Durangoko Azoka Bilbora?

Juan Luis Zabalak Berrian idatzitako “Azoka? Ondo, eskerrik asko” artikuluan irakurri dut, #DA50-en balorazio prentsaurrekoan bota zuela Euskal Editoreen Elkarteko Xabier Olarrak, azoka «errutina moduko bat» bihurtu dela eta, aurrera begira jarrita, «erronka anbiziotsuen alde» egin beharko litzatekeela: «Herri anglosaxoietan dagoen ohitura egongo balitz, horrelako ekitaldiak esponsorizatzekoa, enpresa handi irabazi handikoak —BBVA eta Petronor gisakoak— saiatuko balira hurrengo urteetan euskal kulturari %1eko igoera ematen, lortuko genuke %50eko igoerara iritsi eta Durango eta Gerediaga txikiegi gelditzea, azoka Bilbora eraman behar izatea eta Ahotseneko solasaldiak Barakaldoko BECen egin behar izatea. Hurrengo urteetarako erronkak horrek izan beharko luke, eta guztiok inplikatu beharko genuke horretan. Horren alde nago, eta entzun nahi duenak entzun dezala».

Aspaldi ez dut Azokaren antolaketa taldean parte hartu —komunikazio taldean aritu nintzen orain dela urte batzuk—, eta ez dakit Gerediaga elkartean zer nolako eztabaidak eta hausnarketak egiten dituzten, baina ez zait arrotz egin Olarraren planteamendua. Uste dut, gainera, era horretako proposamenak zer nolako Azoka izan beharko genukeen eztabaidari bide emateko direla.

Euskal Herriko bertso txapelketa, publiko ahalik eta gehien batze aldera, BECen jokatzen da urte batzuek dela. Azokak, jakina, leku faltarik ez luke izango BECen egingo balitz. Baina, espazioa ote da ba “arazo” bakarra? Sortzen zaidan lehenengo dudatako bat antolatzaileei dagokie: nork hartuko luke beregain BECazoka antolatzea? Zer irabaziko genuke #durangozaleak BECera eramango bagenitu? Barakaldoko taberna eta jatetxeek lortuko lukete Durangokoek daukaten #solera? Babesle handiek euskal kulturaren aldeko inbertsioa handitzearen kontra ez daukat ezer, baldin eta horrek kontrapartida tranpatirik izango ez badu. Gauza bat da euskal kultura sustatzearen alde egitea, eta beste bat ikuspegi komertzial hutsez jardutea.

Galderak baino ez zaizkit sortzen Olarrarenak irakurrita, baina interesgarria eta pertinentea deritzot eztabaida sustatzeko, baita Durangoko Azokari buruz ere. Durangokoak —dagoeneko merkatalgune handi bat ere badena—, zer gehiago behar du? Leku gehiago, bilbozentrismotik? Ala, urtean zehar ere jarraipena ematen saiatzea urtean behingo giroari, euskal kultura bizitzeari eta kulturaz gozatzeari?

Kategoriak Ispiluari begira, Kultur ikuskizunak | Utzi iruzkina

Ez dut #DA50 gozatu

Zioen Goizalde Landabasok aurten (50.ean!), “aspaldiko urteotan ez bezala, aurton gutxi zapaldu” duela Durangoko azoka: “Sartu-irtena egin dudala esan nezake. Ez dut kontzientzia kargurik, ezta Stockholmgo sindromerik ere” (Berria, 2015eko abenduaren 8an).

Astelehen iluntzean pentsamendu bera izan nun. Alegia, zein denbora gutxi egin dudan Landakogunean aurten; izan ere, ikasleen egunean izan nintzen han —unibertsitatera itzuli naizenetik ikasle eternoaren azala jantzita banu legez nabilelako, akaso—, eta @Ahotsenearen txoko biak ere bisitatu nituen —baita @Kabiara sartu-irtena ere, Gorka Julio eta konpainia agurtzeko—. Baina, ez dut aurten azokaz gozatu. Ez dut igarri azokaren usaina arnastu dudanik. Bai, ezagun batzuk agurtu nituen; liburu pare bat ere eskuratu nituen; eta CD hirukoitz bat; eta PopPilulak fanzinea. Baina, aurtengoak hotz utzi nau. Eta, hori, azokako saltoki-mahaiak berregokitzerakoan espazioa eta guneak “antolatuago” zeudela iruditu zitzaidala!

