Erbestea. Eskuzabaltasuna. Literatura.
Idazle gutxi dago gurean ofizioa Patxi Zubizarretak bezain ondo dominatu eta ezagutzen duenik. Bere liburu bakoitza literaturari eginiko gorazarre bat da eta sentsibilitate nahiz ezagutza printzak uzten ditu nonahi.
Halakotan gerta liteke ere edertasunaren esklabu izatea idazlea eta lirikotasunaren estartatan galtzea istorioaren mamia. Ez dakit konparazioa zilegi den, bertso saioetatik hartua baita, non zuzenekotasuna eta kolektibotasuna batzen diren, baina liburu batzuk ederrak izanagatik ere “ez dira lehertzen”. Alegia, badagoela batzuetan prosa mota bat non marabilla ukitzen den eta era berean mokadua eginda ahoa bete gabeko sentsazioa geratzen zaizun.
Hala sentitu naiz ni Miangolarratarren uberan (Txalaparta, 2023) obra irakurtzean. Liburua eder-ederra da eta dudarik gabe merezi du irakurtzea. Kontatzen ditu Zubizarretak ezagunak (eta niretzat behintzat) hain ezagunak ez direnak: Sota familiaren nondik norakoak, erbestea eta haren paradoxak (arrakasta eta porrota izan baitaitezke berdin gaitzezgarri erbestean direnentzat sorterrian geratu direnen begietara) eta Euskal Herrian gutxi izan arren funtsezko izan den jende klase baten kasta: mezenas diskretu eta eskuzabalean.
Izan ere Miangolarra-Gorostiaga familia hainbat saltsatan nahasturik egon da modu erabakigarrian Venezuelako deserritik itzuli ostean: dela Vasconia liburuaren publikazioa, Ez dok amairuko diska grabazioak Groseko estudio klandestino batean, Herri Gogoa diskoetxea, Jon Miranderen poemen argitalpen berantiarra…
Azken mende erdiko epika abertzale nagusi bietan hanka bana zuten (epika instituzionala jeltzalea eta erreformarekiko disidentea zen abertzaletasunaren herrigintza epika) Miangolarratarren istorioak jakin ditu Zubizarretak nahasten hainbat pasadizo ederrekin: Huidobroren behiaren kontuak, Cernudaren olerkia mutiko bati, Maria Callas Bilbon egon zenekoa… Nik faltan eduki dut apur bat gehiago arakatzea gizon-emakume horien psikologian eta nolabaiteko sakontasun handiagoa eskertuko nuke hainbat pasartetan. Halaber, hau ez da “baina” txiki bat besterik ortu ederrean.
