Bigarren urterako gida

txan1

 

Bistan da mundua parodia hutsa dela, hau da, begiratzen dugun gauza oro beste gauza baten parodia dela, edo gauza bera itxura engainagarri batean.

Georges Bataillek idatzi zuen hori aspaldi. Arrazoia zuela ikusten dut gero eta argiago, Kixmiren erresuman egiten ari naizen bidaia honetan aurrera egin ahala. Ikusi bestela bigarren urte honetan bidera atera zaizkidan gauzen zerrenda:

1- Marco Ferrerik Ciao Maschio filma egin zuen 1978. urtean, tximinokume bat protagonista eta King Kongen gorpu ustela zein New Yorkeko Dorre Bikiak dekoratu gisa (profezia ote?). Tximu horretan Jesus haurraren alegoria ikusi zuen zinemaren historialari batek.
ciao maschio

2- Jesukristo buztandun bat irudikatu zuen Alejandro
Jodorowskyk Juan Solo izenburuko komikian. Halere, ez
dago argi tximino edo txakur buztana den.
juansolo2

3- Gizakien eta txinpantzeen arbasoek haurrak elkarrekin
izan zituzten lau milioi urtez, Nick Patterson genetistak
esan zidanez.
DrNick_pat.190

4- Erremellurin izan ginen, Bixente Ameztoik margoturiko
Paradisua margoa ikusten. Tximino bat da margoaren
protagonista, eta Kixmitron hitza agertzen da. Hitz hori da
Ameztoik hil aurretik margotu zuen azken gauza. Bideo bat egin nuen, gure bidaia kontatzeko.
kixmitron

5- Tximinoetaz, gizakietaz eta kristautasunez hitz egin nuen   Afrikako oihanean tximinoekin 40 urte baino gehiago pasa
dituen Jane Goodallekin: Arpilaketa geratu ezean, gizateria
osoa hondoratuko da tximinoekin batera.

janegoodall4

6- Eliza katolikoko agintariek Darwinen eboluzioaren teoriaren aurka abiaturiko kanpainaz jardun nuen, Joseph Ratzingerrek munduko musulmanak sutan jarri baino egun batzuk lehenago.
boxeolari

7- Jainkoaren tximinoaren ideia agertzen du Martin Scorsesek 1989. urtean estreinaturiko film batek, eta horren inguruko bideo-galdera egin nien irakurleei.

8- Andrei Tarkovskyren Stalker filman neska elbarri batek irudikatzen du gizateriaren etorkizuna. Neskak tximino izena du eta zinema aditu baten arabera, Jesu kristo irudikatzen du.
stlkr102

9- Adoleszentziaren eta tximinoen inguruko Simiotika 2.0 bideoa egin nuen. Pertsonalitatea tximino disekatu bat da, bota nuen, ausarkeriaz, agian.
neskak

10- Werner Herzog zinema zuzendariak eman du, orain arte, Kixmiren errepresentaziorik gordinena, nanoak protagonista dituen film batean. Ipotxak ere txiki hasi ziren.
ipotxak3

11- Bideo bat egin nuen Tertulianoren Diabolus est simia dei (Deabrua Jainkoaren tximinoa da) esamoldea irudikatzeko. Patxi Traperori ere gustatu egin zitzaion bideoa!!! Gero mezu luze bat idatzi nuen bideoa esplikatzeko, Luistxo Fernandezek esan ez dezan blog hau kriptikoa dela.
simia dei

12- Interneteko folklorean jendea higuintzeko erabiltzen den irudi bat laugarren pieza da Hanuman-Kristo-Superman sailan. Hori esatera ausartu nintzen, aski posmodernoki. Pornografia sakratua.
Teresa

13- Bideo bat egin nuen bihotz sakratuaren irudiaren eboluzioa erakusteko: Hanuman tximu-jainkotik, Goatse irudi analera. Bihotzmakina.
bihotzmakina thumbnail

14- Gizakiz mozorrotzen den tximino bat antzezteko, tximinoz mozorrotzen den gizaki bat elkarrizketatu nuen. Kafkaz mintzatu ginen, nola ez.
Duo 1

