Dubaitik Debagoienerantz: hurreratze-urratsak

Dubaitik etorri diren albisteek argi utzi dute zein diren klima-aldaketari “aurre” egiteko estrategia-lerroak erabakitzeko guneak, protagonistak eta erritmo… bareak. Eta itxura duenez, ezer gutxi geratu zaie erabakitzeko gizabanako arruntei. Dubaiko akordioen arabera, izan ere, tarte gutxi eta maila txikikoak besterik ez zaie uzten oinezko xumeei jokatzeko, ez bada, esaterako, plastikozko poltsak ez erabiltzea…, plastikoaren industria petrokimiko amaiezinak itsasoak eta kostak plastikozko pinportekin kutsatzen dituen bitartean; nork bere teilatutxorako pare bat plaka fotoboltaiko jartzea, kotxe elektriko partikularra erostea, etab.

Diskurtsoetan, halere, jende guztia kontzientziatu eta konbentzitu nahi da funtsezko erabakien uhalak eskuetan ditugula pentsa dezagun. Egia da, orobat, aparteko deia ere egiten zaigula energia berriztagarrien aldeko ahaleginak eta jarrerak erakutsi ditzagun eta, berezi-bereziki, gure eskumenetik guztiz kanpo geratzen diren proiektu eta makroproiektuei inolako oztoporik jarri ez diezaiegun.

∞∞∞∞∞∞∞∞

Klima-aldaketaren inguruko arazoek guztiok ukitzen gaituzte eta, oro har, ez da bide eta irtenbide txiki horietan ere saiatzen ez denik. 

Desberdina da jendeak gobernuen eta enpresa erraldoien interesekoak diren makroproiektuekiko izan ditzakeen jarreren kontua: energia berriztagarrien esparruko ekimenak izan arren, erabaki autokratikoak, biodibertsitateari letozkiokeen kalteak, paisai hondamendiak eta beste tarteko, ez da hain erraza izaten jende xehearen atxikimenduak eskuratzea.

Baina horretarako daude, sari batekin edo besterekin konpentsatuta, bitartekaritza-lana egiten duten sektoreak, enpresak eta pertsonak. Gugandik hurbil sortu berri da, adibidez, horietako bat, Haizean izenekoa, Statkraft-ek Aramaioko mendietan eraiki nahi duen industria-poligono eolikoaren proiektua diskurtso ulerterraz baten bitartez zabaltzeko, sustatzeko eta, azken buruan, saltzeko diseinatua. Eta hain zuzen ere, poligonoaren jasaile izan daitezkeen biztanleak konbentzitzea dute eginkizun premiakoena, haiekin ezertarako kontatu gabe leihoen aurrean jarri nahi dizkieten aerosorgailu erraldoiei, ongietorririk ez bada, gutxienez harrera txarrik egin ez diezaieten. 

Eta hor-han ari dira jo-eta-ke eta etenik gabe proiektuaren onurak goresten.

∞∞∞∞∞∞∞∞

Tamalez, eta gogo txarrez bada ere –inork ez baitu inoren eta inongo aspaldiko harremanik ozpindu nahi–, komenigarria da mahaigainera ateratzea industria-poligono eolikoaren aldeko diskurtso horietan ezkutatzen den garrantzizko ñabarduraren bat edo beste.

Esate baterako, oso interes handia dago orain Aramaio Debagoienaren barruan dagoela nabarmentzeko, nahiz eta hori, stricto sensu, ez den horrela. Izan ere Debagoiena, indarrean dauden estatutuek adierazten dutenez, zerbitzu desberdinen kudeaketarako sortu den mankomunitatea da, zortzi udalerri gipuzkoarrek (Arrasate, Bergara, Oñati, Aretxabaleta, Eskoriatza, Antzuola, Elgeta eta Leintz-Gatzaga) osatua. Ezin uka daiteke ekonomiaren atal esanguratsu bat eta zerbitzu eta harreman asko datozkiola handik Aramaiori ere, baina, berez, zerbitzuez baliatzeko atxikia den herria baino ez da, ez osaeran parterik eta ez gobernu-juntan eskurik ere ez duena. 

Are gehiago, aipatu diskurtsoetan gero eta maizago ikusten da “lurralde” hitza ere tartekatua Debagoiena formalak eta Aramaiok osatzen duten esparru geografiko zabala izendatzeko orduan, nonbait termino berri horrek, modu lauso samarrean izan arren, balio soziopolitiko handiagoa eta trinkotasun gehiago emango dizkiolakoan mankomunitatearen irudiari. Baina Aramaioren “lurraldetze” horrek izan ditzakeen konnotazioak ikusita, interesatuegia ematen du hitzaren erabilerak.

∞∞∞∞∞∞∞∞

Hobeto ulertuko da esandakoa diskurtso horietatik hartutako adibideren batekin.

Tecnaliak Debagoienaz egindako ikerketa batean oinarrituta, Aramaioko poligono eolikoaren egarri diren artikulugile horietako batek ez du eragozpenik izan Debagoieneko dioxido-kutsadura osoa biztanleen artean ekitatiboki banatzeko, aramaioarrak ere barnean hartuta. 

Ez dago zalantzarik Debagoiena formalaz aritu dela Tecnalia enpresa bere ikerlanean partaide ofizial diren zortzi udalerrien premiez eta erantzukizunez jardutean. Gure artikulugileak, ordea, Aramaio barne-hartzeraino zabaldu nahi izan du planteamendua, horrela, ustez, errazago iritsi zitekeelakoan asmo eolikoak asetzera.

Kontua da horrela jokatuta, 8,53 tCO2-ko isurketa egotzi diola aramaioar bakoitzari ere. Alegia, bat-batean ahaztu egin zaio zein izan den ikerketaren esparru formala eta non kokatzen diren Debagoieneko COgehienaren iturburu nagusiak (industria: %43; garraioa: %37), eta, ondorioz, erregai fosilen dioxidoa kontzentratzen duten herrien kutsadura-aztarna berbera bizkarreratu nahi izan dio mankomunitatean eranskin hutsa baino ez den udalerri industrializatu gabeko bati (1.409 biztanle, 74 km2), zeina kasualitatez Debagoieneko karbono-dioxidoa ere garbitzen duten basoz eta larrez beteta dagoen. 

Berdin esan liteke, eta aipatutako arrazoi berberengatik, energia-kontsumoak dakarren dioxidoaren isuriaz ere: nekez lepora diezazkieke inork aramaioarrei debagoiendarrei bizkarreratzen zaizkien batez besteko kontsumoak (35 Mwh) eta ondoko dioxido-isurketak (industriak guztiaren %50 eta garraioak %33). Eta, noski, ez dirudi oso gisako eta erazko denik isurketa horien erantzukizuna aramaioarrei bizkarreratzea, besteak beste, bazterreko biztanle horiek ez dutelako nola eta zertan xahutu horrenbeste energia, eta etxeak berotzen gastatzen duten apurra ere jadanik karbonoa amortizatua duen egurretik ateratzen dutelako.

∞∞∞∞∞∞∞∞

Baztertuxe dagoen Aramaioz ere pentsatuz “klima aldaketari lotutako helburuak lortu ahal izateko ezinbestekoa dela lurralde guztien inplikazioa” esaten duenak arrazoia eraman lezake planteamenduan, baldin eta aurrenik helburu, lurralde eta inplikazio horiek zer diren eta zertan dautzan zehaztuta balekar eta, segidan, arazo horrek zuzen ukitutakoek demokratikoki onetsiak izan direla ziurtatuko balu. 

Horrexegatik, hain zuzen, erantsi beharko luke beste zerbait gehiago eta argiago hizpide dugun kasu konkretu honetan, espiritu maltzurrek oso gogoko baitute pentsatzea horrelako hitzen azpian, eta batez ere atze-aurrean bestelako interesak gurutzatzen direnean, gutxien kontsumitzen eta kutsatzen duen herriari pasatu nahi zaiola, naturala eta logikoa balitz bezala, erantzukizunik larriena, hots, industria-poligono eolikoa onartzearena eta denbora luzez jasan behar izatearena. 

Nabarmena da, bai, Aramaio “lurralde” horretan “naturaltasun”-ez sartzeko dagoen interesa, nahiz eta, esan bezala, aramaioarren bataz besteko COisuriak urrun baino urrunago eta baxuago egon Europakoen, Espainiakoen, EAEkoen eta Gipuzkoakoenetatik.

Eta berriro diogu: oso adierazgarria da “lurralde” kontzeptuaren intromisioa, gaineratzen ari zaizkigun praktika diskurtsiboetan definitu gabea eta lausoa izan arren, erabilgarritasun handikoa gerta dakieke-eta Aramaioko haize-poligonoaren aldezleei. Esan gabe doa “lurralde”-aren ideia horrek esparru bat, bakarra, “naturala” eta amankomuna eraikitzea duela xede, horrela errazago hedatu eta babestuko direlako barnean egosten uste diren bestelako interesak ere. 

Jakina, asmatutako lurralde bateratu horretan azken iritsitako Aramaio Errauskin-i eskatzen zaio, naturaltasun osoz gainera, solidarioa, eskuzabala eta etsi onekoa izan dadila, berari omen dagokio-eta orain inplikaziorik handiena hartzea eta, besteak beste, biodibertsitatea, natura eta paisaia sakrifikatzea… “euskal ekonomiaren eta ingurumenaren mesederako”, noski.

Argudio horiekin berekin eraiki zuten bertan –eta harantxo oso bat hondatu– ekonomikoki EAE salbatu behar zuen AHT deritzona, eta argudio horiekin eta aerosorgailuen landaketarekin salbatu behar omen dituzte Aramaioko mendiek orain arazo ekonomikoak, energetikoak eta klimatikoak. 

Zalantza-edo da, zalantza larria gainera, ea ez ote den beste zerbait izango industria-poligono eolikoaren aldezkariek salbatu nahi dutena.

Kategoriak Aerosorgailuak, klima-aldaketa | Utzi iruzkina

Debagoienera baino lehen: COP28 – DUBAI

Ahaztuxe ditugun lege zaharretakoren batek dioenez, esker onez erantzun behar zaio beti gu, alproja alaenok, bide onera zuzentzeko ahaleginak egiten dituen orori. Horrelatsu, bada, jokatu nahi luke lege zaharren gurtzaile amorratua den Belamendi honek ere hemen, batetik, Statkraft-KREANen erraietatik –ez Orixoleko haitz-tontorretik– Aritz Otxandianok luzatu berri dion gaztigua eskertuz eta, bestetik, presaka zirriborratutako ondoko ohar xume hauok lagun, hark COP28ko akordioez kaleratu duen irakurketa kamutsa maila globaletik pentsatu eta aberastu dezala aholkatuz. Debagoieneko errealitaterantz korrika abiatu baino lehen, esan nahi baita.

∞∞∞∞∞∞∞∞

Dubaiko COP28 delakoa bukaturik, norberaren interesen araberakoak gertatzen ari dira bertan sinatutako akordioei buruzko balorazioak, eta batzuei ikaragarrizko aurrerapena ekarri dutela iruditzen zaien bitartean, ez dira falta kritikoago agertu direnak ere.

Iritziak iritzi, honatx azken unera arte adostu ezinik egon zen dokumentuaren 27. eta 28. puntuetan zehazten diren xede eta ahalegin globalak eta jarraian, badaezpada ere, dokumentuari dagokion balorazio orokorra, Belamendiko talaiatik burutua.

