Uztailaren 19an kuletoak eta erlak

Uzt20

Gaur (uztailaren 19)erlei kasu egiteko eguna izan da. Lau dauzkat; bi aurtengo nukleo berritatik ateratakoak. Horiek nahikoa dute eurak indartzen. Beste biek itxura ona dute azkenengo hilabeteak euritsuak eta goibelak izan diren arren.

Erlei kasu egin aurretik ibilalditxo bat egitea erabaki dut txakurrarekin. Orhi ez dator bat ideiarekin eta itzuli egin da autoraino. Aurrera egin dut.

Tamaina oneko bi kuleto

Bat batean bi kuleto (Amanita Caesarea) eder. Ezin dut sinetsi. Makurtu, ondo begiratu, azpiak eta txortenak horixkak baieztatu, eta Juan Soldaoren modura al costal esan eta etxerako. Afari ederra gaurko. Bi lagunentzat arrautza-nahaski on bat egiteko beste. Arrautza gutxi eta kuleto asko. Hori da sekretua!

Txakurra lotu eta erlak ikustera igo naiz berriro. Hamar altzaerdi dauzkat jarrita eta horietatik bi erdi hutsik. Zerbait egongo da beste zortzietan. Ea irailean negu osorako eztia ateratzeko modua egiten dudan.

Bernat Alberdiren argazki

Lana pilatu behar zait uda ondoren. Eztia atera, sagardoa egin… Tomateei buruz hobe ez hitz egitea. Sagarrondoak dauden bezala baleude ez genuke goserik pasako uda honetan. Sagardoaren lehengaia behintzat ziurtatuta dago. Kalitatea lortzea beste kontu bat da.

Bernat Alberdiren argazkia.

Uztailak 13an Hernioko hilerrian.

Uzt14

Uztailak 13. Azkenean eguraldi ona. Uztaileko euriak tomate landareak hondatu dizkit baina hor konpon!. Ez da baratzean orduak emateko eguna. Gaurko planik onena mendira joatea.

Goizeko 8ak. Jaiki, liburuak begiratu, mapak aztertu eta Herniora joatea erabakitzen dugu; Urkizutik abiatuko gar. Sekula egin gabeko ibilaldia.

Olarraindik Urkizurako bidean atentzio ematen dit bateko eta besteko maldetan ernaldutan dauden sagastiak. Aldaba txiki eta Urkizu inguruak sagardotarako sagarrondoz beteta daude. Milaka konta daitezke. Gero sagardoa Astigarragatik datorrela esango digute!

Urkizuko Gure Toki basetxetik gora galtzada harriztatu bat ikusten dugu. Iturri baten ondoan hasten da. 1692 dio eraikinaren gainean dagoen harrietako batek. Harria beste nonbaitetik ekarria ere izan daiteke, baina zalantzarik ez iturria eta ondoko aterpea aspaldikoak direla. Kontrastea azpimarratzeko plastikozko ur-biltegi bat eta zaborrak biltzeko plastikozko beste ontzi bat jarri dizkiote aurrez aurre. Argazkian ez ditut atera nahi izan.

Urkizuko iturri zaharra. Beti ur berria ematen duen iturri zaharra.

Hoditeria ere oso egokia adin horretako monumentu batentzat. Gustua eta gure ondarearekiko errespetua eskala baten jarriz gero esparru negatiboan agertuko lirateke askotan. Kasu honetan zalantza barik. Ea Tolosako udalak zerbait egiten duen itxuragabekeria hori zuzentzeko.

Inpresio gehiagorik gabe jarraitzen dugu eta Uraitzeko tontorra pasa ondoren Herniopeko txabolaren ondoan dagoen gurutzera iritsi gara. Bi besoetan ditu uztaiak eskegita: laukiak eta borobilak. Gorputzeko atal desberdinetatik pasa ezkero erreumarekin lotutako gaitzak desagertzen dira. Ez da egia izango baina badaezpada, kalterik egingo ez digulakoan beso eta bernetatik pasatzen ditugu.

