Jamaikako abezlariak entzun ditugu Kingston Hirian, haien bizitza eta diskografia errepasatu ditugu. Oraingo astean King Tubby, Dub remixen erregea entzungo dugu. Phase, echo, eta instrumentuak sartu eta ateraz egindako DJentzako moldaketak egiten hasi zen eta 70. hamarkadan Jamaikako soinu teknikari garrantzitsuena bilakatu zen. 2005. urtean tresna digital eta ordenagailuarekin “Home Studioan” egiten ditugun experimentuak, berak 60. hamarkadako azkenengo urteetan egiten zituen, CDak atera ordez, azetatozko diskak eginez.

U Roy ( The Originator)

The Originator bezela ezagutua bada ere, U Roy ez zen lehengo DJa izan, ezta diska baten gainean abeztuz grabatzen hasi zen lehena, baina estilo honekin Jamaika osoa mugitu zuen lehena izan zen.

  • 1942. urtean Jones Townen jaioa, Ewart Beckford, bere ezizena, bere izena ondo ahozkatzen ez zekien familiako haur baten erruz datorkio.

U Roy fama lortu arte denbora asko pasatu zen.

  • 1961. urtean Doctor Dickie’s Dymanite Sound systemean hasi zen, Sir Mike the Musical Thunderstorm eta Sir George the Atomic Sound Systemekin beranduago, eta
  • 1968.urtean Coxsone Doddek deitu zuen eta King Stittekin bigarren ahots bezela aritu zen, hau utzi eta Sir Georgekin itzuli zen arte. Denbora honetan zehar King Tubbyrekin ibili zen Duke Reiden estudioan diskak egiten. Mekanika bere musika experimentuen hasiera besterik ez zen izango, horren ondoren proto-dub diskak ateratzen hasi bait zen bere gustokoen DJentzako.

Ordurako, U Roy DJ talenturik handienetarikoa da, Keith Hudson honetaz ohartuz bere estudiora eraman zuen eta “Dynamic fashion way” grabatu zuten. Bunny Leerekin “King of the road” atera zuen eta LLoyd Daleyrekin “scandal” eta “Sound of wise”. Oso entzunak izan ziren sound sistemetan baina ez ziren hortik atera.

  • 1970. urtean John Holtek hori aldatu zuen, sound system jai batetan entzun zuen DJ bezela, abezlaria harrituta gelditu zen bere “Wear you to the ball” kanta abeztu zuenean nola jendetza zoratzen zen. Hurrengo egunean Holt, Duke Reiden estudiora joan zen eta U Roy grabatu behar zuela esan zion, bi diska egin zituzten, biak ikaragarrizko arrakastarekin. Bata “Wake the town” izan zen, Alton Ellisen “Girl I’ve got a date” kantaren bersioa, bestea “Rule the Nation” Techniquesen “Love is not a Gamble” singleak sekulako arrakazta eman zion. Jarraian “Wear you to the ball” atera zuen eta beste biekin batera hiru singleak hilabete eta erdiz entzutetzuenen lehengo postuetan egon zen.

Treasure Isle disketxeko beste klasikoekin eginiko 29 kantako albuma atera zuen.

Momentu hartan, hiriko produktore guztiak DJak bilatzen ari ziren, beren katalogoetako disken gainean abeztu zezaten. Honela gazte gehiago sartu ziren, Dennis Alcapone, Big Youth beste askoren artean.

U Royk ez zituen inoiz gehiago jarriko beste hiru single entzunenen artean ala ere zuzenean jotzen segitu zuen eta jarraitzaile askorekin.

  • 1975. urtean Bunny Leerekin elkartu zen berriro 9 kanta grabatzeko. Arreta internazionala piztu zuen Hall & Oates soul bikoteak bere “soldering” kanta grabatu zuenean, Ameriketan eta Erresuma Batuan ezagutu zuten. 1976an Britainiara joan zen bere lehengo aldiz.
  • 1978.urtean zuzeneko LP bat atera zuen, gero Jamaikara bueltatu eta “Rasta Ambassador” grabatu zuen Sly & Robbie banda bezela edukiz eta The Gladiatorsen koruekin.

Nola edo hala U Royk bazeukan bere agendan denborarik bere sound systema osatzeko eta Stur-Gav sortu zuen.

