Iruña-Veleia, egia ala gezurra?

6.- Rubén Cerdánen kasua. Gaitzesgarria iruditzen zaigu oso Rubén Cerdánen jokaera. Kalte ikaragarria egin dio Lurmenen eta Eliseoren irudiari zein auzia argitzearen aldeko mugimenduari. Orban beltza. Berak esaten du Frantziako CNRS laborategietan egin zituela analisiak, baina orain arte sekula ez du hori akreditatu agirien bidez. Ez daukagu inolako heldulekurik egin zituela sinesteko. Txostenak egin eta kobratu zituen. Hau esanda, ondorio nagusia honakoa da: analisiak orduan ez baldin baziren egin… oso gaizki, ba egin daitezela orain!

Baina autoak esaten dituen gauza batzuk ez dira egia:

Arabako diputazioak eta Lurmenek elkar hartuta proposatu zioten Cerdáni azterketa egitea. Lehenago zenbait lan egina zen Cerdán erakunde foralarentzat, Urizaharreko anbarra aztertzen, adibidez. Lotura honetan ikus dezakegu: “Un grupo de especialistas, entre los cuales se incluye el físico madrileño Rubén Cerdán, está preparando un proyecto para analizar esas burbujas…” (El País 1998). EHUn ere eman zituen klaseak master batean. Garai hartan, nonbait, ez zuten zalantzan jartzen haren profesionaltasuna eta titulua.

7.- Epailearen arabera, dirua ateratzea “obtener beneficio económico” zen iruzurraren helburuetariko bat: 12.000 euro hiru lagunen artean banatzeko.

Delitu guztietan egiten den galdera: zein da eragilea,  “mobila”? Epaileak garbi du: lehen aztertu dugun prestigio profesionalaz gain, dirutzea, “obtener beneficio económico”. Hau ikusita, Suitzan Eliseoren kontu korronteak aurkitu dituztela pentsa daiteke.  Ba ez. Are txundigarriagoa: Cerdanek bere txostenengatik kobratutako bi fakturak aipatzen ditu epaileak: 5.817,40 + 6.762,80 = 12.580,20 e. Hiru lagunen artean zatituta (Gil, Cerdán, Escribano) “la friolera de” 4.193,4 euro bakoitzarentzat. Kopuru horregatik merezi zuen bai arriskatzea!

Ertzaintzaren txostenean garbi geratzen da, agirien bidez frogatuta, diru horretatik ez zela euro bakar bat ere joan Lurmenen edo Eliseoren kutxara, Cerdanek kobratu zuela.

Gero Eliseo ardo-negozio batean nahastu nahi du epaileak.

Garai hartan (2006-2007) Iruña-Veleia oso indartsu zegoen, 30.000 bisitari baino gehiago hartzen zituen urtean. Ekimen eta asmo ugari jorratu ziren finantziazio pribatua bilatzeko eta aztarnategia ezagutarazteko. Veleia ardo-marka sustatzea izan zen horietako bat, nahiko anekdotikoa. Gainera azkenean ez zen gauzatu. Beraz, Lurmenek lortu zuen irabazi ekonomikoa ZERO izan zen. Eta gauzatu balitz ere, pentsa, % 2. Atera kontuak 10.000 botila bost eurotan salduta zenbat geratuko zen Lurmenentzat: 1.000 euro.

5.- IPCE (Instituto del Patrimonio Cultural de España), Espainiako Kultura Ministerioaren laborategiko analisiak: iruzur hutsa.

1) Jose Vicente Navarro Gascón funtzionarioaren txostena

Gure ustez, erakunde honek iruzur galanta egin zuen: a) piezak jasotzerakoan: ez zituen eraman hezurrezko eta adreiluzko piezak, datatzeko errazenak eta zehatzenak, nahiz eta bi parteek (Lurmen eta Arabako Diputazioa) hori adostuta izan. Gainera, ez zioten deitu Lurmeni piezak aukeratu eta eramateko orduan. b) Pertsona bakar batek sinatzen du txostena, Jose Vicente Navarro Gascón funtzionarioak. Ez zaio ezagutzen esperientziarik eta titulaziorik gisa honetako lanetarako c) Mikroskopio elektronikoa izan zen bere lanabes bakarra. Ez zituen kimikoki aztertu letra-ildoen gainean dauden geruzak. Zeramikazko piezen gaineko metalak bilatzera mugatu zen. Gutxienez 25 metal ezberdin aurkitu zituen, gehienak kantitate barregarrietan, tartean grabatzeko balio ez dutenak: beruna, latoia, zinka… Metal horien presentzia normala da,  esku askotatik pasatu direlako:  garbiketa eta errestaurazio prozesuan, Batzordekideen eta grafologoen behaketetan, eta abar. Gainera ez da ahaztu behar piezen kustodia kereila jarri zutenen esku egon dela.  Geruzen azpiak ez zituen aztertu ere egin. d) Ondorioa: itxura guztien arabera, funtzionario hau “behartu” egin zuten horrelako txosten txapuza bat egin eta “faltsutasun frogak” aurkitu zituela deklaratzera.