Baina ez, aurtengoari zer edo zer falta izan zaio. Eta ez da hainbeste aipatutako zutabean Landabasok azaltzen zuena. Ezta, Iñigo Astizek egunkari berean zioena ere: “Sartu espazio horretan eta euskal kulturan zaude, atera espazio horretatik eta akabo. Arrasto gutxi batzuk, bai, baina kito” (Berria, 2015eko abenduaren 6an).

Izan da gehiago nik neuk ez dudala azoka gozatu. Faltan bota dut beti aipatzen den “elkargune, topagune, aspaldiko lagunak ikusteko leku, ezagunekin topa egiteko parada” sentsazioa. Betiko ikasle papera hartu dudan arren, ikasleen eguna ez da, seguruenik, Durangoko azokaz gozatzeko egunik onena, ez behintzat Anbotoren garaian esaten genuen #azukiki bizitzekoa! Argi dago, nik bai, nik badaukat, Landabasok aipatzen zuen Stockholmgo sindromea.

51.enaren zain, Durangoko merkatuan eskuratutako uztatxoa geratzen zait.

Kategoriak Ispiluari begira, Kultur ikuskizunak | Etiketak , | Utzi iruzkina

Hartza edo Ursa edo Santiago eta tresmariasak

Auto barik nabil egunotan; halabeharrak hala nahi duelako (3 aste pasatxo eraman genuen tailerrera). Autobusetik jaitsi ahala, aldapan gora, hotzez eta ilunpetan, etxeratzea eragin dit kotxe ezak; goizeko 6:35ean bide bera egitea ere bai, eta dena esaten hasita, hotzez, ilunpetan, baina maldan behera.

Mugikorreko linterna pizten dut kale argiteria amaitzen den lekuan. Atzean lagatzen dut lantegi handi bakarrak aparkalekuaren erdi-erdian daukan farola erraldoiaren argi indartsua. Banoa aldapan gora, beraz, linternatxoarekin; mugikorreko kameraren flasharekin, alegia. Mugikorra eskuan nuela, “etxerako bidea ez dut hainbesteko iluntasunean egingo”, esan diot nire buruari. Eta horretan nintzela, buru gaineko gau beltzari begiratu diot: hori ikuskizuna! Zientoka, milaka, izpi txiki: 3 mariak, santiagoren gurdia, martia —horraino astrologiari buruzko nire ezagutza guztia, umetan ikasia-edo: lotsagarria—.

Iturria: adelaferrer.es

Iturria: adelaferrer.es

Iritsi naiz etxera. Bide osoa gora begira egin dut —tira, beste inora begiratuta ere ez zen ezer ikusten: linternatxoak ez du bi metrotik harago argitzen—.

Auto barik ibiliko ez banintz, ez nituzkeen izarrak ikusiko, ez behintzat egunotako gau izartxoak era horretan gozatu. Baina, egon hadi gora begira, tenperatura horiekin!

Kategoriak Ispiluari begira | Etiketak | Utzi iruzkina

Zein ondo, Bergaran!

(Goiena, 2015/11/20)

Publikoaren aurrean ukatu egingo dut berba horiek nire ahotik atera direla, baina benetan: zein ondo pasatu genuen zapatuan —gauean tabernetan jarri ziguten musika eskasa alde batera lagata, noski!—.

