Tximino bat bizirik lurperatuta, sakrifizio errituala egiten du gizaki talde batek orgia sadiko batean, basoaren erdian. Georges Bataille filosofoaren kontakizuna da Giboiaren Sakrifizioa. Baina, badira arrazoiak pentsatzeko fikzioa errealitate bihurtu zuela Bataillek 1936 urtearen inguruan. Antza denez, gizaki bat sakrifikatzeko zorian egon zen pentsalaria.

Giboiaren Sakrifizioa entzun

Uste al duzu Bataillek Giboiaren Sakrifizioa testuan kontatzen duena benetan gertatu zela? galdetu diot Michel Onfray filosofo frantziarrari. C’est assez probable, erantzun dit. Markos Zapiainek esan didanez, Onfrayk joan zen neguan kontatu zien bere ikasleei Bataillek eta bere taldeak biktima bat aurkitu zutela, bere burua sakrifikatzeko
gertu zegoen emakume idazle bat. Baso batean hiltzea erabaki zuten, baina azkenik ez zutela egin; eta emakume idazlearen ordez, tximino bat sakrifikatu omen zutela.

Bataille erotuta zegoen, ala deabrua tentatzen ari zen?, galdetzen dio bere buruari Michel Surya idazleak, Batailleren biografian. Batailleren Acéphale aldizkaria eta elkarte sekretua ezagutu behar dira epaitzeko.

Sakratuaren bila

1936ko apirilaren 29a. Idealismoaren aurkako bere gerran beste urrats bat eman zuen Bataillek. La conjuration sacreé testua amaitu zuen, Acéphale aldizkari berriaren lehen testu handia. Nietzsche faxisten eskuetatik erreskatatzea du helburu. Utopistek engainatzen gaituzte, ez dago gizakiak aldatzerik, ez komunismoaren bidez, ezta surrealismoaren bidez ere. Munduak ez du konponbiderik eta aitzakiarik gabe baietz esan behar diogu, Nietzscheren zentzuan, baita alderdirik ilunenetan ere; batez ere alderik ilunenetan.

• Bada garaia zibilizatuen eta haien argiaren mundua abandonatzeko. Beranduegi da arrazoidun eta ilustratuak garen plantak egiteko –horrek gatza eta piperrik gabeko bizitza dakarrelako. Sekretuan ala ez, bestelakoak bihurtu behar gara, edo izateari utzi.

Hona Bataillek dioena (norbaitek gaur idatziko balu, “postmodernoa” dela esango genuke). Munduaren eta gizakiaren alde ilunenak, lohienak, esploratu nahi ditu Bataillek, trasgresioaren bidez. Bururik gabeko munstro gisa irudikatzen du gizakia.

• Naizenaren harago, barregura sortzen didan izaki bat topatzen dut, xalotasunez eta krimenez eginikoa delako: burdinazko arma bat du bere ezkerreko eskuan eta bihotz sakratuaren itxurako su-garrak eskuinean. Erupzio berean biltzen ditu jaiotza eta heriotza. Ez da gizona. Ezta jainko bat ere. Ez da ni, baina ni baino gehiago da: haren sabela dedalo bat da eta han galdu da bera ere. Eta han galtzen naiz ni, nire burua bera bihurtuta aurkitzeko, hau da, munstro.

Batailleren azefaloak kaskezur bat dauka sexu organuen lekuan. Erotismoa eta heriotzaren arteko lotura zen filosofoaren obsesioetako bat. Nola ez ohartu bihotz sakratuaz. Lehen ere gai kuttunenetako bat da Kixmi blogean (ikusi Pornografia Sakratua eta baita hau ere).

Acéphale aldizkarian parte izan ziren Pierre Klossowski, Roger Callois, Jules Monnerot eta Jean Wahl, besteak beste. André Masson margolariak marraztu zuen bururik gabeko munstroa. Eta haiekin batera, emakume bakarra, antza: Colette Peignot idazle eta pertsonaia interesgarria (eta ustezko biktima boluntarioa).