Hona hemen txostenari SOS I-Vak eman zion erantzuna eta Koenraad Van den Driescheren geokimikiaren kritikak.

Hala ere proposamen zentzuzko bat behintzat egin zuen:

Pieza honetaz ari zen:

Hala ere, epaileak ez du agindu geruza kentzea ikusi ahal izateko azpian letrak dauden ala ez. Zergatik ote? Aipatzen dituen beste bi piezei ere ez zaie azterketarik egin.

2) Antelo txostena. Autoak ez du esaten IPCEk bigarren txosten bat ere egin zuela: Tomás Antelo, ‘Informe de examen por imagen’.
Informe del Archivo General del IPCE, Ministerio de Educación, Cultura y Deporte; Madrid, 2014.

Hemen honi buruzko informazioa. Laburtuz, argazki ultrabioleta bidezko analisia egin zuen Tomás Antelo ikerleak zuzentzen zuen taldeak, eta txostenean ez du inon esaten faltsutasun zantzurik aurkitu dutenik. Esanguratsuak dira Arabako Kultura Diputatuaren hitzak: “No he entendido nada de esas que le he  dicho que  llegaron  el  14  de mayo, pero no yo,  ni  la  Secretaría Técnica  ni  mi jefe de servicio, por muy Jefe del Servicio  de Arqueología   que   sea,   porque  venía   en   unos   términos absolutamente…”

Epaileak enkargatutako txosten hau ez du aipatu ere egiten autoak. Zergatik ote?

Agiri adierazgarri hau ari da zabaltzen sare sozialetan. Nolanahi ere, Arabako Kultura Ahalduna, Igone Mz de Luna, oso pozik dagoela dirudi autoarekin, hori dio behintzat gaurko DNA-n. Laster jakingo dugu are eta doilorrago jokatzen duten Eliseorekin haren kondena bilatuz, ala kasua artxibatzea eskatzen duten.

Ez naiz legegizona, eta eskertuko nuke gai hauetan aditua den norbaitek alderdi juridikotik bere ikuspegia ematea. Baina kasuaren ezagutza eta zentzu komuna aski direlakoan nago auto hau zabor hutsa dela konturatzeko. Puntuz puntu jorratzen saiatuko naiz. Honetaz, Koen Van den Driessche Ama Atan.

1.- Grafologia. Letrina.

Gaizki hasten gara. Lehenengo gauza: ez dira “grafías similares” inondik inora, Lotura honetan  ikus daitekeen bezala. Eta Ertzaintzak berak bere txostenean esana du grafologiak ez duela balio horrelako kasu batean. Hemen pasarte batzuk:

“El soporte sobre el que se encuentran las evidencias dubitadas no se trata de papel u otro material similar, sino que se trata de un soporte de tipo, cerámico; así como en el caso de la evidencia atribuida, letrina romana de madera lacada. En los dos tipos de soporte se puede ejercer diferente resistencia al ser: perforado por el útil, pudiendo producirse divergencias entre los caracteres motivadas por la diferente composición de los soportes.

– El útil empleado en la confección de los grafitos difiere de los habitualmente empleados hoy en día; no se trata de un elemento difusor de tinta como los bolígrafos actuales, ni de un spray o una brocha de pintura, sino que se utiliza el instrumento ^para-perfarax^el soporte.

Además de lo expuesto en los dos párrafos anteriores, el alfabeto utilizado difiere morfológicamente del utilizado actualmente, por lo que sería necesario un conocimiento muy completo de la morfología de los alfabetos que se utilizaban en la época en cuestión.

El hecho de utilizar un útil perforando sobre diferantes soportes (cerámica y madera lacada) hace que no sea posible estudiar aspectos básicos de un estudio pericial grafístico, como son la velocidad, la presión, gestos tipo y el estudio de ataques y escapes.

Así mismo, hay que tener en cuenta que la ausencia de estudios de. este tipo redunda en la falta de validación del método científico empleado, ya que, por todo lo anteriormente expuesto, no son de aplicación algunas de las leyes fundamentales de la pericia caligráfica, por lo que se cuestiona si estaríamos ante una solicitud de estudio caligráfico o sería un nuevo tipo de estudio, con lo cual habría que desarrollar nuevas técnicas y validar el método para que tuviera una mínima fiabilidad”.

2.- Oskar Escribanoren broma. Oskar Eskribano Lurmeneko paleontologoak indusketetan oso ohikoa den broma bat egin zuen 2005eko abuztuan (ordurako hainbat ostraka berezi zeuden agertuak, hemen ikusi daitekeen bezala); VELEIA idatzi zuen zeramika puxketa batean, eta atzean bere ezizena atzekoaz aurrera, sinadura gisa (LEPAXT, hau da, ‘Txapel’). Gusto txarreko broma, baina broma gaitzik gabea azken batean. Handik ordubetera berak deskubritu zuen broma. Anekdota xume bat. Zaila da ulertzea nola auziperatu daitekeen inor horrelako huskeria bategatik. Ba auzipetuta dago, eta gainera autoan ematen du beste grafitoen egiletzat ere hartzen duela epaileak, Eliseorekin batera (!!!).

