Etiketaren artxiboa: herri

Irrati eredu elebidunak

Herri Irratiak euskara eta gaztelera erabiltzerakoan esperientzia erakargarriak egin izan ditu urte luzez.


Azkenean, irrati horretan euskara asko ala gutxi entzuten ote den gaian baino bien arteko jokoa posible dela erakusten zutela aipatu nahiko nuke. Eta hori ez dute egin ez Radio Euskadikoek ezta, noski, Radio Bilbaok edo San Sebastianekoek ere.


 


Berrian irakurri dut Onda Vascak Herri Irratia irensteko bidean dagoela eta hainbat ahots ezagun  desagertuko direla/zaizkigula. Hain justu ere, euskarari tokia egiten zioten esanguratsuenak.


Esku-aldaketa erabat gauzatu aurretik, Herri Irratiak euskararen alde egin duen bide aberatsa gogoratuko dut. Horretarakoez da behar iraganera luze jotzea ezta aportazioa koantitatiboki zenbatekoa izan den kalkulatzea ere. Bai ordea, kirol erretransmisioetan, kultur saioetan, magazinetan eta albistegietan hizkuntza biak zein modu interesgarrian erabili izan duten aipatzea. Konbinaketaren teknika erabili izan dute.


Irrati horretan, euskarak ateak zabalik zituela adieraztea lortzen zuten. Entzule batek euskaraz deitu eta hizkuntza horretan segitzeko giro xamurra  aurkitzen baitzuen. Gainera, esatari elebidunak zirenez asko eta asko, hizkuntza batetik bestera egiten zuten bidea modu naturalean, gaiaren arabera edota elkarrizketatuak nahiago zuen hizkuntzari aukera emanez.


Entzule elebakarrek ere, bazekiten, esatariak egingo zuela zubi lana eta ulertzen  ez zuena hurbilduko ziola  modu natural eta atseginean.


Herri Irratiak aportazio polita egin du euskara etxe txokoetara   sartzeko baita gaztelera nagusi zutenetara ere. Gainera, bertako musikak beti izan du leku dexentea, propioagoa sentitzen dugun eskenategia eraikitzeko orduan.


 


Esperientzia horretatik ikasi beharra daukagula uste dut, eta Herri Irratian erabili izan dituzten ereduak beste irrati batzuetara eta, baita ere, telebistara nola egokitu daitezkeen aztertzen hasi.


 


Hurrengo baterako utziko dugu proposamenak egitearena, baina, edozelan ere, nondik nora joango naizen ikusteko, ikertzen hasi beharko ginateke gazteleraz ari den hemengo irrati-telebistagintza publikoan   euskarari ateak nola zabaldu. Nola egin bereziki arrakastatsuenak diren saioetan euskarak leku bat izan dezan, edukietan konbinatu bi hizkuntzak, esatarien potentzialitatea erabili eta orain arteko zuri-beltzezko paisai linguistikoak euskararekin koloretu.

Erregistroak

Mariano Ferrer maisuaren “El kiosko de la
Rosi” zen, niretzako zalantza barik, prentsa errepasoa irratiz nola egin
beharko litzatekeen erakusten zuen eredurik egokiena. Herri Irratiko saio hura
gure irratigintzaren erreferentzia nagusienen artean dago.

 

Enpresa desberdinek kaleratzen dituzten
egunkarien gainbegirada kritiko hartan berrien aipamena egiteaz gain, egunkaria
beraren ildo editoriala aipatzen zen. Gertaera eta testuingurua, berria eta
berriemailearen ikuspegia agerian utziz.

 

Noski, harrez gero aideratu egin izan diren prentsa
errepaso asko oso eskasak izan dira. Ez naiz ari RNEk Bilbotik emititzen duen
albistegi saioetan Berria eta Gara ez dituztela ezta aipatu ere egiten. Ez, ez
naiz orain zentsura horretaz arituko.

Irrati gehienetan, eta gehiegitan betegarri
gisa, egunkarietako izenburuak zeintzuk diren aipatzeari dedikaturiko minutuaz
baizik.

Irrati askotan, egunkariaren izena aipatu eta
titularra zein izan den esaten dute, zuzen zuzenean. Irakurketa hutsa eta
askotan berdintsuak diren izenburuen errepikapen hutsala eginez.

Horretan erori egin izan dira baita niretzako
irratsaio gustukoena  den Mezularian ere,
hauen kasuan agerkari digitalen errepasoa egiten zutenean (ezin du pasatzen utzi Luistxo Fernandezek plazaratu zuen polemika). Eskerrak orain,
Juanjo Sanmigelek heldu diola trabeskako eta ikuspegi kritikoaz edukien
azterketa egiteari.

Esaten ari naizenaren harira, Euskadi
Irratiaren
denboraldi honetako berrikuntzen artean asko gustatu izan zait Juan
Kruz Lakastaren fitxaketa. Egunero, periodikuetako izenburuak, editorialak,
artikulu aipagarrienak eta abarrak eskuetan hartu eta xehetu egiten ditu. Entzun
nion egunero hamabost bat egunkari aztertzen dituela. Bada, ederki gainera. Oso
gustura egoten naiz bere iruzkinak entzuten.

Titularren aipamena besterik ez dutenen
aurrean Lakastarena luxu bat da, aktualitatea miatu eta aleen artean urrea eta
gorotza ikusten laguntzea.

 

Berrian igandero idazten dituen artikuluak (hauetariko
batzuk antologikoak, zinez) eta aipatzen ari naizen prentsaren azterketak
erakusten du tipo honek sorbalden gainekoa ondo erabiltzen dakiela, gainera
hitza, umorea eta ironia ondo manejatuz.