Nire Begietatik

http://www.getxo.net gure udalerriko orrialdea da. Batzutan sartzen naiz ia zer dion gure udaletxe “maiteak”. Gaur gauza berezi bat aurkitu dut “Ume eta gazteentzako liburu eguna 2o05”. Harritu naiz, ez nekien gure herrian horrelakorik ospatzen zenik. Apirilaren 2an eta 3an egingo dira ekitaldiak. Kale antzerkia, ipuin kontalariak, marrazkiak, … Hans Christian Andersenen jaiotzaren egunean egiten da ekitaldi hau.

Nire garaian ez zegoen horrelakorik, ez zuten hainbeste nekatzen buruan herrian umeek kontaktua eduki zezaten irakurketarekin. Lehen liburu gutxi zeuden: Ibai Urpekari, Teo, itzulpen batzuk, … askoz gehiagorik ez. Orain aukera zabala daukate ume eta gazteek literaturan murgiltzeko.

Pasa den astean, kanpamenduan, gaztetxu batzuekin nengoen berbetan irakurketari buruz. Batzuk denbora librea aprobetxatzen zuten irakurtzeko eta esan nien ia nola etorri zitzaien irakurtzearen zaletasuna. Etxetik datorkie zaletasuna, gainera baten amak Getxoko liburutegian egiten du lan. Baina bat zetozen gauza batekin: ikastolan ez zituzten zaletu irakurtzera.

Ikastolan behartzen zaituzte irakurtzera, irakasleek aukeratutako liburu ziztrin bat. Askotan ziztrinak izaten dira, zergatik? Aukeratzen dituzten liburuak beti dauzkatelako fitxa batzuk eta horiek erabiltzen dituztelako azterketa egiteko. Horri deitzen zaio garrantzi eza. Nola motibatuko dituzte umeak irakurtzen eurei gustatzen ez bazaie? Kasu guztietan ez da horrela, baina gehienetan bai.

Agian beste metodo bat bilatu beharko litzateke gazteak zaletzeko. Ez dakit zein izan daitekeen, horretan ez naiz aditua. Euskal literaturak liburu ugari ditu haur eta gazte literaturan eta horiek bultzatu beharko genituzke.

Orain irakasleen txanda da, zer proposatzen duzue?

Egun hauetan goiz altxatzen egon naizenez, gaur hamaikak arte egon naiz ohean. Beraz, goiza ez dut batere aprobetxatu.

Arratsaldean asmoa neukan etxean gelditzeko eta lana aurreratzeko. Ez zen plan tentagarria, beraz arratsaldean Algortara joan naiz. Normalean metroa hartzen dut, baina gaur oinez joan naiz. Ez dut aukeratu egun ederrena, baina gaur iruditu zait Arriluze eta Portu Zaharra inoiz baino politago zeudela. Bost egun zaudenean zure herritik kanpo, faltan botatzen da zure inguruko guztia.

Argazki dendara joan naiz, album batzuk erosi behar nituen, skouteko argazkiak ordenatzeko (beste gauzarik ez, baina argazkiak barra-barra ditugu). Edurekin egon naiz berriketan eta azkenean oparitu dizkit albumak. Beti eramaten dizkiogu argazkiak berari, jator askoa tipoa.

Skoutera heldu eta han zeuden nagusiak telebista ikusten. Nagusiak “skouteko piramide” partikularrean, 17 urte dituzte. Hasi naiz ordenatu gabeko argazkiak ateratzen eta buuff! Barrezka egon naiz. Orain bi urtekoak ziren argazkiak eta umeei asko nabaritzen zaie zenbat aldatu diren. Nirekin zeudenak harrituta zenbat aldatu diren beraiek ere. Erderaz esaten den bezala “ley de vida” da.

Argazkiak ikustean ere tristezia sartu zait une batetan. Argazki horietan Jagoba agertzen zen. Orain dela bi urte alde egin zuen gure artetik Udalaitz mendian istripu baten erruz. Pozik agertzen zen argazkietan, umeekin jolasean, azken batean bere saltsan. Argazki askotan agertzen zen, nirekin zeudenak triste jarri dira. Nahiz eta begirale moduan ibili beraien laguna zen eta gogorrak izaten dira gauza hauek. Onartzen dut kostatu zaidala bere argazkiak albumean jartzea, itzelezko lana. Baina bizitza horrelakoa da.

