Historia. Folklorea. Bidador.
Euskal bazkalondo ezagunena Joxe Austin Arrietarena bada ere, eguardiz sabela bete osteko abeste kontuetan ezin uka euskaldunon artean Nafarroa gaitzat duten abestiek duten sona. Leteren Nafarroa Arragoa, Valenciaren Navarra tiene cadenas, Berri Txarraken Maravillas edo Kojon Prietoren bilbainada patxaranaren lagunik onenak dira.
Bada bazkalostean abestu nahi ez duenik, aieru txarreko jendea hamarretik bederatzi, eta horientzat da Nabarrikadas. Historia y folclore de Navarra (Pamiela, 2020) liburua. Izan ere, anekdota mihi puntan nahi duenarentzat elkarrizketaz jabetzeko, harrobi agortezina da Joxemiel Bidadorri eginiko hilosteko omenaldi ere baden lan hau.
Bi zatitan bananatutako liburua da. Batetik berrogeita hamar artikulu inguru daude, duela hamarkada bi Noticias de Navarra egunkarian idatzitakoak, eta bertan Nafar historiaren hainbat pasarte kontatzen dira. Bestetik, folklorearekin lotutako beste hainbat bitxikeria, niretzat lehenengo artikuluak bezain finak ez direnak. Giputz honentzat, dena den, oso interesgarriak dira Erriberako jeltzaleen pasarteak, Ollo bailarako fazerien kontuak, nire kutunenak, eta beste hamaika idazle-apat-mediku-militar kontu.
Pertsonalki nahiago dut Bidadorren euskarazko prosa landua Klasiko bitxi, arrunt klasiko obran ageri dena, non baita jasotzen diren bere gogoeta zorrotzak. Badu jakina horrelakorik obra honek, Diario de Navarra y el euskara artikulua marku batean jartzeko modukoa da, baina beste artikulu askotan dibulgazio lan hutsa da. Hori ezin baitzaio ukatu Bidadorri, paper eta agiri zaharretan murgiltzeko zaletasuna handik guri pieza ederrak ekartzeko.
Pena ez dituztela edizioan artikulu originalen errata txiki batzuk konpondu. Baina, horrek ez du halaber emaitza iluntzen. Asisko Urmenetaren marrazki politez lagunduta ageri dira testuetarik asko eta horrek ere laguntzen du gozamenean. Irakurle, bazkalondoan abestea gustatu edo ez, ez duzu damurik hartuko liburu hau esku artean edukita.
