Euritako beltzak

euritakoak-paraguas

Jaizkibel konpainia Alamedara iristen denerako, bertan daude argazkilariak, TB kamarak, kazetariak… Urteak joan eta urteak etorri eta beti pertsona berberak; azkenean, bada, elkarri agur egiten diogu.

Kaixo! Zelan dago kale Nagusia? –galdetu diet.
Euritako beltzak egongo direla esan digute.
Hara, bada! Mary Poppins dugu aurton.
Mary Poppins? Pertsonaia atsegina zen hura, hauek, aldiz, asmo txarrez beteta daude, labezomorroak bezain beltzak dira –erantzun dit argazkilari batek–.

Halaxe da, bai. Mary Poppins-ek ez zuen bere burua euritakoaren atzean izkutatzen; Mary Poppins-i alaitasuna zerion, abestu egiten zuen, hegan egiten zuen euritakoa zabal-zabalik zeukala. Beste hauek, ostera, oihuka eta txistuka aritzen dira, oraindik ere, Jaizkibel konpainia desfilatzen duenean. Hauek izkutatu egiten dira euritako beltzen atzean, kikildu egiten dira, lurrean eserita daude, goizaldeko hiruretatik lekua hartzen, beste inor aurrean jar ez dadin. Eta beste batzuek bizkarra ematen dute.

Txinatar dendariak poz-pozik izango dira!

euritakoak-paraguas

Jaizkibel konpainia 2008

Oporrak amaitu et herriko jaiak ailegatu. Horiekin batera konpainien entsaioak. Atzo Jaizkibel konpainiaren entsaioa ikustera irten nintzen.

jaizkibel konpainia

Pozgarria da ikustea gero eta jende gehiago eta gazteago sartzen dela konpainian. Eta poztekoa ere bada ikustea ertzainik gabe entsaiatu zutela Alde Zaharretik.

Portu auzotik desfilatzeko, aldiz, ertzainak ondoan. Irainik ez da entzuten. Jendea bizkarra ematen bai.
Beste konpainiekin batera desfilatzen ikustea espero dut denbora gutxi barru.

jaizkibel konpainia

Gaur nire eguna da

zorionak

Gaur nire eguna da, urteak betetzen ditut eta. Lanera ailegatu eta mahai gainean bertso zoragarriok aurkitu ditut.
Aurtengo ikasturtea gogor samarra izan da, lan berri baten jardun behar izan dudalako; ez nuen esperientziarik hartan eta ordu asko sartu behar izan ditugu. Aurrera egin ahal izan dut ondoan neukan lankideari esker. Bere esperientzia eta laguntzari esker, aholkuei esker eta beheraldietan emandako animoei esker.
Aurrera egin ahal izan dut esan gabe : “ezin dut gehiago eta hementxe geratuko naiz”. Eta gaur kariño handiz berak idatzitako bertso hauek aurkitu ditut. Garbi esan dezaket, bai, gaur, nire eguna dela.

bertsoa

Zapato azule

zapato azule

Larunbatean izan zen, hau da, zapatuan, Ondarroan esaten den legixek, ekainaren azken zapatuan ospatzen da. Zelako giroa bertan! Arrantzale egunean ere ez genuke topako halakorik!  Giroa… demasa, eguna… mundiala, txitxarro erreak… ezin hobeak!

zapato azule

Aspaldiko lagunekin egoteko eta disfrutatzeko aukera aparta, badakidalako egun horretan joango direla; zinema-zuzendaria, Aitzol Aramaio bertan izan zen.

 pankarta

Erreibindikazioak ere hantxe, presente: Gay eta lesbianen nazioarteko eguna, euskal presoak etxera. Eta Dinamartxan 210 lagun inguru bizikletaz Tolosatik Ondarrure. Dina Bilbao ondarrutar triatletaren omenez egiten da.