Arratsalde polita pasatu dut. Ez da beste munduko ezer izan, baina gauza asko gogoratu ditut. Gauza batez ere ohartu naiz: azken urteetan egin dudan gauzarik onena begirale izatea izan dela. Ume horiek asko eman didate eta emango didate.

Bueltatu naiz azkenean! Bostak inguruan heldu gara Algortara tropa guztiarekin.

Oso ondo pasatu dut nahiz eta hasieran gogo barik joan. Ez dakit zenbat denbora egon ginen Boluetan Bermeorako trena itxaroten, baina beno, han beltzaran jarri ginen (gauza positiboak ere atera behar dira). 12ak inguruan iritsi ginen Zugastietako Urgozo etxera eta han itzi genituen trasto guztiak. Lehenengo egin genuen gauza hamaiketakoa, badakizue, hau ez da barkatzen!

Gauza asko egin ditugu. Mendira joan gara, Bizkargira hain zuzen. Era guztietako jokoak egin ditugu, eskulanak, gaubelak, … Aspertzeko denborarik ez da izan. Agian politena izan da oraingoan adin guztietakoak joan garela batera. Adinaren arabera dauzkagu umeak banatuta eta bakoitza aterpe batera joaten da, baina oraingoan berandu zela eta denak joan gara berdinera.

Oso ondo pasatu dut eta oso ondo pasa dute umeek. Polita da ikustea 8 urteko ume bat 16ko batekin jolasten, edo bazkaria egiten, txisteak kontatzen, … Elkar ezagutzen dute eta ez daukate arazorik gauzak elkarrekin egiteko.

Baina egonaldi honek gauza triste bat utzi digu. Susok begirale izateari utziko dio. 27 urte ditu eta lan bat topatu du eta ez dio denbora askorik utziko skoutean ibiltzeko. Zer esango dizuet, azken hiru urteetan hiru begiralek utzi dute, bakoitzak bere bizitza egin behar du. Txikitatik dabil Suso skoutean: lehenengo ume bezala eta gero begirale bezala. Skouta berarentzat dena da eta dena eman die umeei eta baita begirale garenoi.

Malko asko juan dira une horretan. Niri behintzat baten bat ihes egin dit eta umeei zer esan. Bera ere… Oso gogorra izan da, beragatik hor egongo zen bizi osorako, baina ezin da. Hitz batzuk eskatu dizkiogu eta negarrez hasi zaigu.

Bidean gentozela, pentsatzen egon naiz nik uzten dudanean zer gertatuko den. Karrera bukatzen dudanean utzi nahi dut. Karrera gehiegi luzatzen ari zait tamalez (ez begirale izaten jarraitu nahi dudalako). Ziuraski malkoak isuriko ditut, denek dakite nolakoa naizen. Ume horiek asko ematen didate, egunero zerbait irakasten dizute eta eskertzen dute eurekin egotea eta zure denbora eurei eskeintzea.

Baina Suso bezalako gehiago etorriko dira (edo hori pentsatu nahi dut). Milesker Suso egin duzun guztiagatik!

Bai, banoa (ez betiko). Egia esan, gogo handirik gabe.

Umeekin noa Zugastietara (Muxika). Bost egun igaroko ditugu han. Beti egiten dugu irteera Gabonetan, Aste Santuan eta udan. Udan hamar egun izaten dira eta besteetan, aldiz, bost egun.

Oso aktiboak izaten dira irteerak: pista jokoak, jokoak, tailerrak, olinpiadak, mendia, … aspertzeko betarik ez dugu izaten eta askotan eskatzen digute umeek lasai egoteko denbora. Badakizue, nahi duguna da umeak nekatu eta gauetan lo egitea. Nik ere egin dut eta gauean beti dago gaupasarako gogoa je,je,je! Aprobetxa dezatela ahal duten bitartean.

Beraz, bost egun hauetan ez duzue “sasi-artikulorik” izango hementxe. Ondo pasa oporrak eta bueltararte!

P.D: Portzierto, ederto pasa ABERRI EGUNA!

