Iruña-Veleia, egia ala gezurra?

Sarnago Tierras Altasko herria da, guztiz hustua dagoena aspalditik. Baina bertako seme-alabek eta haien familiarteko eta lagunek maitasun handia diote jaioterriari eta, besteak beste, aldizkari bat argitaratzen dute. 2021eko uztaileko alean, joan den udazken-neguan Bergaran egin zen erakusketaren berri ematen da, Eduardo Alfaro arkeologoaren eskutik.

Atzo TVE2 katean Altamira filma eman zuten. Oso ondo egindako filma. Auzi haren eta Iruña-Veleiakoaren arteko paralelismoak harrigarriak dira, kasu berbera bizitzen ari ginen sentsazioa izan genuen, izenak eta garaiak aldatuta.

Lau urte dira Iruña-Veleia, XXI. mendeko Altamira? artikulua argitaratu genuela euskeraz eta gazteleraz.

” “Ikusi duk Altamira? Harri eta zur, mende eta piku pasatu den arren, historia berdin-berdina”, ziostan lagun batek orain dela gutxi. 1879. urtean gaude. Leinu noblekoa da Marcelino Sanz de Sautuola, abokatua ikasketaz, natur zientzia eta arkeologia zalea bokazioz. Udako goiz batez, beste batzuetan bezala, zortzi urteko alaba Maríarekin sartu da Altamirako kobazulora. Aita lanean ari den bitartean, alaba kriseilua hartu eta bazterrak miatzen hasi da. “Aita! Idiak!”, oihuak urratu du ilunpeko isiltasuna, neskatilaren kriseilu dardaratiak zeruko bisonteak argitzen dituen bitartean”. Jarraitzen du.

Euskeraren Jatorriaren bloga. Hileko lehenengo igandeetan egiten ari dira, maiatzetik urrira biak barne. Hurrengoa uztailaren 4an, ondoren abuztuaren 1ean, irailaren 5ean eta azkena urriaren 3an izango da.

Bisita goizeko 11etan hasiko da, bertako aparkaleku nagusian, 14:00ak inguruan amaitzeko.

Bisitak Iruña-Veleia Martxanek antolatzen ditu eta doakoak dira. Bi bisita egiten dira aldi berean, euskerazkoa eta gaztelerazkoa. (Jarraitzen du)

2021-07-19

Ama Ata. 2021-06-06.

“Después de varios años de espera fue recientemente publicado la estela de Villartoso II en la revista de la UPV Veleia:
Eduardo Alfaro Peña, Joaquín Gómez-Pantoja Fernández-Salguero
Entre íberos, celtíberos y vascones. Inscripciones inéditas y revisadas de Tierras Altas de Soriap. 162-182. Veleia (2021). 

Creemos que dicha estela puede tener una gran importancia como fuente de vascónico – vasco antiguo de época romana, en una zona donde fueron encontrados ya otros testigos de esa lengua en antroponimia dentro textos latinos (p. e. SESENCO). Sospechamos que en este caso puede haber más que antroponimia en vascónico. 

Admiramos mucho el trabajo de Eduardo Alfaro Peña, y gracias a él se están catalogando y protegiendo muchas inscripciones de las Tierras Altas de Soria. Pero aunque no somos epigrafistas (yo geólogo), en nuestra opinión, la publicación de una inscripción tan relevante, tal vez la más relevante de todas las vascónicas, tal como se ha hecho nos parece criticable, tanto a nivel de presentación, lecturas como interpretación. La enfermedad y luego el fallecimiento del co-autor habrán complicado la correcta publicación, pero también observamos reticencias de pronunciarse con claridad. El euskera es la única lengua prerromana pre-indoeuropea que ha sobrevivido en Europa Occidental, y es en este sentido una gran herencia, y su investigación debe ser libre de prejuicios, miedos y oscuridades, muchas relacionadas con la negativa herencia de la dictadura de Franco. Se le debe dar la importancia que merece. Nos preguntamos también el porqué de no citar los dos libros de Eduardo Aznar sobre los testigos del euskera en la Rioja, el norte de Burgos y el norte de Soria. No nos olvidamos que el pueblo más cercano del oppidum de Numancia se llama Garray, un conocido topónimo vasco, a pocos kilómetros de Soria capital. Jarraitzen du

Berria. 2021eko ekainak 6. Pako Aristi.

Bi euskaldun euskaraz hasten direnean, erlojua begiratzen dut: zenbat beharko dute espainolezko esaldiak sartzeko, 30 segundo? Minutu bat? Edadetuek soilik eusten diote tinko. Besteak laster entzungo dituzu «etorri hadi gurekin, lo pasarás bien!» esaten, «istripua hementxe izan zen, aquí mismo!», «ez du oso ondo dantzatzen, baina lo da todo!» eta gisako milaka esaldi narras.

Lehendik ere bazetorren joera bat guztiz hedatu da azkenaldian: euskarazko esaldietan espainolezko hitzak sartzekoa, lokuzioak, edo lerro osoak, batez ere euskaldun zaharren ahotan. Aspaldi Mikel Markezekin aurkeztutako ikuskizun batean horren trufa egiten genuen: «Kaixo, Miren, a que no sabes zein ikusi nuen Keparekin lehengoan, y cogidos de la mano, además?».

Espainolak kolonizatu du gure hizkuntza, eta ingelesak eman digu errematea: aldeano bihurtu gaitu denok. Ez baitago ingelesa badakizula demostratu nahia baino, ez dakizula adierazteko. Ia ez dago enpresarik gaur egun, Euskal Herrian, izena ingelesez jartzen ez duenik. Zaldibarren zaborra bezain gauza nardagarria pilatzen zuen enpresa hura ere Verter Recycling deitzen da, negozio zikin hura ingelesarekin edertu zitekeelakoan. Jarraitzen du.

Maiatzean ireki zen Eliseo Gilen isunak ordaindu ahal izateko kontu korrontea 7.475 e. da orain arte bildutakoa. Zenbakia gogoratuko dugu: Laboral Kutxa: ES0330350056430561220095 (Unzalu-Fontaneda-ren izenean dago, titularren deiturak). Astero emango dugu Kutxaren bilakaeraren berri.

Iturria: Fontaneda.net

Fontaneda.net