Tximino orkidea

Orchis simia 7.jpg_2006510234513_Orchis simia 7

Orchis Simia landarearen loreak harrigarriak dira, tximu itxura dutelako. Orkidea hau Euskal Herrian aurkitzeko txango bat antolatu dugu asteburu honetarako. Nork nahi du etorri?

Lamarck naturalistak jarri zion izen zientifikoa orkideaken familiako espezie honi 1767. urtean. Alemanez, Affen-Knabenkraut esaten diote. Ingelesez, monkey orchid. Espainolez, orquídea mono. Frantsesez, orchis singe.

Tximinoa agertzen da izen guztietan, beraz. Orchis hitzak, grezieraz, barrabila esan nahi du. Izan ere, landare honen tuberkuloek koskabilo itxura dute. Loreek, ordea tximuak dirudite. Dozenaka tximu ageri ditu landareak loretzen denean. Zoragarria da.

Orchis_simia03

Naturako lorerik eboluzionatuenak dira orkideak. Espezie honek, gainera, animaliarik eboluzionatuena parodiatzen du (“parodiatu” Batailleren zentzuan).

20-45 zentimetro garai da zurtoina. Kare asko duten lurretan hazten da, baina ez soilik Mediterranio inguruetan, baita ipar Europan ere. Mediterranio isurialdeko Euskal Herrian ere egongo dela pentsatu dut.

Xabier Lizaur botanikoari idatzi diot, tximino orkidea Euskal Herrian ote dagoen galdetzeko. Eta oso jator erantzun dit:

“Errazena aurkitzeko, Nafarroako Erro bailaran (edo Genbe-gainan bestela). Detalle gehiago, Orquídeas de Euskal Herria liburuan”.

Iaz Erremellurira joan ginen garai honetan, koadro bat ikustera. Tximino orkidea bere habitatean behatzea izango da aurtengo txangoaren helburua. Larunbatean abiatuko gara. Norbaitek gurekin etorri nahi badu, erantzun diezaiola mezu honi. Denbora gutxi txangoa prestatzeko, bai. Baina orkidea hau maiatzatik ekainera arte loretzen da. Orain ala inoiz ez.

Orchis simia 6.jpg_2006510234448_Orchis simia 6

Liluraturik nauka loreak. Diseinu adimentsuaren aldekoei arrazoia ematen diela dirudi: hau ezin da izan eboluzioaren istripu hutsa, diseinatzaile batek egon behar du atzean.

Baina beste gauza bat ere argi uzten du: diseinatzailerik badago, injeniari jainkotiar horrek tximu bat izan behar du. Orkidea hau bere irudi eta antzaren arabera egin badu behintzat.

Gutuna antikristori

Lars_von_Trier_188570c

Lars Von Trier zinema zuzendariari eskutitz bat idatzi diot, hurrengo filman tximino bat sar dezala eskatzeko. Jakin nahi duzu zergatik? Segi irakurtzen.

Aurpegi arraroa jarri didate lagunek esan diedanean Lars von Trierri idatziko diodala. Antza denez, ez zaie oso zentzuzkoa iruditu nire asmoa, sinplea bada ere. Danimarkako zinema zuzendariari idatzi nahi diot gauzatxo bat eskatzeko: hurrengo filman tximino bat sar dezala.

Nora idatziko diozu baina? Nola lortuko duzu kasu egitea? Eszeptizismoz izozturiko begiradak bota dizkidate. Bai, honez gero badakit nire bideoekin ez naizela zinemaren historiara pasako. Lars von Trieren bizkarroi gisa pasatzea, hau da, ideia bat haren filme batean sartzearekin amestea umekeria da. Badakit.

Asmoa hoztea lortu dute, eta bertan behera uztekotan egon naiz. Baina Associated Press agentziaren artikulu batek kemena eman dit aurrera jarraitzeko.

  • Depresioak lur jota utzi du Danimarkako zuzendaria.

Hala dio duela pare bat aste Copenhagenen idatziriko artikuluak. Kontatzen duenez, Von Trieri eginiko elkarrizketa argitaratu du Politiken egunkariak. Deprimituta dagoela eta filmerik egiteko gogorik ez duela dio zuzendariak.

Ados, nori axola zaio Lars von Trier lur jota egotea? Ez al du berak aski sufriarazi bere filmen ikusleak? “Sadikoa deprimituta dago, bazen garaia!”, pentsatuko dute askok.

