Antoñana. Egin. Nafarroa.

Errigora ekimen txalogarriak jarri du modan Ager terminoa. Saltus ez den Euskal Herria alegia. Erromatarrek ur-muga zuten aintzat eta guk lerroak egiten ditugu arkatzez mapatan. Orain ekialdea jarri da modan, ez dagoena horren modan da zein den puntu kardinal horiek lurreratzen dituen mapa. Eguraldiarenak berea eman du. Txirotasunarenak oraindik azaleratzeke daude guztiz. Esan mugarik ez dena Bidasoa igeri pasa behar duten horiei.

Gaiz aldatuz, Gara egunkariko kolaborazioak ditut gogoan, baina su baino txinparta txiki gisa. Nintzen hark ez zuen aski patxadarik Pablo Antoñanaren prosaz gozatzeko. Zoriak nahi izan zuen begiz jotzea Katakraken salgai zen ale bati, Txalaparta argitaletxeko molde zaharreko liburu xumeari, eta zakuratu nuen. Urte bete gutxienez egon da lugorrian, beti bihar den apalean hautsa hartzen. Baina, irakurle, behin hartuta ziztu bizian irensten den horietakoa da. Eta behin dastatuta orain Antoñana gehiago nahi dut, behar dut.

Desagertzen ari den mundu baten notarioa da idazlea. Landa giroa, gerrak zartatutako belaunaldia, karlismoaren itzaltzea, trantsizio deritzon maskarada… Ez da gauza bera etxean entzutea kontuok edota lehen pertsonan bizitzea. Eta hain justu hori egiten du Antoñanak Miniaturas (Txalaparta, 1999) obran, norbere mamu, obsesio eta argi printzak eskuzabal eskaini. Liburuak jasotzen ditu hamabostean behin Eginen idatzitako kolaborazioak, denak elkarrekin bata bestearen ostean irakurrita koherente eta garapen baten jabe direnak. 1994tik Aznarren “pensaban qué no nos íbamos a atrever?” horretara arte idatzitakoak denak, egunkaria bortxaz itxi osteko bonus track horrekin batera.

Apaizen hipokresiaren salatzaile, tremendoa da hemen 244. orrialdean kontatzen duena Hitlerri buruz, heterodoxo, fikzio lurren sortzaile, gutxietsitako artista, mar-marti profesional… Azken hau konpartitzen du Sánchez-Ostizekin, Agerreko nafarrek duten malaletxe euskal hitzez blaituriko hori, baina ez dio gizatasun izpirik kentzen. Horren adibide da paragrafo hau, zahartzaroa modu bikainean deskribatzen duenekoa:

Esos viejitos, acogidos al sol de otoño, encogiditos, silenciosos en los bancos de pintura vieja del parque, oliendo a ropa no mudada, a cuerpo cadáver sin enterrar, a dejadez y a recuerdo. Al símil son como las mismas tortuguitas del estanque, que, costras, rocas, cortezas inertes, agradecen en su quietud casi cósmica el sol que se les derrama con color de miel sobre sus grandes escamas muertas. Qué melancólica delicia la de estos buscadores (los viejitos, las tortuguitas) de hebras de sol un atardecer de otoño.

Idazle handi baten kronika txikiak. Gozamen hutsa.