Hiru bat aste dela aldatu diote diseinua Matraka gazteendako Berriak ateratzen duen gehigarriari.

Halako aldaketetaz larregi erreparatzen ez duenak, akaso, begirada batean berdintsu dagoela usteko du baina, gauza dezente hobetu da astekarian.

Produktu gaztea zen, 36 zenbaki bakarrik kaleratuak zituen, itxura eta edukia aldatu dizkiotenean.

Orokorrean, joan den ikasturteko Matrakaren izpiritu filosofiko eta estetiko berdinarekin etorri da oraingoa, aurreko itxura grafikoaren jarraipen naturala da, Knockout izeneko lehengo letra mota berdina erabiltzen du, antzeko atalak ditu eta lotura estua egiten jarraitzen du www.matraka.info webgunearekin…

Hori guztia horrela izanda ere, dotoreagoa, garbiagoa, kolore eta forman neurtuago eta ederragoa ikusten dut oraingo, baina (“baina”, bada) txukuntasun honekin batera, serioago, helduago eta nagusiago ikusten dut… nolabait esatearren, ematen du denbora gutxian asko handitu eta hazi dela aldizkaria… Nik neuk, oraingoa askoz gustukoagoa dut baina, aitortu beharrean dago, aspalditxo bete nituela 18 urteak…

Neure artean nenbilen: “Niri, oraingoa, gehiago gustatzen bazait? Zer iritzi izango du produktuaren hartzaile zuzenak, hau da, ikasle gazteak? Zaharrentzat egindako gauza moduan ez dute-bada ikusiko?”… eta kanpo-lana egitea erabaki nuen…

Etxe ondoko Mondragon Unibertsitatera joan nintzen ostegun eguerdian (gehigarria, asteazkenetan Berriarekin batera dator eta ostegunetan, berriz, debalde banatzen da eskola eta unibertsitateetan) bertako gazteek egiten dioten harrera gertutik ikusteko…

Irteterakoan, ikasle gehienek hartu zuten alea eta gainera, gogoz hasi ziren gainetik irakurtzen… aldizkariarekiko konplizitate eta interes handia antzeman nuen… egindako “ikerketa” oso-oso zientifikoa ez dela badakit, hala ere, han ikusi nuena harritu eta poztu egin ninduen.

Diseinutik gustatzen zaizkidan gauzen artean atal desberdinak adierazteko modu originala, tipografiaren erabilera eta elementuak banatzeko marren dotoretasuna daude… eta hobetzeko ikusten ditudanen artean azala bera dago. Ez nabil edukirako, bakarrik, orriaren erdia erabiltzearen kontuarekin (irudian ikus daiteke), hori, hasieratiko kontua da eta bitxikeria ere badela esan daiteke, azala berari buruz nabil orain. Argazki planoak eta triste samarrak erabiltzen segitzen dituzte, eta gazteei zuzenduriko aldizkaria, segurutik, “serioa eta dotorea” izan daiteke baina, tristea ez.

Joan den irailaren 29an, katalanez idatzitako Avui egunkaria traje berriarekin kaleratu zen.

Ordura arteko diseinua, Roger Black diseinugile estatubatuarraren lana zen, eta egia esateko, urteak igartzen zitzaizkion berritzailea oso izen zen diseinuari. Oraingoa, berriz, Katalunia bertako Cases i Associats taldeak egin du, eta ulertzen ez dudan mobida politiko-finantzario handiarekin batera etorri da.

Beno, bada, putakeria ez da izan aurkeztu duten diseinua txarra dela, ez ba, kontrakoa! Esku artean izan dut ale bat eta asko hobetu da diseinua.

Kontua da, erabili duten tipografia nagusia, Amplitude letra mota, hain zuzen, apartatuta geneukala Goienkaria astekariaren laster egingo den deseinu berrirako!

Guk, munduko modernoenak eta esklusiboenak izan nahi, eta har, kataluniarrak berriro aurreratu!