I

COP28: AKORDIOAK

0.- Inplizituki COP28 delakoan onartu egin da –in keeping with the science, nonbait jadanik 1,5ºC-eko langa gainditua duela Lurraren beroketak gizakiaren eraginagatik. Alabaina, Parisko Akordioaren helburua berretsi eta 1,5ºC-etik pasatu gabe mantentzea omen da erronka berria. Hori horrela, 2050erako net zerora –isurketetan zero huts izatera, alegia– iristeko xedea jarri du akordioak, lehenago beste bi asmo hauek bete behar dituelarik: 2030erako berotegi-efektuko gasen isurketak %43 gutxitu behar dira eta 2035erako %60.

Akordioan adostutako xede-neurri-ahaleginak zortzi puntutan biltzen dira (letrakera beltzez jarriko dira deigarrien diren formulazioak edo, bestela esanda, hautu semantiko jostalariak):

1.- 2030erako, energia berriztagarrien ahalmen orokorra hirukoiztea eta energia-eraginkortasunaren hobekuntzaren batez besteko urte-tasa globala bikoiztea.

2.- Ikatzaren bidezko energiaren etengabeko erabilera progresiboki murrizteko ahaleginak bizkortzea (accelerating efforts).

3.- Mundu-mailan isuri garbiko –net zero– energia-sistemen aldeko ahaleginak bizkortzea2050. urtea baino lehen edo haren inguruan karbonorik gabeko eta karbono gutxiko erregaiak baliatuz.

4.- Energia-sistemetan erregai fosiletatik urruntze-trantsizioa (transitioning away) egitea era justu, ordenatu eta bidezko batean, hamarkada kritiko honetan ekintza bizkortuz, 2050erako net zero –isurketetan zero garbia– lortzeko, zientziarekin bat eginez.

5.- Isurketa gabeko eta baxuko teknologiak bizkortzea, besteren artean berriztagarriak, nuklearrak, murrizte- eta desagerrarazte-teknologiak –esaterako, karbono-harrapatze, erabiltze eta biltegiratzekoa, bereziki murrizteko zailak diren sektoreetan– eta karbono-isurtze gutxiko hidrogeno-ekoizpena.

6.- 2030erako karbono-dioxido ez diren bestelako gasen isurketak ere – metanoarenak (CH4) barne– arintzea eta benazki murriztea.

7.- Errepide-garraioaren isurketen murrizketa bizkortzea hainbat norabidetan, besteak beste, azpiegituren garapenaren bidez eta emisio gabeko eta baxuko ibilgailuen hedapen lasterraren bitartez.

8.- Energia-pobreziara edo trantsizio justuetara zuzentzen ez diren erregai fosilentzako diru-laguntza ez-eraginkorrak ahalik lasterren kentzea.

II

Pare bat ohar Dubaiz, COP28ko akordioez eta bestez

0.- Dubai Arabiar Emirerri Batuetako bigarren petrolio-erreserba handienaren jabea bada ere, erregaiaren agortze-hasierak ekonomiaren dibertsifikaziora eraman du azken urteotan. Norabide horretan, jadanik jasotzen ari diren luxuzko turismoaren arloko adarrak garatzera jo du batik bat (garraioa –aireportuak, kaiak, autopistak, metroa–, hotelak, eraikuntza, merkataritza-zentroak, etab.), munduko goi-mailako turismo-herrialde bilakatzea baitu xede.

Guztiarekin ere –eta hau da azpimarratzea merezi duen lehen kontrastea–, esanguratsua izan da COP28-k iraun bitartean partaideek jasan behar izan duten zorigaitza: airearen egoerarena. Waqi.info-ren arabera, oso txarra “suertatu” zen abenduaren lehen hamabostaldian airearen kalitatea, PM2.5 delakoaren kutsadura-maila –arnas-aparatutik odolera pasatzeko “ohitura” duten partikularik txikienak eta kaltegarrienak– 150-155 μg/m3-koa izan baitzen (eguneko 25 μg/m3 ez gainditzea aholkatzen da). Munduko Osasun Erakundeak dioenez, gehienbat erregai fosilen industriaren isurketek sorrarazitako aire-kutsadura horrek lau milioi pertsona baino gehiago hiltzen ditu urtero.

1.- Nolanahi ere, arras zorigaitzeko suertatzeko egoeran ibili dena azken-azken momentuan sinatutako akordioa bera izan da. Izan ere, erregai fosilen ekoizle indartsu diren Partaideek ez zioten muzin egiten akordioa blokeatzeko posibilitateari (zeharka bazen ere, hilabete lehenagotik iragarria zuten aukera hori). Blokeoren eta ondoko porrotaren aurrean, bada, interes kontrajarrien arteko formula hibrido bat adostu behar izan zen COP28 delakoaren “arrakasta” eszenifikatua gera zedin.

2.- Bereziki nabarmendua utzi dute hori guztia dokumentuari eman zaizkion formatuak eta hizkera belaxkak (letrakera beltzez adierazia daude batzuk goiko azalpenean). Adierazgarriena eta kezkagarriena, dena den, transitioning away (urruntze-trantsizioa) formularen erabilera izan da (4. puntua). Ezaguna denez, aldaketa klimatikoari irmo aurre egiten hasteko espero zen phase out (desagerpena) formula ordezkatzera iritsi zen.

Azken orduan testuratutako formula horri erraz lotu zaio, gainera, erregai fosilen hilobiratzeko borondate eskasa estaltzeko segiziorik: eufemismo itxurako balazta modukoez hornitua geratu da puntu osoa (nork jakin zer den “a just, orderly and equitable manner” eta “in keeping with the science” erregai fosilen ekoizleentzat?). Eta horrela, transitioning away formulak berariaz oztopatu du petrolio, gas eta ikatzaren erabilerari amaiera-data zehatza jartzeko bidea.

Are gehiago: erregai fosilen amaiera saihetsezina dela onartuta ere (Nazio Batuen idazkari nagusia den A. Guterres-ena da baieztapena), kontua orain ez omen da erregaiok baztertzea, haietatik “urruntzen hastea” baizik. Uste izatekoa da trantsizio progresibo –urgentzia-falta– horrek bestelako kalte larriak ere ekarriko dizkiela gizarteari eta biodibertsitateari ondorio gisa, besteak beste, hainbeste eta hainbestetan deitoratzen ari garen plastikoaren industriaren sustatzea eta iraupena.

3.- Mozorrotu eta apaldu egin dira, aldi berean, erregai fosilen industriak klima-aldaketan dituen kutsadura-erantzukizunak eta, horrexegatik eta eskuratzen dituen etekin lotsagarriengatik hain zuzen, inoiz ordaintzea egokitu beharko litzaiokeen zor ekonomikoa eta soziala. 

4.- Miragarriro, COP28ko Partaide diren estatuentzat dokumentu hau ez da loteslea. Beraz, Parisko Akordioaren sinatzaile bakoitzak erabakiko ditu erregai fosilak “gutxitzen” joateko erak eta denborak. Alabaina, adostutako neurriak bete ala ez bete, ez estatuek eta ez erregai fosilen industriek ez dute inolako zigor-neurririk jasoko.

5.- Inor ez luke harritu beharko dokumentuaren hasierako puntu gisa energia berriztagarrien aldeko aldarri sutsua agertu izanak (“2030erako, energia berriztagarrien ahalmen orokorra hirukoiztea eta energia-eraginkortasunaren hobekuntzaren batez besteko urte-tasa globala bikoiztea”). Akordioen “blokeatzaile” izan zitezkeenek diotena diotela, erregai fosilen pixkanakako desagerpenak ekar diezaiekeen negozio-apaltzea berriztagarrien “hobi” horretatik aterako denarekin azkartuko da aurrerantzean.

6.- Interesgarria, halaber, metanoari buruzko aipamena, ez dago-eta hain garbi nola heldu dakiokeen elikagaitzat ditugun etxabereek –behi, txerri, ardi, ahuntzak eta metatutako simaurrak– sortzen dituenari, ez bada behintzat bestelako neurri larririk inplementatzen (makroetxaldeen arazoan, elikaduran, etab.). Ezin ahaztu daiteke nekazaritza eta abeltzaintza direla %30 sortzen dutenak eta, bestalde, gas eta petrolio-sistemek eta ikatz-meategiek %33. Are okerrago, 2030erako proiekzioek adierazten dutenez, munduan izango diren metano-isurketak %9 areagotuko dira 2020an izandakoekin erkatuta (guztira 10 Milioi Tona Metriko inguru). Gogoratzen bada, gainera, petrolioak eta gasak isuritako metano-portzentajea %20tik %24ra pasatu zela 2010etik 2020ra bitartean, ez dirudi espektatibek baikortasunerako toki gehiegirik uzten dutenik.

7.- Ez dugu hemen baloratuko, azkenik, bizkortu beharreko teknologien artean (ikus 5. puntua) energia nuklearraren alde egiten den deia edota aski eztabaidatuak, zalantzazkoak eta oraindik orain eraginkortasun eskasekoak diren karbonoaren harrapatzea eta metaketa irtenbidetzat hartzeko proposamena, aski ezaguna baita horretarako garatzen ari diren teknologia desberdinen egoera.

8.- Horiek guztiak akordioan bildutako xedeak, aholkuak eta neurriak. Harrigarriro –munduko herrialde aberatsenak izan baitira bileran–, ez da behar bezalako finantziazio-biderik aurreikusi eta finkatu nahi izan. Hori dela eta, itxura du Hegoaldeko herrialde askok, akordioek horrela dirauteino behintzat, zail izango dutela klima-aldaketagatik jasan beharko dituzten hondamendiei eta galerei aurre egitea eta, zer esanik ez, munduak beharko lituzkeen energia-trantsizio partikularrak taxuz burutzea. Baina momentuz ez dirudi hori izan daitekeenik herrialde, industria eta konpainia aberatsak kezka ditzakeen arazoa.

Kategoriak klima-aldaketa | Utzi iruzkina

Aramaio: aldaketa ekosozialerako proposamen integrala

Aramaioko urtegiaren proiekzioa

Aramaioarren nortasunak asko zor die historian zehar egokitu zaizkien paisaiari eta biodibertsitateari. Haiexek dituzte, jendeaz, hizkuntzaz eta kulturaz gainera, aberastasunik ikusgarrienak eta ederrenak, eta halaxe, zuzen eta artez, zaindu eta gorde izan dituzte betidanik.

Guztiarekin ere, beren paradisuan gotorturik geratu beharrean, aramaioarrek beste urrats bat eman nahi izan dute azkenaldi honetan euskaldun guztion ondare sinbolikoa eta praktikoa aberaste aldera. Eta halaxe, euskal burujabetza nazionala arlokako subiranotasunak pausoka eskuratzetik datorrela ohartuta, energia berriztagarrien subiranotasuna lortzeko apustu estrategikoa egitea erabaki dute lehendabizi. 

Geroago etorriko da, egunak gauari segitzen dion moduko naturaltasunez isuria, gainerako subiranotasunak lortzeko garaia: subiranotasun politikoa, ekonomikoa, soziala, linguistikoa, kulturala eta, nola ez, baita egiazko Jainkoak baino ezagutzen ez dituen gainerako subiranotasunak ere.

Eragozpen handi bakarra –beti dago-eta horrelakoren bat altruismoa garatu nahi denetan–, energia berriztagarri alternatiboak era integralean ekoitzi ahal izateko ezarri diren politika estuetan datza, oraingo legediak ez baitirudi Aramaiok nahi eta behar lukeena bezain irekia eta liberala. Izatez, deskarbonizazioaren eta eraldaketa ekosozialaren aldeko etengabeko borrokan, bertako biztanleek nahitaezko jotzen dute haranak, herriak, auzoak, errekak, basoak, erripak eta mendiak behar bezala baliatzeko aukera legala izatea eta, nahitaezkoa den heinean, paisaia ere aldika-aldika subiranotasun-aurpegi berriaz tindatzeko bideak errazturik aurkitzea, hau da, berdin zuhaitzak eta zuhamuxkak erauzteko tolerantzia zein muinoak lautzekoa, bide zabalak irekitzekoa edota bestelakoak burutzekoa. 