Erreumak osatzen dituzten uztaiak eta gurutzea.

Aurrera egiten dugu azken aldapari helduaz uztaien onurak igarri gabe. Bere denbora beharko du honek ere!

Urkizuko iturrikoenaren ondoren beste atsekabe bat: Hernio gurutzez eta oroitarriz beteriko gailurra dela ikustea. Hilerri bat dirudi. Betik izan dira, baina oraingoan gurutzeez gain beste monumentu batzuk ere ikusi ditugu. Hilarriak eta eskulturak nonahi hildakoen errautsak bertan aireratu direla adierazteko.

Hernioko gurutze eta ikurrak.

Zer esango dizuet bada, gai honetaz lehenago ere hitz egin eta idatzi da. Mendi tontorrak ikur partikularrez betetzeko eskubiderik ba al daukagu?

Hildakoen errautsak ondoen lurpean daudela iruditzen zait, lurra aberastuz. Lau elementuetatik errautsak ez dira ez su, ez ur, ez aire. Izatekotan lur dira. Pulvis erit et in pulveris reverterit esaten dute kristauek. Edo horrelako zerbait.

Baina tira, nire iritziak ez du zertan beste batzuenekin bat etorri behar. Beste kontu bat da errauts hustuketa bakoitza oroitarri batekin edota metalezko eskulturarekin betiko han uztearena. Ez zait ondo iruditzen. Arrazoi asko eman ditzaket, beste batzuk kontrakoak izango dituzten bezala. Ur pixka bat edan, sagar bat eta laranja bat erdibana jan besterik ez dugulako ekarri, eta beheranzko bidea hartzen dugu.

Brasil trialilalilalilali

Uzt9

Duela urte asko Azkoagainera joan nintzen Errenteriako lagun batekin. Arrasatearrak zetozen Aloñaren kontra jokatzera. Leinztarrak, uholdeka beste sasoi batzuk baitziren, Brasil trialilalilalilali kantatzen beren mutilak animatzeko. Zazpi gol inguru sartu zizkiguten. Ez dakit orduko emaitza ere ez ote zen izan 1 eta 7koa.

Gutxitan joaten naiz futbolera eta zaila egiten zait telebistaz partida bat oso osorik ikustea. Gustuko dut, ez dut lotsarik aitortzeko, eta atzo Brasil eta Alemaniaren artekoa ikusteko asmoarekin, eta morbo pixka batekin, eseri nintzen telebista parean Angela eta Dilmaren mutilak parez pare ikusteko. Zerbait gerta zitekeen susmoarekin.

Eta galanta gertatu zen. Gaurko egunkarietan era guztietako interpretazioak irakur daitezke.

Atzo futbolaren eliteak ikusteko aukera izan genuen. Auskalo zelaian zeuden guztien artean zenbat milioi irabazten dituzten urtero. Eibarreko Futbol taldearekin gogoratzea ezin saihestu; milioi gutxi kutxan, baina umiltasuna, lana eta diziplina ardatz goi mailara igotzeko gai izan den taldea.

Diotenez, eibartarrak bilbotarrak bezalakoak dira baina diruarekin. Antza, foballerako ez dute gorde poltsikotan soberan dutena, baina bigarren mailako aurrekontu txikiena izan arren lehen mailara igotzeko gauza izan dira. Seguru asko eibartar gehienek nahiago zuketen lan gabeziak behera egitea eta herriko gazteek lana aurkitzea, edota hainbat urtetan gure herria narrastu duen bortizkeriari behin betiko amaiera ematea, edo errepublikak monarkia ordezkatzea, edota erabakitzeko eskubidea gauzatu ahal izatea. Baina espainiar ligako lehen mailan jokatzearekin konformatu beharko dira beste horiek guztiak ahaztuta.

