Lo non ho paura

Haurtzaroa. Pobrezia. Ammaniti.

Ez nuen ezagutzen Niccolò Ammaniti idazlea, nahiz eta artikulu ezberdinetan irakurri ahal izan dudan bera dela italiatik kanpo ezagunenetakoa den idazle garaikidea (1966an jaioa da). Opari batek mundua zabal diezaioke bati, oparitua den hori liburua bada, jakina.

Amannitik sari ugari jaso ditu bere ibilbidean zehar, garrantzitsuenetakoak direlarik Strega eta Viareggio. Azken hau irabazi zuen irakurri berri dudan No tengo miedo (Anagrama, 2011, Juan Manuel Salmerónek itzulia) liburuari esker.

Istorioa miseriaren mapan kokatzen da, Accqua Traverse herrixkan. Bertan iparraldera joaterik izan ez duten familiak geratzen dira, galsoro eta udako sargori artean. Michele Amitrano da protagonista eta narratzailea, bederatzi urteko haurra. Mutiko honek badu arreba txikiagoa, baditu gurasoak. Badu ere lagun taldea, bortitza. Michele sentiberagoa da bere lagunetako asko baino, bereziki Calavera baino. Barbarari larrutik ordainarazten diote gizena izatea eta neska bakarra.

Naturaltzat dute hori, momentuz.

Egun batean Michelek, istripuz, bera baino askoz lazgarriagoa den zerbaitekin egingo du topo. Horri aurre egiteko modu bakarra, beraz, haur fantasiaz baliatzea da. Zoritxarrez, ezta munduko fantasia denarekin ere ezingo ditu estali bere herriko errealitate zikoitza, bere aita zaputza, bere aita gizagaixoa. Soilik bere amaren figura indartsuak mantentzen du bere lekuan mutikoa, esango nuke, ekaitzaren erdian.

Gustatu zait liburua, bereziki tonua. Jolas artean, haur begiradaz, asko esan liteke. Eta Michele moduko haurren tema, ausardi eta eskuzabaltasunari buruz, gehiago.

Iba caminando casi sin respirar y sin dejar de mirar a mis espaldas. Temía que la garra afilada de un monstruo se me clavase en el cuello. Ahora que iba a pie oía un montón de ruidos, susurros, golpes y sonidos extraños. A mi alrededor sólo había una masa negra y compacta que hacía desaperecer el camino. Me mojé los labios resecos; tenía en la boca un sabor raro.

Eztia

Georgia. Haurtzaroa. Dolua.

Zapore berria dakar idazle berrien haizeak. Hala behar du izan, bestela ez baita ez haize ez berri. Haize hori ez dator bakarrik, haize hori euren etxeetan lanean ari diren norbanakoen gogoetek harrotzen dute. Badatoz, badira. Eta eskerrak eman dizkiegu euren eskuzabaltasunagatik, kasu honetan Oihane Amantegiri Ibaiertzeko ipuina, Elkar 2020.

Liburuak Estatu Batuetako hegoalde mitikora garamatza, ibaiertzekin lotua den kultura batera. Neskatila baten bizitzak tragedia kutsua du hasiera hasieratik. Bere gurasoak Ochlockoneen instalatzen dira eta gogor ekiten diotel lanari, zoragarria da tupelo eztiaren pasartea, ibaiaren uholdeek markatutako erritmoan.

Haurtzaroari eginiko gorespena iruditu zait eta lortu du nik irudikatzea etxaldea, armonika doinuak aditzeea eta emakume beltzaran mardulen barreez kutsatzea. Kontrara, faltan bota dut gurasoen arteko harremanean zertzeladaren bat gehiago, arrazakeriari aipuren bat edo beste (akaso hemen errua nirea da, Arde Mississipi bezalako filmen eraginagatik) eta Karonteren kondaira greziarraren erabilerak ez nau konbentzitu. Akaso hobe mitologia propioa garatzea kasu honetarako, nire ustez beti ere.

Zorionak egileari eta liburu askotarako!