Filmak suaren erdian egin behar dira, barneko suaren erdian
Oliver Laxe (Argia)
O que arde filma ikusteko aukera izan dut Santiagon egindako egonaldian. Donostiako zinemaldian eman zuten Perlak sailean. Jatorrizko bertsioan eman zuten, azpidatziekin: gazteleraz eta ingelesez.
Numax zinema-aretoan, berriz, jatorrizko bertsioan eman dute, oraingoan, azpidatzirik gabe. Izan ere, zinema areto txiki horretan film guztiak ematen dituzte jatorrizko bertsioan eta azpidatziak behar direnean galizieraz izaten dira. Eta inbidia sentitu dut. Txarra dela diote inbidia izatea, baina inbidia izan nuen. Ekimenagatik, azpidatziak galizieraz direlako espainolaren beharrik izan barik, eta aretoaren giroagatik, Numax kooperatibaren ekimenagatik (zine banatzaileak, oraintsu kalitatea zigilua lortu duen liburu-denda, zinema-aretoa).
Oliver Laxek zuzendutako filma asko gustatu zitzaidan; hasieratik bertatik harrapatzen zaitu eta holako egon eza bat eragiten dizu… Saritutako filma da O que arde (baita Cannesen ere), eta beste behin ere agerian geratu da hizkuntza gutxitu baten lan egitea ez dela oztopo hara eta hona ibiltzeko.
Santiagoko egonaldia unibertsitatean izan da: azpidatzien inguruko seminario batean. Katalunian katalanez azpidazteko diru-laguntzak badirela jakin dugu. Galizian, aldiz, gobernuak ez du hizkuntza politika hori sustatzen. Belgikan azpidatziak eta bikoizketa kultura bana dira: Valonian, frantsesez aritzen diren aldean, bikoizketa da ohitura; Flandrian, flandrieraz ari diren aldean, berriz, azpidatziak. Are gehiago, Phillippe Meers Antwepen unibertsitateko irakasle katedradunak azaldu zuenez, telebistaren kasuan, “flamenkoek ez dute telebista belgikar frankofonoa ikusten, eta alderantziz ere ez”. Alegia, 11 milioi biztanle dituen herrialde batean, non 3 hizkuntza ofizial dauden (40% frankofono, 80.000 alemaniar hiztun eta, gainerakoak, holandarrak) ez dute ez zinema- ezta telebista-kontsumoa konpartitzen eta zinema sustatzeko politikak ere desberdinak dira lekuan leku.
Hizkuntza gutxituen Euro-itunaren azken ebaluazioa publikatu da asteon. Espainiako estatuari sinatutako Hizkuntza Gutxituen Gutuna ez betetzea leporatu diote eta puntu negatiboetako bat da Galiziako gobernuak hezkuntza sisteman ezarritako hizkuntza politika. Orain dela 9 urtetik galizieraz eta gazteleraz ordu kopuru bera izan behar dute ikasgaiek; ezin da galiziera hizkuntza nagusi gisa aukeratu. Ondorioa: 2008etik 2018ra galizieraz hitz egiten ez duten umeen kopurua 15 puntu hazi da (El Pais). 3L eredua sustatu zuen Feijooren gobernuak eta 3 urtetatik ingelesarekin hasten dira. Phillippe Meersek aipatu zuen beste kontuetako bat: Belgikan 11 urterekin hasten dira ikasleak bigarren atzerriko hizkuntza ikasten: nederlanderaz diren eskoletan frantsesa ikasten dute atzerriko lehenengo hizkuntza bezala, eta ingelesa atzerriko bigarren hizkuntza gisa; alderdi frankofonoan, berriz, atzerriko hizkuntza biren artean aukera dezakete: ingelesa edo nederlandera.
Hizkuntza aniztasuna Europaren ezaugarrietako bat den arren, hizkuntza politika anitzak daude indarrean kide diren estatu nazioetan.
Hori guztia galizieraz sortutako film zoragarri bat ikusi nuela esateko.