3.- Zortzi urte ondoren, DESCARTES. Hamaika ikusteko jaio ginen. Zortzi urtez jardun dugu itsuak ere ikusiko lukeena argitu nahirik, hau da, ez duela DESCART jartzen, NISCART edo MISCART baizik. Alferrik. Honek, nonbait, argudio izarra izaten jarraitzen du, besterik ezean.

4.- Eliseo Gilek eta Oskar Escribanok egin zituzten grafitoak, dirua egiteko eta onarpena eta prestigioa lortzeko. Frogak? Zertarako…

Zer froga du epaileak Eliseo Gil akusatzeko? Aurkitu du grafitoak egin zituen lantegia? Erabili zituen lanabesak? Zahar itxura emateko produktuak? Idazkun eta marrazkien zirriborroak edo planoak? Apunteak, mezuak edo grabazioak? Badaki noiz egin zituen? Arrastorik ez autoan, eta ezta Ertzaintzaren txostenean ere. Hala ere ez du zalantzarik. A ze nolako papeleta utzi dien epaileak akusazio partikularrari (Arabako Diputazioa, atzera egiten ez badu behintzat) eta fiskaltzari. Harritzen gaituen beste gauza bat, Oskar Escribano akusatzen du epaileak, haren kontrako kereilak aipaturiko “broma” besterik hartzen ez duenean (?).

“No solo un beneficio económico, sino también un prestigio y reconocimiento profesional”. Eta Eliseo Gilek  eta Oskar Escribanok beren prestigioa handitzeko DESCART idatzi zuten ostraka batean, pentsaturik Descartes erromatarra zela. Ja-ja-ja!, kaf-kaf-kaf! Kafka, egoera puruan!!!

Geroago mintzatuko gara “beneficio economico”az.

(Autoa puntuz puntu aztertzen jarraituko dugu hurrengo sarreran)

Gasteizko 1. Epaitegiko titularra den Susana Junquera Bajok azpian irakur daitekeen autoa kaleratu zuen maiatzaren 3an. Beste sarrera batean komentatuko dugu. (Egin klik hobeto irakurtzeko).

Ostegunero bezala, atzo egin zen Eliseo Gilen aldeko elkaretaratzea Arabako Diputazioaren aurrean. Norbaitek ez baleki, astero egiten da bilkura, 2015eko urtarrilean hasita. Kontuak atera zenbat egin diren ia bi urte eta erdian.

Nik dakidala, oraindik ez da agertu argazkia hedabideetan. Eta hori inoiz geuk bidali diegula. Ikustezinak ote gara?

2017-05-04

Maiatzaren 13an egingo da Euskeraren Jatorria Elkartearen XI. Biltzarra. Irurtzunen izango da eta Euskera eta Euskal sena du izenburu. Iruña-Veleiako auziaren azken berriez ere hitz egingo da. Hemen egitarau osoa.

Gaur arratsaldean jaso du Eliseo Gilen abokatuak Susana Junquera Bajo epailearen autoa. Honen bidez, zortzi urte baino gehiago iraun duen instrukzio fasea ixten du eta epaiketaren bidea zabaltzen. Betiko topikoak errepikatzen ditu, baina ez du inolako frogarik aurkezten akusatuen aurka. Eliseo Gilez gain, Oskar Escribano eta Rubén Cerdán daude auzipetuak. Datozen egunetan astiroago baloratuko dugu autoa zein horrek sortzen duen egoera.

Agerkari digitalean hasi da notizia azaltzen: Berria, Naiz, ABC (EFE), Correo, El Periódico (Europa Press).

Euskeraren Jatorria Elkartearen balorazioa hemen eta hemen.

Aitzol Altuna ikerleak Desmontando la vasconización tardía izeneko liburua argitaratu du. Amazon-en eros daiteke 10 euroren truke. Aurkibidea irakurtzea nahikoa liburuaren interes handiaz jabetzeko .

Batek baino gehiagok galdetuko du zertan dagoen auzi judiziala, eta ez da harritzekoa. Hilabeteak eta urteak pasatzen dira eta berririk ez. 2015ean amaitu zuen Ertzaintzak ikerketa poliziala; legez 2016ko ekainean amaitzen zen erabakia hartzeko epea; epaileak urtebetez luzatu zuen, baina 2016ko abenduan Arabako Audientziak jakinarazi zion berehala itxi behar zuela instrukzio fasea. Lau hilabete igaro dira eta berririk ez. Eta zortzi urte baino gehiago dira kereila jarri zutela.

Jarri gaitezen Eliseo Gilen larruan. Job santuari ere agortuko zitzaion honezkero pazientzia.