Kontua zera da, Trier beldurrezko film batean egiten ari dela lan. Antikristoa izango du izenburu, antza, eta zuzendariak depresioa gainditzen badu, litekeena da 2008rako estreinatzea. Filmaren planteamendua ezaguna egingo zaie Kixmi bloga jarraitzen dutenei: Satan da munduaren sortzailea, ez Jainkoa.

Simia Dei
bideoa egin nuen nik ideia hori adierazteko. Gogoratu esaldia: Diabolus est simia dei (Deabrua jainkoaren tximinoa da).

Bergmanen aurrekaria

Von Trier ere ez da oso originala. Ingmar Bergmanek egin zuen pelikula hori 1949. urtean. Fängelse du izenburu (Espetxea).

 2fangelse49

Film bat da filmaren barruan. Erretiroa harturiko irakasle batek proposatzen dio zinemagile bati istorioa: mundua espetxe bat da eta deabruak zuzentzen du. Zuzendariak ez du azkenean filma egiten, baina Bergmanek argi erakusten du mundua infernua dela.
 

“Mesedez, Lars, tximino txiki bat!”

 “Ezin duzu film bat egin lur jota zaudenean”, esan du Von Trierrek Danimarkako prentsan.

Kemena eman nahi diot. Gutun bat idatzi diot. Tesi bat egiten ari naizela esan diot. Jainkoaren tximinoaren ideiak arte, literatura eta zineman izan duen bilakaera ikertzen ari naizela (ez da erabateko gezurra). Tesian profetizatzen dut jainkoaren tximinoaren ideia agertu egingo dela Lars von Trierren hurrengo filman. Nire hipotesia egiaztatzen laguntzeko eskatu diot. Apalki eskatu diot tximinoren bat sartzeko Antikristo filman.

PICT2187

Noski, litekeena da nire gutuna zuzenean zakarrontzira joatea, Trierren eskuetara pasa baino lehen. Badakit. Baina imajinatu kasu egiten duela. Imajinatu nire eskutitza irakurri gabe ere, jainkoaren tximinoa agertzen dela haren pelikulan.

2008an edo, jakingo dugu.

 PICT2190

Ictus

broken_image

Blog honek istripua izan du eta elbarri geratu da, goiko argazki hori bezala. Bi urtez jo eta ke bilduriko irudi guztiak galdu egin dira, klik oker baten ondorioz. Ez dakit zer egin. Laguntza eskatzen dizuet.

Gizaki batek edo makina batek. Edo, agian tximino eroaren hatzaparrak. Norbaitek klik oker bat egin du Kixmi bloga gordetzen duen zerbitzarian. Horren ondorioz, blogaren hasieratik iazko abuzturainoko argazki guztiak galdu egin dira. Ez dago irudiok berreskuratzerik, antza, eta bi urteko lana desagertu egin da betirako. Honela azaldu didate teknikariek gertaturikoa:

– Argazki horiek  doc karpetan zeuden blog zaharrean.

– Zure bloga 2006ko irailean pasatu genuen plataforma zaharretik berrira. Teorian argazkiak ere etorri ziren, tresna automatiko batek lan egin bait zuen beste blog askorekin bezala, zurearekin.

– Blog zahar gutziak gordeta izan ditugu duela hilabete bat arte, eta azkenean, Goienakoekin adostuta, ezabatu egin ditugu, dena blog berrira pasatuta zegoelakoan.

– Duela zenbait aste reklamatu zenuenean, bila ibili ginen eta ez
genuen inon ere  doc karpeta hori aurkitu. Ez dakiguna da, 2006ko irailean ez zen ekarri erroreren bat egon zelako, ala tartean norbaitek karpeta ezabatu duen. Horra sarrera dutenak zu, Goienako editoreak eta gu gara.

Bloga elbarri geratu da. Nik ez nituen irudiak apaingarri gisa sartzen. Mezu askoen funtsa dira. Txangotxo bat egin blogaren artxiboan eta ikusiko duzue mezu asko honela hasten direla: goiko irudian ikusten duzuenez…

Baina orain ez dago irudirik. Mezuak ez du zentzurik, ezin da ulertu.

Odol zirkulazioaren istripua izan da. Odolbildu digital bat sortu zaio buruan blogari eta garuneko gune zabal bat hil egin da.

