Etiketaren artxiboa: Penguin Random House

Maiatza eta ekaineko irakurketak

-n -kargitaratuta
Erantzun

Denboraz larri, eta ezohiko formatoan, hona hemen maiatza eta ekaineko irakurketen sinopsia:

–Georges Simenon: El gos groc (Lluís Maria Todók itzulia, Quaderns Crema): liburu entretenitua, arina, lortzen duena Maigret Parisetik ateratzea eta herri txiki baten atmosfera itxian nola mugitzen den ikusaraztea.

–Georges Simenon: El arriero de “La Providence” (Nuria Petitek itzulia, Acantilado): hemen atmosfera are itxiagoa da, kanal baten bueltan dagoen atmosferan girotua. Pertsonaiek pisu handiagoa hartzen dute nire ustez Maigreten beste kasu batzuetan baino. Entretenigarria baita ere.

–Maria Belmonte: Peregrinos de la belleza (Acantilado): hainbat bidaiarirengan Italiak eta Greziak utzitako arrastoaren narrazio bikaina. Orotariko ezagutza kultural hutsala maite dugunontzat gutizia. Helena Attleeren El país donde florece el limonero artelanaren parekoa. Oso gomendagarria.

–Cristina Rivera Garza: Había mucha neblina o humo o no sé qué (Random House). Rulfori buruzko obra oso iradokitzailea, txapela kentzeko modukoa. Idazle baten ofizioaren eta bere obraren arteko harremanaren garrantzia biziki ondo kontatzen duena.

–Benjamin Black (John Banville): El secreto de Christine (Miguel Martínez-Lage, Alfaguara 2007), El otro nombre de Laura (Miguel Martínez-Lage, Alfaguara, 2008), En busca de April (Miguel Martínez-Lage, Alfaguara, 2011) eta Muerte en verano (Nuria Barrios, Alfaguara, 2012). Tarteka aspergarriak, tarteka loari desafio egiten dioten liburuak, badute zerbait hipnotikoa. Ziur asko pertsonaien garapen geldo eta sendotasuna da obra hauen bertutea, bereziki Quirke protagonistarena. Akzio gutxikoak, gezak. Halaber, ziur asko, denak irakurriko ditut.

–Lizar Begoña: Mundu zitalaren aurka (Elkar, 2024). Liburu ona, prosa bikaina duena, nahiz eta 100 orri gehiago ditudan faltan nik gauza batzuk gehiago garatzeko. Oro har gomendagarria eta blog honetan ziur asko aparteko iruzkina merezi duena.

Gaua eta bakardadea

-n -kargitaratuta
Erantzun

Heriotza. Bizitza. Haruf.

Antza Kent Harufek bazekien aurki hilko zela nobela hau idazten ari zen bitartean. Zer egindezake batek halako albiste bat jasotzean? Nire ustez aukera denak dira zilegi, denak ulertzen baititut. Tristuraz uzkur denarena eta azken segundo arte bizitza esku artean heldu nahi duenarena. Ingurukoez agurtzen denarena eta isil-isilik joatea erabaki duenarena. Harufek, blog honetan iruzkinduak ditut bere Holteko trilogiako hiru lanak, nobela labur soil eta eder-eder hau utzi zigun.

Holt Coloradoko fikziozko herria da, antza Yuma hiria duena inspirazio iturri, eta nekazaritza da bertako jarduera nagusia. Bertan kokatzen ditu 2014an hil zen Harufek bere lanak. Kasu honetan, hirurogeita hamar urteko gizon-emakume biren arteko maitasun istorioa da narrazioaren muina. Eta hari fin baina sendo horren bueltan txirikordatu ditu bakardadea, dolua, iraganeko akatsen zama, guraso eta seme-alaben arteko harremana, landa giroko herrien hustutzea, esamesen opresioa etab. Dena apenas paragraforik sobera ez duen 130 orrialdetan, non egileak bere burua baimentzen duen ere bere beste nobelekiko autoerreferentziala den aipamena egiteko. Random Housek 2017an ateratako Nosotros en la noche (Cruz Rodriguez Juiz-ek itzulia) nobelari buruz nabil, egilea hil ostean argitaratua.

