Aljer

Soler. Galerianoak. Cervantes.

Isabel Soler Portugalgo kultura eta literaturan espezializatutako irakaslearen liburu ederra da Miguel de Cervantes: los años de Argel (Acantilado, 2016), Antonio de Sosa preso erlijioso portugaldarraren hariari tiraka Cervantesek Arjelen preso egin zituen 5 urteak (1575-1580) berreraikitzen ditu, sarrera oso interesgarri batekin eta ondoren, ni bezalako friki batentzat gozagarri den testu juridiko-literarioa eskainiz.

Ez da Solerren lehen liburua hemen iruzkintzen dudana. Oso modu xehean jorratzen ditu Mediterraneo eta Afrikako kontuak eta interesa pizten dio irakurleari. Kasu honetan Otomandarren menpeko Aljer da liburuaren ardatza, 25.000 preso kristau zituena, Mediterraneoko hiri kortsario nagusia. Handik ateratzen ziren erreinu kristau ugari izutzen zituzten espedizioak, izan Gaztelara, Kataluniara, Balearetara, Siziliara, Sardiniara… Felipe IIak moriskoak errepresaliatzen bazituen horrek ordaina zuen Aljerren. Izan ere, 25.000 gatibu bazeuden hirian arnegariak 300.000 izan ziren Benassar irakaslearen arabera 1550-1700 urteen artean. Hauek, turkoak ogibidez, kristau izateari uzteaz bat bihurtzen ziren aske eta kortsario bilakatuta pribilegio handiak zituzten. Solerren arabera, De Sosaren (baliteke Cervantes bera izatea De Sosaren lan hori idatzi zuena), arnegarien jatorriaren zerrenda amaiezina zen:

No hay nación de cristianos en el mundo de la cual no haya renegado y renegados en Argel. Y comenzando por las remotas provincias de Europa, se hallan en Argel renegados moscovitas, roxos, búlgaros, polacos, húngaros, bohemios, alemanes, de Dinamarca y Noruega, escoceses, ingleses, irlandeses, flamencos, borgoñones, franceses, navarros, vizcaínos, castellanos, gallegos, portugueses, andaluces, valencianos, aragoneses, catalanes, mallorquines, sardos, corsos, sicilianos, calabreses, napolitanos, romanos, toscanos, genoveses, saboyanos, piamonteses, lombardos, venecianos, eslavos, albaneses (…), griegos, chipriotas, candiotas (de Candía, Creta), cretanos, surianos (sirios), y de Egipot, y aun abejinos del Preste Juan (etíopes) e indios de las Indias de Portugal, del Brasil y de Nueva España. Hizkuntza denak hitz egiten omen ziren Aljerren eta bat bera ere ez.

Beste kristau presoek haien erreskatea itxaron behar zuten, bakoitzaren balioaren araberakoa, eta galeriano izan zitezkeen kasurik okerrenean. Cervantes preso baliotsutzat zuten haren eskutan zeuden gomendio gutun batzuk tarteko. Bere gurasoek zeru-lurrak mugitu zituzten bere eta bere anaiaren erreskateak ordaintzeko. Baliotsu izateak libratu zuen torturatik hein handi batean, izan ere, bere zaindariak ernegatu zituen lau lapurreta saiakerekin. Jarrera ausart eta eskuzabala eduki zuen beste preso kide batzuekin. Eta halere, behin erreskatatuta, Elizak berari buruz pentsa zezakeenaren beldur, bere jarreraren testigantzak bilduko zituen agiri legala enkargatu zuen Aljerren. Espainiako boterea (eta bere jatorrian zegoen Gaztelakoa) horrelakoa delako, erreforma ezina, mesfidantzan eta krudelkerian oinarritua.

Utzi erantzuna

Zure e-posta helbidea ez da argitaratuko. Beharrezko eremuak * markatuta daude