Desplazatua

Domeketako egunkarietan artikulu nahikoa diferenteak egoten direla eta, nahi barik, baina gaur horren bila ibili naizela ematen du. Eta, hara, DVko Expectativas ekonomia gehigarriko artikulu batek eta Noticias de Gipuzkoa egunkariaren *economía gipuzkoa* saileko erreportaje batek aspaldian geldi samar izan dudan blogera itzularazi naute. Life resorts delakoari buruz idatzi du Fernando Lopez izeneko batek (“Sanyres Mideterráneo”:http://www.jubilo.es/asp/pagina.asp?IDPagina=1426 enpresako zuzendari orokorrak) iritzi artikulu baten. Antza denez, life resorts horiek bizitegi-guneak dira. Hirugarren adinekoentzako bizitokiak. Espainian Mediterraneo aldean eraikitzen hasita ei daude horrelakoak, Europako erretiratuentzako. Lopezek dionez, “Espainian 2059 urtean 52,5 milioi pertsona izango ei dira eta horietatik 21 milioi lagun 55 urtetik gorakoak izango dira (%41,7)”. Horrekin batera azaltzen du “Espainia dela, eta hor Valentziako Erkidegoa, adinduen munduko bigarren turismo gunerik preziatuena (…)”. Europako Florida ere deitzen omen diote Mediterraneoko kostaldeari. Joan Manuel Serratek horren gainean zer iritzi duen ez du esaten ordea, Lopezek.

Ba artikulutxo hori irakurri ostean, Gipuzkoako egunkari berriaren ekonomia tarteko artikuluari egin diot begiratua. Titularrean dio “MCCk hiru urtetan 8 milioi euro fakturatu nahi ditu laguntza edo asistentzia sektorean”. Mondragoeko kooperatibistek, GSR zerbitzu enpresari esker, bederatzi osasun etxe eta hiru etxeko zerbitzu gestionatzen ditu (140 lanpostu ditu eta 208rako 300 gehiago izan nahiko lituzke) oraingoz.

Eta, nire artean pentsatu dut, MCCk egin nahi duena premiazkoa izango dugula gutariko askok adin nagusi horretara heltzen garenean. Kontuan izanda gure familiak geroz eta txikiagoak direla eta jada inork ez duela bere zaharrak etxean zaintzearen aldeko apustua egiten. Jakina ez dugu aukera hori egiten erosoagoa delako beste norbaitek zaintzea. Gainera, etxean gure zaharrak zaintzen gero ezkero, nork ordainduko digu bada lan hori? Baina hori beste eztabaida bat litzateke (GOITBko Berbaire solasaldi saioan aritu ginen joan zen astean gai horretaz, Jaurlaritzak emango dituen laguntza batzuk direla eta).

Tira… Aukeran life resorts horietako baten bizitzearen alde egingo nuke nik. Hasieran aipatu dudan Lopez horri ulertu diodanez, oporraldietara Mediterraneora joan direnak hain gustura egoten dira han ze, erretiroa hartu ostean, hara bizitzera joatea erabakitzen dutela. Eta, horientzako propio sortzen ari dira life resorst delakoak: osasun eta edertasun zerbitzuak eta kultura eta kirol ekintzak dituen bizitzeko gune zoragarriak “erretiroa betetasun eta zoriontasun epe bat legez bizitzeko”.

Ez al zaizue zoragarria iruditzen?
Lastima hainbeste itxaron behar izatea betetasun eta zoriontasunez beterik bizitzeko!

Udazkeneko kolorez jantzi garela ohartu nintzen zapatuan Arantzazura igo nintzenean. Hura zen hori-marroi kolore mordoa! Eta mordoa izan ziren euskararen jatorriaren gainean entzun nituen bitxikeriak. Berriako kazetari Jakes Goikoetxeak ere aitortu zidan jota txundituta zegoela bere elkarrizketatuek kontatu ziotenarekin. Eta ez zaio arrazoirik falta: euskararen jatorriaren bila batzuk izadian –Jesus Segurola–, beste batzuek antzinako zibilizazioetan –Antonio Arnaiz– eta besteak monosilabikoetan barrena murgilduta –Arantzazuko fraide Martin Mendizabal legez–. Jatorria ezagutzea altxorra dela azaldu zidan Josu Naberanek eta esaerak dioen moduan “nondik gatozen ezagutu behar dugu, nora goazen jakiteko”. Eta hain justu Francoren heriotzaren –hura ere hil zen eta azkenean!– 30. urteurrenean, batzuek tentu gehiagoz erreparatu beharko liokete historiari eta nondik datozen aitortu, etorkizun hurbilean norabidez aldatzeko. Horietako bat, esaterako, Raxoi jauna litzateke. Atzo irakurri nion egunkari baten “ikara ematen duela gobernua ikustea ETAri tregua eskatzen”. Eta ez ote dio lotsarik ematen horrelako adierazpenak botatzea, bere karguaz aprobetxatuta? Pankartero modernoek, lotsarekin batera memoria historikoa ere galdu dute, antza. Beste batzuk izango ziren Estrarburgon aritu zirenak eztabaida bideratzeko elkarrizketan hartan.