Nik egun bakarrean irakurri dut baina ziur nago bertako pertsonaien arteko harremanak egun askotarako pentsamenduei bazka emango diela. Hain da samurra Louis eta Addieren artekoa, hain da soila, polita eta eraginkorra egilearen estiloa.

Nobelaren hasiera bera ez ote den aspaldian irakurri dudan ederrenetakoa. Ea zuei zer iruditzen zaizuen:

Y entonces llegó el día en que Addie Moore pasó a visitar a Louis Waters. Fue un atardecer de mayo justo antes de que oscureciera.
Vivían a una manzana de distancia en la calle Cedar, en la parte más antigua de la ciudad, con olmos y almezos y un arce que crecían a lo largo del bordillo y jardines verdes que se extendían desde la acera hasta las casas de dos plantas. Durante el día había hecho calor, pero al anochecer había refrescado. Addie recorrió la acera bajo los árboles y giró ante la casa de Louis.
Cuando él salió a la puerta, Addie le preguntó: ¿Puedo entrar a hablar de una cosa contigo?
Se sentaron en el salón. ¿Te traigo algo de beber? ¿Un té?
No, gracias. Puede que no me quede el tiempo suficiente para beberlo. Addie miró a su alrededor. Bonita casa.
Diane siempre tenía la casa bonita. Yo lo he intentado.
Sigue bonita. Hacía años que no entraba.

Irati Jimenezek bere Begiak irekiko zaizkizue saiakera liburu zoragarrian dio, gauza onak bezala apurka-apurka ari naiz hura irakurtzen, amerikarrek badutela talentua narraziorako. Haruf irakurrita ez dut horren zalantzarik.

Zakurra

-n -kargitaratuta
Erantzun

Ozeanoa. Oihana, Quintana.

Konfiantzazko lekuan trabarik ez. Hala bizi dut Arrasateko Liburutegia, leku eder eta gozo gisa. Apalak ondo beteak, gomendioak zehatzak eta arreta profesionala. Gaurkoan irakurle baten gomendioa jarraituz hartu dut liburua, itsuan, eta ez nau batere dezepzionatu. La perra da liburua (Pilar Quintana, Penguin Random House 2019) eta badu sinplea dirudienaren sakontasuna.

Basora joatea bezalakoa da liburuaren orrietan murgiltzea. Badira baso batzuk, txikiak lehen begi kolpean. Pagadi txiki bat, hariztia, edota pinudia. Berdin dio. Kanpotik asekiblea izan liteke han sartzea, abentura kategoriarik inondik inora merezi ez duen paseoa. Baina behin basoan zaudela, itzalpean, kanpoko arauek ez dute balio. Pauso bakoitza ondo neurtu beharreko ariketa da lurrean diren enbor eta adarrengatik. Denboraren orratzak moteltzen dira. Zaratak ozenago dira eta tonuak ilunago. Basoan metro koadro bakoitzak du zer arakatu. Hori ez da parkean pasatzen. Basoak ohitua ez denaren zentzumenak nahas ditzake.

Quintanaren nobela (ipuin luzea?) oso sinplea da. Damaris eta Rogelio bi beltz txiro dira, lantxo ugari eginda minez bizi direnak. Rogelio zakarra da Damaris goxoa. Baina herria ez da edozein herri. Ozeanoa eta oihana batzen ditu. Bata gorpu gose eta bestea labirinto. Zakurrak ez dira soilik zakur. Zakurrak amatasun zauriak dira, erruduntasuna, gurasoen absentzia, txirotasuna, askatasuna, goxotasuna. Dena izan liteke zakurra eta aldi berean ez dio uzten ugaztun etxekoi hori izateari.

Idazlearen talentua, eta talentua behar da egin duena egiteko, nabarmena da. Honela hasten den nobela batek ezin du gaizki bukatu:

-Esta mañana la encontré ahí, patas arriba -dijo doña Elodia señalando un lugar en la playa donde se juntaba la basura que el mar traía o desenterraba: troncos, bolsas plásticas, botellas.

-¿Envenenada?

-Yo creo.

Nik ia hiru orduan irakurri dut, zeharo harrapatuta. Merezi du.