Antzeko zer edo zer gertatu zitzaion Joaquim Jordá dokumentalgile kataluniarrari (Baudrillarden itzultzailea!). Ictusa izan zuen. Ikusmena galdu ez bazuen ere, irudiak ulertzeko ahalmenik gabe geratu zen, hein handi batean. Arazo larria edonorentzat, are larriagoa zinemagile batentzat. Edonola ere, dokumentalak egiten jarraitu zuen. Ictusaren inguruko filma bukatu gabe utzi zuen hil zenean.

Zer egin behar da hil den lagun baten blogarekin? Galdetu zuen Luistxo Fernandezek iaz, Fernando Muniozguren hil zenean.

Zer egin behar da elbarri geratu den blog batekin?

Blog honekin labirinto antzeko bat sortezko asmoa da nirea. Esteken ahalmenaz baliatuta, galtzeko moduko lurrazpiko galeria bat nahi dut egin. Borgesen labirinto antzeko bat, baina fikziorik gabekoa; eldarnioa bai, baina fikziorik ez. Errealitatea askoz irrealagoa delako, eta interesgarriagoa.

Zer egingo dut blogarekin?

Argazki guztiak berriz euren tokian jartzeko lan ikaragarria hartu?

Dagoen bezala utzi?

Zuk zer egingo zenuke?

Erantzun, mesedez.

Gizakia, behin-behinean

foucault
Orri polit hau aurkitu dut Lawrence Ganeren Nietzsche para todos liburuan(Introducing Nietzsche, jatorriko bertsioan). Lan polita da, testu eta marrazkien bidez azaltzen baititu filosofoaren bizitza eta haren ideia konplexuak. Piero da marrazkilaria.

Nietzschek sekulako eragina izan zuen Georges Bataillerengan, hau da, tximinoen ipurdiekin obsesionaturik zegoen pentsalariarengan. Bataillek itzal handia izan zuen Michel Foucaultengan eta, gero, Jean Baudrillardengan.

Nietzscheren intuizioa baieztatzeko beste arrazoi bat eman du zientziak azken egunotan. Gizakia gehien eboluzionatu duen espeziea dela uste izan dugu orain arte. Azken ikerketen arabera, ordea, txinpantzeak gizakiak baino askoz gehiago “eboluzionatu” du.

Jianzhi Zhang eboluzioaren genetistak baieztatu du hori. Blog honetarako izugarri gustatzen zait eboluzioaren genetika, ustekabe pilo ematen dituelako, eta emaitzek askotan kutsu ironiko polita izaten dutelako.

Jianzhik konparatu egin ditu gizakiek, txinpantzeek eta rhesus makakoek partekatzen dituzten 13.888 gene. Ondorioztatu duenez, txinpantzeen 233 gene aldatu dira aukeraketa naturalaren ondorioz azken sei milioi urtetan. Gizakien geneetan, ordea, soilik 154.

Polita da emaitza, batez ere kolokan jartzen duelako eboluzioan hierarkia ikusteko joera. Gizakia aulkitik jaitsiarazita, beste behin ere.

Nietzschek arrazoia zuen beraz: gizakia behin-behineko kontzeptua da, etengabe eraldatzen ari delako. Kontua zera da, zer ekarriko du eraldaketa horrek?

Jean Baudrillard ez zen oso baikor. Duela aste batzuk hildako soziologoak klonazioaren inguruan idatzi zuen 1990ko hamarkadaren amaieran.



  • Gizatiarraren eta ezgizatiarraren arteko mugak lausotzen ari dira, baina gizakiak ez du supergizakia ekarriko Nietzschek amestu bezala. Haatik, azpigizatiarrari uzten dio bidea, gizatiarra gainditzen ez duenari, gizatiarren azpitik dagoenari, espezieak zehazten dituzten marka sinbolikoen ezabaketari. Horrek erakusten du Nietzsche zuzen zebilela, azken finean, esan zuenean gizateria bere asmakizunen menpean erortzen denean, soilik bere ahaleginak bikoitz ditzakeela, bere burua bikoiztu… edo bere burua suntsitu.

Eboluzioak hoberenerantz egiten duela pentsatzea ilusio hutsa da beraz. Ezkortasun honek azaltzen du mutantearen figurak literaturan eta pop kulturan duen arrakasta.

