Ezaguna denez, Estatu batek enpresa, zerbitzu publiko eta hiritarrei energia elektrikoa eskaintzeko duen edukiera edo ahalmenari potentzia instalatua deitzen zaio. Estatu espainolean 120,38 GW-koa da, guztira, instalatuta dagoen potentzia hori.
∞∞∞∞∞∞∞∞
Estatu osoko energia-eskaria (enpresa, zerbitzu publiko eta hiritarrek egunez egun baliatu ohi dutena), aldiz, 27 GW-koa baino ez da oro har (gaueko 9etatik 10ak bitartean 30 GW-ra iristen da). Uda-neguko aldaketa bortitzenak gogoan hartuta, eskari-erpinik altuena ez da 40 GW-tik gora igotzen (ikus Estatuko energia-eskaria denbora errealean).
∞∞∞∞∞∞∞∞
Energia berriztagarrien intermitentziak aintzat hartuta ere –haizerik eta eguzkirik ez denetan ez baita ekoizpenik–, adituen iritziz, arrazionalki antolatuta, nahikoa litzateke 80-90 GW-ko potentzia eskari arruntari eta leudekeen kontingentziei aurre egin ahal izateko.
∞∞∞∞∞∞∞∞
Halere, egungo 120,38 GW horiek (120.380 MW-ko potentzia, alegia) aski ez omen direla eta, 2030erako beste 55-60 GW gehiago instalatzea dute planifikaturik. Planifikazio horren barruan sartzen dira Arabako aerosorgailuak, Aramaiokoak tarteko (60,4 MW).
∞∞∞∞∞∞∞∞
Agerikoa da, beraz, beharrezkoa dena baino energia gehiago ekoizten dela dagoeneko Estatu espainolean, eta are gehiago ekoitzi nahi dutela aurrerantzean ere. Edo beste modu batez esanda: lau haizetara –barka oximoron eoliko gisakoa!– aldarrikatzen denaren kontra, ekoizten den energia berriztagarriak ez dakar erregai fosilen eta berriztagarri ez direnen inolako murrizketarik.
Eta murriztu beharrean, alderantzizkoa gertatzen da: metatu egiten dira energia guztiak, nork daki –inork ez al du susmatuko?– zergatik, noiz arte eta zertarako!
∞∞∞∞∞∞∞∞
Baina bada gehiagorik ere. Energia biltzeko teknologia hobetzen ez den bitartean, ekoitzi ahala kontsumitu behar dira energia eolikoa eta fotovoltaikoa. Kontsumitu ezean, galdu egiten da gainekoizpen edo gainprodukziotzat jotzen den energia hori. Horrela, eta txundigarria badirudi ere, aurtengo urtarriletik martxora bitartean bota –bai, bota– behar izan da gainekoiztutako energia eolikoa zaborrontzira. Are okerrago: % 500 gehiagotu da Estatu espainolean ekoitzi eta alferrik galdu den energia eolikoa. Eta energia-kopuruak eta galera ekonomikoak ez dira gutxiesteko modukoak.
∞∞∞∞∞∞∞∞
Azpiegituren egoerarekin uztartzen da galera-arazo hori: argindarra bideratzeko sare elektrikoaren hainbat gunetan ziurtasun- eta egonkortasun-arazoak sortu eta kolapsatu egiten dira sartu nahi izaten den energia-kopuru eskergagatik. Horrek ekoizpenaren etenketa (curtailment) izan ohi du ondoriotzat, eta, besteak beste, kalte ekonomikoak dakarzkie ekoizle eta inbertsoreei.
∞∞∞∞∞∞∞∞
Espero da (“desespero” hitza hobeto legoke!), tamalez, ekoizpen-etenketa edo curtailment horiek areagotuz joatea, bai hemen eta bai edonon. Adibidez, Australiak negutegi-efektuko gas-isurketak “net zero” izatera iristeko aurkeztu dituen aurreikuspenen arabera, 2050ean ekoiztuko den energia berriztagarriaren % 20raino igoko da etenketa edo curtailment izeneko fenomenoa, gutxi gorabehera gaur egun Australian ekoizten diren berriztagarrien parekoa (“about 50 trillion Wh –equal to 50 billion kWh–, the equivalent of what renewables currently produce”).