15- Austrian egoitza duen nazioarteko arte/filosofia/teknologia kolektibo batek testu bat idazteko eskatu zidan, eta bere blogean argitaratu zuen. Ni baino nahastuago egongo dira nonbait.
monochrom

16- Txokolatezko Jesu Kristo bat egiteagatik zentsura pairatu zuen eskultore kanadiar batek New Yorken. Hari elkartasuna adierazteko, Choco Kixmies zerealak baino ez nituen gosaldu, kutxa bat bukatu arte. Hona bideoa.

kixmiesgosaltzen

Bistan da, eldarnio hutsa da azken urte honetako balantzea, iazkoa bezalakoa. Aurten hil da Jean Baudrillard filosofoa, Batailleren jarraitzailea. Esaldi borobil asko atera daitezke haren testuetatik, baina hau da nik bukatzeko aukeratu dudana:

Mundua eldarnioranzko joera hartu duen honetan, ikuspegi eldarniogarria hartu behar dugu.

txan2

Choco Kixmies

chocokixmies

Mezu honetan ematen dut Cosimo Cavallaro eskulturgilearekin elkartasunez aste hauetan nire buruari ezarri diodan penitentziaren berri. Cavallaroren erakusketa bat ixtera behartu dute fundamentalistek New Yorken, artistak txokolatezko Jesu kristo bat jarri zuelako erakusgai. Zentsuraren aurka eta Cavallaroren alde, Choco Kixmies zereal kutxa oso bat amaitu arte ez dut besterik gosalduko. Hona bideoa.


Gosaltzeko zerealak dira Choco Kixmies deiturikoak, Kellogg’s etxeak eginikoak. Rice Kixmies delakoen bertsioa dira, kakao gustukoa. Gai berezi bat dute, eta esnetan botata, txokolate kolore eta gustua ematen diote. Ameriketako Estatu Batuetan merkaturatu zituzten Choco Kixmies zerealak lehen aldiz 1958. urtean.

Hainbat maskota erabili ditu Kellogg’sek Choco Kixmies zerealentzako. Lehengoa Jose tximinoa izan zen. Luze gabe Coco elefantearekin ordezkatu zuten 1959. urtean. Ogg kobazuloetako gizona izan zen Choco Kixmies-en ikurra 1968tik. Tusk (betortza) elefantea 1971. urtetik 1981era. Ondoren, Snap, Crackle eta Pop. Baina 1990. urtean itxi egin zuten zirkulua: berriz tximino bat izango zen maskota: Coco tximua.

Tximino marroia da Coco, kapera urdina darama eta kamiseta zuria, tximuaren izena agerian duela.

1990ko hamarkadaren amaieran, benetako tximino batekin ordezkatu zuten marrazkia. Ez zioten izena aldatu, dena den. 2001. urtean berriz aldatu zuten maskota. Ameriketako Estatu Batuetan, Snap, Crackle eta Pop dira egun arte Choco Kixmies-en maskotak.

Baina Choco Kixmies zerealak ez dituzte izen horrekin ezagutzen leku guztietan. Coco Pops izena dute Erresuma Batuan, Mexikon, Zeelanda Berrian, Irlandan, Finlandian, Italian, Grezian, Israelen, Frantzian, Belgikan, Herbeheretan, Hego Afrikan, Hong Kongen eta Australian. Herrialde horietan Choco Krispies izen itxusiarekin izendatu zituzten 1998. urtean. Izan ere, Alemanian eta Espainian izen horrekin ezagutzen zituzten. Edonola ere, salmentek behera egin zuten, eta telefonoen bidezko galdeketak egin ostean, atzera bota zuten izena 1999. urtean.

Choco Kixmies-ak ekoizten dituen Kellogg’s konpainia auzitara eraman dute AEBetan. Zerealak azukrez betetzeak “haurren gizentasun izurrian” laguntzen duela egotzi diote multinazionalari.


Espero dut zuek kontuan hartzea Choco Kixmies zerealak aurkezteko egin dudan ahalegina. Bada astebete ez dudala besterik gosaltzen, eta Choco Kixmies-ak ditut beste hiru asterako, gutxienez.

kixmiesgosaltzen

Fruitu debekatua

christfrontpage

“Ez duzue zuhaitz honetako fruiturik jango”. Debeku zaharra, baina oraingoan debekaturikoa ez da sagarra, txokolatea baizik.