Nazien supergizakia munstro barregarri bat zen. Estatuaz jabe eginiko langile klaseak ez du orain arte ekarri “gizaki berria”, antza (Vladimir Putin ikustea besterik ez dago).

Itxaropen bakarra, beraz, mutantea da. Tximino mutantea, Tarkovskyk aurreikusi zuen bezala. Eta argi dago honez gero: eboluzioak ez du zertan onerako gertatu behar (gu ikustea besterik ez dago).

photo%20(1)%20copy%20(47a)

(Barka nazala irudi honen egileak, baina aspaldi lapurtu nuen saretik eta ez dut gogoratzen artistaren izena)

Tximinoen ipurdiak

ischiosis4jpg

Betirako txundituta eta liluratuta geratu zen filosofoa  zoologikoan, tximinoen ipurdiak ikusi zituen egun hartan.

Georges Bataillez ari naiz. XX. mendeko pentsalaririk garrantzitsuenetako bat da Bataille, Michel Foucaulten arabera, eta sekulako eragina izan du posmodernitatearen pentsamenduan, Foucault beratik, Jean Baudrillarderaino.

Londresko Zoological Gardenen zegoen Bataille 1927ko uztailean, tximinoen ipurdiei begira “errebelazioa” izan zuenean. “Estasi antzeko batean sartzeraino txunditu ninduen tximinoaren uzkitik ateratzen zena”, idatziko zuen gero Begi Pineala testuan. “Haur guztiek miretsi dituzte inoiz edo behin, zoologikoetan, puspilo lotsagarri horiek, gorotz-kaskezur mota horiek, kolore bizikoak, nabarrak batzuetan, arrosa bizitik nakar-more izugarri itsusi batera”.

gelada_baboon

Zer ari da deskribatzen Bataille? Tximino mota askok ipurdian izaten duen azal multzo lodia. Kallositate iskiala izena ematen dio horri zientziak. Ipur maskurra esan dakioke bestela.

Fisiologoen definizioaren arabera, ipur maskurrak pelbisaren atzeko zatiaren (iskietako tuberositatearen) azala loditzen denean agertzen dira. Oso ohikoak dira txinpantzeen, babuinoen eta makakoen artean.

410204aa.0

Zientzialariek ez dakite zergatik sortu diren edo zer nolako funtzioa betetzen duten. Batzuen arabera, kuxin lana egiten dute: Asko errazten omen diete tximinoei adarretan edo lur gainean denbora luzez esertzea. Beste batzuen arabera, ordea, bikotekidea erakartzeko sexu-zeinuak dira. Horregatik dira kolore bizikoak eta horregatik biziagotzen dira koloreok ugalketarako garaietan.

ischiosis3jpg_s_

Giza aurpegiaren parodia

Zergatik erakarri zuten, ordea, Batailleren arreta tximinoon ipurdiek?

Bataillerentzat mundua parodia hutsa da: “Begiratzen dugun gauza oro beste baten parodia da.[…] Horrela, beruna urrearen parodia da. Airea uraren parodia da. Burmuina ekuatorearen parodia da. Koitoa krimenaren parodia da”.

Zeren parodia dira, orduan, tximinoen ipurdi maskurrak?

Gizakiaren buruaren parodia da. Batailleren arabera, goranzko joera batek gobernatzen du gizakiaren eboluzioa. Eguzkirantz altxatu nahiez zutitu zen gizakiaren arbasoa eta atzeko hanken gainean ibiltzen hasi. Joera horrek eman dio lehentasuna ahoari gizakian, hau da, mintzamenari. Tximinoetan, ordea, indar hori atzeko zulorantz desbideratu da: “Ilerik gabeko uzkiaren loraldia puspilo bat bezala lehertu da, erresistentziarik gabe, grabitate zentrorik ez duen sistema batean. Beharbada, hemen beste edozein lekutan bezala, orekaren hauste txikiena ere nahikoa delako naturaren zikinkeriak askatzeko lizunkeria lotsagarrienarekin”.

XX. mendearen hasieran modan zegoen teosofia, eta horren oihartzuna nabari da Batailleren testuan. Filosofoak begi bat irudikatzen zuen bere kaskezurraren tontorrean, begi pineala edo hirugarren begia izenekin ezagutzen dena. Begi hori irekitzea tximinoen uzkiaren loraldiaren kontrako mugimendutzat hartzen zuen, eboluzioaren hurrengo urrats gisa.

