Etiketaren artxiboa: Conan Doyle

Sherlock Hound

-n -kargitaratuta
Erantzun

Sherlock Holmes. Conan Doyle. Aitor Blanco.

Umetan nire marrazki bizidun gustukoenetakoak ziren Miyazaki eta Mikuriyaren Sherlock Holmes (Sherlock Hound bertsio ingelesean). Bertan, animalia formako pertsonaiek -gehienak zakurrak ziren eta Holmes, berriz, azeria- misterioa, abenturak eta hainbat pasadizo bizi zituzten erritmo bizian. Moriarti zakur doilor eta era berean entrainablea, haren morroi mengelak, Watson -zeinak Hudson andereño xarmanta maite duen-, Lestrade komisarioa… Holmes argiz betea zen, azkarra, seduktorea, garbia eta haren kontrastea zen Londres kez betea, makina miragarriz josia eta grisa.

Urteetara etorriko zen Benedict Cumberbatchen serie aparta, hor bai ageri da liburuetako Holmesen izaera erratikoa eta eszentrikoa, eta baita beste hamaika moldaketa ere: House doktorea eta antzerakoak. Pelikuletan, aldiz, Bill Condonen Mr Holmes da nire gustukoena. Nork ez du maite Ian McKellen? Kontrara, nahiago dut Guy Ritchie eta Robert Downew Juniorren filmeei buruz hitzik ez egin.

Sarrera hau egin dut uste dudalako Sherlock Holmes dela literaturak eman duen pertsonaia emankor eta ederrenetakoa. Inspirazio iturri izan dena hainbeste eta hainbeste sortzailerentzat eta oraindik ere iturri emankorra dena sorkuntzan. Horren adibide da oraindik ere badela aski interes Conan Doyleren obrak itzultzeko eta hala Igela argitaletxeak iaz argitaratu zuen Sherlock Holmesen memoriak (Aitor Blancok itzulia, Igela 2021, Vitoria-Gasteiz itzulpen saria 2021).

Liburuan kontatzen dira Sherlock Holmesen hainbat kasu, denak Watsonen ahotsean, eta detektibearen zale garenenontzat gozoki goxoa da. Bere kasu ikonikoetako batzuk ageri dira eta hemen apunte labur batzuk irakurritakoari buruz:

-Harrigarria da ze gutxi aipatzen den Hudson andrea.

-Gauza bera esan liteke Moriarti profesorearen kasuan.

-Mycroft Holmesekin oso onbera da narrazioa, ondoren egin diren beste bertsio batzuekin alderatuta.

Oro har itzulpena fina, txukuna eta landua da. Akaso, bainaren bat jartzekotan, eta hemen arrazoia eman behar diot Irati Jimenezi hitanoaren erabilerak egungo narratiban sor ditzakeen problemengatik, Gloria Scott ipuinean kirrinka egin dit hitanoa nola baliatzen duen itzultzaileak. Izan ere, kasuko protagonista den gizonak hika egiten dio semeari eta aldiz zuka bere gaztaroko kideari. Arraroa egiten zait hori, esperientziak baitiost kontrara izan beharko lukeela, baina batek daki, nire zera ere izan liteke.

Alabaina, ez dadila baina hau sagarrondo bihurtu. Gogoa pizteko, gozatzeko eta nire kasuan berriz ere umetzeko aitzakia ederra izan da irakurketa. Eskerrik asko.

Mateo Holmes

-n -kargitaratuta
Erantzun

Sherlock Holmes. Baskervilletarrak. Detektibea.

Arthur Conan Doyleren hirugarren nobela den hau aski ezaguna da irakurlearentzat. Ez soilik BBCk Benedic Cumberbatch buru istorio honen berrinterpretazio bikaina egin zuelako, kontatzen duen istorioa ezaguna delako: naturaz gaindiko fenomeno batek proban jarriko du oraindik jaioberria den zientzia jarraitzaileen adorea. Ez da ahaztu behar, 1899an idatzi zen nobela, oraindik ze mundu klase zen gurea. Hogeita hamalau urte beranduago, Ezkion, ia 80.000 lagun batu ziren amabirjinaren agerpen errepublikarrerako. Goierriko Hitzak 2012ko maiatzaren 21ean egin zuen kronika ederra gertaerari buruz eta niri deigarria egin zait agerpenaren aurka sutsuen hitz egin zutenetako bat apaiza izatea: Jose Antonio Laburuk sinesgarritasuna kendu zion agerpenari eta gaineratu amabirjina ustez ikusi zuteneko buruko gaitza zutela. Horra nobela baterako protagonista on bat.

Irakurri berri dudan liburua Baskervilletarren ehiza-txakurra da (Igela 2019, Usoa Wyssenback eta Xabier Olarrak itzulia), misterioa ondo gordetzen dakien istorioa. Baskervilletarren etxea mortuaren ertzean dago. Horra lehen protagonista, paisaia, eta inguruak gizakiongan duen eragina. Naturaren perturbazioek gizaki modernoak ametitu nahi duena baino gehiago eragiten duten eta kasu honetan zuhaitz kozkorrek, mortu erdi-hilak eta zingirak berebiziko protagonismoa dute. Bigarren protagonista zientzia eta sinesmenen arteko talka da, ez bakarrik mitikoak diren ehiza zakurren presentziagatik, nobela bistakoa da hainbat zientzia jaio berrik duten pisua, izan arkeologia izan entomologia. Hirugarren protagonista, nola ez, Holmes&Watson bikotea da, itzal handia utzi duena kultura herrikoi deritzona bilakatu arte. Bata bestearen osagarri dira eta horrek gozagarri egiten du irakurketa, nahiz eta, ametitu, askoz sinpatikoagoak zaizkidala Holmesen bertsio animatu edota telebisiboak. Egileak berak ere etekin handia atera arren zorrotz epaitzen du bere detektibe brillantea:

Hau zen Sherlock Holmesen akatsetako bat -akatsa dela esatea zilegi bada-; ez zizkiola bere planak osorik inori esan nahi izaten harik eta betetzeko unea iritsi arte. Hein batean, haren izaera autoritarioaren ondorio zen hori, ingurukoak mendean edukitzea eta txunditzea gustatzen baitzitzaion. Hein batean, halaber, bere ardura profesionalaren ondorio, ez baitzuen alferrikako arriskurik hartu nahi izaten.

Mateo Txistu da ehiza zakurrek erotu zuten gizona, Arrasateko Udala auzoko apaiza. Gaur egun galdetuz gero mitologikoago zaigu Holmes, eta hori, dudarik gabe, literaturaren garaipen handia da.