Ezaugarri eredugarriak erakutsi dituzte urte askoan: talde lana, diziplina, ilusioa eta umiltasuna. Goi mailako liga horretan berriz, handinahia, zarrastelkeria, ustelkeria eta beste hainbat –keria.

Futbolaren bi aurpegiak: Brasil eta Alemania munduko lehiaketan, eta Eibar, eta Zaragoza edo Valentzia Espainiako ligan. Ligari dagokionean, batzuk diru gutxirekin maila gorenean eta gora eta behera ibiltzeko lotsa gutxirekin, besteak leporaino zorpetutako klubak pakistandar bati edo mexikar bati saldu ezinik. Bi aurpegi.

Egia esan apustua eginda nuen Eibarrek ez zuela lehen mailan jokatuko ez ziotelako utziko. Penaltiek eta maletek desitxuratu izan dute maila batetik bestera igarotzeko bidea. Ez da horrelakorik izan eta orain azken baldintza bete nahian ari dira Eibartarrak: kapital handitzea lehen maila jokatu behar badute. Berrogeita hamar mila euro falta dituzte oraindik. Iritsiko al dira?

Gehiago pentsatu barik, bigarren final erdia ikusteko prestatu beharra daukat: Argentina eta Holandaren artekoa. Seguru gaurkoan ere handiak ikusiko ditugula.

Ortua martxan

Uzt5

Dagoeneko ortuan egin beharreko lan garrantzitsuenak eginda ditut aurten. Bloga hau fenomeno datorkit egindako lanak jaso eta hurrengo urtean gogoan izan dezadan ortukari bakoitzaren kokapena. Urtero gauza berdinak toki berdinean landatzea ez da oso gomendagarria izaten eta.

Goiko argazkian eskuin aldeko sailak ikus daitezke. Lehenengo lekak. atzean letxugak, kalabazinak,porruak eta tomateak. Ezkerrekoak berriz, babarrunata ondoren piperrak eta piperminak.

Piparrak eta piparminak

Uztaren lehenengo aleak ere jaso ditut astean (kalabazinak, letxugak eta piperrak) eta lehenengo pistoa egin ere bai. Ondo ekin diogu sasoiari.

Gure amak kontatzen zuen Madalenako baserrian Madalenatan jaten zituztela lehenengo tomatea. Ea aurtengoan iristen diren.
Hauek kaletar baten lanak dira. Seguru asko hobegarriak.
Prest adituen aholkuak jasotzeko. Baina adituenak soilik e?
letxugak

El Ibon de Perico

Uzt1

Muere montañero inglés en el Ibón de Perico.

Pecicoko lakua Gran Facharen azpian. Lameteoqueviene bolgetik hartua

Atzoko albistea da. Galiziatik Aragoirainoko digital guztietan irakur dezakezu. Bateon batek letra bat gaizki idatzi eta titularrean eta albistean agertzen den toki izena oker zabaldu da ekialdetik mendebaldera, ukitu barregarri bat emanaz albisteari ez balitz pertsona baten istripu eta heriotzaren berri ematen duela.

El Ibon de Perico aizu!

Pecicoko lakua edo ibona argazkian agertzen dena da. Udan bisitatzea espero dut, eta tira; 78 urteko Ingeles gixajuak baino suerte hobea izateko esperantzarekin. Hala ere ez zegoen gaizki adin horrekin paraje horietara igotzeko gauza zen gizona. Miresgarria benetan!

Elgetako adibide demokratikoa.

Eka23

Gobernantza demokratikoaren adibide eredugarri bat izan dugu Elgetan. Helburu jakin bat garbi izanik, herritarrek hondakinak ahalik eta gehien bereiz ditzatela alegia, Udalean ordezkaritza duten alderdiek maximalismoak errefusaren edukiontzira bota eta sistema bat adosteko gai izan dira.