Dinamartxa

Egun honetan azoka bat ere egiten da: “Kamiseten azoka“; diseinu orijinalek edo politenak saria jasotzen du; leku askotatik etorritako disenatzaileek hartzen dute parte.
Zer gehiago eskatu leike?

zapato azule

Antzinako Periak

erraldoiak

Biziki gustatzen zait egun hau, disfrutatu egiten dut kalean gora eta behera ibiltzen: postuak, koloreak, jendea, artisauak, ogi gozoak, gaztak, erraldoiak, musika… Alde Zaharra bizirik!

Erdi Aroko peria askotan izan naiz, eta gehien-gehien gustatu zaidana, orain artekoetan behintzat, Ondarroakoa izan da. Zergatik? Han, kaleak apainduta egoteaz gain, herritarrak eurak ere jantzi egiten direlako antzina janzten ziren bezala. Horretarako erakusketa bat antolatzen dute herritarrek jakin dezaten nolakoak ziren garai hartako jantziak eta zeintzuk herri horretakoak; gero koadrila bakoitzak erabakitzen nola jantziko den, eta kaleetan lehenagoko lanbideak errepresentatzen dituzte. Ez dute urtero ospatzen, lan handia eskatzen baitu horrek.

 jokuak

Kultura zinegotziarekin hitz egin dut, Maite Pelaezekin, jakiteko zenbatgarrena den aurtengo ekitaldia, zeren atzo lagun batzuekin honetaz berbetan, ez ginen ados jartzen. X.a dela esan dit, eta Alde Zaharrari bizitza emateko hasi ziren antolatzen. Ahalegin berezia egin dute aurten kaleak eta etxeak aurrekoetan baino hobeto apainduta egon daitezen; apaingarriak Menina tailerrean jaso ahal izan dituzte herritarrek. Interneten datu bila hasi eta hara non beste data bat agertu zaidan iazko “Hondarribia” aldizkarian: aurtengoa VIII. Omen. Zalantza berberarekin jarraitzen dugu!

Menina tailerra

Menina tailerra

Kalean harrapatu nituen ostegunean, berandu samar bazen ere, Menina tailerrekoak –Josean, Jonan eta Idoia– lan eta lan, dena prest egon dadin astebururako. Urtero izaten dute proposamen berritzaileren bat ekitaldirako.
Aurreko urteetan egindakoen artean hauek aipatuko genizkizuke: labirintoa, Erdi Aroko jokoak, gezi-jaurtiketa, antzerkiaren eszenografia, pasarelarako, zubirako eta Zaharren egoitzarako atrezzoa…
Aurten estandarteak egin ditugu, duela hiru hilabete hasi ginen lanean. Urtero, argazki lehiaketa egiten da peria honen inguruan eta erakusketa horretarako atrezzoa urtero berria da, ez da errepikatzen
.

jantzia

Nestor Basterretxea

Nestor Basterretxea

Martxoaren 29an, larunbatean, Radio Euskadi Hondarribian izan zen programa bat egiten. Luze eta zabal jardun zuten Txillidaz, Remigio Mendiburuz eta Oteizaz, denak hilda; Basterretxeaz, aldiz, azaleko aipamen bat baino ez.
Nestor Basterretxeak 84 urte ditu, buru argikoa, apartekoa, proiektuz beterikoa. Aukera ona zatekeen berari elkarrizketa egitea, zuzenean entzuteko bere hitzak, gogoetak, dituen asmoak…

Larunbat horretan bertan, pintxo batzuk hartzen ari ginela San Nikolasen, alde zaharreko Arma Plazan, hara non ikusi nuen Nestor Basterretxea kamaraz inguraturik. Ez nuen gehiegi pentsatu behar izan bertara hurbildu eta argazkiak egiteko. Galdetu egin nien ea zer zen montaia hura guztia. Ekainean programa berri bati ekingo ziotela erantzun zidaten: “La vista de Euskal Herria”.