Hartara, herri-galdeketa burutu ondoren, proposamen berria plazaratu nahi izan dute aramaioarrek oraingoan, dagozkien gobernu eta legediek –hangoek eta hemengoek, alegia– ontzat hartuko dutelakoan. Erantsi beharrik ez da Aramaioko Udalbatzak 2023ko abenduaren 28ko osoko bilkuran aho batez onartu mozioaren laburpena dela honako hau.

I

Eraldaketa ekosozialerako arrazoien aurretikoak

Aramaioarrak betidanik izan dira ingurunearekin eta biodibertsitatearekin guztiz leialak eta arduratsuak, eta aspaldidanik izan dute giza-aurrerabidearen aldeko joera, bai eta, horren ondorioz, garapen ekonomiko eta sozialen aldekoa ere. Nabarmentzekoa da, ildo horretan, hasiera-hasieratik hartu zutela gogo onez, solidaritatez eta bihotz zabaltasunez Barajuen, Azkoaga eta Untzilla auzoen arteko harantxo liluragarrian, Bolinburuko erreka-arro luzean, oraindik orain bukatzeke dagoen Abiadura Handiko Trenaren hormigoizko azpiegitura erraldoia. Aramaiok, ezaguna denez, espainiar Estatua ongi bertebratua ikustea du lehen xede nagusia, eta badaki jakin ere horretarako eta espainiarrak maila altuko turismo gastronomikoa egitera azkarrago Euskal Herrira daitezen eraiki nahi izan dela AHT miresgarri hori. Eta hori sustatzen ari da gau eta egun, herri-izaera xumeak eman diezaiokeen kemen eta leialtasun guztiarekin.

Zirrikiturik gabeko leialtasun eta erantzukizun horiek sariztatzeko asmoz, oraintsu jakinarazi du espainiar Gobernuak sekretupean egon den estatu-akordio berezia etorriko dela aramaioarren poztasuna areagotzera: AHT delako horrek geraleku bana (apeaderoa esaten zaio euskal politikariekin sinatutako itunean) izango du Zabolan eta Untzillan, aramaioarrak ere Madrilera eta “al Sur” aldera lehenago iritsi eta, argiarena bezalako abiadura medio, bertakoago senti daitezen.

Horren aurrean, eskerrak emateaz gainera, Udalbatzak argi utzi nahi izan du lastima dela akordioa lehenago etorri ez izana eta AHT delakoa euskaldunak Audientzia Nazionalera hain maiz joaten zirenean oraindik martxan ez egotea.

∞∞∞∞∞∞∞∞

Agerikoa da, bestalde, giza-aurrerabidearen premiak ase behar direla eta, hemendik aurrera aerosorgailu indartsuak ere izango dituela haranak hegoaldetik ixten duten mendien gainean. Zazpi haize-errota Aramaioko lurretan eta bakar bat –gizagaixoak!– Eskoriatzan. Inguruan inoiz ikusi ez bezalako tamainako eiheratxoak: 200 bat metroko garaierakoak. Aerosorgailuen aspak –orain pala deitzen diren horiek– 75-80 metro luze izango dira. Hain dira luzeak ezen, dakitenek diotenez, poligono eolikora osorik bertaratzeko trailerrak ere nekez ibil baitaitezke Legutiotik Kurtzetara bidean. Errepideak zabalago eta zuzenago uzteko, bada, diru-laguntza desberdinak eskaintzeko aukera aurreikusi beharko lukete gure erakunde publikoek. Baina hori, ezaguna da, erraz konpon daitekeen kontua –literalki kontua– da.

Edonola ere, harro egoteko moduko industria-poligono eolikoa izango da Statkraftek eta agintariek haranari oparituko diotena. EAEko handiena, hain zuzen. 60 bat Megawatteko argindarra lortzeko balioko duten aerosorgailuek 45.000 biztanleri argindarra emateko potentzia ei dute. Hori bai, ez da Aramaiora zuzen iritsiko argindar hori: lehenengo, Abadiñoko subestaziora eraman beharko da, eta han haren jabea den Iberdrola konpainia arduratuko da argindarra bueltan ekartzeaz eta merke baino merkeago kobratzeaz.

Abadiñora iristeko 13,6 kilometroko sare elektrikoa ere aurreikusia dago, oro har Ganborraldetik abiatu, Azkoaga-Untzilla zeharkatu eta gero Gesalibartik Udala aldera eta handik Atxondora zuzenduko dena, betiere 30-50 metroko garaierako argindar-dorreak baliatuz. 

Aitortu behar da gustura daudela aramaioarrak Statkraften ekarpenarekin, herria askozaz berriago eta modernoago bilakatzeko bidean jartzeaz gainera, bisualki ere –haizerrotak, posteak, dorreak, kableak– hiri aurreratuenen tankera hartuko baitu oro har.

II

Energia-subiranotasuna lortzeko proposamen integrala

Esan bezala, Aramaiok modernizazioa areagotzeko gogo argia erakutsi du azken boladan, eta orain, EAEko deskarbonizazio-prozesua arintze aldera, energia-berriztagarri berriak saiatu nahi ditu era integralean, eta halaxe jakinaraziko die laster asko gobernu autonomoari eta espainolari. 

Proposamena, laburturik, honako hau izango da: Aramaio osoa (hasieran Gainbarrua izenekoa baino ez), 470 metroko kotaraino gutxi gorabehera (beraz, Ibarra eta Uribarri urpean utziz), interes publikoko urtegi bilakatzea eta, horrekin batera, berriztagarrien garapenerako onuragarri gerta litekeen guztia helburu horretara bideratzea.

Urtegiaren proiekzioa, Alex Mendikuteren argazkiaren gainean egina

Urtegia ixteko dikeak eta turbinak Arrasateko bidean eta Suñabolueta inguruan jasoko dira, AHTaren zutabeak ahalik ongien aprobetxatuz. Era berean, eta kostuak gutxitu ahal izateko, dikeak auzolanean eraikitzea da aramaioarren asmoa. 

Ekoiztutako argindarra Abadiñoko subestaziora bideratuko da, Iberdrolaren esku uzteko, gero konpainia horrek modurik etiko, demokratiko eta merkeenean bana dezan EAEko biztanleen artean eta, batik bat, Aramaion. Horretatik sobran geratzen den energia berriztagarria Kurtzeta eta Albina aldean koka litekeen hidrogeno berdea ekoizteko planta berri batera bideratuko litzateke, betiere taxuzko kopuru bat esportaziorako gordeta.

Aurreneko kalkuluen arabera, energia hidroelektriko hori 1.300 MW-koa izango litzateke (300.000 pertsonaren eguneko kontsumoari aurre egiteko tamainakoa, alegia). 

∞∞∞∞∞∞∞∞

Aldi berean, eraikia izango den urtegiaren erdian, uraren azalean –offshore–, hogeitaka aerosorgailu erraldoi (200 MW) jarri ahalko dira bertako haizearen indarra ez galtzeko, ahaztu gabe, orobat, poligono hibridoa ere osa litekeela aerosorgailuen artean plaka fotoboltaikoz beteriko eremu luze-zabala atonduz. Azaleraren araberakoa izango litzateke ekoizpen fotoboltaikoa, baina, aurreneko kalkuluen arabera, inoiz ez 150 MW baino gutxiagokoa.

Esan beharrik ez dago energia ekoitzi ostean isuriko den ur guztia araztu, edangarri bilakatu eta Deba Ibarreko biztanleen aprobetxamendurako eskaini ahal izango dela.

∞∞∞∞∞∞∞∞

Erantsi behar da, bide batez, gaur egun 470 metroko kotaraino dauden basoak eta zuhaitzak moztu egingo direla eta, ondoren, urperatu gabe geratuko diren auzoetan (Azkoaga, Barajuen, Arexola, Arriola, Etxaguen, Gantzaga, Gureia) etxeak berotzeko eraikiko diren herri-galdara erraldoietara bideratuko dela biomasa hori guztia, betiere karbono dioxidoaren gutxitzea xede.

Urtegiaren proiekzioa, J.L. Madinaren argazkiaren gainean egina

Ez da bestelako plaka fotoboltaikorik ere faltako proiektuan, norberaren teilatukoez gainera, udalak planifikatua du hegoaldera jotzen duten mendi-malda guztiak (Anboto, Murugain, Belamendi…) plakaz landatzea.

∞∞∞∞∞∞∞∞

Ezin izango da, bistan denez, baratze eta orturik landu udalerriaren behealdean, ez eta lurrarekin uztartuta egon litezkeen bestelakoen ekoizpenik ere, urez estalita egongo baita haran guztia aipatutako kotaraino. 

Bestalde, urak hartuko ez dituen esparruetan ere ekonomia-mota berria sustatu nahi da aurrerantzean: modernoagoa, demokratikoagoa, energia berriztagarriekin lotua eta kalitatezko turismoa ere erakar lezakeena. Hori dela eta, debekatu egingo da turismoa eragotzi dezaketen eta metano-iturri handia diren abereak (behi, ardi, txerri…) eta sats eta simaur-klase guztiak izatea eta erabiltzea.

Gauzak gehixeago zehaztearren, jakinarazi ere da proiektuak energia-kontsumo gutxiko eta kutsadura-isurketarik gabeko itsas-kluba, ur-kiroletarako kaia eta turismorako azpiegitura egokiak (heliportua, hotelak, jatetxeak, diskotekak, rokodromoak, aerosorgailuen arteko tirolinak, poligonoan zehar ibiltzeko bisita gidatuak…) aurreikusita dituela aipatu kotatik gora geratuko diren auzo eta lurretan, betiere etekin ekonomikoak herriarenak izango direlarik.

Bihotzezko esker-erakutsi eta oroigarri gisa, Aramaio Suizarekin konparatu zuen errege borboi inteligente haren estatua ekuestrea jarriko da lekurik ikusgarrienean, Aramaio ospetsu bilakatu zuen esaldi distiratsu hura Portoro izeneko marmol beltzean zizelkatua izango duelarik. 

Tamalez, horrek guztiak hasieran ekarriko duen aurrekontu-desoreka dela eta, baztertu egingo dira, momentuz, aixolar-arrixolar zenbaitek zoologikoa irekitzeko duten asmoa eta bajondarrek berreraiki gura duten gaztelu zaharra. 

Urtegiaren inguruan, azkenik, lau erreiko errepide zirkular batek elkartuko ditu auzo horiek guztiak, irteerak Debagoienerantz, Gasteizerantz eta, Etxaguen aldean haitzen azpian zulatuko den tunel zabala medio, Bizkaialderantz. 

∞∞∞∞∞∞∞∞

Proiektua jadanik prest dago, baina ez da informazio publikorik eskainiko, Aramaioko herriak aho batez erabaki duenez aurrera egitea, ez baita inolako alegazio edo helegiterik onartuko. Baimenak baino ez dira falta urtegia eraikitzen hasteko: Sarbide-baimena, Konexio-baimena, Aldez aurreko Administrazio-baimena, Eraikitzeko baimena eta Obrei Ekiteko lizentzia. 

Badirudi, halere, enpresa asko egon litezkeela interesatuta herri-proiektu demokratiko hau bultzatzeko eta etekinetan partaide izateko. Alabaina, Aramaiok erabakia du enpresa berri bat sortzea izan litekeela lan guztiak bideratzeko hoberena. Eta antza denez, Ibarkraft izena jarriko zaio urtegiak irentsiko duen udalerriaren omenez.

Burutuko den konplexu hidroelektriko-turistikoaren izena ere pentsatua dago jadanik: Haran Basque – Polyvalent Park.

