Suitzan 1610ean argitaratutako euskerazko hiztegiaren azterketatxoa (1)

Hiru sarrera egingo ditugu gaiaz. Egun batzuk igaro dira Mintzoa Argitaletxeko arduradun Aritz Otazuk liburua Italian erosi dutela iragarri zuenetik Diario de Navarran. Suitzako Zurichen 1610ean argitaratua, Ad Mithridates Gesneri Libellus commentarius du izenburu eta Kasper Waser teologo protestantea da egilea. Ondoren, Argia astekariak euskerazko pasarteen fotokopiak argitaratu ditu: Johannes Leizarragaren Gure Aita (1571) eta ehun hitzeko hiztegitxo bat. Azpian jartzen ditugu.

Filoblogia blogean Ricardo Gómez kudeatzaileak eta hango zenbait parte hartzailek (Xaverius, Ekaitz Santazilia, etab.) informazio oso interesgarria eman dute egileaz eta liburuaren iturriez. Esate baterako, hiztegiaren parte bat Lucio Marineo Siculo-ren lan batetik hartua dela: De rebus Hispaniae memorabilibus Libri XXV. (1530).

Marineo Siculoren hiztegia

Zera irakurtzen dugu blogean: “Alabaina, ez bata ez bestea ez ziren izan Waserren testuaren iturri zuzenak. Iturri zuzena, ezbairik gabe, Bonaventura Vulcanius humanista flandriarraren “Parergon, siue specimen cantabricae hoc est veteris vasconum linguae” dugu, De litteris et lingua Getarun, siue Gothorum liburuan agertzen dena (1597). Jakina, Vulcaniusen iturriak Leizarraga eta Siculo izan ziren”. Vulcaniusen lana Gallica-n ikusgai dago, Ricardo Gomezek azpiko iruzkinean adeitsuki jakinarazi digunez. Milesker. Hiztegiaren partea dakargu hona. Sarrerak ere mereziko luke, mamitsua ematen baitu. Ea latina ondo menderatzen duen norbait itzulpenarekin ausartzen den.

Esana dagoen bezala, Waser Vulcaniusek dakarren Gure Aita eta hiztegia kopiatzera mugatu zen. Ia diferentzia bakarra,  Vulcaniusek zedila (ç) erabiltzen duela eta Waserrek ez (c). Tipografia aldetik badira beste alde txiki batzuk ere (maiuskularen erabilera, S ezberdin zenbait…). Errataren bat ere gehitzen du (Iainkona jartzen du Waserrek, Vulcaniusek Iainkoa dioen lekuan). Bestalde, Siculok birgulatxoa erabiltzen du zenbaitetan -n- soinua adierazteko (Alcãdórea, Iracúrtẽdot…), eta kopiatzen dioten biek ez. Vulcaniusen erratez eta gaizkiulertuez mintzatuko gara bigarren sarreran.

Kategoria: Sailkatugabeak. Gorde lotura.

2 erantzun Suitzan 1610ean argitaratutako euskerazko hiztegiaren azterketatxoa (1)-ri

  1. egilea: Ricardo Gómez

    Vulcaniusen lana dakarren liburua Gallican dago. Blogeko sarrera eguneratu dut, liburuari esteka jarriz.

  2. elexpuru egilea: Elexpuru

    Milesker, Ricardo! Zuzenduko dut sarrera.

Utzi erantzuna Elexpuru(r)i Utzi erantzuna

Zure e-posta helbidea ez da argitaratuko. Beharrezko eremuak * markatuta daude