 nestor basterretxea_0023 copia

Interneten  informazioa bilatzen hasi nintzen. Zer jarriko dut? galdetzen nion neure buruari; ezezaguna zitzaidana jartzea erabaki nuen.
Itsas ondoan jaio, Bermeon, eta itsas ondoan bizi, Hondarribian. Basterretxeak 1952. urtean egin berria zen Arantzazuko
Santutegia
ren horma-margoak egiteko lehiaketa
irabazi zuen.
Kriptaren muralak margotzen hasi eta Arantzazuko fraideek bertako
apaizgaiei ezabatzeko agindua zieten; 11 mural ezabatu zituzten;
agindua Gipuzkoako apezpikuak eman zuen. Margoak erabat figuratiboak izan arren eta margotutako eszenak erligio eszenak izan, ez omen
zitzaizkion oso egokiak iruditu apezpikuari.

1958 Irunera etorri eta zizelkaritzari heldu zion. Teknika eta
disziplina bat baino gehiago ikasi eta erabili izan ditu: pintura,
zeramika, argazkigintza, diseinu industriala, arkitektura, zinea… Azken
horretan, Fernando Larruquertekin batera egin zituen Pilotari eta
Alkezar, eta harribitxia den Ama Lur (1968) filma.

60-70eko hamarkadan GAUR taldearen partaide izan zen, hainbat margolari, arkitekto eta eskulturgile entzutetsuekin: Amable Arias, R. Ruiz Balerdi, R. Mendiburu, J. Oteiza, J.A.
Sistiaga
, E. Txillida, J. L. Zumeta. GAUR taldea (1966) euskal artistek
osatzen zuten, artearen berrikuntzan eta  esperimentazioan
interesatuak. Argazkian ditugu denak, Amable Arias izan ezik.

GAUR taldea

Uraren koplak

Badut biziki maite dudan kataluinako lagun bat. Ostiralero-ostiralero bidaltzen dit olerki bat, eta inoiz berak ezin badu, beste batek hartzen du ardura hori, sekulan ez du kale egiten. Aurreko ostiralean hauetxek jaso nituen, uraren gainean denak, hainbat egilerenak. Bere horretan jarri ditut; Sarrionandiarena erantsi dut nik.

uraren freskotasuna

L’EDICIÓ D’AVUI L’HE VULGUT FER UN XIC ESPECIAL I AMB TANT D’AIGUA, D’AIGUA SÀVIA QUE CAU PER TOT ARREU, QUE RECORRE ELS NOSTRES COSSOS I ENS ESTREMEIX, HE VOLGUT FER UN TAST DE POETES D’ARREU DEL MÒN QUE HAN EVOCAT L’AIGUA EN LES SEVES POESIES

L’AIGUA POTABLE SEMPRE HA ESDEVINGUT UN PROBLEMA UNIVERSAL, I SINÒ LLEGIU AL POETA MEXICÀ QUE PODRIA SER ALGÚ DE LA PLATAFORMA DEL EBRE O DEL SEGRE

JA QUEDEN POCS DIES D’AIGUA I PER TANT US RECOMANO ENCARESCUDAMENT QUE DEDIQUEU UNS MINUTS A VEURE PLOURE, SENSE MES SOROLL QUE EL XIPOTEIG DE LA PLUJA EN CAURE…….APROFITEU DE LA MATEIXA MANERA QUE ENS QUEDEM EMBADALITS QUAN NEVA, QUEDEM-NOS ENBADALITS VEGENT COM REGALIMEN LES GOTES DE PLUJA A TRAVÉS DE LA FINESTRA, PENSEU EN ELS RECORDS, QUE S’ESVAEIXEN COM LES GOTETES QUE LLISQUEN PEL VIDRE, I POTSER, A LA MILLOR RECUPEREU ALGUN D’HERMOS QUE EL TENIEU OBLIDAT EN EL BAGÚL DELS RECORS

BON CAP DE SETMANA I BONA PLUJA

BONA FEINA TAMBÉ ALS LLUITADORS PER L’AIGUA

itsasoa bare-bare
1. MIGUEL ARTECHE (ESPANYA)

“El Agua
 A media noche desperté.