Ez da ahaztu behar, azkenik, turismoa saldoka eta trumilka iristen hasten denerako, AHTak geltoki handi bi izango dituela eraikita, bata Untzillan eta bestea Zabola aldean. Azken erabaki hau Madrilgo gobernuaren aldetik etorri berri da, zeharo liluratuta geratu dira-eta presidentea eta ministroak aramaioarrek EAEko deskarbonizazio lasterrerako prestatu duten ekimen honekin. Izan ere, bertako paisaia eta biodibertsitatearekiko erakusten den begiramenaz gainera, teknikoki ere ezin zehatzago, ezin merkeago eta ezin azkarrago burutu litekeen proiektua dela iritzi diote Madrilen eta Gasteizen.

Kategoriak Aerosorgailuak | Utzi iruzkina

Aramaioko poligono eolikoa: Eusko Jaurlaritzak alegazioei emandako erantzuna

Belamendi blogak euskara du komunikazio-hizkuntza bakarra. Oraingoan, halere, gaztelania erabili behar izan du honako erantzun ofizial hau jaso ahal izateko, gaztelania hutsez burutu bide baitu Eusko Jaurlaritzak alegazioen erantzunen txostena. Esan dezagun, orobat, dokumentua osorik eskaintzeko ezintasunak, Aramaioko alegazioei emandako erantzuna bakarrik argitaratzera behartu gaituela, hain zuzen ere 346-352 orrialde bitarteko atala.

∞∞∞∞∞∞∞∞

43. Alegaciones formuladas por el Ayuntamiento de Aramaio (176) 

Extracto del informe 

1. Según señala el ayuntamiento, el PTS presentaría incompatibilidad con las DOT y con otros instrumentos de planeamiento: 

1.1 Incompatibilidades con las DOT: Su art. 16.5 establece que la implantación de las infraestructuras de energías renovables será compatible con la preservación del patrimonio natural, paisajístico y cultural; además, el art. 20 estable la recomendación de dotar de energía a los ámbitos rurales. En cuanto a las directrices de paisaje, las DOT señalan que la implantación de infraestructuras para el aprovechamiento de energía renovable tenga en cuenta la existencia de recurso y la imposibilidad de su emplazamiento en otro lugar por este motivo. En el caso de los corredores ecológicos, según las DOT se favorecerá la conectividad ecológica entre los espacios protegidos. 

1.2 Incompatibilidad con el PTP de Alto Deba que no contempla la instalación de parques eólicos. Además, según las determinaciones del paisaje, se evitará las alteraciones geomorfológicas como consecuencia de su instalación sobre las líneas de crestas de fondos escénicos. 

1.3 PTS de la energía eólica. 

1.4 PTS Agroforestal: los suelos afectados por las ZLS serían pastos montanos según el PTS Agroforestal y en ellos, tal como contempla el PTS de las Energías Renovables en su matriz de ordenación del medio físico, el uso para instalaciones de generación de energía eólica en los pastos montanos está prohibido. 

1.5 Las ZLS que se seleccionan en Aramaio están en zonas de aptitud baja según los planos de zonificación. 

1.6 Según las NNSS del Planeamiento de Aramaio los suelos afectados por las ZLS son Espacios de Protección. 

El Ayuntamiento concluye que la existencia de contradicciones como la falta de consideración a PTPs y planeamiento municipal implica que el PTS EERR no está correctamente insertado en el marco territorial, de manera que, salvo que se corrijan, no vincularía con sus determinaciones al planeamiento urbanístico (art. 22 LOTPV). 

2. Identifica otras incompatibilidades del PTS con figuras de protección ambiental

a) Los corredores ecológicos – las ZLS se encuentran afectarían a los corredores ecológicos.

b) Paisajes singulares y sobresalientes: las ZLS de la zona interfieren con un espacio de interés naturalístico catalogado como lo es su zona.

c) Áreas de interés especial para aves necrófagas: invoca el informe emitido por el Servicio de Patrimonio Natural de la DFB, donde se dice que Balmaseda debe ser un municipio donde no se deben desarrollar centrales eólicas en base a los establecido en el decreto foral 83/2015. Las ZLS se encuentran dentro de las áreas marcadas como zonas de protección de la avifauna pro la Orden de 6 de mayo de 2016.

d) Vulnerabilidad de acuíferos y captaciones de abastecimiento de agua.

e) Las ZLS seleccionadas en Aramaio se localizan en montes de Utilidad Pública, cuyaocupación y uso requiere de autorización. Además, los parques eólicos no se encuentran incluidos entre las funciones sociales de un monte de utilidad pública.

f) Afección a rutas de montaña y camino público y áreas de esparcimiento. 

3. Otros aspectos sobre los que alega: 

g) Menoscabo del derecho de realizar alegaciones en el procedimiento de audiencia pública. 

h) Indefensión por el plazo reducido.

i) Incorrecta denegación de ampliación del plazo.

j) Arbitrariedad en la metodología utilizada en la redacción del documento. Considera que el apartado de metodología de la memoria es insuficiente y se dice que es ecesario poder acceder a los datos y la metodología del cálculo empleada.

k) Lo compara con el PTS de 2002 y dice que la determinación de las zonas de exclusión se ha realizado de forma poco justificada metodológicamente y que la base debería haber sido el SIG de Geoeuskadi.

l) Señala informes emitidos antes de la AI que no han sido atendidos y se indica quetampoco han sido aportados

RESPUESTAS A LAS ALEGACIONES FORMULADAS:

1.- En lo que respecta a la contradicción de las DOT, PTP y planeamiento municipal, cabe informar:

1.1 Por el Ayuntamiento se invocan las Directrices de Ordenación del Territorio, alegando su vulneración por parte del PTS de Energías Renovables en concreto las directrices en materia de hábitat rural y paisaje, para hacer valer la prevalencia de esos elementos, y de su protección, en detrimento de la implantación de instalaciones renovables que, por ello, deben quedar relegadas a un segundo plano. Pero si invocamos las DOT hay que acudir también a aquellas referencias que las mismas contienen en materia de lucha contra el cambio climático e impulso de las energías renovables. Señalan, así, que:

La visión de la Estrategia Energética de Euskadi 2030 se dirige a alcanzar las siguientes metas: consumo cero de petróleo para usos energéticos en el 2050, lo que requiere un cambio estructural en el sistema de transporte; contribuir a los objetivos de la Estrategia Vasca de Cambio Climático 2050, es decir, reducir las emisiones de GEI de Euskadi en al menos un 40% a 2030 y en al menos un 80% a 2050, respecto al año 2005, así como alcanzar en el año 2050 un consumo de energía renovable del 40% sobre el consumo final; y la desvinculación total de los combustibles fósiles y emisiones netas cero de GEIs a lo largo de este siglo, con las energías renovables como único suministro energético. La Estrategia Energética de Euskadi 2030 establece la consecución de los siguientes objetivos en el horizonte temporal que finaliza en 2030:

1. Alcanzar un ahorro de energía primaria del 17%. 

2. Potenciar el uso de las energías renovables un 126% para alcanzar una cuota de renovables en consumo final del 21%. 

La eficiencia energética y las energías renovables son por lo tanto los dos ejes principales de la Estrategia Energética de Euskadi y constituyen requisitos imprescindibles para la sostenibilidad, la competitividad y la lucha contra el cambio climático. 

Ahora bien, el aumento de la aportación de las energías renovables implica, necesariamente, la implantación de instalaciones de producción de energía allí donde se encuentre el recurso y pueda ser aprovechado energéticamente de manera viable y rentable. A determinadas escalas y en relación a determinados recursos naturales, esto se dará, de modo significativo, en suelos rústicos situados en el medio natural y que en muchas ocasiones albergarán importantes valores ambientales y paisajísticos, además del valor también con transcendencia ambiental decisiva en la lucha contra el cambio climático derivado del aprovechamiento de las energías renovables. La adecuada ordenación de estas infraestructuras y los estímulos para su extensión son claves para hacer de ellas el soporte energético de un modelo de desarrollo más sostenible”.

Por lo tanto, asumiendo la interacción existente entre la implantación de, en este caso, una instalación renovable con otros elementos como pudieran ser el paisaje, suelo agrario, etc., de lo que se trata es de lograr una convivencia entre todos ellos, sin que la solución pase por impedir la implantación de instalaciones eólicas y fotovoltaicas en los únicos emplazamientos que pueden ser idóneos para ello. 

El PTS trata, de esta forma, de hacer compatible su desarrollo con una afección lo menor posible a otros elementos. 

Según lo expuesto en el apartado II.6.4 de este informe, los corredores ecológicos no se han considerado como zonas de exclusión para la energía eólica ni la fotovoltaica por entender que el nivel de planificación al que responde el PTS no permite su exclusión con carácter general para todo este tipo de instalaciones. 

Se considera que la compatibilidad de cada instalación con la función propia de los corredores ecológicos debe ser analizada para cada proyecto concreto, no siendo posible adoptar una solución de aplicación general, ya que ello puede suponer una limitación para el desarrollo renovable que podría ser sustituida con medidas concretas a adoptar en cada actuación. Es decir, se trata de un impacto que puede ser solventado con medidas específicas a nivel de proyecto. Además, cabe considerar que no existen corredores aéreos en Euskadi y que los corredores ecológicos delimitados por las diferentes Redes de corredores Ecológicos e Infraestructura Verde se constituyen en corredores para especies terrestres, por lo que en este caso los proyectos eólicos no tendrían ninguna incompatibilidad en este sentido puesto que no van vallados y permiten el flujo de la fauna, incluso reduciendo el coste energético de desplazamiento de la fauna. 

En todo caso, en consonancia con lo previsto en las Directrices de Ordenación del Territorio, el PTS, dentro de su matriz de ordenación del medio físico, incluye el condicionante superpuesto de Infraestructura verde – Corredores Ecológicos y otros espacios de interés natural multifuncionales -. El régimen de aplicación al uso de instalaciones de generación eléctrica mediante energías renovables sobre el terreno es, asimismo, el que se recoge en las propias DOT, contemplándolo como un uso admisible, con la única excepción de las instalaciones fotovoltaicas de gran escala, donde se considera un uso prohibido. Con ello, se estaría ya aplicando una restricción sobre aquellas instalaciones de mayor entidad (gran escala) y por tanto de mayor incidencia potencial sobre este factor. 

El PTS se adecúa por tanto a las DOT y a la normativa de aplicación, sin perjuicio de que en fase de proyecto debe justificarse la compatibilidad de la instalación con el objetivo de conectividad ecológica que estos elementos persiguen. 

1.2. Según se alega, parte de las ZLS afectarían suelo que según el PTP del Alto Deba se calificaría como de interés hidrológico y áreas de interés natural (en una muy pequeña parte de la ZLS en la zona de Jarindo). Con respecto a la primera de las áreas, no es incompatible la implantación de una instalación eólica: no existe referencia bibliográfica alguna de impactos sobre los manantiales, puesto que las excavaciones de este tipo de proyectos son someras y se realizan siempre estudios hidrológicos y geotécnicos de detalle, adoptándose las medidas oportunas, siempre a escala de proyecto. Estos proyectos estarán fiscalizados por los diferentes trámites sectoriales aplicables, como el trámite de evaluación de impacto ambiental o los trámites sectoriales que pudieran ser aplicables en materia de aguas (URA/Confederaciones hidrográficas). A este respecto comentar que las instalaciones renovables, como la eólica y la fotovoltaica, no tienen vertido alguno y los vertidos de aceites que accidentalmente pudieran ocurrir en turbina se tratan con medidas correctoras y no llegan a suelo. Y de existe aguas superficiales, será el diseño definitivo de la instalación eólica donde se tendrá en cuenta la preexistencia de ese elemento, adaptando la ubicación concreta de las instalaciones de forma que no se vean afectadas las aguas, superficiales ni subterráneas. 