  • 1980. urtean Jamaikako hauteskundeetan jasan zen biolentzia boladaren ondorioz, Stur-Gav desegin zen. U Roy beste abezlari batzuekin aritu zen, Charlie Chaplin eta Josey Walesekin beste batzuen artean, denbora guztia sound systemean abezten ematen zuen eta denbora joan ahala estandarretatik hurrunduz zioala konturatu eta denboraldi batez, abezten uztea erabaki zuen.
  • 1982. urtean, Jamaikako Reggae Sunsplah jaialdian egon zen lehenengo aldiz, oso emanaldi ona eman zuen jaialdiko onena biltzen duen bideoan ikusi daitekeen bezela. 1985ean berriz gonbidatu zuten.
  • 1987. urtean Tappa Zukckiren estudioan “Line up and Come” albuma grabatu zuen, gero Prince Jazzborekin “Music addict”. Ahotza gehiegi lantzen ari zela eta beste isilune bat egin zuen, 1990. urteko Sunsplasherako ondo edukitzeko.
  • 1991. urtean Mad Professor izan zen estudioetara berriz erakarri zuena, hurrengo urteetan berarekin egin zituen grabaketa pilo bat.
  • 1993.urtean Yabby You, Aisha, Sandra Cross eta susan Cadogan bezelako beste abezlari batzuekin elkartuz ” Smile awhile” atera zuen.
  • 1996. urtean reggae klasikoez beteriko album bat grabatu zuen, oraingo honetan berarekin zituen abezten Dennis Brown, Gregory Isaacs eta Horace Andy.

U Roy irratitik

Oraingo ostegunean U Roy entzuteko aukera izango duzue. Sound Systemeko lehenengotariko DJa. Ikaragarrizko moldaketak egiten ditu Jamaikako betiko Reggae klasikoekin. Saio honetan, Horace Andy, Dennis Brown, King Tubby, Gregory Isaacs eta beste talde batzuekin egindako abeztiak entzun ahal izango dituzue.

Israel Vibration (taldearen sustraiak)

“Israel Vibration” Jamaikako reggae talderik garrantzitsuenariko bat da. Roots reggae estiloa abezten duen hirukote hau oso gaztetik hasi zen musika munduan. Albert(Apple)Craig, Cecil(Skelly)Spence eta Lacelle(Wiss)Bulgin 1940. hamarkadako azken urteetan jaio ziren. Jamaika krisialdi ekonomiko bat jasatzen ari zenean. Gainera garai hartan Polio izurrite bat egon zen Jamaikan eta gure hiru lagunak harrapatu zituen Poliomelitisak haur txikiak zirenean. Polioa ur kutsatua edatean hartzen da gehienetan, nerbio sistema afektatzen du, muskuluen mugimendua kontrolatzen dituzten neurona motoreak suntzitu eta elbarri geratzeko arrisku handia dakar.

Israel Vibrationeko hiru kideak Jamaikako herri oso txiroetan jaio ziren, eta bere familiak mantendu ezin zituztenez Kingstoneko Mona Rehabilitazio Zentrora eraman behar izan zituzten. Hemen ezagutu ziren hirurak, eta Polioa gainditzeko egiten ziren experimentuetarako erabili izan zituzten arren, egun batean, zeukaten denbora abezten ematen hasi ziren Applek dioen bezela: “ez geneukan beste ezer egitekorik”. Gizon nagusi bat, Baba Douse ere Zentroan zegoen, eta honek eman zizkien Rastafari, Haile Selassie I Etiopiako Emperadorea, Jah eta Rasta kulturari buruzko ikasketak.

Selassiek irakatsitakoak, asko lagundu zien bizi zuten sufrimendua aurrera eramateko eta bere abeztietan Rastafarismoa bultzatzen eta zabaltzen hasi ziren. Ilea luze utzi zuten eta Rastafarien kulturari segituz “dread locks” moduan jarri, hau ez zegoen Zentroan onartua eta handik bota zituzten, beste batzuetan egongo ziren, baina 1969. urten ez zituzten Zentru baten ere onartzen. Applek pianoa ere jotzen zuen, eta abeztiak egiten eta abezten jarri ziren, “bestela kalean lapurtu edo buruaz beste bakarrik egin genezakelako”.

Kalean jotzen zuten eta hasiera hasieratik jendea hurbiltzen zitzaien entzutera, talentua zeukaten. Ala ere hirukotea sei urte eman zituen kalean jotzen jateko bakarrik irabaziz, eta batzutan ezta hori ere. Mona Rehabilitazio Zentruaren ondoan zegoen “Theological College” izan zen bere lehenengo kontzertu handiaren eskenatokia eta izugarrizko arrakasta izan zuten.

Kontzertu handi haren ondoren, 1976. urtean Twelve Tribes of Israelek “Why worry” singlearen grabaketa ordaindu zien, Treasure Isle Records estudioan grabatu zuten eta 7″ko biniloa oso arrakastatsua bilakatu zen.