Toda la casa navegaba.

Era la lluvia con la lluvia

de la postrera madrugada.

Toda la casa era silencio,

y eran silencio las montañas

de aquella noche.
No se oía
sino caer el agua.

Me ví despierto a medianoche
 buscando a tientas la ventana;

pero en la casa y sobre el mundo

no había hermanos, madre, nada.

Y hacia el espacio oscuro y frío

y frío el barco caminaba

conmigo. ¿Quién movía

todas las velas solitarias?

Nadie me dijo que saliera.

Nadie me dijo que me entrara,

y adentro, adentro de mí mismo

me retiré: toda la casa.

Me vio en el tiempo que yo fui,

y en el seré la vi lejana,

y ya no pude reclinar

mi juventud sobre la almohada.

A medianoche busqué

mientras la casa navegaba.

Y sobre el mundo no se oyó

sino caer el agua.

ura bare-bare

2. NORMA SEGADES (ARGENTINA)

Coplas del Agua

El balde viene silbando

las viejas coplas del agua

salpicando, entre vaivenes,

las rodillas enlutadas.

Coplas del agua en los juncos,

murmullos de risa clara:

¿hacia dónde irá tu silbo

de caracoles y escamas?

Viene soñando, la niña,

las viejas coplas del agua,

enredando la paciencia

en el pico de las garzas.

Coplas del agua en la arena,
camalotes sin amarras:
¿hacia dónde irán tus sueños
cuando estallen las chicharras?

Quebrando totoras vienen
las viejas coplas del agua
dejando, por los senderos,
huellas de plantas descalzas.

Coplas del agua en el sauce,
cabellera destrenzada:
¿hacia dónde irán tus olas
a desandar la distancia?

La siesta viene asoleando
las viejas coplas del agua,
desperezando gramillas
junto al vientre de hojalata.

Coplas del agua en el río,
laberinto de mojarras:
¿hacia dónde irá tu espuma
en las riberas del alba?

uraren koloreak

3. JUAN RAMON GIMENEZ (ESPANYA)

Agua en el agua

Quisiera que mi vida

se cayera en la muerte,

como este chorro alto de agua bella

en el agua tendida matinal;

ondulado, brillante, sensual, alegre,

con todo el mundo diluido en él,

en gracia nítida y feliz.

4. EMILIANO ROBLES BECERRIL (MÈXIC)

El ciclo del agua

Y los empresarios dijeron
hay que privatizar el agua
porque se acaba

¿qué costará más?
yo me pregunto
¿El agua de lluvia,
 o la de la cálida alberca.
El agua del escusado
o la de la regadera?

¿El agua que tomo

o la que baña

aquel convertible rojo?

Quieren privatizar el agua

como si pudieran

agarrarla y etiquetarla

como si fuera
una cosa estática.

El agua no es

una cosa estática

y mucho menos

tiene forma

En veces corre rápido

y tiene forma de río

en veces llega al mar

y se convierte en ola

y luego se evapora

y las nubes conforma.

El agua en veces
se toma
y como rocío
las flores moja

A veces el agua
las hierbas riega
y dentro de mi cuerpo
en sangre y fluido
se encuentra.

El agua forma los bosques,
las selvas, los manglares
la tundra y la tormenta.

El agua las parcelas riega
y nutre la semilla
pa’ que luego
nos alimentemos
de lo que brota
de la tierra.

En veces el agua
se la roban
y luego nos la venden
llenas de burbujas,
con muchos colores
y artos conservadores.

En las ciudades,
de los campos
el agua se la traen
y a los campos
se las regresamos

con formas de aguas negras
llenas de desperdicios
enfermedades
y bacterias.