Baina Bataille hori baino konplexuagoa da. Bestela aspaldi ahaztuta izango genuke. Ezin da Begi Pineala irakurri ironia sumatu gabe. Kafkaren tximinoaren eragina begi bistakoa da. Gizakiaren bertikaltasuna eta honen aurpegi “noblea” tximinoen ipurdiekin kontrajartzen denean “algara hots ulertezina” da jasotzen den erantzuna, dio pentsalariak. “Tximinoen algara” da hori, Kafkarentzat.

“Ez dago zertan baztertu behar gizakiaren atal nobleek (aurpegiaren duintasuna eta noblezia) sakoneko inpultso nahasien itxura sublime eta neurrikoa eman beharrean, bat-bateko erupzioari eusteari uztea, eta tximinoaren ipurdiak bezala, era probokatzaile eta lizunean lehertzea”.

Batailleren hitzak irakurri, eta leherketa hori irudikatzeari ekin diot. Berehala etorri zait burura David Cronenberg kanadarraren Scanners filmeko sekuentzia hau:

Bigarren urterako gida

txan1

 

Bistan da mundua parodia hutsa dela, hau da, begiratzen dugun gauza oro beste gauza baten parodia dela, edo gauza bera itxura engainagarri batean.

Georges Bataillek idatzi zuen hori aspaldi. Arrazoia zuela ikusten dut gero eta argiago, Kixmiren erresuman egiten ari naizen bidaia honetan aurrera egin ahala. Ikusi bestela bigarren urte honetan bidera atera zaizkidan gauzen zerrenda:

1- Marco Ferrerik Ciao Maschio filma egin zuen 1978. urtean, tximinokume bat protagonista eta King Kongen gorpu ustela zein New Yorkeko Dorre Bikiak dekoratu gisa (profezia ote?). Tximu horretan Jesus haurraren alegoria ikusi zuen zinemaren historialari batek.
ciao maschio

2- Jesukristo buztandun bat irudikatu zuen Alejandro
Jodorowskyk Juan Solo izenburuko komikian. Halere, ez
dago argi tximino edo txakur buztana den.
juansolo2

3- Gizakien eta txinpantzeen arbasoek haurrak elkarrekin
izan zituzten lau milioi urtez, Nick Patterson genetistak
esan zidanez.
DrNick_pat.190

4- Erremellurin izan ginen, Bixente Ameztoik margoturiko
Paradisua margoa ikusten. Tximino bat da margoaren
protagonista, eta Kixmitron hitza agertzen da. Hitz hori da
Ameztoik hil aurretik margotu zuen azken gauza. Bideo bat egin nuen, gure bidaia kontatzeko.
kixmitron

5- Tximinoetaz, gizakietaz eta kristautasunez hitz egin nuen   Afrikako oihanean tximinoekin 40 urte baino gehiago pasa
dituen Jane Goodallekin: Arpilaketa geratu ezean, gizateria
osoa hondoratuko da tximinoekin batera.

janegoodall4

6- Eliza katolikoko agintariek Darwinen eboluzioaren teoriaren aurka abiaturiko kanpainaz jardun nuen, Joseph Ratzingerrek munduko musulmanak sutan jarri baino egun batzuk lehenago.
boxeolari

7- Jainkoaren tximinoaren ideia agertzen du Martin Scorsesek 1989. urtean estreinaturiko film batek, eta horren inguruko bideo-galdera egin nien irakurleei.

8- Andrei Tarkovskyren Stalker filman neska elbarri batek irudikatzen du gizateriaren etorkizuna. Neskak tximino izena du eta zinema aditu baten arabera, Jesu kristo irudikatzen du.
stlkr102

9- Adoleszentziaren eta tximinoen inguruko Simiotika 2.0 bideoa egin nuen. Pertsonalitatea tximino disekatu bat da, bota nuen, ausarkeriaz, agian.
neskak

10- Werner Herzog zinema zuzendariak eman du, orain arte, Kixmiren errepresentaziorik gordinena, nanoak protagonista dituen film batean. Ipotxak ere txiki hasi ziren.
ipotxak3

11- Bideo bat egin nuen Tertulianoren Diabolus est simia dei (Deabrua Jainkoaren tximinoa da) esamoldea irudikatzeko. Patxi Traperori ere gustatu egin zitzaion bideoa!!! Gero mezu luze bat idatzi nuen bideoa esplikatzeko, Luistxo Fernandezek esan ez dezan blog hau kriptikoa dela.
simia dei