Ez hori bakarrik, herritarrei baieztapena eskatzeko “ausardia” ere izan dute. Ohikoa beharko lukeena salbuespena da gure inguruan, baina Elgetarrek erakutsi digute zein klabetan egin behar den lan gizarte heldu batean, herritarren eta euren ordezkarien arteko interrelazioa sanoa, demokratikoa eta eraginkorra izan dadin.

Emaitza onenak, eta mitoak desegiten jarrai dezatela opa diet.

Buxargüelotik gora

Eka15

Buxargüeloko zubi ospetsua Torlatik Gavarnierako bidean, Ara ibarrean

Ekainaren 14a.

9:08: Buxargüeloko (1.388) zubi ospetsua. Fresko. Hala ere praka motzetan eta kamiseta hutsean ekiten diogu eguneko eginkizunari:Puerto Biello d´Espezierasera igotzera dugu helburu, handik Gabarnía edo Buxargüeloko portura pasatu eta bueltan San Nicolasera jaisteko asmotan. Sei ordu inguruko ibilaldia izango da.

Sigi-saga, gora egiten dugu goizeko freskuran. Neke gabe. Elektrika Konpainiaren poste eta txabolara iristen gara eta errekaz bestaldera igaro beharra dago; errekaren eskuinaldera. Ur asko dakar eta elur-zubi bat erabiltzen dugu alde batetik bestera igarotzeko. Zorionez ez du arazorik gu bion pisuari eusteko.

Lapazosako ibon neguko arrastoak gainean.

Lapazosako ibona neguko arrastoak gainean.

Lapazosako Ibona da gure hurrengo helburua, eta bidea elektrika konpainiako txabola inguru horretatik abiatzen den arren, mapari kasu eginaz goragotik hartu dugu. Errekasto baten eskuin aldetik. Ez gure, baizik eta bere (errekaren) eskuin aldetik.

Zela edo hala egiten dugu gora errekaren ibilbidea ordokian zehar leunduta datorren zabalguneraino. Pittin bat gorago ikusten dugu lakua. Oraindik elurra eta izotza ez zaizkio urtu. Fresko baino hotz dago, iparraldetik sartzen den haizearen eraginez. Eskerrak txabolan alkandora jantzi dugun.

Gorako bidean jarraitzen dugu Puerto Biello d´Espezierasera (2.334) iritsi arte.

Punta o Puertorako bidea lainopean

Laino eta hodeiak trinkoagoak dira hemen, ipar isurialdean. Maiz ematen den fenomeno da hegoalde eguzkitsua eta Iparralde lanbrotsuaren arteko kontrastea . Ez da euri arriskurik. Ipar aldetik mendi lerrora igotze diren ohiko lainoak dira, baina iparraldeko maldak ikusten dugun arteraino elurtuta daudenez, Gabarnía o Buxargüeloko portutik bereizten gaituen mendia igotzea pentsatu dugu. Punta o Puerto (2.476) aragoieraz edo Pico de Entrepuertos gazteleraz deitzen diote mapek. Ez da desnibel handirik eta hegiz hegi joatea pentsatu dugu. Laino artean eta aurrekoei beste arropa geruza bat gehituta, zamarra lodi bat, aurrera egiten dugu laino artean; hotzak, baina ez da luzez izango.

Puerto de Buxargüelon hamarretakoa egin eta 15ak eta 6 minututan San Nicolasen gaude. Buxargüelokoan aragoieraz, Bujaruelokoan gazteleraz.

Portutik behera, parean Otal eta Tendenera; barrenean Ara ibarra

Portutik behera, parean Otal eta Tendenera; behean Ara ibarra

Orhi Gure Esku Dagoren katean

Eka13

Orhi gure txakurra da. Hobe esanda alabarena. Txuri beltza da eta ez du koxka egiten. Oraindik ez du ikasi begia ixten jolas egin nahi duenean, baina ondo adierazten dizu.

Esaten zaiona egiten du gehienetan baina aztoratu egiten da orkatzak edo lau hankako beste animaliaren batzuk ikusten dituenean.