En las áreas de interés natural, por su parte, el PTP contempla como uso admisible en ellas las infraestructuras de servicios, entre ellas, las líneas de tendido aéreo y subterráneo y las instalaciones técnicas de servicios de carácter no lineal tipo B cuando su implantación en el medio resulte necesaria u oportuna y se justifique por motivos de utilidad pública o interés social. Aplicando esto a las instalaciones cuya implantación en el territorio ordena el PTS, cabe aclarar que son instalaciones cuya utilidad pública se encuentra expresamente reconocida por Ley. Basta remitirnos, a tales efectos, a lo previsto en el artículo 54 de la Ley del Sector Eléctrico: 

Se declaran de utilidad pública las instalaciones eléctricas de generación, transporte, distribución de energía eléctrica, así como las infraestructuras eléctricas de las estaciones de recarga de vehículos eléctricos de potencia superior a 3.000 kW, a los efectos de expropiación forzosa de los bienes y derechos necesarios para su establecimiento y de la imposición y ejercicio de la servidumbre de paso.” 

Estamos, por tanto, ante unas instalaciones que, como instalaciones de producción de energía eléctrica, son declaradas de utilidad pública por ley, siendo, además, declaradas de interés público por parte del PTS de las energías renovables. 

Se trata, además, de unas instalaciones englobadas dentro de las instalaciones técnicas de servicios de carácter no lineal tipo B, cumpliendo, de esta forma, con los presupuestos contemplados en el PTP para que las mismas puedan emplazarse en el tipo de suelo. 

Las determinaciones del paisaje que incorpora el PTP tienen carácter recomendatorio. Es por ello, que no puede reconocérsele el carácter vinculante que se propone, ni una prevalencia respecto de las previsiones del PTS. 

1.3. Pone en relación el PTS de Energías Renovables con el PTS de la energía eólica apuntando que de todos los emplazamientos que seleccionaba, ninguno se localizaba en Aramaio. Hay que tener en cuenta aquí que el PTS de la Energía Eólica fue aprobado en el año 2002. Veinte años después se inician los trabajos de redacción del PTS de Energías Renovables, siendo fácilmente entendible que el avance tecnológico y de las técnicas constructivas habido en este lapso de tiempo es más que justificable de la potencialidad eólica de emplazamientos que en su momento no se contemplaban para el aprovechamiento eólico.

1.4. En cuanto a la compatibilidad con la calificación como pastos montanos del suelo incluido dentro de la delimitación de las ZLS, se debe aclarar que, si bien según la matriz de ordenación del medio físico del PTS, las instalaciones eólicas estarían prohibidas, la matriz de ordenación del medio físico es de aplicación al resto del territorio no afectado por la delimitación de una ZLS. De esta forma, la previsión de las instalaciones eólicas como uso prohibido en los suelos pastos montanos se configura como un elemento de control y preservación de esos suelos, en aras a evitar su sobreocupación por aquellas. Pero ello no implica vulneración de la ZLS de aquel régimen de usos puesto que, como se dice, su aplicación está pensada para las instalaciones que se vayan a implantar fuera de las ZLS. 

1.5 La alegación relativa a que las ZLS delimitadas en Aramaio se encuentran en zonas de aptitud baja está motivada por un error en la lectura de la cartografía del PTS, no habiéndose delimitado ninguna ZLS que no se emplace en suelo de aptitud alta o media, no ya en Aramaio sino en todo el territorio de la CAPV. 

1.6. En lo que respecta a la calificación que el PGOU otorga al suelo afectado por la delimitación de la Zona de Localización Solar en Aramaio, tras el análisis de lo alegado y del planeamiento municipal resulta lo siguiente: 

  • Zona de Durakogain. Se desarrolla en la mayor parte de su recorrido por zonas de especial protección por su valor forestal (J.1.4).
  • Zona de Mugia. Se desarrolla en una zona preservada por su Interés forestal (J.2.4).
  • Zona de Jarindo. Se desarrolla en zona de especial protección por su valor forestal(J.1.4) y zona preservada por su interés natural (J.2.1).

Para estos tipos de suelo, el planeamiento general desarrolla el siguiente régimen de usos:

  • Zonas de especial protección por su valor forestal (J.1.4): se contempla como uso autorizable el de instalaciones técnicas de servicio de carácter no lineal tipo B, salvo en aquellas zonas ocupadas por masas forestales autóctonas (bosques autóctonos de frondosas;
  • Zona preservada por su Interés forestal (J.2.4): son usos permitidos las actividades y sus edificaciones, construcciones e instalaciones de utilidad pública o interés social (según artículo 28.5.a de la Ley 2/2006, de 30 de junio, de suelo y urbanismo) vinculadas a la investigación y divulgación, a la educación ambiental, o a cualquier otra dirigida a la protección del propio espacio, así como el recreo concentrado destinado a la educación e interpretación del medio natural y los refugios de montaña de carácter público. También las instalaciones técnicas de servicios de carácter no lineal tipo B, salvo en aquellas zonas ocupadas por masas forestales autóctonas
  • Zona preservada por su interés natural (J.2.1): serán usos autorizados las actividades y sus edificaciones, construcciones e instalaciones de utilidad pública o interés social (según artículo 28.5.a de la Ley 2/2006, de 30 de junio, de suelo y urbanismo) que deban emplazarse de modo ineludible en el terreno receptor por razones científicas, topográficas, silvícolas, o cualquiera otra análoga, así como el recreo concentrado y los refugios de montaña de carácter público. Las instalaciones técnicas de servicio de carácter no lineal tipo B, salvo en aquellas zonas ocupadas por masas forestales autóctonas (bosques autóctonos de frondosas). Adicionalmente, su instalación requerirá una exhaustiva evaluación de la magnitud de sus impactos ambientales a efectos de determinar su autorización.

Aplicando esto a las instalaciones cuya implantación en el territorio ordena el PTS, cabe aclarar que son instalaciones cuya utilidad pública se encuentra expresamente reconocida por Ley. Basta remitirnos, a tales efectos, a lo previsto en el artículo 54 de la Ley del Sector Eléctrico: 

Se declaran de utilidad pública las instalaciones eléctricas de generación, transporte, distribución de energía eléctrica, así como las infraestructuras eléctricas de las estaciones de recarga de vehículos eléctricos de potencia superior a 3.000 kW, a los efectos de expropiación forzosa de los bienes y derechos necesarios para su establecimiento y de la imposición y ejercicio de la servidumbre de paso.” 

Estamos, por tanto, ante unas instalaciones que, como instalaciones de producción de energía eléctrica, son declaradas de utilidad pública por ley, siendo, además, declaradas de interés público por parte del PTS de las energías renovables. 

Se trata, además, de unas instalaciones englobadas dentro de las instalaciones técnicas de servicios de carácter no lineal tipo B, cumpliendo, de esta forma, con los presupuestos contemplados en el PTP para que las mismas puedan emplazarse en el tipo de suelo. 

No obstante lo que se señala, el hecho de que el PTS delimite unas determinadas zonas de localización seleccionada no quiere decir que, necesariamente, se vaya a implantar en todas ellas una instalación eólica o fotovoltaica, sino que dependerá de: 1o el interés de los promotores y 2o que el proyecto que se presente obtenga las debidas autorizaciones sectoriales y ambientales. 

Aun en el caso de que la ZLS se llegue a desarrollar, ello no implica que se vaya a ocupar la totalidad, siendo el proyecto el que defina la ubicación concreta de sus instalaciones. 

El proyecto que a tal fin se elabore tendrá que ir acompañado del correspondiente Estudio de Impacto Ambiental, sometiéndolo al trámite de Evaluación Ambiental, en cuyo seno se impondrán cuantas medidas preventivas, correctoras o compensatorias sea preciso para preservar los valores naturales existentes. 

2. En lo que respecta al resto de incompatibilidades que se señala, nos remitimos a: 

  • Apartado III 6.4. de este informe, en cuanto a los corredores ecológicos.
  • Sobre la cuestión paisajística, se remite a la respuesta al apartado II.6 y II.11, reseñándose que el paisaje ha sido tratado con tal exigencia que ha sido el motivo principal del establecimiento del índice de saturación. considerando además que a nivel de proyecto puede trabajarse en la integración paisajística de las instalaciones, demostrando y justificando con estudios de detalle y simulaciones fotográficas el impacto real de las instalaciones. En todo caso, se trata de una cuestión cultural más que territorial, de asunción de un nuevo paisaje ligado a la transición energética, considerando que no hay mayor elemento modelador del paisaje que el cambio climático, que tiene en las energías renovables una de sus principales medidas de mitigación. Reseñar a su vez que el Decreto 90/2014 no establece ningún prohibición particular al desarrollo de energías renovables, sino la necesidad de evaluar el impacto a través de los Estudios de Integración Paisajística, aspecto que se materializará a escala de proyecto y que a escala estrategia del PTS se ha tratado a través del establecimiento de un correcto alcance de los estudios paisajísticos de parques eólicos (por ser ésta la tecnología de mayor incidencia) que garantice una adecuada evaluación sobre este factor (Anexo I al EsAE).
  • Apartado II.6.2. de este informe, en cuanto a afección a aves necrófagas.
  • Apartado II.6.4 de este informe, en cuanto a montes de utilidad pública.
  • Sobre los acuíferos, no existe referencia bibliográfica alguna de impactos sobre los manantiales, puesto que las excavaciones de este tipo de proyectos son someras y se realizan siempre estudios hidrológicos y geotécnicos de detalle, adoptándose las medidas oportunas, siempre a escala de proyecto. Estos proyectos estarán fiscalizados por los diferentes trámites sectoriales aplicables, como el trámite de evaluación de impacto ambiental o los trámites sectoriales que pudieran ser aplicables en materia de aguas (URA/Confederaciones hidrográficas). A este respecto comentar que las instalaciones renovables, como la eólica y la fotovoltaica, no tienen vertido alguno y los vertidos de aceites que accidentalmente pudieran ocurrir en turbina se tratan con medidas correctoras y no llegan a suelo.
  • El PTS, como instrumento de planeamiento, deberá contar con el informe favorable de la Dirección General de Aviación Civil, por lo que estará a cuanto por ésta se disponga en el informe que emita, incorporando cuantas cuestiones trasladen. A partir de ahí, será la empresa promotora interesada en desarrollar un proyecto en concreto la que, en fase de proyecto habrá de adecuar la disposición de los elementos que lo integran a las directrices que, en su caso, imponga AESA, quien será el órgano competente para, en última instancia, conceder o denegar la autorización que se solicite.
  • Patrimonio arqueológico: todo proyecto que se desarrolle, ya sea en desarrollo de las ZLS, ya sea dentro de otros suelos con aptitud para ello, deberá ser sometido a las autorizaciones industriales preceptivas, así como al trámite de evaluación ambiental que corresponda. En caso de afectar, o poder afectar, a Bienes Culturales, deberá obtenerse la autorización preceptiva de la Administración competente por razón de la materia y someterse al régimen de protección que derive de la calificación del bien. Es por ello que existen garantías suficientes para preservar los bienes integrantes del patrimonio cultural aun en el caso de que, por no darse las circunstancias para ello, no se incluyan dentro de las zonas de exclusión.