12- Interneteko folklorean jendea higuintzeko erabiltzen den irudi bat laugarren pieza da Hanuman-Kristo-Superman sailan. Hori esatera ausartu nintzen, aski posmodernoki. Pornografia sakratua.
Teresa

13- Bideo bat egin nuen bihotz sakratuaren irudiaren eboluzioa erakusteko: Hanuman tximu-jainkotik, Goatse irudi analera. Bihotzmakina.
bihotzmakina thumbnail

14- Gizakiz mozorrotzen den tximino bat antzezteko, tximinoz mozorrotzen den gizaki bat elkarrizketatu nuen. Kafkaz mintzatu ginen, nola ez.
Duo 1

15- Austrian egoitza duen nazioarteko arte/filosofia/teknologia kolektibo batek testu bat idazteko eskatu zidan, eta bere blogean argitaratu zuen. Ni baino nahastuago egongo dira nonbait.
monochrom

16- Txokolatezko Jesu Kristo bat egiteagatik zentsura pairatu zuen eskultore kanadiar batek New Yorken. Hari elkartasuna adierazteko, Choco Kixmies zerealak baino ez nituen gosaldu, kutxa bat bukatu arte. Hona bideoa.

kixmiesgosaltzen

Bistan da, eldarnio hutsa da azken urte honetako balantzea, iazkoa bezalakoa. Aurten hil da Jean Baudrillard filosofoa, Batailleren jarraitzailea. Esaldi borobil asko atera daitezke haren testuetatik, baina hau da nik bukatzeko aukeratu dudana:

Mundua eldarnioranzko joera hartu duen honetan, ikuspegi eldarniogarria hartu behar dugu.

txan2

Choco Kixmies

chocokixmies

Mezu honetan ematen dut Cosimo Cavallaro eskulturgilearekin elkartasunez aste hauetan nire buruari ezarri diodan penitentziaren berri. Cavallaroren erakusketa bat ixtera behartu dute fundamentalistek New Yorken, artistak txokolatezko Jesu kristo bat jarri zuelako erakusgai. Zentsuraren aurka eta Cavallaroren alde, Choco Kixmies zereal kutxa oso bat amaitu arte ez dut besterik gosalduko. Hona bideoa.


Gosaltzeko zerealak dira Choco Kixmies deiturikoak, Kellogg’s etxeak eginikoak. Rice Kixmies delakoen bertsioa dira, kakao gustukoa. Gai berezi bat dute, eta esnetan botata, txokolate kolore eta gustua ematen diote. Ameriketako Estatu Batuetan merkaturatu zituzten Choco Kixmies zerealak lehen aldiz 1958. urtean.

Hainbat maskota erabili ditu Kellogg’sek Choco Kixmies zerealentzako. Lehengoa Jose tximinoa izan zen. Luze gabe Coco elefantearekin ordezkatu zuten 1959. urtean. Ogg kobazuloetako gizona izan zen Choco Kixmies-en ikurra 1968tik. Tusk (betortza) elefantea 1971. urtetik 1981era. Ondoren, Snap, Crackle eta Pop. Baina 1990. urtean itxi egin zuten zirkulua: berriz tximino bat izango zen maskota: Coco tximua.

Tximino marroia da Coco, kapera urdina darama eta kamiseta zuria, tximuaren izena agerian duela.

1990ko hamarkadaren amaieran, benetako tximino batekin ordezkatu zuten marrazkia. Ez zioten izena aldatu, dena den. 2001. urtean berriz aldatu zuten maskota. Ameriketako Estatu Batuetan, Snap, Crackle eta Pop dira egun arte Choco Kixmies-en maskotak.

Baina Choco Kixmies zerealak ez dituzte izen horrekin ezagutzen leku guztietan. Coco Pops izena dute Erresuma Batuan, Mexikon, Zeelanda Berrian, Irlandan, Finlandian, Italian, Grezian, Israelen, Frantzian, Belgikan, Herbeheretan, Hego Afrikan, Hong Kongen eta Australian. Herrialde horietan Choco Krispies izen itxusiarekin izendatu zituzten 1998. urtean. Izan ere, Alemanian eta Espainian izen horrekin ezagutzen zituzten. Edonola ere, salmentek behera egin zuten, eta telefonoen bidezko galdeketak egin ostean, atzera bota zuten izena 1999. urtean.