Orhi eta biok Gure esku dagok antolatutako giza -katera joatea erabaki genuen beste oñatiar askok bezala. Osinurdineko biribilgunetik pistan gora Etxezarretako punta ingurura igo eta maldan behera Arrasateraino.

Goranzkoan orkatza ikusi eta bat-batean desagertu zen. Ez daki orkatzak azkarragoak eta iaioagoak direla basoan. Bi bider egin zidan jokaldia. Bera azkar eta temati inoiz erdietsiko ez duen harrapakinaren atzetik, ni urduri, beldurrez kaka dariola txakurraren zain, etxera iritsitakoan eman beharko nituzkeen azalpenei bueltak ematen.

Baina betik agertzen da. Orain arte bai behintzat. Behera iritsi eta Gure esku dago zioen lepokoa jarri zion soberan zeukan gazte batek. Egiten zuen beroa eta giza katea zela kontuan izanda ez txakur katea (hauek hasten direnean ikusiko dugu zer antolatzen diguten), zuhaitz bati lotuta geratu zen gerizapean ekitaldia amaitu arte.

Gustura, inori jaramon egin barik, eta erabakitze eskubidea berari ez balegokio legez, nahi duenean ederki asko baliatzen badu ere.

Orhi ez da independentzia zalea. Ez horixe! Baina beste batzuen independentzia nahia ez du baldintzatzen eta zapuzten. Besteenak ez dio axola. Nahikoa lan du berearekin.

Hauteskundeetako beste ondorio bat

Mai30

Europako legebiltzarrerako hauteskundeek irabazleak eta galtzaileak izan dituzte. Batzuk pozik eta beste batzuk kezkati. Datorren urtekoek argituko digute batzuen gorakadak eta besteen porrotak sendotzen diren ala maiatzean loreak ernaldu eta igartzen diren bezala gaur irabazle direnak bihar galtzaile diren eta alderantziz.

Emaitzek utzi diguten irakaspen bat eta geure burua abertzaletzat dugunok kontuan hartu beharko genukeena da, galtzaileak estatuko partiduak izanagatik, euren galera ez dela etorri abertzaleen esparrura eta ondorioz bi multzo soziologikoen botoak antzera jarraitzen dutela. %51,69 izan da EAJ eta EH Bilduren portzentajeen batura EAEn eta % 30 inguru Nafarroan. Zer esan nahi du honek? Ba gurean (Hego Euskal Herrian) dauden blokeak oreka egonkorrean daudela eta boto abertzaleak ez duela gora egiten.

Boto estatala aztertuz gero berriz, erabakitzeko eskubidearen alde egon daitezkeenen botoek- eta hemen Ahal dugu eta IU-Eki hartzen ditugu kontuan- gora egin dute, estatu arrazoien aitzakiari irmo heltzen diotenen kaltetan.

Dirudienez kontsultaren aldekoak gehiago izan gaitezke, abertzale ez den esparruko hainbatek ondo ikusiko lukeelako, eta noski estatus politiko berri bat ere onargarria gerta dakiekeelako. Euskal Herria estatu independente gisa antolatzearen aldeko bozka eman genezakeenak aldiz, gutxiengoan egon gaitezke Nafarroako efektuaren ondorioz, baina baita ere boto abertzalea ematen duen batek baino gehiagok atzera egin dezakeelako Espainiatik banatzeak eragiten duen beldurragatik.

2105ean boto abertzalea 2014ko europarretan baina puntu batzuk handiagoa izango da seguru asko hauteskundeak tokikoak diren neurrian, eta erabakitze eskubidearen aldekoak gehiengo indartsuagoak osatu ahalko dituzte gure herri, hiri eta Aldundietan, beti ere Podemosekoek euren programan gaiari buruz 5.7. puntuan diotena mantentzen badute.