Fundamentalista kristauek arrakasta itzela lortu dute gaur, New Yorken, Ameriketako Estatu Batuetan, adierazpen askatasunaren ustezko santutegian.

Cosimo Cavallaro eskulturgile italiar-kanadiarrak Manhattanen paratutako erakusketa ixtera behartu dute fundamentalistek, txokolatezko Jesu kristo bat dela eta. Cavallarok janarekin egiten du lan, eta ia 200 kilo txokolate erabili ditu Jesu kristo irudikatzen duen eskultura handia egiteko. My Sweet Lord (Ene jaun gozoa) jarri dio izenburu.

“Sentiberatasun kristauari inoiz eginiko erasorik okerrenetako bat da hau”, esan du Bill Donohue Catholic League taldeko buruak. Eskulturan Jesu kristoren sexu organoak agerian daudela gaitzetsi dute kristauek. Baina, batez ere, irudia txokolatezkoa izatea jarri ditu sutan.

Erakusketa aretoan ehunka mehatxu jaso dituzte egunotan, eta, azkenean, amore eman dute gaur.

Bitxia da afera, zalantzarik gabe. Kristauen gozogintzan santuen hezurtxoak jan egiten dira, baita mojen titiak ere. Kristoren haragia jatea eta haren odola edatea sakramentua da.

Baina txokolatea debekaturik dago.

Burmuina ere bitxia da. Honetaz pentsatzen ari naizela, etengabe datozkit burura gosaltzeko zereal marka berriak:

ChocoChristies?

TxokoKixmies?

Photoshopeko artistaren batek diseinatuko al du kutxa bat zereal horientzako?

Ni horretan ari naiz dagoeneko.

Tximinoaren saldukeria?

Booo! Eli Laztanguren saldu egin da. Bere burua saldu dio kultura hegemonikoari, kultur inperialismo ingelesdunari, alegia. Euskaraz lortu ez duen arrakasta ingeles trakets horrekin lortuko duela uste al du?

Epa, epa,  halakoak pentsatu aurretik istorio osoa jakin beharko da, ezta?

Duela bi mezu eman nuen monochrom taldearen berri. Bere burua nazioarteko filosofia/arte/teknologia kolektibotzat jotzen du, eta egoitza Vienan (Austria) dauka. Lotura estua dute Ameriketako Estatu Batuetako BoingBoing blogarekin. Munduan irakurle gehien zituen bloga zen hori iaz (ez dakit Txinako blogak kontuan hartzen ote dituzten gauzok kalkulatzeko).

Antza denez, euren blogera egin nuen estekatik tiraka, nire mezura heldu ziren monochromekoak. Nire blogetik testu zati bat hartu (euskaraz zegoen, noski) eta ez ulertu arren (ziurrenera) jarri egin zuten euren blogean.

Ausarta iruditu zitzaidan hori, eta idatzi egin nien. Nire bloga zertan den esplikatu nien, badaezpada ere. Agian jakin ondoren lotura kentzea erabakiko zutela pentsatu nuen. Aukera eman nahi nien behintzat.

Kontrakoa gertatu da, ordea. Taldeko “buru sortzaile” Johannes Grenzfurthnerrek idatzi egin zidan berehala, eta artikulu bat idazteko eskatu zidan.

Hori besterik ez dut egin. Eta beraiek argitaratu egin dute hemen, euren blogean.

Baina idatzitakoari etekina ateratzea erabaki dut, eta artikulua Kixmi blogean ere jarri dut, hor eskuineko zutabean. Gauza batzuk aldatu eta gehitu dizkiot.

Aurrerantzean, euskaraz ez dakien baten batek kasualitatez heltzen bada Kixmira, behintzat jakingo du zertaz den blog hau.


monochrom

What is this blog about?

 uebermenschazkena

As I was a child, I was fascinated by the legends about how christianity was first introduced in the Basque Country.