Choco Kixmies-ak ekoizten dituen Kellogg’s konpainia auzitara eraman dute AEBetan. Zerealak azukrez betetzeak “haurren gizentasun izurrian” laguntzen duela egotzi diote multinazionalari.


Espero dut zuek kontuan hartzea Choco Kixmies zerealak aurkezteko egin dudan ahalegina. Bada astebete ez dudala besterik gosaltzen, eta Choco Kixmies-ak ditut beste hiru asterako, gutxienez.

kixmiesgosaltzen

Fruitu debekatua

christfrontpage

“Ez duzue zuhaitz honetako fruiturik jango”. Debeku zaharra, baina oraingoan debekaturikoa ez da sagarra, txokolatea baizik.

Fundamentalista kristauek arrakasta itzela lortu dute gaur, New Yorken, Ameriketako Estatu Batuetan, adierazpen askatasunaren ustezko santutegian.

Cosimo Cavallaro eskulturgile italiar-kanadiarrak Manhattanen paratutako erakusketa ixtera behartu dute fundamentalistek, txokolatezko Jesu kristo bat dela eta. Cavallarok janarekin egiten du lan, eta ia 200 kilo txokolate erabili ditu Jesu kristo irudikatzen duen eskultura handia egiteko. My Sweet Lord (Ene jaun gozoa) jarri dio izenburu.

“Sentiberatasun kristauari inoiz eginiko erasorik okerrenetako bat da hau”, esan du Bill Donohue Catholic League taldeko buruak. Eskulturan Jesu kristoren sexu organoak agerian daudela gaitzetsi dute kristauek. Baina, batez ere, irudia txokolatezkoa izatea jarri ditu sutan.

Erakusketa aretoan ehunka mehatxu jaso dituzte egunotan, eta, azkenean, amore eman dute gaur.

Bitxia da afera, zalantzarik gabe. Kristauen gozogintzan santuen hezurtxoak jan egiten dira, baita mojen titiak ere. Kristoren haragia jatea eta haren odola edatea sakramentua da.

Baina txokolatea debekaturik dago.

Burmuina ere bitxia da. Honetaz pentsatzen ari naizela, etengabe datozkit burura gosaltzeko zereal marka berriak:

ChocoChristies?

TxokoKixmies?

Photoshopeko artistaren batek diseinatuko al du kutxa bat zereal horientzako?

Ni horretan ari naiz dagoeneko.

Tximinoaren saldukeria?

Booo! Eli Laztanguren saldu egin da. Bere burua saldu dio kultura hegemonikoari, kultur inperialismo ingelesdunari, alegia. Euskaraz lortu ez duen arrakasta ingeles trakets horrekin lortuko duela uste al du?

Epa, epa,  halakoak pentsatu aurretik istorio osoa jakin beharko da, ezta?

Duela bi mezu eman nuen monochrom taldearen berri. Bere burua nazioarteko filosofia/arte/teknologia kolektibotzat jotzen du, eta egoitza Vienan (Austria) dauka. Lotura estua dute Ameriketako Estatu Batuetako BoingBoing blogarekin. Munduan irakurle gehien zituen bloga zen hori iaz (ez dakit Txinako blogak kontuan hartzen ote dituzten gauzok kalkulatzeko).

Antza denez, euren blogera egin nuen estekatik tiraka, nire mezura heldu ziren monochromekoak. Nire blogetik testu zati bat hartu (euskaraz zegoen, noski) eta ez ulertu arren (ziurrenera) jarri egin zuten euren blogean.

Ausarta iruditu zitzaidan hori, eta idatzi egin nien. Nire bloga zertan den esplikatu nien, badaezpada ere. Agian jakin ondoren lotura kentzea erabakiko zutela pentsatu nuen. Aukera eman nahi nien behintzat.

Kontrakoa gertatu da, ordea. Taldeko “buru sortzaile” Johannes Grenzfurthnerrek idatzi egin zidan berehala, eta artikulu bat idazteko eskatu zidan.

Hori besterik ez dut egin. Eta beraiek argitaratu egin dute hemen, euren blogean.

Baina idatzitakoari etekina ateratzea erabaki dut, eta artikulua Kixmi blogean ere jarri dut, hor eskuineko zutabean. Gauza batzuk aldatu eta gehitu dizkiot.