oraingoa-ona

umetako_argazkia

Ia 3 hamarkada beranduago bazkaltzeko hitzordua egin genuen 8.A gelakook; ikastalde berezia, inor izatekotan! Izan ere, OHOn ginela, 3. mailan, plazatik Poligonora bidali gintuzten Aranzadiko ikastolakoek, eskola publiko castellanora: Antzuolakoak, Osintxukoak eta Poligonokoak –baita Bergara periferiako beste hainbat ere: San Joanekoak eta San Lorentzokoak–. Esango nuke era horretako zonifikazioa gaur egun ez dela legezkoa; baina, era berean, hari esker ezagutu genuen gehienok Poligonoa (Antzuolakoa lehenago ezagutu nuen), eta halaxe lortu, gela hain berezia.
Handik urte pare batera, seminarioan geratu ziren gainerakoek ere lekuz aldatu beharra izan zuten, baina ordurako geu ginen arauak genekizkienak; Ramos atezainaren txilibitu-hotsaren ostean, ilaran, eskolara sartzeko liturgia, esaterako. Horretaz ere jardun genuen zapatuan Etxagin. Ez genuen barre eta dantza gutxi egin (Izaro, sesio bikaina!)!!!
Zein ideia bikaina, Ainhoak, Julenek, Iñakik eta Itziarrek. Eskerrik asko bioi! Zimurrak, buruko zuriuneak, ile urdinak eta kiloak gorabehera, plazera izan zen atzera zuekin denokin egotea.

Argazki biak konparatzeko, egin klik

 

Kategoriak Ispiluari begira | Etiketak , | Utzi iruzkina

Glamourrik ez dago ibilera ‘estiloso’ barik

Short edo benetan laburrak ziren galtzamotzak, takoi oso garaiak, orkatilatik belaunerainoko galtza beltzak, eta izterrak bistara. Ikusgarriena: darabilen grazia; eta jakin badaki.

Metroko eskaileretarantz doa nire aurretik. Ezin diot begirik kendu! Hori estiloa!

Iritsi gara zurubi mekanikora. Beheranzkoa hartu dugu. Jakina da kontrara datozenek egingo dutena, eta neska jakitun da ondo baino hobeto begiratuko dutela; jakingo ez du ba!

Aurreikusi bezala, goitik beherako begiratu lotsabakoa egiten diote guztiek, disimulurik bat ere ez. Baina ez dio axola berari, eta behera iritsi orduko ekin dio atzera ibilera biziari.

Behin voyeur lanetan hasita —hain dibertigarria zenik ere!—, begira segitu dut. Egiaz, ikaragarri atsegin dut oinetakoei erreparatzea. Bizioa da! Janzkerari, orrazkerari, aurpegiari edo poltsari eta antzekoei begiratu azkarra egiten diet, baina hanketara zuzentzen dut begirada ahalik eta arinen. Kontrolaezina da, tik baten antzekoa; tira, mania, aitor dezadan.

Begiztatu dut “bailarina” arrosa fosforitoak zeramatzan emakumea —hanka zabalegia era horrelakoak janzteko—. Eta berehalako epaia ondorioztatu dut: ez, hain oin zapalekin ez dira ondo geratzen! Ez horixe.

Hanketako azazkal margotu berriekin zetorren hurrengoa: plataformadun sandalia dotoreak jantzitako neska. Gurutzatzen ziren hainbat txirikordek eta sokek lotzen zuten aurrealdea, eta takoiak ere erosoa zirudien: ziri-takoiaren eta plataformaren artekoa —oin zabalentzako modukoa, otu zait—. Baina, ai, behatzak! Arrano hankak balitu legez, oinetakoari eusteko mania desatsegin hori!

Hirugarrenez saiatu naiz. Behingoz gustukoren bat topatuko ahal dut! Urre koloreko udako zapata ireki distiratsuei so geratu naiz. Ikusgarriak —sekula jantziko ez nituzkeen arren—. Neskari dotore geratzen zaizkio. Azala urreztatzeko pantiak daramatza, gainera. Ondo pentsatua. Baina orduan ohartu naiz! Behatz potoloa sandalietako zintaren kanpo aldera joan zaio, eta gainerako laurak pantiekin lotuta, barru aldean. Akabo glamourra!

OH: Madrilera 2012an egindako bidaia batean mobilean egin nituen ohar hauek eta testura ekarri ditut orain.