Legebiltzarrak berriro aldarrikatu du autodeterminazio eskubidea. Gure esku dagoren ekimena gainean daukagu. Kontsulta gertuago egon daiteke, baina galdera ondo adostu beharko da aukera abertzale batek aurrera egingo badu beharrezkoa izango baita abertzale zalantzatiek eta ez abertzaleen multzo garrantzitsu batek proposamenarekin bat egitea. Gaur egun gehiengo politikoa gertuago ikusten dela, beharrezkoa izango da gehiengo sozial handi bat lortzea.

Zaldibiatik Eniriora.

Mai23

Enirioko galtzada zaharra

Goizeko 10ak dira Zaldibiako depositoetatik gora egiten dugunean Nafarroako galtzada zaharrean zehar. Galtzadak, antza Gipuzkoa Sakanarekin lotzen zuenaren arrastoa, ondo gordeta dago. Depositoetatik gora ez diote bota gainetik ormigoi geruza sendorik beste hainbat bide zaharrekin egin den bezala. Zati batzuetan konponduta badago ere, lehengo ezaugarri garrantzitsuenak gordetzen saiatu dira arduradunak. Ertaroan Gipuzkoan Sakanarekin batzeko edo agian lehenago egin omen zen. Nork daki. Beharbada neolitikoan kostatik udako larretara igotzeko erabiliko zuten artzainek. Auskalo! Zenbat ardi eta artzainek jarraitu ote duten bere arrastoa mende hauek guztietan zehar Enirio, Oidui edo Errenagako larreetan uda pasatzera igotzeko.

Jentilarriko trikuharria

Eguraldi ederra zegoen iragarrita eta horrela egokitu zaigu. Maiatzaren 18rako ez ohikoa. Bero dago beheko ibarretan baina haize freskoak jotzen du mendietan. Pixkanaka pixkana gorantz egiten dugu Jentilarriko trikuharriarekin bat egin arte. Galtzada Ertarokoa izan daiteke baina zibilizazioen arrasto zaharragoak asko dira inguru hauetan. Historiaurrean ere erabili ziren bai, bide hauek.

Eguzkilore eta gurutzeak Oiduiko txabolan.

Oiduira iristen gara. Artzain txaboletatik batzuk ohitura eta ikur zaharrak gordetzen dituzte oraindik. Gurutzeak, eguzkiloreak… gaitzetatik libratzeko bide onak omen.

Aurrera egiten dugu eta 10ak eta 50ean Enirion gaude. Eguneko gure helburua. Behera Lareoko urtegia ezkutatzen duen pagadia ikusten dugu hostoak bota berri. Bestaldera Errenagako aterpeak. Zerbait jan eta atsedena hartu ondoren beheranzko bideari ekiten diogu.

Larre artean tarteka pagadia ikusten dugu hesiz inguratuta batzuk, gizakiak tarteka egiten dituen xelebrekeria horietako bat egiteko. Kimaketa basati bat egin diete lehengo ikazkinek egiten zieten eran. Orain ez dugu horko ikatz beharrik baina intsektu batzuk bizi omen dira zuhaitz horietan eta aitzakia horrekin egiten zaizkie kimaketa hauek. Pago batzuk ezin izaten dute gainditu eta irudiko hiru hauek bezala ihartu egiten dira.

Ausako gazteluan Nafarroako bandera

Aurrera jarraitzen dugu Alotzara daraman bidea hartuaz baina iritsi baino dezente lehenago Errekontarakoa hartzea erabakitzen dugu jaitsiera maldatsu egiten duen bidea aukeratuz. Ausako Gazteluko hondakinen gainean, Nafarroako bandera handi bat agertzen da, harro, haizeak zabalik, inoiz Erreinu zaharraren parte izan zela adierazi nahian. Errekontan beste janalditxo bat egin ondoren beherako bidetik jarraitzen dugu 14:20ak inguruan txangoari Zaldibian amaiera emanaz kroketa eta basoerdi banarekin.

Margola

Inazio Arregiren bloga

Author Archives: iarregi