Aurrerantzean, euskaraz ez dakien baten batek kasualitatez heltzen bada Kixmira, behintzat jakingo du zertaz den blog hau.


monochrom

What is this blog about?

 uebermenschazkena

As I was a child, I was fascinated by the legends about how christianity was first introduced in the Basque Country.

According to several oral accounts gathered in rural areas by anthropologist J. M. Barandiaran, the basque pagans called Jesus Christ “Kixmi”, that is, “the monkey”.

Jesus Christ = monkey?!!!

What can that possibly mean?

I grew up haunted by this question, and a couple of years ago I started researching and documenting my research in this blog. I wanted to know if monkeys had ever been worshipped as gods in the ancient world.

baboon3

First I came across Thot, the egyptian god of scripture and interpretation, which is represented both as an ibis (a bird) and as a baboon. Thot plays a role in the egyptian pantheon that is very close to that of Jesus Christ: he is mediator between the gods and the humans, and help in the trial of the newly dead in the other world.

thotitzal

But it was Hanuman who really struck me.

Hanuman, the Indian Superman

superhanuman

Hanuman the monkey is not a top-level god, but it is really interesting, because some avatars of his have surreptitiously made their way into so-called western culture, from christianity to pop iconography and, eventually, to the Internet folklore.

Hanuman is a hero from the Ramayana epic (500-100 BCE). He loves god Rama (and his feminine partner Sita) so much that he is ready to sacrifice himself for its (their) sake and to save the world from the menacing forces of evil.

Hanuman was born from a non sexual sinless intercourse (through a magic piece of cake dropped by a bird) between god Shiva and a woman that had been transformed into a monkey by a curse. His mother Anjana and his pater-putativus Kesari, the giant monkey, lived in “chastity”.

Hanuman’s super powers would decide the Ramayana War. Hanuman’s tail burned the entire island of Sri Lanka, and gave victory to the army of god Rama over the forces of devil Ramana.

Hanuman loves every human being. He is a mediator between humans and Rama (like Thot, or Jesus Christ). He sits next to Rama in the kingdom of heaven.

Many indian holy men have seen Hanuman in recent times. His image is used today against muslims, sikhs, christians and other indian minorities by the Bajrang Dal, a far-right hindu paramilitary youth group also known as the Monkey God’s Army.

This image is a virus in your DNA

Anyway, it is an image what makes Hanuman so interesting.

 hanuman-6 2

To give proof of his love, Hanuman tears open his chest with his own
hands to show his heart, in which the images of Rama and Sita are to be
seen.

From this image, it is possible to draw a genealogy of breast-opening gods
or half-gods. There we got the “sacred heart of Jesus”, worshipped from
the XI century on, and widely reproduced in catholic and anglican
iconography. In the XX century the image was (consciously or
unconsciously) secularized by the creators of comic character Superman.
Superman opens his shirt to reveal a heart shaped logo under which he
is ready to save the world.

The hearts of Hanuman, Christ and Superman are -possibly-sublimated
representations of ancient human sacrifice practices, in which the
breasts of propiciatory victims where sliced open and their hearts
extracted to be burnt or eaten. Of course, this is just a hypothesis to
be taken with a big grain of salt.

Anyway, this is a powerful image, a gestalt, an archetype, an iconic
virus installed in the human collective unconsciusness since
prehistoric ages and still at work. Today we could call it a strange
attractor.

I think Nietzsche himself would really bask in the irony that the
übermensch might well be a monkey. Call it Hanuman, Superman, or just
Kixmi.

————————————————————————-

Two short videos to illustrate this introduction.


Heartmachine (Bihotzmakina):

On February 2007 I made this short video.
I wanted to show the evolution of the “sacred heart” icon from Hanuman
to the Internet-age folklore (read “goatse”).

 

Simia Dei:

Diabolus est simia dei (The devil is God’s ape) is a
statement by Christian Church father Tertullian made famous by Saint
Augustine. It refers to the idea that the devil is an imitator (ape) of
God and keeps creating fake worlds that resemble the real, only to
deceive humans. It is an idea that fascinated Sci-fi writer Philip K. Dick
because of its implications on paralel worlds and virtual reality. This
video wants to show the horror (and glory) of  the monotheistic
Weltanschauung. It depicts a universe created and animated by a mad,
evil monkey; all terror, noise and entropy.