Kategoriak Ispiluari begira | Etiketak , , , | Utzi iruzkina

Irisgarritasuna sare sozialetan eta antzerkian

CENTAC Irisgarritasun teknologien zentroak seigarrenez egin berri du biltzarra: aurten, Bilbon, azaroaren 5ean eta 6an. Hainbat arlotan erabiltzeko teknologiak, gailuak eta aplikazio mordoa erakutsi dituzte Euskalduna jauregian, ezgaitasun fisiko, sentsorial edo kognitiboren bat duten pertsonek ezgaitasunik ez dutenen aukera berdinak izan ditzaten; edo, gutxienez, oztopoetako batzuk gainditzen laguntzeko zer horiek erabiltzeko orduan. Besteak beste, hezkuntzan, herri-babesean eta Interneteko nabigazioan aplikatzeko berrikuntzez aritu ziren, baina bada bereziki atentzioa deitu zidan bat: sare sozial irisgarriaren proiektua. Sare sozial berezia da, sare sozial itxia, ezgaitasun intelekutala duten kideen sare soziala: guremintza.net.

Idoia Soto Lotura.com-eko estrategia eta berrikuntzarako aholkulariak aurkeztu zuen. Azaldu zuenez, EHUrekin lankidetzan garatu dute “sare sozial egokitua”. Dirudienez, unibertsitateko ikerketa baten haritik, ezgaitasun kognitiboak dituzten pertsonek sare sozialez zer erabilera egiten duten jakin nahi zuten. Eta, haren ondotik sortu zen guremintza sare soziala: gaur egun Gureak tailerretako 2.000tik gora lagunek erabiltzen dute.

Sarea ez da soilik euren arteko harremanak sendotzeko eta komunikatzeko. Sortze beretik irisgarritasunaren arauak betetzen dituen proiektua da; eta garrantzitsuena, erabiltzaileekin batera pentsatu eta sortu da. Hala azaldu zuen Sotok, horixe izan zela proiektuaren muina: erabiliko zutenen premiak, behar eta gogoak ezagututa sortu zela guremintza.

Hain justu, horretan egin dute azpimarra Centac biltzarrean parte hartu duten hizlarietako askok. Erabiltzailaren zailtasunak ezagutzea eta elkarlanean soluzioak jartzea dela aplikazio eta gailu horien guztien arrakasta bermatzeko ezinbestekoa.

Era horretako biltzarretan ohikoa izaten da “negoziotik” zer edo zer izatea eta honek ere izan zuen. Hala ere, irisgarritasunaren eskutik zenbat aurrerapausu eman diren ikustea ikaragarria izan da. Horietako bat da antzerki irisgarria. Urtarriletik aurrera, Aptent enpresakoek asmoa daukate antzerki irisgarriaren eskaintza Bilbora eramateko, aurretik Madril, Bartzelona, Valentzia, Sevilla, eta Murtzian egin zuten bezala.  Smartphone eta tabletetan azpidatziak erakusten dituen aplikazioa garatu dute Aptent-ekoek eta, bera berean, audideskripzio zerbitzua ere eskaintzen dute, ikusmen arazoak dituzten pertsonentzako.

Aptent-ekoek euren webgunean diotenez euskarazko itzulpenak ere egiten dituzte. Pentsatzekoa da, beraz, egon daitekeela euskarazko antzezlanen bat modu irisgarrian eskaintzeko aukera.

Kategoriak Hizkuntza-irisgarritasuna | Etiketak , , , | Utzi iruzkina

Zinea, euskaraz, denentzako

Ámama (Iban Arantzabalek txiokatu bezala) filma, euskaraz sortua eta ekoitzia, gaztelaniazko azpidatziekin erakutsi delako hainbat lekutan sortu den eztabaidatik abiatuta, eta euskal hiztunok ordaindu beharreko peajeari beste adiera bat eman nahian, bururatu zait baduela euskarazko filma gaztelaniazko azpidatziekin erakuste horrek balio erantsia: aldi berean zinera joateko aukera euskal hiztun direnak eta ez direnak. Esaterako, D ereduan eskolatu diren neska-mutikoek euskaraz ez dakiten euren gurasoekin joateko aukera daukate. Eta, nire ikuspegitik, hori aurrerapausua da; gustura ordaintzen den peajea, alegia.