3. En cuanto al resto de vulneraciones que invoca nos remitimos a:

  • Apartado II.1 de este informe, en cuanto al proceso participativo y trámite de información pública.
  • Apartado II.6 y 11 de este informe, en cuanto a la justificación de los criterios seguidos para identificar las zonas de exclusión y criterios ambientales tenidos en cuenta en la zonificación que realiza el PTS. A este respecto, entiende el Ayuntamiento que se incurre en arbitrariedad en la redacción del documento. Señalar que el Ayuntamiento podrá compartir o no el modelo definido y los criterios y metodología seguida para ello, pero lo que no puede decir es que a lo largo de toda la Memoria no se dé razón de todo ello.
Kategoriak Aerosorgailuak | Utzi iruzkina

Hizkuntz ordezkapenaren zuritze-egunean

MAITE DITUK hizkuntzak, mintzairak, aharantzak

Berdin bertakoak zein arrotzak, berdin albokoak zein urrunekoak

Maite dituk txikiak, handiak, hilak, biziak

Liburudunak eta ahozko hutsak

Maite dituk ezagunak, maite inoiz entzunak 

Maite, harrigarriro, entzungabeak

Maite sekula ezagutuko ez dituanak

Maite duk greziera, latina, frantsesa, gaztelera

Maite txinera, swahilia, katalanera, hindia, hebraiera 

Maite arabiera, kituba, aimara

Eta zazpi milarainoko gainerakoak

Irudi honek alt atributua hutsik dauka; bere fitxategi izena Hosto-berdea.png da

Bat baizik ez duk, baina, arras bereganatu hauena

Beretzat fermuki atxikirik haukana

Maite duten beste hamaika amoranterekin

Zorionez partekatua:

Heuk aberri hautatu duana

Irudi honek alt atributua hutsik dauka; bere fitxategi izena Hosto-berdea.png da

Eta hark hi gorputz-arimaz atxikia haukan bezala

Berdin heuretua nahi duk hik hura

Mamiz, soinuz eta odolez heuretua

Egiazki begira biok elkarrengana, maiteminduen gisara

Begi zoliz so mundura, arranoen antzera

Eta hor eta hemen, ahalkerik gabe, ausardiaz eragiten giza-galdaran

Irudi honek alt atributua hutsik dauka; bere fitxategi izena Hosto-berdea.png da

Hura daukak kume, hura maitale

Huraxe adiskide, torturatzaile

Hura bera argi, ispilu, eragile,

Itsaso zakar, itsaso bare

Hargatik hartzen duk hik oinaze

Hartaz poz eta atsekabe

Harengandik hartzen hatsa, arnasa

Hartatik datorkik kemena, indarra

Eta trukean, truke xume-xumean, hiregan gorpuzten dik izana

Irudi honek alt atributua hutsik dauka; bere fitxategi izena Hosto-berdea.png da

Ekaitz, erauntsi edo oldar

Ongi dakizue biok

Odol-zinik egin gabe ere

Sinbiosian bizitzen jarraituko duzuena

Mikrokosmos gatazkatsu honetan

Kategoriak Euskara gurean | Utzi iruzkina

Aramaio ere eolikoen negoziotik aske!

Guillaume Duchemin-en marrazkia

Denbora aurrera doala eta, hasi dira inguruan azaleratzen Statkraftek egin nahi digun “ekarpena” sozializatzeko (besteren hitzetan, “haize-parkeak herritarren artean zabaltzeko”) mugimenduak eta ahalegin pedagogikoak. Duela aste batzuk ezagun bat izan bazen, aurrekoan ezkerreko laguna suertatu zen, eta oraintsu norbegiarrekin adiskidetutako kidea agertu da mintzalari. Funtsean mezu eta kontzeptu bertsuak guztienak: hemen aerosorgailuak bai (inplizituki, Statkraft ere bai), ahalik lasterren, mesedez, eta, edonola ere, guk geuk, herritarrok, deliberazio demokratikoen bidez eta konbentzimendu osoz onartuta. 

∞∞∞∞∞∞∞∞

Premien eta presen funtsezko arrazoia, ohikoa: gure CO2 emisioak ez baditugu Parisko akordioan zehaztutako epe eta kopuruetan murrizten, aldaketa klimatikoak eragingo dituen inpaktuak askoz larriagoak izango dira, baita biodibertsitatean ere.

Baina zientziak ohartarazitakoa gorabehera, bada oraindik errealitateaz ohartu nahi ez duenik. Eta horrelakoak ez bide du jakin nahi izaten, CO2ak eta deskarbonizazioak eta klimaren beroketa eta beste aitzakiak gorabehera, munduko gobernu askok erregai fosilen ekoizpena gehitzearen alde jokatuko dutela aurrerantzean ere. 

Gure nahi, delibero eta hautu guztiak bestelakoak izan daitezke, baina gobernuen erabaki horrek zeharo ezinezko egingo du Lurraren beroketa 1,5ºC-tan uztea eta oso zail bilakatuko, aldi berean, 2ºC ez gainditzea. Eta ez da hori txoro ukatzaile batek egindako profezia, UNEP-Nazio Batuen Ingurugirorako Egitaraua izenekoak herenegun (2023.11.08) kaleratutako txosten batean luzatutako informazio objektiboa baizik. Prentsa-oharrean laburtu bezala, ekonomikoki eta politikoki indartsuen diren gobernuek planifikatua dute hurrengo urteetan 110% erregai fosil gehiago ekoiztea (ikatza, petroleoa, gasa), hau da, Lurraren beroketak 1,5ºCtik gora egin ez zezan kalkulatua zegoen gehienezko ekoizpena baino %69 gehiago.

Txostenak erregai fosilen ekoizpenik handiena duten 20 estatu aztertu ditu (besteak beste, EEBB, Txina, Errusiako Federazioa, India, Brasil, Kanada, Arabiar Emirerriak, Australia, Hegoafrika, Alemania, Erresuma Batua, Mexiko, Indonesia…) eta agerian utzi ditu gobernu horien iseka eta mespretxua aurretik hartutako konpromisoekiko (Parisko akordioa barne). 

Horren arabera, gobernuen planek 2030era arte areagotuko lukete ikatzaren ekoizpena eta 2050era arte petrolioarena eta gasarena. Agian, “gutxienez” eranstea falta zaie data horiei.

Bistan da klimaren hondamendi-prozesuaren ikuspuntutik ondorioak ez direla inolaz ere lasaigarriak. Eta besterik esaten bada ere, agerian da gobernu horiek ez dutela energia berriztagarriak erregai fosilen ordezko gisara baliatzeko asmorik. Alegia, “trantsizio energetikoa” izan behar zuenaren seinalerik ez da inondik ere antzematen. Gure deliberazioak eta hautu demokratikoak justu kontrakoak izan daitezkeen arren.

Argi da, beraz, zertan geratuko den azaroaren 30etik abenduaren 12ra bitartean aldaketa klimatikoaz jarduteko Dubai-n burutuko den COP28 delakoa (2023 United Nations Cilmate Change Conference).

∞∞∞∞∞∞∞∞

Nolanahi ere, energia berriztagarriei buruzko diskurtso batzuk entzundakoan, aldaketa klimatikoaren puntura iristean diotena da belamenditarrak gehien-gehien txunditzen dituena, hori eta, mintzalariak hartan fede onez murgilduta daudela, gizarte bezala egin daitezkeen eztabaidez eta hautuez mintzatzen hasten direnean. Eta bereziki hunkigarria zaie belamenditarrei eztabaidak eta hautuak burutzeko gunea ongi partzelatuta eskaintzen zaienean, berdin lurralde-hedadura desberdineko eskala ertainak izan zein lurralde plan partzialek zehazten dituzten eremu funtzionalak, iradokitako eskala egoki horietan guztietan antzematen baitute deliberazioa supazter goxoan, etxetik atera gabe eta familia giroan burutzeko desioa.

Hartara iristeko deliberazioa, gainera, korrika eta presaka planteatu behar izaten omen da, orain arte ez baitu gizarte honek taxuzko ezer egin, aldaketa klimatikoa etenik gabeko abiadura gero eta biziagoan etorri arren.

Txundituta geratzeaz gainera, honako belamenditar honek aitortu behar du une horietan odola bor-bor hasi, eta plazer tantriko definiezina sorraraziz igotzen zaiola kundailinia muladaratik seigarren txakraraino. Une zerutiar horietan argi sentitzen du munduaren ardatza eta biradera eskuetan dituela eta guztia duela egitear, bera eta bera bezalakoak iruditzen zaizkiolarik berriztatuko den gizarte horren protagonista eta agenterik eraginkorrenak. Eta are tantrikoagoa dena: iruditu egiten zaio belamenditarren erako oinezko xumeen hitzaren eta hautuen zain dituztela, maiatzeko euria espero omen den egarri bertsuaz baleude bezala, inguruko energia-enpresak, erakundeak eta agintariak.

∞∞∞∞∞∞∞∞

Bestalde, berriztagarriei buruzko diskurtsoetan “gure lurraldean” eta “inkoherentzia” eta “injustizia” hitzak elkartzen direnean, arrisku latzak islatzen uste dira berehala, manipulazioarena eta prozesuan barrena ustiaketaren jasaile –biktima– gertatzen denaren kulpabilizazioarena, besteak beste.

“Gurean” ekoizten ez diren botikak edota arroza eta laranjak kanpoan eskuratzeak justiziarik eta koherentziarik eza islatuko balu bezala.

Galdera da, hortaz, ea, koherentziaz eta justiziaz jokatzeko, “gure lurraldean” kokatu beharko ote dugun aurrerantzean bertan kontsumitzen den guztiaren iturburua. Horrelako salaketa larririk gerta ez dadin, hidrogeno berdearen ekoizpenerako lantegiak ere momentuz ur faltarik ez duen Belamendi inguruan jarri beharko ote dira? Ganborraldeko aerosorgailuen turbinak “gure lurraldean” –Debagoienan bertan– sortuak izateko aurreikusia ote dute ala Alemanian edo Ferreiran? Aerosorgailuen palak birtziklatzeko enpresa nafarrak (Irunberri eta Kortes-Tutera) “gure lurralde”-ko enpresatzat hartu ote litezke? Hori al da egungo gizarte –tamalez edo zorionez–globalizatuak egiten eta eragiten duena? Ez al du, bada, Estatu espainolak “bere lurretan” ekoitzitako argindarra Portugalera, Marokora eta Frantzia aldera bidaltzen (2022an, 20 milioi MW orduko), inpaktu negatibo guztiak energiaren ekoizpen-tokian utzita? Ez al du inork entzun “gure” agintari energetikoen ezpainetatik isuritako “las renovables son baratas… y viajan” esaldia? “Gure lurrez”, “injustiziez” eta “inpaktu negatiboez” arituko ote dira hori diotenean?

Eta horretaz guztiaz ari garela, ez al dugu guk geuk –belamenditarrok barne gaudela– ipini eta jasan beharko akaso Espainiaren bertebraziorako pentsatua den eta Euskal Herriari ezer gutxi interesatzen zaion Abiadura Handiko Tren izugarri garesti bat, hispanoen eta madrildarren desenbarko masiboa ekarriko duena, eta betiere benetako tren soziala izan litekeenaren kaltetan?

Zer arraio da, bada, “gure” hori? Eta zer arraio da, azken batean, ezkerreko zenbaitek ere, adurra dariela, txosten ustez seriotan aipatzen duten “gure subiranotasun energetiko” delako hori? Ez al dakite energia-sistema penintsular zentralizatuan zeharo txertatuta gaudela eta urrun xamar gaudela oraindik oligopolioek guri inolako “burujabetza”-rik eskaintzetik? Hain zaila ote da ulertzea “haiena” eta “gurea”, funtsezko independentzia lortu artean bederen, ez datozela bat? Ez politikoki, ez ekonomikoki eta ez sozialki.