According to several oral accounts gathered in rural areas by anthropologist J. M. Barandiaran, the basque pagans called Jesus Christ “Kixmi”, that is, “the monkey”.

Jesus Christ = monkey?!!!

What can that possibly mean?

I grew up haunted by this question, and a couple of years ago I started researching and documenting my research in this blog. I wanted to know if monkeys had ever been worshipped as gods in the ancient world.

baboon3

First I came across Thot, the egyptian god of scripture and interpretation, which is represented both as an ibis (a bird) and as a baboon. Thot plays a role in the egyptian pantheon that is very close to that of Jesus Christ: he is mediator between the gods and the humans, and help in the trial of the newly dead in the other world.

thotitzal

But it was Hanuman who really struck me.

Hanuman, the Indian Superman

superhanuman

Hanuman the monkey is not a top-level god, but it is really interesting, because some avatars of his have surreptitiously made their way into so-called western culture, from christianity to pop iconography and, eventually, to the Internet folklore.

Hanuman is a hero from the Ramayana epic (500-100 BCE). He loves god Rama (and his feminine partner Sita) so much that he is ready to sacrifice himself for its (their) sake and to save the world from the menacing forces of evil.

Hanuman was born from a non sexual sinless intercourse (through a magic piece of cake dropped by a bird) between god Shiva and a woman that had been transformed into a monkey by a curse. His mother Anjana and his pater-putativus Kesari, the giant monkey, lived in “chastity”.

Hanuman’s super powers would decide the Ramayana War. Hanuman’s tail burned the entire island of Sri Lanka, and gave victory to the army of god Rama over the forces of devil Ramana.

Hanuman loves every human being. He is a mediator between humans and Rama (like Thot, or Jesus Christ). He sits next to Rama in the kingdom of heaven.

Many indian holy men have seen Hanuman in recent times. His image is used today against muslims, sikhs, christians and other indian minorities by the Bajrang Dal, a far-right hindu paramilitary youth group also known as the Monkey God’s Army.

This image is a virus in your DNA

Anyway, it is an image what makes Hanuman so interesting.

 hanuman-6 2

To give proof of his love, Hanuman tears open his chest with his own
hands to show his heart, in which the images of Rama and Sita are to be
seen.

From this image, it is possible to draw a genealogy of breast-opening gods
or half-gods. There we got the “sacred heart of Jesus”, worshipped from
the XI century on, and widely reproduced in catholic and anglican
iconography. In the XX century the image was (consciously or
unconsciously) secularized by the creators of comic character Superman.
Superman opens his shirt to reveal a heart shaped logo under which he
is ready to save the world.

The hearts of Hanuman, Christ and Superman are -possibly-sublimated
representations of ancient human sacrifice practices, in which the
breasts of propiciatory victims where sliced open and their hearts
extracted to be burnt or eaten. Of course, this is just a hypothesis to
be taken with a big grain of salt.

Anyway, this is a powerful image, a gestalt, an archetype, an iconic
virus installed in the human collective unconsciusness since
prehistoric ages and still at work. Today we could call it a strange
attractor.

I think Nietzsche himself would really bask in the irony that the
übermensch might well be a monkey. Call it Hanuman, Superman, or just
Kixmi.

————————————————————————-

Two short videos to illustrate this introduction.


Heartmachine (Bihotzmakina):

On February 2007 I made this short video.
I wanted to show the evolution of the “sacred heart” icon from Hanuman
to the Internet-age folklore (read “goatse”).

 

Simia Dei:

Diabolus est simia dei (The devil is God’s ape) is a
statement by Christian Church father Tertullian made famous by Saint
Augustine. It refers to the idea that the devil is an imitator (ape) of
God and keeps creating fake worlds that resemble the real, only to
deceive humans. It is an idea that fascinated Sci-fi writer Philip K. Dick
because of its implications on paralel worlds and virtual reality. This
video wants to show the horror (and glory) of  the monotheistic
Weltanschauung. It depicts a universe created and animated by a mad,
evil monkey; all terror, noise and entropy.

Tximinoaren mozorroa

Duo 1

Ricardo Joven tximinoz mozorrotzen den gizaki bat da, gizakiz mozorrotzen den tximino bat antzezteko.