 

 

Umetan zinera eraman gintuzten gurasoek, Bergarako Irala aretora joaten ginen. Han ikusi nituen Xanadu  eta Flash Dance pelikulak —filmen aukeraketan aitak zeresana izango zuen, ziur—.

Tira, La historia interminable ere ikusi genuen. ET, aldiz, pirata bertsioan erakutsi zigun gure auzoan bizi zen Fernandok: hura ume pila bildu ginena bere etxeko saloian! (Bide batez, @azpitituluak euskaraz ere badaude).

Harrezkero ez daukat gurasoekin zinera joan izanaren beste oroitzapenik. Bizitzaren zikloak izango du horretan ere zerikusia.

Kontua da, baina, aita oso zinezalea dela. Gogoan daukat telebistan pelikulak ikusten genituenean (harek denborak!) nola esaten zizkigun, bata bestearen atzetik, zuzendari eta aktore guzti-guztien izenak! Gerora, pelikularen bat edo beste gomendatzera ere ausartu naiz, ez pentsa. Azkena Beautiful day izan da. Eta, asmoa daukat, Ámama gomendatzeko, irakurri beharra izan duten arren, bai berak eta baita amak ere. Eta, pentsatu dut, dagoeneko ikusi badut ere Asier Altunaren film gogoangarria, gustura joango nintzatekeela berriz ere zinera, euskaraz ematen duten filma guraso ez euskaldunekin ikustera, normal-normal.

Kategoriak Euskararen patria, Hizkuntza-irisgarritasuna, Kultur ikuskizunak | Etiketak , , | Utzi iruzkina

Jai Alai, zesta jokoa munduaren konkistan

JaiAlai estilo bat izan zen, bizimodu bat, ustez, mugarik ez zuen negozio-espektakulua. Hori dena eta gehiago ikasi dut Jai Alai Blues film-dokumentala ikusita.

Gernikan erakutsi zuten lan bikain hori, aurrestreinaldi gisa. Eta, noski, euren herrian eta euren herriarekin lotura estua duen istorio zati garrantzitsu hori jasotzen duen dokumentalaren egileak hantxe izan ziren, alfonbra gorririk barik izan bazen ere: Gorka Bilbao (zuzendaria eta gidoilaria), Hannot Mintegia (muntaketa), Jose Luis Barredo (ekoizlea) eta Zigor Etxebarria (argazkia).

Asko, ordu asko, grabatu zituztela kontatu ziguten. 4 urtez ibili direla lana osotzen. Azkenean, 3 orduko muntaia 110 minutuan utzi dutela kontatu ziguten. Hori bai, “kostata!”, esan zuten egileek; eta minez, seguru. Izan ere, sentimendu asko biltzen ditu Jai Alai Blues ikus-entzunezkoak. Onak, txarrak, barregarriak, abenturazkoak, adiskidetasunezkoak, jai girokoak, eta, kontatzen hasita, baita tristura eragiten dutenak ere. Egiaz, eta nire irudipena da, sentsazio hori nagusitzen da filmean zehar. Gora eta behera garamatzan arren pelikulak minutuak aurrera joan ahala eta, tarteka, pertsonai gogoangarriak ageri badira ere, bizipen eta umorearen lekuko aparta legez, JaiAlaik bizi izan zuen loraldia, han egon zirenen oroimenean dagoen zerbait dela antzematen daiteke hasieratik; eta hura berreskuratzea ezinezko dela pentsatzeak eragiten duen goibeltasuna nagusitzen da. Horregatik diot, hutsune sentsazioa izan barik ere, horrelako zerbait sumatzen dela baita ikuslearen barrunbean ere, zintan aurrera joan ahala, handitzen joaten dena.

