Alfons Quintà. Jordi Pujol. Kazetaritza.
Ez ditut Kataluniako gorabehera politikoak guztiz kontrolatzen. Ez behintzat nahi beste. Horregatik ezin diet tamainarik hartu Josep Pla edo Jordi Pujol bezalako pertsonaiei. Zer diametro ote zuen aurrenekoak sortua zuen Kamelot horren mahai borobilak (Kamelot esaten dio egileak Plaren bueltako intelektual bilguneari, tartean Joan Fuster bera ere baitan hartzen zuena). Edo zer alturatakoa izan zen torturatua izan, banku baten bidez abertzaletasuna sustatu (sic, norbere poltsikoa eta hurbilekoean majo gizendu eta gero) eta president izanda ustelkerian hondoratu zen Icaroren hegaldia.
Eta halere ezagutza falta horrek ez dio Jordi Amaten El hijo del chófer (Tusquets, 2020) lanaren irakurketari gozamen izpirik kendu. Izan ere, egileak istorio harrigarri bat kontatzeaz gain lortzen du hitzostean aipatzen duen hori era bikainean transmititzea: kasua ezagutu ahala sortu zitzaion harridura. <<Baina nola izan zen hori posible?>> galdetzen baitzion bere kolkoari datu bat bestearekin lotu ostean. Izan ere, jakin ahala flipatzen duen gizonaren tonuan asmatu izana da da egilearen bertute nagusia, ez baita manikeismoan erortzen, eta horri gehitu behar zaio dokumentazio lan sakona. Gainera, akademiatik aldentzen den idazkerak on asko egiten digu guri, irakurleoi.
Eta zer kontatzen duen liburuak? Bada Alfons Quintàren bizitza, hasten dena bere aita laguntzen zuenean Josep Pla idazlearen etxera. Aita kabroia, hemen digresio txiki bat egingo dut, bere emazte eta semea benetan txarto tratatu zituena. Laguntzen zuen Josep Quintà aita hura literatura gizon ezagunaren mandatugile zelako, baita bukaerarako Plaren lagun ere, eta horri esker ezagutu zuen 1950 urtetik aurrera Kataluniako banka, hedabide eta jaiotzear zeuden alderdi politikoetan norbait ziren edo izango ziren horiek. Pajaro ederra Quintà semea. Hamasei urterekin Josep Plà txantajeatzeko bezain eskrupulurik gabea, psikopatia zantzuak zituen maitale toxikoa (bere bikote ohia akabatu ostean egin zuen bere buruaz beste), kazetari zorrotz nekaezina eta hamaika iturriduna, TV3eko lehen zuzendaria eta abar. Bere biziaren jarraipenak laguntzen du azaltzen nola egiten den gora inguruotan, kontaktu bidez, eta nola Banca Catalana auziaren bueltan izan zituen Quintàk bere argiak baina baita bere iluntasuneko hastapenak.
Bukatzeko kazetaritza ariketa ederra ere bada Amatek planteatzen duena eta medioei buruzko hausnarketa zorrotza. Erromantizismotik urrun, txorradarik gabe, medio eta ekonomia interesen arteko lotura estua kontatzen du. Dena den, detaile bat Quintàren alde: guztiz bat egiten dut TV3rako zuen helburuekin eta jefe negargarri eta despota bazen ere aurre egiten jakin zuen PSOEk katalanezko telebistari egotzi nahi izan zion folklore eta irrelebantzia kutsuari. Horregatik daude haiek dauden moduan eta gu, tamalez, gauden moduan.