∞∞∞∞∞∞∞∞

“Haiena” ez da karitateko ahizpatxoen ekarpena. Haiena, gordinki esatea bada ere, negozioa da. “Haiek” ez dira “gure lurraldean” sortu eta hazitako aldaxka maitakorrak. “Haiek” gurekin trukaketak egitera datozen enpresa kapitalistak dira, edo zehatzago esanda, trukaketa bentajistak egitera etorriak, oro har. Guri ondo etor dakiguke “haiekin” negoziatzea… ala ez. Baina horren balorazioak eta hautuak “guk geuk” egin beharko genituzke, “haien” ekarpena dastatu edo jasan behar dugunok, eta ez gure ordez mintzatzen diren sektore interesatu interesatuenek, izan iberdrolak, izan tapiak edo izan kreanak.

∞∞∞∞∞∞∞∞

Zeren eta, onar dezagun behingoz, energia berriztagarriena, planteatua den moduan, negozio hutsa da, ziur asko adar desberdinak eta konplexuak ere badituen negozioa, baina negozioa edonola ere. Ez litzateke izan beharko, baina bada; handik (Europatik) eta hemendik (hemengo erakundeetatik) diru-laguntza erraldoiak erakartzen eta xurgatzen dituen negozioa da eta, bolada batez behintzat, etekin ikaragarriak ematen dituen eta eman ditzakeena.

Sinetsi nahi ez duenak Oxfam Intermón eta ActionAid erakundeek egindako txostenera jo lezake: iaz, Estatu espainoleko bost energia-konpainia handienek %165 areagotu zituzten beren irabaziak 2016-2019 bitartean izandako batez bestekoarekin konparatuta; guztira, 11.700 milioi euro gehiago 2022an.

Beraz, negozio biribila delako ditugu hainbeste enpresa erraldoi, kanpoko zein “bertakoago”-edo, negozio horretan muturra sartzen eta sartu nahian (Iberdrola, Endesa, Gamesa, Statkraft…). Eta negozio biribila bide da hasiera-hasieratik, diru-laguntzak, esan bezala, handik eta hemendik isurtzen direlako (esate baterako, hidrogeno berdea ekoizteko 14 proiektu aitzindariri 150 milioi euro emango zaizkie NextGenEU funtsetatatik, inbertsiotan “abian” jarriko dituzten 553 milioi euroak “sariztatzeko”, hau da, guztiaren % 26).

Hurbileko adibidea edo dugu Haizea Wind Group-ena: 2022an 250 milioi euroko salmenta egin izan zuen (bi aldiz 2020koa). Baina, gainera, Iberdrola eta Ørsted-ekin sinatutako akordioak medio, 2025erako 600 milioi euroko fakturaziora iristea espero omen du.

∞∞∞∞∞∞∞∞

Negozioa den heinean, konpainiek ez dute arreta berezirik jartzen lurralde bakoitzak dituen premia energetikoen errealitatean, kontuak areagotzea dute-eta aurreneko xedea.

Hartara, energia berriztagarrien produkzioa helburu, “trantsizio energetikoa” delakoa kudeatzean datza orain pagotxa. Eta horren barruan, motor ekonomikoek horrela aginduta, elektrizitatearen ekoizpena hartu da jorratu beharreko arlotzat, arlo erraz, guztiz emankor eta, energia fosilak ordezkatzeko miraria ere egin dezakeelakoan, gehiegikeriatarako aproposa. Eskematikoki esanda, tresneria ekoizkorrena plaka fotoboltaikoetara eta aerosorgailuetara mugatzen da.

Beraz, gure itsasoak, lurrak, soroak, baratzak, ibarrak, mendiak gupidarik gabe bereganatzen ari diren poligono fotoboltaikoek eta eolikoek elektrizitatea besterik ez dute sortzen, eta hain zuzen ere horixe da gu barne-hartzen gaituen Estatu espainolak sobran ekoizten duena. Eta sobran ekoizten duela diogunean, beharrezkoa dena baino gehiago ekoizten duela esan nahi dugu.

Izatez, 123 GWko potentzia instalatua daukan arren, Estatuan nekez gainditzen da 36 GWeko kontsumo-langa, hau da, ia-ia egun dauden poligono eolikoek azken hamabostaldiko haizetearekin ekoitzi duten kopurua (kontuan hartuta, noski, haizeak orduko 90 km-ko abiadura hartzean gelditu egin direla aerosorgailu asko eta asko). Edo bestela adierazita: hiru berriztagarri handienak batera jarriko balira abian, ekoizpen eolikoa 30 GWekoa izan liteke, fotoboltaikoa 24 GWekoa eta hidraulikoa 17 GWkoa, hots, guztira 71 GWeko ekoizpena… 36 GWeko eskaria asetzeko! Esan beharrik ez da horrexegatik deskonektatu ohi direla aerosorgailu eta fotoboltaiko asko, aurreikusi gabeko galera ekonomiko ez gutxi sorraraziz. Gainera, arazoa arindu lezaketen eskala handiko akumuladoreek teknologikoki garatu gabe segitzen dute.

∞∞∞∞∞∞∞∞

Baina argindar-gainekoizpen hori baino kezkagarriagoa da oraindik une honetan gertatzen ari dena: Energiaren Nazioarteko Agentziak kaleratutako txosten baten arabera, 130 GW inguruko proiektu-andana bat dago sare elektrikoan konektatzeko zain. Baimen administratiboak eskuratzeko ilara egiten, alegia. 

130 GW berri gaur egun instalatuta dauden 123 GW horiekin batuko liratekeenak! Guztira, 250 GWetik gora, eta lur eta itsaso, ibar eta mendi gehiago irentsi nahian oraindik! Eta hain zuzen ere, Estatuan dagoen azpiegitura elektriko zaharkituak horrelakorik ezin onar dezakeenean!

Kalifornia eguzkitsua dugu gehiegikeria horrek hona ekar litzakeen ondorioen adibide, sare elektrikoen saturazio-arazoa dela eta, berriztagarri eoliko eta fotoboltaikoetan murrizketa ikaragarriak egiten azaldu baita amerikar Estatua egunotan.

∞∞∞∞∞∞∞∞

Hori gutxi bailitzan, elektrizitatearen kontsumoa ere jaisten ari da oro har. 2022an, esaterako, aurreko urtean baino %2,4 gutxiago kontsumitu zen, harrigarriro 2004ko kontsumoaren parekora jaitsiz. Baina, arrazoi desberdinak medio, jaisten ari da hemen, jaisten ari da estatu espainolean eta baita Europan ere.

Eta kontsumoa horrenbeste jaisten ari delako azaldu dira orain enpresa eolikoen kezkak eta, askoz harrigarriago dena, baita kontsumoa areagotzeko eskariak ere:

El presidente de Appa (Asociación de Empresas de Energías Renovables), Santiago González, reclamó al Gobierno […] [eta] apuntó la necesidad de que la demanda eléctrica crezca para que la estrategia energética a 2030 “tenga sentido”. Y es que si no hay capacidad para consumir toda la energía renovable que debe conectar en los próximos años, las nuevas instalaciones van a “estar paradas mucho tiempo”.

Hau da,

Una situación que se produce por el cada vez mayor peso en la producción de electricidad de las energías renovables-más baratas-, pero que suponen un problema grave para las propias empresas verdes porque con los precios de derribo no cubren los costes.

Kezken artean gogoan hartzekoa, halaber, Alemaniar Industriaren Efizientzia Energetikorako Ekimena (DENEFF) izeneko presio-taldeko buruak lotsarik gabe botatako gordinkeria:

Reducir el consumo de energía es deseable para proteger el clima, pero no a expensas de los resultados económicos.

Sektore elektrikoak, izan ere, ez du erreparorik nahi beste “etekin” ez ateratzeari kanibalizazio deitzeko, horren errua, bide batez, baita autokontsumorako berriztagarri txikien gehiegizko (!) hedapenari ere leporatuz:

Desde el sector de las renovables alerta del impacto en el negocio de esta canibalización de los precios eléctricos. Canibalización porque es la expansión de las renovables la que precisamente está haciendo, según advierten las compañías, que se ponga en peligro la rentabilidad de las plantas verdes -actuales y futuras- por la caída de los precios eléctricos y el que puede acabar frenando inversiones en nuevos desarrollos. […] Si no se hace nada, el sector saltará por los aires.

∞∞∞∞∞∞∞∞

Agerikoa da, hiper-hazkunde elektriko hori baretu eta egoera orekatu ordez, areagotuz doala konpainia energetikoen eskariei babesa emateko borondatea. Zertarako, baina, horrenbeste elektrizitate? Zertan baliatu soberakin diruditen horiek guztiak?

Honatx, labur, erantzuna: deskarbonizazioaren mirakulua hidrogeno berdearen ekoizpen erraldoia lortzean datzala erabaki du estrategia autonomiko-estatal-europarrak, eta, ondorioz, huraxe ekoiztea da hurrengo urratsa… eta negozioa.

Beraz, lehendabizi aerosorgailu eta fotoboltaikoen bidezko elektrizitate-ekoizpen neurriz kanpoa, eta jarraian argindar horren bidezko hidrogeno berdearen produkzioa, besteren artean –eszeptizismoz ikusten baita ibilgailuen elektrifikazioa–, esportazioaren bitartez urregorri bilakatuko dena.

∞∞∞∞∞∞∞∞

Baina sektore elektrikoaren negarrak negar –kanibalizazioak ez baitu, antza, inor beldurtzen–, fotoboltaikotan eta eolikotan inbertitzen segitzeko egarria ez da asetzen enpresa horietan. Alegia, “gurea” ere baden Nafarroan, esate baterako, Arena Green Power talde andaluziarrak 450 milioi eurotik gorako proiektua jarriko omen du abian 2025-2026an beste 475 MWko potentzia ekoizteko (242 MW fotoboltaikotan eta 233 MW eolikotan).

Eta interesgarria den beste faktore bat: badaezpada ere, Iberdrolak, Endesak, Energyk eta bestek berriztagarrien “burbuila” puzten segitzeko hautua azaldu dute. Oraingoan, 11 GWeko ekoizpena lortu ahal izateko, megapoligono hibridoak antolatzen eta ustiatzen hasiko dira, hau da, aerosorgailuen artean fotoboltaikoak tartekatuz. Arrazoia? Horretan ere, negozioa gailen. Izan ere, “landaretza” berriek ez lukete sare elektrikorako lotura ziurtatuta, ez bada lehendik baimenduta dituzten loturak baliatuz. Alegia, aerosorgailu-poligono bat duenak badu lotura hori egina eta fotoboltaikoen hibridazioak ez luke besterik behar.

Ildo horretan, eta aurrera egingo balu, Aramaioko aerosorgailuen poligono industriala ere –nork esan ez dela horrela gertatuko?– fotoboltaikoz landatua ager liteke berandu baino lehen.

∞∞∞∞∞∞∞∞

Badira, azkenik, berriztagarri erraldoien diskurtso pedagogiko zenbaitetan oharkabez-edo ahaztu nahi izaten diren beste arazo txiki batzuk ere, ustez behintzat, gogora ekartzea merezi lezaketenak.

Lehena: paisaian eta biodibertsitatean duen eragin kaltegarria baztertuta ere, industria-poligono eolikoen eraiketa-lanak ikaragarrizko inpaktua du airearen kutsaduran, kliman eta beroketan. Hori, baina, ez da inoiz kontabilizatzen kontrako balantzan; gertatu izan ez balitz bezala uzten da beti. Halere, kalkulatu nahi izaten ez den CO2-ko kantitate izugarriak isurtzen dituzten milaka tona hormigoi behar izaten dira eraikuntzarako, lurren mugimendua energia fosilak behar dituzten makinariaren bidez burutzen da, materialen garraioa dieselarekin mugitzen diren kamioien bidez egiten da, hartarako, energia fosilarekin baino ezin eraiki daitezkeen bideak behar dira, hau da, errepideak, bideak, energiaren ebakuaziorako lineak (eta dorreak), instalakuntza desberdinak… eta, nola ez, aerosorgailuak (turbinak, palak, dorreak) egiteko ere energia fosila behar da. Eta CO2-ko kopuruak ez dira murrizten aerosorgailuen etengabeko mantenimendurako garabiak (akaso helikopteroak) eta bestelakoak erabiltzean… Korolarioa-edo: ez legoke gaizki jakitea zein den kasu horietan energia-berrezartzearen tasa (energy return on investment), edo, nahiago bada, zenbat energia eoliko produzitu beharko lukeen poligonoak kutsadurarik gabeko elektrizitatea ekoitzi aurretik atmosferara isuritako karbono dioxidoa “neutralizatzeko”.