Elai Alai aretoa leporaino bete zen, zineklubaren ordutegia izan arren. Jende nagusi asko, pantaila handian agertu ziren askoren senitartekoak eta lagunak tartean: gure atzean eserita egon zen emakume taldean bazen bat, esaterako, “mi primo” oihukatzen igaro zuena emanaldia! Horrek ere balio erantsia eman zion ikuskizunari, horixe baitauka herriko istorioak kontatzeak eta irudietan erakusteak: gurea dela sentitzea, “gure historia”.
Tira, nik neuk, ez dut inoiz zesta partidarik ikusi; are, Gernikako Jai Alaira, Ruperren kontzertua, ekitaldi politiko bat eta EHko bertso txapelketaren kanporatzea ikustera joan naiz!
Baina filmak erakusten dituen irudiek eta kontatzen denak, simil erotikoa barne, asko galdu dudala diozte.

Irudia: @JaiAlaiBlues

Aukera baduzue, ez galdu Jai Alai Blues! Eguenean bertan Bilboko Alhondigan erakutsiko dute; beste aurrestreinaldi bat izango denez, uste izatekoa da, @JaiAlaiBlus-ekoak hantxe izango direla! Bestela, zine aretoetan erakutsiko dute  azaroaren 7ko asteburuan: Gernikan, esaterako, zapatu eta domekan, 19:00etan eta 22:00etan.

 

Kategoriak Kultur ikuskizunak | Utzi iruzkina

Beresi basoaren berezia

 “Beresija esaten jako, esituta daguan leku bati, nun datozan, goratuten ez dirian abetxuak, ta andui galantak” (OEH).

Eta, landak edo lur sailak bereizteko erabiltzen diren zuhaiskak ere beresiak ei dira.

Hortaz, eremu-beresi asko dago gure inguruan, baina berezietan bereziena Busturian dagoen Beresi basoa da. Ingurune horretan bizi dira berezko landare eta izakiak eta Rober Garayk sortu dituenak: arte garaikidearen LandArt mugimenduari segika sortu dituenak.

Basajaun izan zen lehenengoa. Anbotoko Mariren kobazulora begira jarri zuen izaki erraldoia. Garay artistaren leiendak dioenez, izakia ez da berak sortua; baso hartan, aurreko mende hasieran ere, izan omen zen era horretako basajauna. Berak, hortaz, omenaldia egin diola esan genezake, laburrean.

Iturria: Rober Garay

Iturria: Rober Garay

Urtarrilean beteko ditu hiru urte eukalipto arbolen larru azal eta 8 bat metroko liana mordo batez sortutako izakiak. LandArt-en senari jarraituta, aldi baterako artelana da eta sumatzen zaio Basajauni denbora ez dela alferrik igaro. Hala ere, hantxe dirau basoa zaintzen eta, aldi berean, bere maitaleari so, debozioz.

Iturria: Rober Garay, https://lh3.googleusercontent.com/-ARQAc1VyPCU/UYdzslD1I-I/AAAAAAAADzY/tjgW5b_fgSY/s800-Ic42/Basajaun%2525201928.jpg

Iturria: Rober Garay

 Hain bakarrik senti ez dadin, hantxe plantatu du Rober Garayk inoizko armiarmarik erraldoiena!

Irudia: Rober Garay: https://www.facebook.com/photo.php?fbid=10208180592381110&set=a.4487328869903.2188668.1490612855&type=3

Irudia: Rober Garay

Ikaragarria da izaki horiek ilunabarrean eta linternaren argipean diruditena. Haiek, eta artistak sortu dituen beste hainbat eta hainbat izaki txikiago eta egitura handiagoak: gizaki-habiak, hezurtegiak, oreka sinestezinean elkarri eusten dioten harrizko egiturak, eukalipto arboletan ageri diren irudi, ezkutuko mezu eta gainerakoak. Rober Garayk baso horretan sortu duen atmosferak transmititzen duenak benetan merezi du; eta aukera baduzue, iluntzeko bisita egin bertara. Eguneko azken argi izpiek sortzen dituzten argi-ilunek hartuko zaituzte baso artera, eta handik aurrerakoak gidari eta hizlari aparta den Rober Garayk berak kontatuko dizkizue.