Joven
(Zaragoza, Espainia, 1953) komiki marrazkilaria izan zen
1970 eta 1980ko hamarkadetan, eta aktore profesionala da 1972. urtetik.
Klasiko bat taularatzen ari da egunotan Donostian: Franz Kafkaren Akademia
batentzako txostena. Gizakiek harrapatu ondoren, hitz egiten ikasten
duen txinpantze baten historia kontatzen du, lehen pertsonan, Peter
Gorria tximinoak berak. Hainbatetan aipatu dut Kafkaren testu hori blog honetan, ikaragarri gustatzen zaidalako.

Ez baduzue aukerarik antzezlana ikusteko, hemen duzue aktoreari telefonoz egin diodan elkarrizketa, irakurtzeko edo entzuteko. Bi bertsioak elkarren osagarri dira, ez baitira erabat berdinak.

powered by ODEO

Zergatik aukeratu duzu Kafkaren testua antzezlana egiteko?

Testu honen inguruan lan bat egin nuen duela urte batzuk, eta
horren indartsua da eta horren ondo idatzita dago, non duela bi urte
berriz piztu zitzaidan testu honi ekiteko gogoa. Egia esateko,
taularatzeko bertsioa egin dut, baina testu literarioa erabat
errespetatuta. Ni ez naiz bakarrizketen zalea, eta hau da nire ibilbide
luzeko lehena. Baina testu hau izugarri interesatzen zitzaidan, besteak
beste ez delako jatorriz antzezlana.

Lan hau askotan taularatu dute. Zertan bereizten da zure bertsioa?

Nik egiten dudan irakurketaren arabera, Kafka identifikatu
egiten da tximino horrekin. Bera da tximinoa. Munduak ez du ulertzen,
eta bazterturik dauka. Mundu horretatik urrunduta sentitzen da, eta
Kafkak, nabarmentzen duenez, hitzaren bitartez aurkitzen du, egoera
zoriontsuagoa ez bada, bai behintzat askatasun tarte bat sufrimenduaren
barruan. Egin dira pertsonaia horrekiko urruntasun intelektuala ezarri
duten bertsioak. Nik kontrakoa egin dut: erabat identifikatu naiz
pertsonaiarekin. Ez dut soilik txinpantze bat eraikitzen fisikoki,
identifikatu egiten naiz gizakietatik horren hurbil dagoen baina apur
bat ezberdin den izaki horrekin. Identifikazio horren bidez, proposamen
bat botatzen dut: geure burua beste ikuspuntu batetik ikustea.

Zergatik da karakterizazioa horren garrantzitsua zuretzat?

Ikuskizuna oso erantzun ona izaten ari da, eta hala da,
ziurrenera, ez delako soilik hitzean oinarritzen, baita emozioan ere.
Ezinbestekoa da emozioa, horren bidez jendea hunkitu egin dezakezulako.
Alde batetik, nahi nuen ikusleek berehala ahaztea agertokian dagoen
hori txinpantze bat irudikatu nahi duen aktore bat besterik ez dela.
Antzezlearen eta ikusleen arteko joko hori behin ezarrita, orduan
hasten da loratzen itxuraz sinple den testua. Hori nahi nuen lortu
karakterizazioarekin, jendeak pentsatzea: «Ez da aktore bat, baizik eta
benetako txinpantzea».

Beraz, tximinoz mozorroturiko gizaki batek gizakiz mozorroturiko tximino bat antzezten du?

Kafkarra hitza oker erabiltzen dugu nahasia edo konplexua
esateko. Haatik, Kafkak oso zuzen, garbi eta ulergarri idazten du.
Horregatik funtzionatzen du testuak beti. Gutxitan gertatzen da jendeak
antzezle bakarrari halako arretaz jarraitzea bukaeraraino. Jendea
hunkiturik ateratzen da.

Duo 2

Zein da Piztiaren Zenbakia?

 mono_burial_01

666?

Ez, 1.

Piztiaren zenbakia bat da. Hona monochrom (sic, txikiz) taldeak Politeismoaren Nazioarteko Urterako proposaturiko leloa.