Bigarrena: gaur eguneko teknologiak ez du ziurtatzen eta ez bermatzen aerosorgailuen funtzionamendu luzerik. Siemens-Gamesak egiten dituen 5 MWetik gorako aerosorgailu berriak, adibidez, akats larriak izaten ari dira lau urte bete baino lehen, teorian 30 urteko iraupen produktiboa izan beharko luketenean (aerosorgailuen akats larriei gagozkiela, ikus proiektu berriztagarrien aseguru-enpresa ospetsu batek itsas aerosorgailuetako oker eta matxurei buruz eskainitako datuak). Eta Siemens aipatu dugu, porrot teknologiko-ekonomikoaren aurrean, diru-eske ari zaiolako erreguka orain Alemaniari, burua altxatu ahal izateko. 

Baina bada bigarren eragozpen bat ere, ez baitirudi bermatuta dagoenik aerosorgailuen eraikuntzarako eta iraupenerako ezinbestekoak diren materialen hornidura bera ere. Oso esanguratsua da, esate baterako, itsas eolikoetan munduko handiena den Ørsted konpainia daniarrak egin duena: kostuak eta “eolikoen munduko hornidura-kateko arazo larriak” direla eta, bertan behera utzi berri ditu Estatu Batuetan garatu asmo zituen 3.500 euroko bi megaproiektu (Ocean Wind I eta II) eta zalantzan du zer egin munduko parke eoliko handiena izango litzatekeenaren hirugarren eta laugarren faseekin (Erresuma Batuko Hornsea proiektua).

∞∞∞∞∞∞∞∞

Panorama horrekin, beraz, zer egin dezake oinezko jasaile xumeak industria-poligono eoliko baten bitartez gaineratuko zaion hondamendiaren aurrean? Negarrez pasatu bizialdi guztia leihotik aerosorgailuak ikusten dituen bitartean? Bihotz zabalez ulertu norbaiti tokatu behar zitzaiola oligopolioaren aerosorgailuak jasatea eta, berari tokatu zaionez, erresignazio kristauaz eraman aurrerantzeko pairamena eta oinazea? Mendian botako dituzten zuhaitzak eta landareak biomasatzat hartu, eolikoen jabeei eskertu eta supazter goxoan erre? Aerosorgailuetatik zuzenean argindarra ostu? Eolikoek konponduko ez duten beroketari aurre egiteko 0 kilometroko abaniko-industria familiar bat antolatu? Negutegi-efektuko gas-isurketak arnasten ikasi? Rockström-Steffen-en muga planetarioak gaindituta daudela ukatu eta paradisuan bezala bizitzen saiatu? Desazkundearen aldeko tesien aurka gogorki jokatu eta ahalik gehien kontsumitu? Akaso, harako On Kixote hura haize-erroten kontra bezala jokatzen hasi? Edo ezkerrak ere jadanik ahaztua duen “energiaren nazionalizazioa” leloa aerosorgailuen gerizpean aldarrikatzeari ekin modurik egoskorrenean? 

Baina badaezpada ere, aitorpenak –espirituarena eta poltsikokoa– eginda harrapa gaitzatela jainko-jainkosek! 

Kategoriak Aerosorgailuak | Utzi iruzkina

Statkraft eta KREAN, lankide

Aramaio-Eskoriatzak eta Azpeitia-Errezil-Zestoak industria-poligono eolikoen aurka aurkeztutako alegazioei buruzko ebazpenak oraindik kaleratzeke badaude ere, Statkraft-ek urrats eraginkorrak ematen segitzen du han eta hemen, besteak beste, bere prepotentziak ziurtzat jotzen duelako ez diola inork aerosorgailuak eraikitzeko bidea itxiko. 

Ildo horretan, orain ozenki mintzatu da –gaztelaniaz, noski– Arrasateko “la vasca KREAN” taldearekin egindako akordioei buruz, agerian utzi nahi baitu, izan ere, haien arteko hitzarmen horiekin proiektu berriztagarrien garapenerako eredu berri bat finkatzen ari direla Euskal Autonomia Erkidegoan.

∞∞∞∞∞∞∞∞

Egia esan, aspaldixko ezagutu zen noraino iritsi zitezkeen KREANen eta Statkraften arteko loturak eta ibilaldiak. Duela urtebete pasatxo azaldu zuen hori, esaterako, Fagor taldeko arduradun batek norvegiarren proiektua komentatzerakoan: “hasierako harremanak izan ditugu Statkraftekin parke eolikoaren proiektuaren inguruan”. Eta aratzago utzi zuen segidan  Iberiar Penintsulan Statkrafteko Jose Miguel Ferrer izeneko zuzendari nagusiak zein hurbileko zeukaten norvegiarrek KREAN taldea: “son verdaderamente nuestros ojos y nuestras manos sobre el terreno”.

Ezaguna zen hori guztia, bai, baina orain arte ez da jakin izan nolako aletxoa ipiniko zuen Arrasateko KREANek norvegiarren kolonizazio-lana errazteko. Eta hori argitzera etorri dira Statkraften adierazpenak.

∞∞∞∞∞∞∞∞

Komunikatuak kaleratu duen berririk interesgarriena, beraz, honako hau izan da: hainbat akordio direla medio, Arrasateko KREAN konpainia buru-belarri sartu da Aramaioko eta Azpeitiko proiektu eolikoetan. 

Con la entrada de KREAN en los proyectos, ambas partes plantean una solución innovadora para la transición energética en Euskadi, que aspira a convertirse en referencia del proceso de socialización de la energía en la CAV.

Eta sartu da eta inplikatu, baina ez edonola, poligono eolikoen inguruko ardura eta erantzukizunak hartzen dituen bazkide gisa baizik:

Ambas empresas […] posibilitarán el protagonismo de la sociedad en ellos [proiektuetan], y asegurarán el correcto desarrollo, construcción y operación de las infraestructuras. 

Hortaz, akordioak tarteko,

Las dos compañías promoverán unidas Itsaraz y Piaspe, trabajando conjuntamente en la definición de una estructura jurídica y económica que permita la combinación de los parques eólicos con industrias, entidades públicas locales y ciudadanos.

Horraino komunikatuak eskainitako albiste ohargarriena eta ulergarriena. Ez da maila berekoa, tamalez, gainerako pasarteetan eskaintzen den informazioa.

∞∞∞∞∞∞∞∞

Larregi despistatu gabe dezifratu nahi bada aldarrikapena, arreta gehiagorekin irakurri beharko da, betiere laharrak garbituz, gandua kenduz eta azpian datzana-edo interpretatzen saiatuz. Zergatik? Bada, horrelako adierazpen interesatuetan hizkera anbiguoarekin eta bitariko hitzen erabilera tranpatiarekin jokatzen delako sarritan, eta honetan ere hasieratik susmatzen delako ez dela falta fake mailako kontzeptu bilakatutakorik, besteak beste, “convivencia”hitza –harrigarriro, testuak sinonimotzat jotzen ditu “convivencia” eta “combinación” berbak ia hitzez hitz errepikatzen dituen esaldietan: “combi…/convi… de los futuros parques con industrias, entidades públicas locales y ciudadanos”–,“socialización” –“de la energía”, “ciudadana”–, “local” –hitzak ez du gauza bera adierazten ”sensibilización local” eta “consumo local” sintagmentan–,  “propiedad”“ciudadano”“consumidor”, etab. Hitz horiek berdin adierazi dezakete gauza bat zein kontrakoa, betiere mintzo denaren interesen arabera.

∞∞∞∞∞∞∞∞

Dialogo” hitza da komunikatuan agertzen den beste totem bat.

Birritan aipatua, zinez pentsa daiteke Statkraften balore, jarrera eta jokamoldeen ezaugarritzat zabaldu nahi dutela dialogo-aren ideia euskal gizartean, zeren eta honela mintzo baitira idazkian:

Statkraft y KREAN proponen un nuevo modelo […] con el diálogo en el centro de sus proyectos.

[Akordioarekin] se inicia así una nueva etapa para los proyectos eólicos en Euskadi. Con la iniciativa de Statkraft y KREAN, los proyectos buscan dialogar e integrar a la sociedad para que los impactos sean los adecuados, la propiedad sea compartida, y el consumo sea local.

Zoritxarrez, serial honetako kapituluren bat galdu ez bada behintzat, Aramaioko herriak ez du orain arte “dialogo” delako hori inon ere ikusi eta bai, aldiz –eta hasiera-hasieratik, gainera–, prepotentzia ikaragarria eta proiektu eolikoen inposaketa itsua Statkraften aldetik. Aramaioarrak, lekuko.

∞∞∞∞∞∞∞∞

Aurrerantzean, baina, konpainia elkartu berriek “inpaktu positiboa sorrarazi nahi dute pertsonen artean” eta, diotenez, “era berezian ahaleginduko dira proiektu eolikoak ulertuak eta gizartean integratuak izan daitezen”. Hemendik aurrera, bada, dialogoaz baliatuko dira hori lortzeko eta aerosorgailuak lasaitasunez eraikitzeko.

Edo bestela esanda, Statkraft-KREAN bikotea oso kezkatuta dago proiektu eolikoek sorrarazi duten eta sorrarazi dezaketen oposizioagatik eta ezinbesteko iritzi diote azpiegitura horiekin kalteturik gertatuko diren udalerrien eta jendearen onespena lortzeari. Hortik, hain zuzen, “ulertuak” eta “gizartean integratuak” izateko duten premia eta dialogatzeko grina, ez dute-eta eolikoen eraikitze-lanetan hasi nahi gehiegizko kontrakarra izanik.

Premia horretatik etorriko dira gero propaganda-kanpainetan eskainiko diren mezuak eta argudioak, nonbait ez beti zintzoki informatzaileak eta desinteresatuak.

∞∞∞∞∞∞∞∞

Guztiarekin ere, bi ideia nagusi azpimarra litezke komunikatuan:

– Statkraft-KREAN-ek Poligono eolikoen garapenerako eskainiko omen duten eredu “berrian”, EAE osoan diharduten energia-kontsumo handiko industriak eta enpresak izango dira protagonistak, bai kontsumitzaile pribilegiatu gisa eta bai negozio eolikoaren partaide edo jabekide modura. Administrazio publikoarentzat ere izango omen da tokirik.

–Proiektu eolikoen agente mehatxatzaile diren heinean, inguruetako “hiritarrei” ere honelako goxoki atsegingarriren bat luzatuko zaie larregi desmadratu ez daitezen: proiektu eolikoen onuraz konbentzituak izateko kanpainak jasoko dituzte, komunitate energetikoei buruzko informazioa erraztuko zaie, etab. Hori bai: ez dute proiektu eolikoetan jabegorik edota kudeaketa-partaidetzarik izango, ez eta energia kontsumitzeko tratu pribilegiaturik ere ezagutuko. Beraz, azpiegitura eolikoen lan, zamalan eta ustiaketa guztien jasaile huts izango dira eta, aldi berean, argindarra Abadiñotik bueltan ekarriko dien konpainiaren bezero pairakor. Horixe izango dira industria-poligono eolikoa eraikitzen bada. Hori guztia (!) eta hori baino ez.

Kategoriak Aerosorgailuak | Utzi iruzkina