Ezagutzen nautenek badakite nire ordenaren barruan apur bat desordenatua naizela. Baina kontuz, ederto dakit non dauzkadan paper guztiak gordeta, nire etxea artxibategi bat da!Ja,ja,ja! Egunkariak, aldizkariak, … edozer aurkitu daiteke. Beti eduki dut zaletasuna horrelako gauzak edukitzeko eta askotan baliagarriak izan zaizkit lanak egiteko. Gehien bat nobelak eta bertsolaritzari buruzko liburuek hartzen dituzte apal horiek.

Baina gaur ama nazkatu da. Bai, bai, 23 urte dauzkat eta oraindik daukat erretolika botatzen. Esan dit horrela ezin dela: “Tienes no se cuantos libros, apuntes, periódicos, … ¡Me estás invadiendo la casa!” Uste dut gura duela etxetik joatea!

Orain urte batzuk logela aldatu behar izan zidaten liburuak ez zirelako apaletan sartzen. Txoritoki handi bat daukat (nire aitan esanetan “la oficina”) eta hemen daukat ordenagailua eta pila bat traste. Hori bai, liburu denak irakurrita dauzkat eta gehienak ni erosiak dira.

Norbaitek baldin badauka lekutxoren bat nire liburuak sartzen ba eskertuko nioke!

Gara egunkaria erosi dut gaur, astelehenetan ez baita Berria ateratzen. Eta hara non, kulturako orrialdetara heldu naizenean irakurri dut gaur Nazioarteko Poesiaren eguna dela. Ez neukan ideairik ere ez gaur ospatzen zenik. Oheratuko naiz gauza bat gehiago ikasita.

Poesia gustokoa daukat. Gustorago irakurtzen dut nobela bat, baina azkenaldian liburu ederrak atera dira. Libreta horiko poemak (Pako Aristi) edota Arrakalak (Gotzon Barandiaran). Ezin aipatu gabe utzi Joseba Sarrionandia, ez dakit zenbatetan irakurri dudan Gartzelako poemak! Sentimental bat izango naiz, baina malkoak ere isuritzen ditut. Poeta asko daude Euskal Herrian, gazte zein ez hain gazte, gaur zuen egunean zorionak euskal letrak aberasteagatik!

Eta bukatzeko askotan irakurri eta nekatzen ez naizen olerki baten pasarte bat: Galtzetan gordetzeko koblak, Sarrirena.

“Argi gabe ari nauzu giltzapean koblatan oinazea bisitari gogoaren zainetan zaindariak paper bila ari dira zeldetan erdu eta to zuretzat gorde itzazu galtzetan.”

Bai, gaur heldu da Korrika Getxora, giro bikainean!

Aurten bizikletaz egin dut ibilbidea. Badakit korrika joan behar dela, baina nire hanka ez dago oso ondo esfortzuak egiteko, beraz, aurten bizikletaz. Redentor eleizan parean zeukan bertso-eskolak kilometroa eta han hasi da gure bidaia. Lehenago argazki batzuk atera ditugu, oroigarri gisa. Momentua ere gogoratu behar da.

Hor hasi da bidaia, aspaldi ez nuela Korrikan hainbeste jende ikusten. Noski, eguraldiak lagundu du eta gainera zapatua da. Bertso-eskolaren kilometroa polita izan da. Bertsoa eta guzti bota dute gaztetxuek Itxas Argiari emon baino lehen lekukoa.

Hunkigarria izan da, polita. Jende ezagun asko parte hartzen, batzuk aspalditik ikusi gabe. Ez dakit, egun horretan zahar eta gazte batzen gara euskararen alde egiteko.

Beste momentu hunkigarria izan da Neguritik pasatzean. Badakizue, hemen oligarkia guztia bizi da. “Neguri entzun, Getxo euskaldun!” oihukatu dugu gogoz. Areetan ere berdina, bi auzo erdaldunenak baitira. Erromon, nire auzoan, nola ez askoz gogorrago! Pena Erromon ez daudela kilometro gehiago, batzuk kilometro gabe geratzen baitira.

Benetan goiz ederra pasatu dut. Euskararen alde “korrika” (bizikletaz). Bihar Bilbora joango gara, Andolin Eguzkitza zena omentzera. Oraingoan, korrika.

ERROMON ERE, EUSKARAREN ALDE!
IKA, IKA, IKA, HEMEN DATOR KORRIKA!
NI ERE BAI!