Horrelakoak gara, batzutan, diseinugileok, kapritxosoak eta handiuste samarrak, irakurri, bestela, Cuatro telebistaren markaren esplikazioa. Ederra fantasmakeria!

Avui-ren diseinu berriaren adibideak ikusi nahi izanez gero, egunkariaren webgune tristean PDF-ak eskuragarri jarri dituzte.

Ordu gutxi dela eman da jakitera ÑH02 egunkarien diseinu eta on-line argitalpenen lehiaketaren irabazleen izenak. Lehiaketa hau, SND-E (Society for News Design-eko Espainiako atala) elkarteak antolatzen du eta aurtengoa bigarren edizioa izan da.

Atal nagusian, 20.000 aleko tirada baino txikiagoko kategorian, hain zuzen, Goienkaria finalista geratu da, gainera, bestelako atalen artean zilarrezko domina bat eta bi aipamen jaso ditu astekari euskaldunak.

Hauxek izan dira prentsa idatzian irabazle nagusiak:

50.000 aleko baino tirada handiagoa

• Irabazlea: *Diário de Noticias* (Lisboa).
• Finalistak: *El Periódico (Bartzelona) eta El Correo* (Bilbo).

20.000 eta 50.000 ale arteko tirada

• Irabazlea: Sur (Malaga)

20.000 ale baino tirada txikiagoa

• Irabazlea: O Independente (Lisboa)
• Finalista: Goienkaria (Debagoiena)

Sareko mendioen artean, berriz, elpais.es-ek irabazi du sari nagusia eta bestelako aipamen mordoa. Internetekonen artean ez da ageri euskarazko webgunerik ezta Euskal Herrian egindakorik. Gogoratu, iaz, Goiena.net-ek aipamena jaso zuela lehiaketa honetan.

Ez da izan oraingoa lehen aldia nazioarteko aipamena eta sariak jasotzen dituela Goienkariak. Oraingoak, gainera, oso momentu berezian datozte, laster hasiko dira-eta Arteman eta Goienaren arteko lanak astekaria goitik behera birdiseinatzeko.

ÑH02 lehiaketaren sari banaketarekin batera kongresua egingo da Lisboan, azaroaren 16tik 18ra. Lehiaketaren edo kongresuaren gaineko informazio gehiago hemen aurkituko duzue.

Iruditan, Iñaki Iturbe diseinugile bergararrak Goienka2a kultura atalerako egindako saritutako bi lan.

Gaur astelehena, irailaren 12an, Britainia Handiko The Guardian egunkaria goitik behera aldatuta kaleratuko da: diseinu berria, neurri berriak, orri guztiak koloretan… hau da, sekulako aldaketa.

Betidanik asko gustatu izan zait The Guardian-en itxura. Ikusmen handia sortu zitzaidan diseinu berria prestatzen ari zirela irakurri nuenean, hain da ona orain arteko diseinua!.. ba, beno, Interneten ikusi ahal izan ditudan irudiak ikusi eta gero txundituta geratu naiz: zelako polita ematen duen diseinu berriak. Gezurra ematen du, lehen ederra eta orain ederragoa!

Eskubiko irudian, agur esateko bereziki koloretsu kaleratu duten izara neurriko azken azala; ezkerraldean, berriz, diseinu berria duen zero zenbaki bat ikus daiteke.

Hona hemen, The Guardian berrien nondik norakoak:

• Neurria. Berliner formatoan kaleratuko da hemendik aurrera. Berliner formatoa guk ezagutzen dugun tabloide neurria baino handiagoa da baina, orain arte beraiek erabili duten izara neurria baino dezente txikiagoa.
• Diseinua. Goitik behera aldatu dute diseinua bai egunkarian baita eguneroko gehigarrietan ere.
• Tipografia. Neurrira eta propio diseinatutako tipografia erabiliko dute egunkarian. Guardian Egyptian izena du tipografia berriak.
• Kolorea. Egunkari osoa koloretan izango da gaurtik aurrera. Ikusten denez, egunkari honetan ez diote (beste batzuk ez bezala) beldurra kolorea erabiltzeari!

