Hain gurea den euri horrek ari du goiz honetan. Leiho guztiak zabaldu ditut umeltasunak eta freskotasunak etxeko zirrikitu guztiak bete ditzaten.

Atzo ez. Atzo eguraldi bikaina izan genuen eta zure etxekoekin Aloñara igo ginen berriro zurekin egoteko.  Lehen bi belaunaldi ginenak orain hiru. Ume txikienak bizkarrean hartu, eta gora lehenago bezala. Ez zen diskurtsorik edo hitz  ponposorik egon. Ez genuen mendian plakarik edo oroitarririk jarri. Ez zenituen onartuko. Bihotzean eta gogoan eramaten dena ez dago zertan harri edo burdin bihurtuta mendi puntan utzi. Bekatutxo bakar bat egin genuen, autoz Duru azpiko aparkalekuraino joatea. Oinez ere ez dakiten txikiak egonda ulertuko duzula ziur nago. Argazkia ere egon zen unea betik gogoan izan dezagun. Gero saldak, txistorrak… badakizu!

Etxera iritsi eta bakardadean lehengo argazkiei begiratzeari ekin nion. Irudietan agertzen ziren  beste batzuk era joanak direla gogoratu nintzen: Iñaki, Juan Luis… Dozena erdi bat bazarete bide hori goizegi hartutakoak. Batzuk istripuz, bateon bat bere borondatez eta beste batzuk zu bezala  gaixotasunak jota.

Mahlerren Das Lier von der Erde (Lurraren kanta) jarri nuen musika aparailuan. Badakit zuri gehiago gustatzen zitzaizula opera, baina niri konposizio honen azken zatia (Adioa) ikaragarria iruditzen zait. Zirraragarria. Barreneraino sartu eta negar malkoak kanpora jaurtitzen dizkizun horietakoa. Dramatikoa.

Argazkiak ikusten urte askoko pasadizoak datozkit. Munia, seme-alabekin Perdidokoa, Gavarnieko paretan ur jauziaren azpian busti busti eginda,  herriko umeekin antolatzen genituen  irteerak, eta nola ez, Gipuzkoako haurren ibilaldia antolatu genuenekoa, biok Aloñako puntan  geundela ekaitza hasi, eta txingorra, elurra eta oinaztuen menpean irratia hartu eta haur guztiak Durutik Arantzazura zuzenean jaitsi zitezela agindua eman behar izan  genuenekoa. Eta beste asko: Aralarko 14 ordu zuk hain maitatuak…

Oroitzapenak utzi eta Adio horren zati bat itzuli nahi izan dizut. Mahlerrek txinatar poeta bati kendu omen zion eta nik berari. Adioaren Hasiera eta amaierako bertsoak dira soilik. Badakizu nire ingelesa  oso eskasa dela, baina esanahia gorde dudala uste dut. Gustatuko zaizkizu.

Eguzkia mendi ostean ezkutatu da.
Arratsaldeak ibarrak estali ditu
freskotasunez beteko itzalekin.

Begira! ilargiak zilarrezko itsasontzi bat dirudi
Zeruko laku  urdinaren gainean.
Pinu beltzen atzealdean haize zirraragarri bat  sumatzen dut!
Kantari, errekastoak iluntasuna zeharkatzen du
eta loreek kolorea galtzen dute ilunabarraren argitasunean.
Lurra  lo datza eta eztiki  hartzen du arnasa.

Desira guztiak amets bihurtu dira.
Jende nekatua etxerantz ari da itzultzen,
ahaztutako zoriona eta iragandako gaztetasuna
ametsetan aurkitzera!

Txoriak loak hartzen ditu euren abarretatik eskegita.
Mundua lo geratzen ari da.
Haize leuna freskoa da nire pinuen itzaletan.
Han naiz ni nire lagunaren zain;
Azken agurra emateko.

…

…

Nire aberrirantz abiatuko naiz, nire etxera.
Ez naiz gehiago galduko erbestean.
Nire bihotza lasai dago bere orduaren zain!

Nonahi lur maitea loratuko da udaberrian
eta berdatuko da berriro!
Nonahi eta betiko, urrutiko zeruertzek urdin egingo dute dirdira.

Betiko… betiko…

A! Errealak uno dos galdu zuen  atzo. No hay manera Andoni!

Aretxabaletatik edo Bergaratik bazatozte, bidegorri dotore batetik etortzeko aukera izango duzue. Berria, ondo seinaleztatua eta laua ahal den heinean. Gauza ederra da txirrinka gainean edo oinez arrisku barik ibili ahal izatea. Eta osasungarria. Arlo honetan Europako herri aurreratuenen artean gaudela esango neuke. Kostata, baina lortu dugu.

Zer egingo zenuke bidegorria horrela amaitzen dela ikusita?

Oñatira iristen zarenean arazo larri batekin egingo duzu topo. Bapatean, bidegorriak markatzen duen bidea amaitzen da, zirkulazio seinale gezidun batek esango dizu bidegorriak iradokitzen duen bidetik jarraitu behar duzula,  eta beste batek beste aukera, Kale Zaharrean gora jarraitzea debekatuta dagoela. Lasai! Segi debekatutik. Kale Zaharrean arauak betetzen badituzu dontsu edo inuzente baten parean geratuko zara.

Bidegorri hori eta bere amaiera harrigarria abuztuan margotuta dago eta ez neukan honi buruz ezer idazteko asmorik pentsatzen nuelako lehenago edo beranduago margotzen jarraituko zutela horrela jasota baitago Oñatiko udaleko mugikortasuneko ekintza planean. Asmoa hori bada, pedagogia egiten hasteko une ona ere bazela pentsatzen nuen.

Kaleko tabernetako terrazetan sarri entzuten da: Hara! Nora doia hori?; ikusi duzu beste horrek daraman abiada? Zuk ez duzu ikusi arratsaldeko fabriketako txanda amaitzen denean kalean gora kontrako noranzkoan igotzen den txirrindulari uholdea!

Astean adineko emakume batek (laurogei eta hamar pasa izan behar ditu gure ama zena baino zaharragoa baita), egunen baten horreittako batek aurrian eruango gaittu eta hor fango dira gure egunak bota dost txirrindulari batek gu bioi iskin egin ondoren.

Orduan animatu naiz hau idaztera, are gehiago, ikusita udal zinegotziek  (pluralean) arauak errespetatzen eredu izan behar direnek, debekatutako noranzkoan gora egiten dutela txirrindutik jaitsi ere egin barik. Nekez egin daiteke pedagogia araua ezartzen dutenek araua hausten badute.

Ez dakit zein den Udalaren asmoa. Edo mugikortasun planak dioena aurrera eramatea, edota Kala Zaharrean txirrinduak bi noranzkoetan onartzea. Bigarrena bada, eskatuko nioke lehenbailehen egitea, bidegorria argi markatzea, autoen tokia ere garbi uztea, eta oinezkoei geratuko zaigun zatitxoa ere, ondo markatuta uztea defentsa bezala baliagarri gerta dakigun.

Neurea eta beste inorena ez da azken pasarteko iritzia.  Beste guztian asko gatoz bat.