Afaltzen gauden bitartean beti ikusten dugu Teleberria. Eta berriro ere entzun dut aste hauetan zehar egunkarietako gai izan dena: euskaraz ez dakiten irakasleen arazoa.

Baina zer uste dute horiek? Sei urte euskara ikasteko eta oraindik ez dute ikasi? Gainera liberatuta egon dira, hau da, ez zuten lan egin beharrik, bakarrik euskara ikasi. Hizkuntza zaila da, onartzen dut, baina sei urtetan ez lortzea aurrerapausorik… Gero beraien ikasleei kristolako nibela eskatuko diete.

Gainera, zer eskatzen du gizarteak? Euskarazko hezkuntza! A eredua desagertu beharko litzateke. Bakarrik mantentzen dute etorkinentzako, baina etorkinak gure artean integratzeko modurik onena D ereduan ikastea da. Horrela bai ezagutuko lukete gure hizkuntza eta kultura.
Baina ez, hemen badaukagu kuadrilla bat nahiago duena erderaz jardun eta gainera ez egitea ahaleginik euskara ikasteko.

Iztuetak esan du 2000 milioi pezeta xahutu dituela Hezkuntza Saila pertsonaia hauek euskara ikasteko. Gainera dirua bota behar ezer ez lortzeko…

Bertsolaritza irakasle moduan nabil, irakatsi ez dakit asko irakatsiko duda, baina saiatzen naiz. Getxon Lehen Hezkuntzako 5 eta 6.mailan ematen ditut eskolak. Guztiok ulertzeko 10-12 urte bitarteko basatiak (ez dira umeak!). Talde horiez gain, Berangon daukat taldetxo bat eta Aixerrota Institutuan ere.

Astelehenetan institutura noa, 14.00etan hasten gara eta 15.00etan bukatu. Agian ez da ordurik onena 15 urteko gazte batzuk motibatzeko, baina ezin daiteke beste ordu batetan eman. Atzo liatu zuten, baina ederto gainera!

Komunera joan nintzen, bakarrik tardatu nuen 5 minutu eta heldu nintzenerako hor zauden leihotik ezabagailuak botatzen, klarionak, koadernoak… Uste dut ez zutela nire motxila bota juxtu sartu nintzelako atetik! Kristolako bronka bota nien, hori ezin zela egin, nagusiak zirela horrelakoak egiteko (nire irakasle batek botako zidan antzerakoa).

Onena batek galdetu zidana: “Nahikari 15 urtekin ez zenuen berdina egiten?” Egia esateko, bai. Nik berdina egiten nuen ikastolan nire klasekideekin. Batxilergoko 2.mailan gogoratzen dut batzuk hiztegiak bota zituztela leihotik! Kontatu nienean ez dakit apuntatu zuten hurrengo batean egiteko edo pentsatu zuten nire kintakoak beraiek baino askoz basatiagok ginela.

Klasetik irten eta guk egiten genituenak gogoratu nituen. Askoz txarragoak ziren, baina egiteko garaian nengoen. Orain, aldiz, mahaairen bestaldean nago eta errespetua igorri behar omen dut (nahiz eta batzutan kontrakoa izan).

Plan ederra gaurkoa. Bertso-eskolako lau lagun (aspaldi elkarrekin egon gabeak) Lakuntzara joan gara Nafarroako Bertsolari Txapelketako finala ikustera. Asmoa geneukan bertso-afari batera joateko, baina gure inguruan ez daude.

Goizean atera gara eta Altsasun bazkaldu dugu. Aspaldiko kontuak mahai gainean: ikastolakoak, bertso-eskolakoak, … Solasaldi polita eta aukera ederra lagunekin egoteko.

Finala, beno, … Silbeirak nabarmen irabazi du. Gaiak, nahiko txarrak. Gai-jartzaile ibiltzen naiz eta badakit gaiak jartzea oso zaila dela, baina hain txarrak egitea ere… Hori bai, bertsolariak ederto atera dira apurutik eta bertso onik ere egon da. Aipatzekoa Estitxu Arozenaren bakarkako lana, bertsorik onenak hor entzun dira. Jende nahikotxo egon da eta Lakuntzako frontoian, giro ona.

Onena? Lagunekin egun zoragarri bat igarotzea aspaldiko partez!