Abuztuaren 28an, Bilboko jaietako azkeneko egunean, derbya ikustera joan nintzen Bilbora. Realaren bufanda eta guzti joan nintzen, Athletic taldeko zale mordoska batekin.
Kontua da, Etxebarrin badagoela Metro geralekuan aparkalekua. Autoa han lagata, metroan joan-etorria egiten baduzu, aparkalekua oso merkea da. Hortaz, plana bikaina! Baina, parkina beteta zegoen!

Eta, Forua kalea –horrela deitzen omen da han eraikiko dituzten etxe guztiak hartuko dituen auzoa– luze-luzea izanik eta aparkaleku mordoa izanda, han aritu nintzen, baikor erabat, leku bila. Nire sorpresarako, autoan espaloi gainean zeuden –lekurik geratzen ez zelakoa, jada–.

Hortaz, nik ere gauza bera egin nuen. Autoa espaloi gainean laga nuen, bai aitortzen dut! Baina, espaloi hartatik auto bila gindoazenok bakarrik pasatuko ginen eta gainera, espaloiaren zabalera kontuan izanda, inori trabarik ez genion egiten. Eta beste kontu bat: errepidearen alde bietan dago espaloia, baina espaloiaren ostean etxeak eraikitzeko orubeak baino ez daude. Hortaz, ez dago inora biderik ezta trabarik ere.

Gaueko 9etan jarri zidaten isuna eta partidutik bueltan, oraindik Realaren bufanda aldean nuela, isunak ikusten hasi nintzen nirea bezala espaloi gainean aparkaturik zeuden auto guztien haizetako-garbigailuan, bueno, parabrisan.

Athletic zale batzuk zetozen nire atzetik eta “begira, koittaduak! eta gainera isuna!”. Nigatik ari ziren, jakina!

Atzo jaso nuen, amaren etxean, isuna. 90 euro eta sasoi ordaindu ezkero, %30eko beherapena egiten didate.

Nik eta beste ia ehun lagunek jasoko genuen dagoeneko isun bera. Etxebarriko Udalak sinatuta egon zen, baina etxera etorri den agiria Jaurlaritzaren Barne sailetik dator.

Nik badaezpada, seguru etxera ostera egingo dut bihar bertan: Etxebarriko Udalak, Metro-Bilbaok edo Bilboko Udalak, baina norbaitek jakin beharko du garraio publikoa erabiltzera bultzatu nahi bagaituzte, isunak jartzen hasten badira jai daukatela! Parkina horretarako jarri zuten, baina jende askotxo joaten da asmo berarekin eta asteburutan, gehienetan, bete egiten da. Orduan zer? Autoz Bilboraino joango gara eta Metro Bilbaoren egoitza parean edo udaletxe parean lagako dugu autoa?

Bada, ez du ordainduko isuna; sikiera saiatu egingo naiz horretan!