Artea libretatxoetan

Iturria: Rober Garay

Iturria: Rober Garay

Hori gutxi ez, eta Rober Garayren sormenaren abiapuntu diren libretatxoak kuxkuxean ibiltzeko aukera ere izan genuen joan zen zapatuan Beresira egindako bi orduko sartu-irtenaldian. Hainbat eta hainbat blok txiki eta ertainak izan genituen esku artean: orrialde guztiak margotuta, zirriborroz beteak, bozetoekin eta gero gauzatzen dituen ideien haziekin. Artelan bikainak dira baita libretak! Eta plazera guretzako artistaren lan tresna hain preziatuak esku artean erabiltzea.

Hurrengo bisita aukerak

Azaroak 7 eta 28 eta abenduak 12 eta 19 aurreikusi ditu Madariaga dorretxeko Euskadiko Biodibertsitate zentroak Beresi basora bisita gidatuak egin ahal izateko. Ordu biko egonaldiak, 6 euroan.

Beresi basoko irudi gehiago Rober Garayren argazki galerian ikusgai

Iturria: Rober Garay

Iturria: Rober Garay

 

 

 

Kategoriak Ispiluari begira | Etiketak , , | Utzi iruzkina

Aitaren Etxea Greziako telebistan, euskaraz?

Datu horiekin, garbi esan dezakegu euskaraz egitea ez dela muga erreala. Are, aukera bat dela. Hala demostratu digute zinea euskaraz egiten segitzen dutenek: ondo egindako lanek errekonozimendua jasotzen dute, dena delako hizkuntzan direla ere.

Gaur egun, teknologia hain eskura izateak, ekarri digu hango eta hemengo zine eta telebista ekoizpenak ikusteko erraztasuna eta ez diegu, jada, muzin egiten ulertzen ez ditugun hizkuntzetan badira ere. Dirudienez, halaxe komentatu dit Pausokako Xabier Zabaletak, telebista serie turkiarrek sekulako arrakasta dute jatorrizko bertsioan entzun eta azpidatzita ikusteko ohitura duten Europako herrialdeetan. Beraz, ez litzaiguke hain arraroa egin behar Pausoka ekoiztetxeak ETB1erako sortu duen “Aitaren Etxea” seriea greziar telebistan erakustea, euskarazko soinuarekin eta grezierazko azpidatziekin. Lastima, ETB2n ez dutela ematen, ordu eta egun berean, euskaraz (eta gaztelaniaz azpidatzita, nahi izatera); batez ere, euskal telebista publikoaren fikziozko produktu bakarra dela kontuan izanik.

Baina, ai! Gure artean bikoizketak segitzen du nagusi izaten. 1941ean Francok erabaki zuenetik «Queda prohibida la proyección cinematográfica en otro idioma que no sea el español»; nahiz eta bikoizketarako agindu hori bertan behera geratu zen 1946an (BOEn 1945eko urtarrilaren 25ean argitaratu zen). Baina, kaltea egina zegoen eta, badazpada ere, gaztelaniaz ez zegoen guztia bikoizten jarraitu da. Agian, horrek ere eragingo zigun, gure filmak, gure hizkuntzan sortutakoak, gainerako hizkuntza-herrietara zabaltzeko konplexua!

Hizkuntza ezin da ez oztopo, ez muga izan. Are gutxiago, gainerako herrialdeetan jatorrizko bertsioak ikusteko ohitura dagoela jakinda eta ikus-entzunezkoei lotuta teknologiak geroz eta errazago egiten duela eduki horri ulertzen dugun hizkuntza eranstea.

Ea bada, Pausokakoek zortea duten eta ixten duten Greziako telebistarekin akordioa, eta ahal dela, beste telebistaren batekin!

 

Kategoriak Hizkuntza-irisgarritasuna | Etiketak , , , | Utzi iruzkina