∞∞∞∞∞∞∞∞
Energiaren gainekoizpenak, bestalde, badu beste ondorio ekonomikorik ere: energia-eskaintza handia denean eta eskaria txikia, prezioak amildu egiten dira, aerosorgailu eta plaken errendimendu-tasak eta parkeen errentagarritasunak erreka-zolatik hurbilegi utziz. Kontsumitzaileentzat albiste ona izan daitekeen arren, egoera kritikoa luzatuz gero, erraz asko gerta liteke enpresa eolikoak bertan behera utzi nahi izatea ekoizpena eta, segidan, haren porrotak lekartzakeen ondorioak eta zamak (azpiegituren eraistea, etab.) besteren bizkar lagatzea.
∞∞∞∞∞∞∞∞
Las renovables bezala agertzen diren enpresa erraldoien arabera, benetako konponbidea berriztagarrien hedapen azkarra frenatzetik letorke, horrela ez bailitzateke sistemak ezin irentsi lezakeen gainprodukziorik sortuko. Gainera, klimatologia onak berogailuetarako elektrizitate-eskaria minimoetaraino eraman duenez, nahitaezko jotzen dute argindarraren kontsumoa areagotzea (!!!). Elektrizitate-eskariaren areagotze hau, esan beharrik ez dago, Gobernuak arautu beharko lukeen beste pizgarri-sistema baten bidez lortuko litzateke (ikus gaur prentsan kaleratutako albistea).
∞∞∞∞∞∞∞∞
Konponbide-ildo horrekin batera, baterien sektorea ere ikusten bide dute irtenbidearen parte garrantzitsu, energia eolikoa eta fotovoltaikoa metatu ahal izateko bateria-sektorea. Baina, albisteak argitzen duen bezala, horretarako ere ezinbestekoa omen da “desarrollar un marco retributivo que potencie el almacenamiento”.
Iberdrolak, dena den, badu jadanik Abadiñon Zamudioko Ingeteam enpresak jarritako bateria bat. 6 MW-ekoa (3,5 MW/h) da eta Bizkaiko poligono eoliko bati lotuta dago. Bateria handiagoa ere du jarrita Erresuma Batuko Whitelee Windfarm-en (215 aerosorgailu, 539 MW), 50 MWkoa hain zuzen.
∞∞∞∞∞∞∞∞
Guztiarekin ere, zail samar ikusten da curtailments direlakoen arazoen konpoketa. Enpresa Eolikoen Elkarte Espainoleko zuzendari teknikoa den Tomas Romagosak dioen legez,”la disminución progresiva de demanda eléctrica que estamos experimentando, junto con los elevados excedentes de generación fotovoltaica que entrarán en el sistema, pueden provocar [egokiago litzateke “eragin egingo dute, baiki” esatea] que las baterías no puedan evacuar toda la energía almacenada en otras horas del día”.
∞∞∞∞∞∞∞∞
UNEF (Unión Española Fotovoltaica) elkarteak, horratik, zolitasun handiz zehaztu du non dagoen konponbiderako aurreneko katebegia, funtsezkoena eta erabakigarriena: “a progressive generalization of storage cannot take place without investment incentive measures, in addition to stimulating grants and aid”. Alegia, energia-biltegiratzearen hedapena ezin da burutu inbertsioa sustatzeko “pizgarri”-rik gabe eta subentzioen eta diru-laguntzen “bultzagarriak” ematen ez badira.
Esan gabe doa, noski, aipatutako pizgarri eta bultzagarri horiek alor publikotik etorri beharko luketela. Ondoko negozio pribatua ondo eta arrakastatsu aterako bada, bederen.