 -aigua, agua, acqua, eau, ura

-la pluja, la lluvia, la pioggia, la pluie, euria

-ploure, llover, piòvere, pleuvoir, euria egin

-les gotes de pluja, las gotas de lluvia, les gouttes de pluie, euri tantak

itsasoaren indarra

5. Joseba Sarrionandia
    Olerkia

Olerkiak sortu zuen lurra

lurrak sortu zuen ura

urak sortu zuen zura

zurak sortu zuen hostoa

hostoak sortu zuen haizea

haizeak sortu zuen karnaba

karnabak sortu zuen olerkia

olerkiak hil zuen lurra

lurrak hil zuen ura

urak hil zuen zura

zurak hil zuen hostoa

hostoak hil zuen haizea

haizeak hil zuen karnaba

karnabak hil zuen olerkia

Izuen gordelekuetan barrena

uraren koloreak

Auzolana: Molinar ubidea


Molinar ubidea

Eliz atariko auzolanean ari zirenei argazkiak egiten nenbilela, esan didate:
–¿Les has hecho fotos a los del auzolan de la acequia Molinar? Estarán hasta las 11.

Ez dute euskaraz berba egiten, hala ere euskal hitz asko eta asko darabiltzate eguneroko bizitzan. Erretena garbitzen ari zirenengana joan eta Jesus Mari Aoizek eman dizkit azalpenak. Berbetan ari ginela, momentu baten esan dit: “Todo lo que retiramos de la acequia, lo echamos a la zaborra“. Eskuaz keinua eginda, pilatutako zikinkeria erakutsi dit, zaborra erakutsi dit. Esan behar dut grazia egiten didala entzuteak nola ahoskatzen dituzten hitz horiek, zeta horiek, gaztelaniaren ahoskeraz!

Mendiko oinetakoak ditudan arren, zikindu edo busti egingo ote naizen kezka dute, belarrak bustita daudelako eta lokatza dagoelako. Sekulako kiratsa dario erretenetik ateratzen duten lokatzari!

Ura moztuta dugu orain; berriz pasatzen hasten denean, hasieran arre-arre ikusiko duzu eta segidan garbi-garbia. Minutu batzuren kontua baino ez da.
Hala izan da. Hamaiketakoa jateko prest daude, Zazpiturrieta iturriaren ondoan.

 Hamaiketakoa-almuerzo
  -Egun on, Jesus Mari. Azalduko didazu zer egiten duzuen auzolan hau aurrera eramateko?
Ubidearen garbitze-lanak urtean bitan egiten dira, maiatzean eta ekainean. Horretarako, Ureztatze-batzordeak deialdia egiten du idatziz, eta bertan azaltzen du zein egunetan garbituko den. Beti izaten da larunbatean eta goizez, goizeko 8etan hasi eta 11k aldera amaitu; 20-30en bat lagun biltzen gara, denak borondatez.
Erretena 30 baratzez dago osatua eta 9 hektareako azalera du (90.000m2). Erretena 94an egin zuten.
Orain errazagoa da garbitzea, lehen lur-arrasean zihoanez, belarrak eta lurra garbitu beharra zegoen. Aspaldi baten, erretena garbitzera joaten zenak kobratu egiten zuen, lan oso neketsua baitzen.
-Deialdia egin eta…, ba al dakizue zenbat lagun azalduko den?
Ez, baina beti etortzen dira, erretena garbi mantentzea denontzat baita mesedegarri, eta auzolanean eginez gero, askoz errazagoa!

-Ureztatze-batzordea aipatu duzu…
Ureztatze-batzordea osatzen dute baratzea aldamenean duten bi lagunek. Udaberrian egiten da batzorde-aldaketa, beraz laster izango dugu berria, eta hurrengo batzordean egongo dira oraingoen aldamenean baratzeak dituztenak, eta horrela hurrenez hurren.
Eskerrik asko, guztioi.

Hamaiketakoa-almuerzo