Elkarte sekretua, elkarte sakratua

• Buruaren printzipioa mundua batasunera murriztea da, mundua Jainkora murriztea. […] Burua, agintari konzienteak edo Jainkoak, bere burua helburutzat hartzen duen morroia da eta, ondorioz, ezin biziago gorroto behar da.

Naziek teosofiaren gainean eraikitako neopaganismo idealistaren aurrean, Dioniso jainkoa eta “formagabekoa, deabrutiarra, sexuala, extasigarria, khthonikoa, Amaren gurtza” kontrajartzen ditu Bataillek, eta nabarmendu egiten du faxismoak zeinen biziki gorroto dituen lurrazpiko jainkoekin zerikusirik duen oro.

Faxismoak heriotza ukatzen du; zentzu bat ematen diolako (aberriarengatik, buruzagiarengatik, idealarengatik hiltzea). Bataillek, ordea, heriotza bere zentzugabetasunean onartu nahi du, giza-komunitate bat sortu nahi du, erlijio bat, zentzurik gabeko sakrifizio baten gainean.

• Buruzagia hiltzea betebehar tragikoa da. Giza aferen itxura aldatuko duen egia hasten da hemen: elkarbizitzari balio obsesiboa ematen dion osagai emozionala heriotza da.

Bataille ezker-eskuko bidea–ren jarraitzaile gisa ikus daiteke, azken finean. Indiako Tantra tradizio esoterikotik dator kontzeptua: iluminazioa lortzea alkoholarekin mozkortuz, sexuaren bidez eta sakrifizioaren eskutik, horra ezker-eskuko bidea. Hori zen Aleister Crowley “satanista” ingelesak garai beretsuan jarraituriko bidea, Helena Blavatsky teosofo protonaziak bidea inmoraltzat gaitzesten zuen bitartean.

Biktima badugu, borrerorik ez

Roger Calloisek baino ez zuen apur bat argitu sakrifizio egitasmoarekin gertatutakoa: Biktima boluntario bat topatu zuten. Bataillek borrero izateko eskatu zion Calloiseri berari, baina honek ezetz esan omen zion.

Iradoki dute Colette Peignot zela boluntarioa. Suryak dio ezerk ez duela justifikatzen hori esatea eta Bataillek gehiegi maite zuela bere maîtress-a horrela hiltzeko. Nire ustez, ordea, litekeena da Peignot izatea biktima. Hasteko, potlatch sakrifizio zeremoniaren logikaren barruan sartzen da gehien maite dena sakrifikatzea (horrek ematen dio balioa sakrifizioari, hain zuzen ere). Horrez gain, Peignot hilzorian zen ordurako, (1938ko azaroan hil zuen tuberkulosiak) eta ez nintzateke harrituko nahi izan balu, ohean hil beharrean, sakratutasun ateoaren tenplua bihurturiko basoan amaitzea.

Colette Peignot, Saint-Nom-la-Bretêcheko basoan.

Beraz, zer egin zuten azefalistek Paristik gertuko Saint-Nom-la-Bretêche herriko baso hartan? Kixmino bat hil zuten, pertsona baten ordez, Bataillek hamar bat urte lehenago irudikatu bezala?

Saint-Nom-la-Bretêcheko basoa.

Hogei urte geroago, erlijio ateo bat sortzeko egitasmoa “akats ikaragarria” izan zela esan zuen Bataillek. Bazuen, nire ustez, damua agertzeko aski arrazoi. Izan ere, Bataille zen taldearen burua eta askoz koherenteago izango zen bera izan balitz sakrifizioaren biktima. Agian, jentilen buruak Kixmiren kondairan bezala esan beharko zien bere kideei: “bota nazazue amildegi horretatik behera“.

N’est-ce pas, Colette?