Plateruena Kafe Antzokiak urtebete egin du. Atzo egin zuen urteurren jaia. Ikuskizun luzea, oso luzea, egin zuten antolatzaileek. Orain dela urtebete ere izan nintzen Plateruenean. Justu-justu sartu ginen antzokira, han zegoen jendetzarekin. Anboto aldizkariko lankide ohiak elkartu ginen hara eta ate ondoko horma kontra egon behar izan ginen aurkezpen ikuskizuna ikusi ezinda. Atzo jende gutxiago egon zen eta ia-ia lehenengo lerrotik ikusteko aukera izan nuen ikuskizuna. Ordubetekoa iragarri zuten, baina ia bi iraun zituen. Azkenerako, barra ondoan egon nintzela eta, trago erdi pasatxorekin aldean amaitu nuen. Errua nirea jakina, baina agian saioa laburxeagoa izan balitz, pintxoak ere lehenago jango genituzkeen eta mozkorra “kontrolatu”, ala? Urteurren jaialdietara guzti-guztiak gonbidatu nahi izaten da eta atzo, Plateruenaren urteurren jaialdira, horixe egin zuten Berbarokoek: Unai Iturria eta Igor Elortza, Anari, Paddy Rekalde, Zea Mays taldeko abeslaria, Berrizko iazko Aldapa maketa lehiaketako irabazlea, Split 77, Mikel Urdangarin, Peru Magdalena eta bere lagun “exhibizionistak”, Platerueneko anai biak, Platerueneko lehendakaria, Platerueneko 2004-2005eko ekitaldien argazki bilduma, Platerueneko tabernariak… Ez dakit inor ahaztu dudan, eta horrela bada barkatu. Asmoa polita zen, baina horrelakoetan gauza arinagoak egin behar direla uste dut. Izan ere, jaia ostean zetorren: Tapia eta Leturiarekin erromeria. Bikain aritu ziren biak eta sortu zuten giroa ere apartekoa izan zen.

Aurpegi ezagun asko

Aurpegi ezagun asko ikusi nituen Antzokian. Atean, sartu aurretik, ondo etorri bikaina egin zidan Aitor Sarrionandiak. Barrutik kanpora zihoan bera, “kontzentraziora”. Dantza bat erreserbatzeko eskatu zidan, baina azkenean ez ginen berriz ikusi. Sarri, hurrengorako zorretan dantza hori.

Ostean, Larraitz Zeberio Asteleheneko Goienkariko lankidea eta bere mutil laguna ikusi nituen. Eurekin eta Iban Arantzabalekin hartu nuen gaueko lehenengo ardoa. Segidan, Manuel Moreno eta Iker Martinez de Lagos topagunetarrak eta Iban Gorriti argazkilariarekin izan nintzen. Xaguk berriz ere muturrean muxua eman zidan eta urtarrilera bitartean erreko duen azkeneko zigarroetako baterako sua ere eskatu zidan.
Idurre Maortua ere han zen, pozik eta aurpegi alai-alaierekin. Haurdun dagoela esan zidan eta zorionak ba Idurre ta Beñati!

Beñat, Gaztelu-Urrutia, beranduago ikusi nuen, Plateruenera gonbidatu zuten agintaria laguntzen: Gotzon Lobera; bazkide txartela duela dirudi Plateruenean. Eurekin ziren Antzokiko kide Gorka Barruetabeña ‘Txapel’, Anboto Durangaldeko aldizkariko kudeatzaile Idurre Gartzia, Plateruena Kafe Antzokiko lehendakari Alberto Errazti eta Berbaroko lehendakari Olatz Elortzarekin batera, besteak beste.
Eta, Di-dako Mertxe ere ondoan izan nuen eta Txiki Iturriaga ere bai, horrelakoetan egoten den moduan, urduri samar, baina agurtzeko astia ere izan zuen gure Txikik. Gari Kortazarrekin ere jardun nuen zati baten. MCCz eta Gran Hermanoz… Eta DEMOen epaiketaren ostean, amaitu dela historia eta pozik dagoela. Neu ere poztu nintzen hura entzunda!

Ikuskizuna

Unai Iturriaga eta Igor Elortza bertsolariek Europako ereserkiaren doinuarekin jardun zuten bertsotan, biolina eta alboka lagun zutela. Irribarre batzuk eragin zituzten publikoaren artean, alkandora gainean jantzi zituzten bertsolarien gorbatek –Europatik etorritako diputatu gisa aritu ziren biak–.

Denbora baten bolo-bolo ibiliko da Peruk eta bere lagunek egindako saioa. Bertsotan barik, errezitatzera atera ziren, laugarren lagun bat gitarrarekin laguntzen zituela. Esan egin zuten ez zirela biluztuko, elastikoak kendu zituztenean, baina… Hantxe amaitu zuten hiru hizlariek, gitarra-jotzaileak eta tarteka ateratzen zen spidermana larru gorritan. Hura izan zen ikuskizuna! Txalo zaparradarik handiena jaso zuten exhibizionistek.