Monochromek nazioarteko arte-teknologia-filosofia taldetzat definitzen du bere burua, eta Vienan (Austria) du egoitza. Hainbat adierazpide erabiltzen ditu: bideojokoak, elektronika oro har, performanceak, aldizkariak…

Ekintza ugari egin dituzte 1993. urtetik. Politena, nire ustez, Coca-Cola adreilua izenekoa (2005). Hainbat litro Coca-Cola egosi zituzten lapiko batean. Ura lurrindu eta ore itsaskorra lortu zutenean, molde batean sartu zuten. Coca-Colaz eginiko adreilu bat lortu zuten horrela. “Performancearen gaia azukrearen industriaren eta beste multinazionalen enpresa-estrategia da, hala nola, Coca-Cola bera, konpainien boterearen sinbolo gisa”.

Jendea bizirik lurperatzen

Kixmi blogerako gehien interesatzen zaidana, ordea,  aurten egiten ari diren Politeismoaren Nazioarteko Urtea da. Ekimenak “monoteismoaren mundu ikuspegiaren aroa gainditu nahi du, eta hortik eratorritako “Mendebaldea” eta “Mundu Arabiarra”. Aniztasun politeista berriz eraikiz gainditu nahi du hori. Aniztasun horretan jainko eta jainkosa ugarik elkar neutralizatzen dute azkenean. Politeismoa demokrazia da, Monoteismoa diktadura”.

burial_sm05

Politeismoaren Nazioarteko Urtea ospatzeko bigarren ekitaldia aurkeztu
zuten otsailaren 7an: Hil Aurreko Lurperatzea, Heriotzatik Gertuko Ekintzetarako Esperimentu gisa.

Boluntarioei aukera eman diete hilkutxa batean sartzeko eta 15 minutuz lurperatuta egoteko.
“Egoera sasi-traumatikoa paira dezakete, eta, beharbada, harremanetan jarri hainbat jainko edo/eta hil ondorengo bizitzekin”.

Ironia darie, bistan da, monochrom taldearen ekintzei. Edonola ere, mezua indartsua da. Batez ere, berriz jaiotako monoteistek zibilizazioen arteko gerra batean sartu nahi gaituzten honetan.

Monoteismoa = monotonoteismoa = tximinoteismoa.

Monochrom / polychrom.

 
burial_sm00

Bihotzmakina

Aurreko batean mezu bat idatzi nuen (Diabolus est) bideo bat esplikatzeko (Simia dei).

Oraingoan kontrakoa. Bideo hau egin dut aurreneko mezua (Pornografia sakratua) esplikatzeko.

Baina ez publikatzeko zorian egon naiz, YouTubek konprimitu duenean oso gaizki geratu delako.

Segundoko hamar irudi erabili ditut animazioa egiteko, Bryon Gysin beat belaunaldiko margolariak asmaturiko ametsmakina haren erritmoa jarraitzeko.

YouTubek bideoa flash bihurtu duenean, erritmo osoa hankaz gora jarri du, eta badirudi arrastaka eta ezinean dabilela berez bizia den irudi lasterra. Gainera, definizioa galdu dute irudiek. (formato mota guztiak probatu ditut, eta GoogleVideok ez du emaitza hoberik).

Edonola ere, blogak horretarako daude. Ez soilik arrakastak argitaratzeko. Baita porrotak agertzeko ere.

Nire bideoak

Jesubioa


(Bideoa saltoka ikusten baduzu, konexio motela duzu. Ikusi ondo hemen, kalitate gutxiagorekin bada ere)

Jesubioa terminoa asmatu zuen Georges Bataille filosofoak, Jesus, je suis, sujet eta Vesubio hitzak batean sintetizatzeko. Tximino baten ipurditik ateratzen den erupzio eskatologiko gisa irudikatu zuen Jesubioa. Batailleren ideia zertan den azaltzeko goiko bideoa egin dut. Azalpen gehiago: Jesubioa.



