Abuztuko gau giro freskoak etxeratzea atzeratzeko gonbita luzatzen digu. Garagardoa edota basoerdia eskuan gustura egoten gara herriko plazako arkupetan txatxaran urtean zehar gutxiago ikusten ditugun adiskide edo senideekin.
Bateon batek txakurra ere ekarri du eta bat-batean konturatzen zara txakurraren kargua hartu duzula ia jakin gabe eta hor zabiltza plaza erdian gora eta behera.
Arrosa koloreko txirrindu batean bospasei urteko neskatila bat hurbiltzen zaizu. Beltzarana da eta afrikar erako orrazkera geometriko bat darama, eskuadra eta kartaboiez egindako hainbat marra perpendikular erakutsiaz buruan.
Txakurrari begira geratzen zaio, eta inertziaz gazteleraz galdetzen diozu: ¿Te gustan los perros? Sí. ¿Cómo te llamas? Arantxa. Erantzunak pixka bat nahasten zaitu. Euskaraz badakizu? Bai erantzuten du. Berak ere konfiantza hartzen du eta bi txakur dituela esaten dizu. Gero jakingo duzu bi txakur eta bi anaia-arreba dituela baina Santo Domingon. Bera hemen jaioa da.
Txakurraren lokarria luzatzen diozunean zalantza izpi barik heltzen dio eta han doa plazan gora hurrengoan behera maileguan hartu duen txakur berriarekin. Orhi jazarri esan,eta Orhi txintxo-txintxo eseri egiten zaio. Orhi goazen eta aurrera egiten dute biek batzuetan oinez eta besteetan atxintxiketan. Ikusgarria da Orhirekin sortu duen harremana eta ez dauka etxera joateko gogorik zoriontsua baita bere txakur berriarekin.
Etxeratzea erabakitzen duzunean, txakurra hartzen duzu, agur esaten diozu Arantxari eta pentsatzen jartzen zara zenbat kanpotarren seme-alaba ari zaizkigun eskola eta ikastoletan euskalduntzen, eta kontraste moduan, Euskal Herriko biztanleen %17,1 euskara sustatzearen aurka edota oso aurka daudela. Ez da erraza aurkako jarrera honen zergatiak ezagutzea eta agian pertsonak bezainbat arrazoi egongo dira. Bitartean musulman umea txinatar jatorrikoarekin edota Santo Domingotik etorritako familiakoarekin euskaraz hitz egiten entzutea sentsazio berri, harrigarri eta atsegin bihurtzen zaizu.
Agian Arantxa Santo Domingora itzuliko da urte batzuk barru edo nork daki, hemen geratuko da bizi izaten. Baina itzultzea egokituko balitzaio eta euskara erabilpen ezagatik ahaztuko balu ere, ez du ahaztuko euskarak lagun berriak egiten lagundu diola, gizartean hobeto integratzeko bidea zabaldu diela berari eta amari, eta noski, txakurrekin jolas egiteko balio izan diola bere izaeraren alde afektiboa aberastuaz.
Hori guztia eta gehiago irabazten dute bi hizkuntzen jabe egite direnak eta galtzen dute euskara gutxiesten jarraitzen dutenak.