Luze joan zitzaien ikuskizuna antolatzaileei, batetik bestera ere tartetxoa egon baitzen. Hala ere, amaieran, Platerueneko beharginek abestu zuten taula gainean eta pintxoak jan ostean dantzarako plaza zabaldu zuten Tapia eta Leturiak erromerian.

Aspaldiko partez neu ere animatu nintzen. Asierri eskerrak eman behar oraingo honetan; eta, jakina, ordurako edan nituen baso erdi guztiei.

Berriz ere errealitateak fikzioa gainditu du. Eta egun batzutan behintzat, izango dugu hori konprobatzeko aukera telebistako reallity show deitzen diren horiei esker.

Bergarako Saray Leal ahizpa handi bihurtu da. Horri begira izan gara, gura barik ere horrela delako, asteburuan. Egunero zuzenean etxean gertatzen dena jarraitzeko aukera ematen du saioa egiten duen kateak, sareari esker. Bi webguneetan aldeko eta kontrako jarrerak irakurri ditut astegoienean. Bloga sortu izanaren aldeko eta kontrakoak; euskaldun bat GHra aurkeztu izanaren kontura; neskak adierazi duen fibromialgia gaixotasunaren gainean… Iritziak era guztietakoak izan dira; batzuk irakurgarriak, asko, berehala zentsuratzekoak (batez ere Tele 5eko webgunekoak).

Ezin da onartu, adierazpen askatasunaren aitzakian, era horretako mezu iraingarri eta nazkagarririk. Parte hartzeko aukera dagoenez, ekarpenak egiteko aprobetxatu eta ez inor etsiarazteko. Gustuko ez duenak ez ikustearekin nahikoa dauka; telebista debalde da; zaping egitearekin konponduta.

Bihar Bergarara iritsiko da kaiera 18/98+ ekimena, etzi Arrasatera. Eskubide zibil eta politikoen defentsaren harira izen bereko auzien gainean iritzia emateko eta bakoitzak nahi duena adierazteko blok handia. Ez dago zentsurarik.

Joan zen hilean ilargi beteak eragin zidan pentsamendu txikiez aritu nintzen hemen. Gaur berriz ere ilargi betea izango da. Baina atzo gauean ikusi nuen ilargi ia beteak, ikuspegi ikaragarria erakutsi zidan: Boroako zentralaren argiztapen beldurgarri eta, aldi berean, fantastikoa. Orain arte hegazkinentzako aldioro piztu eta itzaltzen ziren argi zuriak -fotokopia makinak egiten dituenaren antzekoa- baino ez ziren ikusten. Atzo gauean, ordea, ilargiari begiratua egin nionean autoa gidatzen nuen bitartean, Zornotzara iritsi orduko han ikusi nituen Boroako zentralaren bi dorreen handitasuna erabat argiztaturik.

Ez dakit noiz piztu dizkioten bonbila horrek guztiak, baina orain arte izan dituenak baino askoz ere argi txiki gehiago ditu. Eta, aizue, Entreprise ontziaren itxura hartu nion. Horrelakoak ikusita, ulertzen jende mordoa egotea espazio-ontziak ikusten dituela aitortzen duena.

Edertasun puntu beldurgarria igarri nien atzo gauez Boroako dorreei. Zapatuan zornotzarrak “erabakitzeko eskubidea” aldarrikatzen aritu ziren manifestazioan eta Jaurlaritzari horretarako eskubidea eskatzen. “Ibarretxek hainbestetan aldarrikatzen duen eskubidea” zioten Zornotza Bizirik plataformako ordezkari batek. Izan zuten euren nahia aditzera emateko bidea zornotzarrek, erreferendum bidez. Baina, han atera zena ez zuen onartu ez orduko udal taldeak ezta Jaurlaritzak ere.

Egin zuten zentrala. Jarri zituzten martxan makinak. Eta piztu zituzten dorreak. Ikaragarriak dira. Oker ez banago 60 metro luze dira. Zentrala ez zela ikusiko esan zuten bere egunean, baina ez da egia: Zornotza erdi-erditik zeharkatzen duen errepideari so, parez pare ikusten dira bi dorreak; Gernikara daraman errepidetik, Autzaganeko mendatea igokera, denbora osoan bistara dituzu bi dorreak eta Zornotzako herritik, ziur asko leku guztietatik ikusten direla.

Ikagarriak bi dorreak. Eta, urriaren 19an inauguratuko dute Boroa auzoko ziklo konbinatuko zentral termikoa. Baina aurretik lanean hasita daude.