Big Bang

Big Bang bideoa egin nuen elkarlanean Izarne Cardaba margolariarekin. Izarne da protagonista eta fondo gisa haren Big Bang margoa erabili genuen. Eli Laztangurenek irudiak hartu eta editatu zituen eta Izarneren garrasi eta oihuak oinarri erabilita, soinu banda sortu zuen. Albert Hofmann LSDaren aurkitzailea hil zen 2008ko apirilean. Bideo hau izan zen gure omenaldi xumea, alua eta (h)aluzinagarria, tximino lisergikoarentzat.

Txillardegi eta ziminoa

promo-bideoa (‘promo’ ez ‘porno’)


2007ko azaroan aurkeztu zuen Markos Zapiain filosofoak Txillardegi eta ziminoa liburua  Susa argitaletxearen eskutik. Txillardegiren literaturan ziminoek duten eginkizuna aztertu du egileak. Kixmi bloga aipatzen du Zapiainek liburuan. Liburuaren promozio-bideoa egin nuen, esker-onez, baina agian Susakoek ez dute begi onez ikusi nire opari pozoitsua.

Tximino orkidea


 

Orchis Simia –Tximino Orkidea– landarearen loreak harrigarriak dira, tximu itxura dutelako. Hona botanikako fenomeno miresgarri honen bila ekainaren 16an egin genuen txangoaren bideo-kronika.

Bihotzmakina


 

2007ko otsailean egin nuen bideo hau. Bihotz sakratuaren ikonoaren eboluzioa erakutsi nahi nuen, Indiako Hanuman tximu-jainkotik Internet aroko folklorera.

Simia Dei

Diabolus est simia dei (Deabrua Jainkoaren tximinoa da) Eliza kristauaren aita Tertulianok zabalduriko ideia da, gero San Agustinek jaso zuena. Deabrua Jainkoaren imitatzailea (tximinoa) dela adierazten du. Gizakiak nahasteko mundu faltsuak sortzen ditu, errealaren antza dutenak. Ideiak liluratuta zuen Philip K. Dick
zientzia-fikzio idazleak, mundu paraleloekin zein errealitate birtualekin duen lotura dela-eta.

Gure munduaren metafora egokia al da bideoa?

Tximino ero gaizto batek sorturiko unibertsoa, dena abiada, entropia*, zarata.

——————————————–

*Entropia:
termodinamikaren bigarren printzipioa ulertzeko kontzeptu
garrantzitsua. Sistema baten barruko kaosarekin loturik dago.

Gogoratu
eskolan ikasitakoa: energia ez da sortzen ez eta suntsitzen ere, soilik
eraldatu egiten da. Baina eraldatzen denean beti galtzen da puska bat.
Hori da entropia, eta unibertsoan desordenurako dagoen joera argitzen
du.

Horrela ulertzen da, esaterako, zergatik garbitu behar den
etxea behin eta berriz, zergatik orraztu behar dugun egunero (orrazten
bazara, noski. Ni ez naiz orraztu lehen komunioa egin nuen egunetik.
Aski da! esan nion amari). Zergatik garbitu behar ditugu hortzak
egunero? Zergatik joan behar dugu lanera egunero (ez al ginen ba joan
atzo?) Entropiarik gabeko munduan hori behin eginda nahikoa litzateke
betirako.

Bainan ez! gero eta energia gehiago behar dugu miseria
bera lortzeko. Gero eta zailago da goizean jaikitzea, frigoa gero eta
hutsago dago, eta fregaderua gero eta beteagoa.

Naturaren legea da, edo, bestela, tximino gaizto eroaren sadismo petrala.


Paradisua

 

“Lagun talde batek paradisua ezagutu nahi du zuzenean, baina, horretarako, lehenbizi, hil egin beharko dute”.

Hor dago, Erremelluriko baselizako Paradisua
koadroan. Hor dago tximinoa eta hor dago KIXMITRON hitza. Harrigarria
da ikustea hilzorian dagoen margolari batek bere azken koadroari ematen
dizkion azken zertzeladak KIXMITRON logoa margotzeko erabili dituela.
Bizitzari buruzko ukitu ironikoa dago hor, ziurrenera, Bixente Ameztoiren umore
sakonetik aterata. Baina ez dugu inoiz jakingo benetako esanahia.