Elgetako Espaloia kafe antzokia
2010ko maiatzaren 23an
– egunon Iban… zelan doaz gauzak?
– Ez dok asteburu lasaixa izan. Atzo goizeko 03:00ak arte bideuaren
formatua zala-eta burrukan. Gaur goizian 09:00etatik idatzi batzuk
egitten, harreraguneko kontrol guztia daroian ordenagailua izorratuta…
baiña denboraz larri bagabiz be etarako juau. Donostiatik jatok
informatikarixa, laster helduko dok.
-Aste osoa holango izan dok. Azken baten, herri txikiak gaztetxe
handiak dira guretzat. Baina ikusten da gauzak aurrera ataratzeko
gogoa. Jende askok egin jok lana, eta emaitza hemen ikusikok,
laburbilduta. Eguraldiak be laguntzen jok, eta eguna bikaina izangok,
ikusikok. Joseba Tapia laster etorrikok, jendea be hasi dok hurbiltzen,
Espaloia txukun txukun jauk, eta Harrera gunea itzela. Non jauk alkatea?
– Bai bai, ez juat sekula horretan pentsau, baiña hau gaztetxe
haundi bat dok bai. Edurne, Oxel, Josuren, Juan Ramon, Iban… atzo
gabekua izan zuan elkalaneko erakustaldi bat. Herri txikixaguetan
ikusten dok posible dala. Alkatia ETB-kuekin juan dok. Ez dok bape
erreza izan harentzako be. Ordu askoko lana jaok atzian, ikusten ez dan
lana eta Edurne eta bixen artian ondo eruan juek kontua. Eskertzekua
herrittarron aldetik.
Hemen jatok Maria Jesus Aranburu be.
-Sarritan ez dozak ikusiko kotxe ofizialak antzoki atarian, barruraino sartu dozak. Aurkezpenak eta hire kontu Iban.
– Bai, ezagutzen juat. Oso osoko andria dok. Oxel etorri bittartian
nere kontu. Luntxera bideratuko jittuau hemendik aurrera datozen OPI
guztiak. Klaro, lehenengo tabakaleraz galdetuko jotsau. Hor jaok hor
anabasia, Odonekin…
-Hi, hor jatok Tapia be, trikitilaria… beragana najoak. Frogatxo bat
egin, eta dana prest. Aulki guztiak prest jauzak, luntxera be hurbildu
da jentia, itxikok haut. Aurkezlea nor dan esan beharko dostek, etzoat
ezagutzen Maider eta.
– Bai, oin kultura teknikarixa dok Bergaran, baiña GOITB-ko
informatibuetako aurpegi izan zuan denbora luzian. Oso ondo egingo jok.
Gaiñera ona dok beti igualok ez agertzia lehenengo lerruan.
-Hi ba dana prest jauk. Probak, pantaila, jendea, hi jezarri hadi
hor, neure ondoan. Lehen lerroan jauzak Elgetako udaleko ordezkari
guztiak, Diputaziñokoa, 37an hildakoen senideak, jende nagusia, Kafe
Antzokian Euskal Herri osotik heldutako jendea. Egun hau historikoa
dok, hemen zeozer hasten dala iruditzen jatek.
– Bai, hasieria baiño ez dok. Animo, Maiderrekin geratu gazen moduan
bera hasiko dok eta gero dokumentala. Ikusiko dok txulo-txulo geratu
dala. 3D-n eginddako zati batzuk, bonba zaratak… baiña batez be
lekukuak. Lekukuena demasa dok, hori behin ikusi eta gero ez dok
ahazten. Ohera be kontu horretxekin juango gaittuk, ikusiko dok. .
(Hasi da ekitaldia. Maider Osa aurkezle. Eta bideo proiekzioa hasi da)
Hori Bittor Garai dok. Asko ez dala etara jittuen basarri ondotik bost lagunen gorpuak. Isiltasuna demasa dok. Ikusi eta ez galdu aukerarik lekuko hau entzuteko, ointxe jatok Antoni Teilleriarena.
Ez dok denbora asko hil dala eta gustora biziko leukek berak be hau
egunau… Bere ikurriña jarri juau erakusketan. Lagaik momentu baten
twitteatzeia eta segi bideuai.
-Bideoa polita dok, gerra garaiko argazkiak, kontakizun historikoa,
hura bizi izandakoen testigantzak, 3D animazioa, eta Euskal Herriko
historiaren zati bat… orain arte inoiz kontatu ez zaigun moduan, eta
euskaraz.
Argazkiak.org | Elgetako gudariak © cc-by-sa: gaztelumendi
– Tapi, ezagutzen dok narratzaillian ahotsa? Ines Osinagarena dok, Gosekua.
Patxi, esan bihar jotset danak batera igotzeko gero taulara, berba egin
bihar daben danak batera. Bideua amaittutakuan Tapiaren txanda, pare
bat kantu Agur, Intxorta maite diskokuak.
