Kenya. Ngugi wa Thiong’o. Kolonialismoa.
Gerran haur izan direnentzat nahasgarria behar du atzera begiradak. Xalotasunak eta munduaren ulerkera mugatuak (edo aberatsak, ikuspuntu kontua baita) pizak enkajatzeko orduan sorpresak ekar ditzake. Nola ulertu gerra berean herrialde beraren alde borrokatu zuten soldadu batzuei lurrak ematea eta horretarako beste soldadu batzuen familiak lurgabetzea. Noren buruan sartzen da familia berean gobernuaren aldeko langileak egotea eta Mau-mau gerrillariak?
Guretzat konplikatua izan liteke Afrikaren handitasuna eta aberastasunaren tamaina hartzea. Ngugi wa Thiong’ok, bere haurtzaroari eginiko atzera begirada honetan, portzio txiki baten errealitatea azaltzen digu. Bera gikuyu etniako kide da, Kenyako % 22 dira eta 10 milioi lagun, eta aita bat, lau emazte eta hogeita lau senideko familia batean jaio zen. Bere herrian beste talde batzuetako kideak daude, tartean langile hinduak, eta baita botearearen jabe diren gizon zuriak. Orrialdez orrialde bere haurtzaroko Limuru herriskako errealitatea kontatzen digu, antolaketa soziala, eskola, herriko gune garrantzitsuenak eta bere senide ugarien aitzakiapean estatu kolonial baten funtzionamendua azaltzen digu: soldadu Europan edo Asian, norbere lurretik egotzitako jornalari, eskola propioa edukitzea debekatutako haur…
Urte batzuk geroago, Negarrik ez, haurra nire eleberrian, gertaera eta zurrumurruen, ziurtasun eta zalantzaren, etsipena eta itxaropenaren arteko aura lauso bat emango nion Njoroge pertsonaia gazteari; hala ere, ez nago ziur lortu nuen ohikoaren eta dramatikoaren arteko sare korapilatsu hura garbi azaltzen, gerran zegoen lurralde batean, garai eta egoera guztiz ez-ohikoetan bizitzearen normaltasun surrealista hori azaltzea, alegia.
Onartu behar dut orrialde askotan konplikatua egin zaidala irakurketarekin jarraitzea ematen duen informazio ugariagatik. Halere, transmititzen duen heziketarekiko maitasunak, ahozkotasunaren indarrari egiten dion omenaldiak eta amaren indarrak gozarazi naute. Bukaeran, intrigaz bizi izan dut ere Wallace Ona anaiaren patua.
Guerra garaiko ametsak liburua Literatura Unibertsala sailean argitaratu zuen 2019an Erein-Igela-Eizie tridenteak eta Olatz Prat Aizpuruk itzuli. Ostertza zabaltzen laguntzen duen liburu horietakoa da hau.