-Aupa Tapi, amaitu dok dokumentala. Oin dok hire txanda.
– Honek kantuok ez dittuk izango jende multzo haundixendako, baiña
ederrak dittuk, oso ederrak. Haudixa dok Tapia. Oso kantu pare ona
aukeratu jittuk. 5 banderak kantua joten zebillen bittartian igo izana
be ondo. Kolore asko batera. Ondo. Lopategiren “Gaur hirurogei urte
bezela” kantau jok, politta.
-Eta eskenatoki gainean Intxorta 1937
elkarteko Garai, Elgetako alkate Oxel Erostarbe, ANVko zinegotzi Edurne
Alberdi eta Diputazioko ordezkari Maria Jesus Aranburu. Lau buru,
kolore ugari, bi andrazko eta bi gizonezko. Hobeto ezin.
– Danak ibili dittuk ondo, bakoitzak 3 minutu jauzkan, baiña betiko
letxe luzatu… Ondo egon dittuk, hala eta be. Bereziki ondo ikusi juat
gaur Aranburu. Esandakuak eta esandako modua be gustau jatazik.
-Hemen esandako guztiak sinatzen ditut nik. Frente Popularra emoten
jok honek. Jeltzaleak, gorriak, anvkoak eta alkatea akorduan. Barriro
be etorkozak Elgetara faxistak….
– Hauxe dok herri txikixetatik gustatzen jatana. Bakoitzak jaukak
bere errena, baiña batuta egin bihar danian batu eta egin egitten dok.
Baitta antxitxika egin bihar bada be. Hau amaitzen jaok, Tapi berriro
taulara.
-Eta Tapiari egindako txaloak, ez dozak debaldekoak. Barriro be hasiko jaku kalabazia! alai amaitu ditu gerrako ibilerak, agur Intxorta maite diskoa egin zuen trikitilariak. Orain autobusetara joak jendea, Ibilbide tematikoari ekiteko, trintxera eta lubakiak bisitatzera.
– Autobuskadia beteta. Ni bigarrenan zain geratzen nok. Hik igo
megafono hori. Han joiazak Aldundiko auto ofizialian ANV, EAJ eta
Aralar, ordezkatuta. Euzki begixan jaok Asentzio.
-Intxorta 1937ko ordezkariak euskaraz eta gaztelaniaz jabizek
gerrako kontuak aitatzen. Lubakietatik sartu dok jendea, duela 70 urte
baino gehiago dituzten lubakiak. Lurrak ez ditu berdindu, historia
ahazten saiatu dan arren. Intxorta magalean, 36 eta 37ko estrategiak
entzuten. Garaiok ez dira horrenbeste aldatu. Lubakiak beste batzuk
dira orain.
Argazkiak.org | Intxortako lubakiak © cc-by-sa: goioarana
– Egun ederrak urten jok. Gaur “La Belga” metrailladoriaren lekura
ez juatia gomentatu jotset Intxorta e1936-37 elkartekuei eta
udaletxekuei. Hori beste egun baterako ze 14:00ak pasau dittuk…
Intxortako interesguniak hobeto seiñalizatzia falta jakuk, ibilbidia openstreetmap-etik
hartzia, harreragunia zer dan ikastola eta eskola guztiei esan biharko
jotseu, baitta interes minimua euki leikenai eta interesoi sortu
geinken guztiai be… Hasi dok bigarren etapia.
-Hi, nik ondiño etzoat ezer hartu. Egarri nok, eta tapiatarrak be
etxera joan dituk honezkero. Bazkaltzeko planik bajauk ala? Antzokia be
beteta jauk baserritarrez, euren urteroko bazkaria dok ala?
– A! uste najuan Tapiakin-eta bazkaltzeko hintzala. Hori esan
jostek. Guk gero kontzertu bat jakau Espaloian Or2tan eta Grupo San
Juan Atxabaltarrak. Hori bai, gaur goizago ohera. Ez, ez juat
konkistadoria zein dan jakingo ezta Lost-ena ikusteko jaikiko be.
Gaurkua ondo urtetzia oso garrantzitsua zuan eta urten jok.
Errebentauta najaok, baiña merezi izan jok.
-Niretzat be, lanean hasteko aitzakia ona izan dok. Orain bajakiat
non eta zertan ibiliko noken. Hasiera ona, lana ugari, baina ekipoa be
bajauk inguruan… eta ez dok gitxi. Esan duet, herri txikiak gaztetxe
handiak dozak. Jarraituko joau, eztok?
::::::::::::::::::::::::: :::::::::::::::::::::::: :::::::::::
Patxi Gaztelumendik eta Iban Arantzabalek, dokumentu konpartitu batean idatzitako kronHika. Berbaz, nork bere lubakitik. Bere lantokitik. Bere pantailatik. Bere euskalkitik, bere ahotik eta blogetik.