Diseinu berriaren gaineko zehaztasun gehiago hemen aurki dezakezue.

Aurreko batean, *”La gestión del color en los diarios españoles de difusión nacional”* pdf dokumentua jaitsi nuen “Revista Latina de Comunicación Social”:http://www.ull.es/publicaciones/latina/200512delolmo.pdf webgunetik.

Artikuluan, *Abc, El Mundo, El País, La Vanguardia eta El Periódico de Catalunya*ko egunkarietako diseinu arduradunen iritziak agertzen dira. Gaiak, besteak beste, honako hauek: kolorearen erabileraren zentzua, kolorea eta seriotasuna, kolorea eta salmenten gorabeherak, irakurle gazteak eta kolorea…

Jesús del Olmo Barberok egindako lan honetan ez dago beste munduko nobedaderik baina, oso gustura irakurtzen da.

Era guztietako iritziak daude artikuluan, hala ere, denen artean David Garcíarenak (*El País*eko arte zuzendaria) eman dizkidate bereziki atentzioa. Kolorearen erabileraren gainean esandakoak bai topikoak, zaharkituak eta aurreiritziz betetako ideiak! Begira, bestela, zelakoak botatzen dituen:

• “Un diario a color es menos creíble, menos serio y de menor calidad
  informativa. Yo creo que cuanto más color menos credibilidad”.
• “La moderación en los recursos gráficos se corresponde con un periódico de más calidad y así lo identifica el lector. (…) Yo mantengo que no da la misma credibilidad un periódico a todo color que un periódico en b/n”.

Eskerrak, beste diseinu arduradunak ez direla hain tristeak eta iritzi interesgarriagoak botatzen dituztela!

Badakizue, lanerako bueltarekin ez bazarete nahikoa deprimitu irakurri David Garcíaren hitzak.

Austriako Kleine egunkariko diseinugileek bai zortea: ez dagoela material grafiko egokirik? Ez dago arazorik, sortu egiten da behar den irudia, eta listo!

Nahiko dramatikoak ez zirela, antza, Londrestik banan-banan agentziak bidalitako argazkiak, eta beraiek errealitate berria sortzea erabaki zuten (zuzendariaren baimenarekin -edo agindupean- suposatzen dut), bi argazki nahastuz.

Zenbat halako egongo da, gau egun, prentsan eta telebistan!… kontua da, australiar hauek ez direla batere fin ibili, eta foto-gezur hori “sortzeko” atentatu izan ondoren, segurutik gehien zabaldutako irudietako bat erabili dutela…

Horrelako collagea ikusi eta gero, ea nork sinesten duen argazkiarekin batera doan testua… Hau bai dela “diseinugile sortzailea” izatea!

Aurreko mezuko (Zenbakiekin dantzan) erantzun batean, Mathiasen kopilotuak dio oso gustukoa duela Olinpiadetarako Madrileko kandidaturaren logoa, eta gainera, oso praktikoa dela erabilgarria izan daitekeelako hurrengo batean ere… Ba, antzeko iritzikoak omen dira Marca egunkarikoek…

Sekulako bizkortasuna erakusten dute kirol egunkari honetan azalak diseinatzerakoan: tipografian oinarritutako jokoak, irudiekin egindako txantxak, izenburuak modu ironiko edo elementu grafiko moduan erabilita…

Duten ohiturak eta estiloa ezagututa, nahiko iragargarria zen 2012 urteko Olinpiadetarako Madrilen aukeraren aldeko apustu (grafikoa ere) egitea, eta beraien webgunean ikus daitekeen moduan, egunak eman dituzte gaiarekin lotutako ikututxoak azalean kokatzen.

Harrigarria da zein modu sinple eta eraginkorrean nahastu duten beraien mantxeta eta Madrilgo kandidaturaren logoaren ideia. Ezkerreko azala, nominazioaren bezperakoa da, eskubikoa, berriz, Madrilgo kandidaturak ezetza jaso eta hurrengo goizekoa…

Ausartak dira diseinuan, segurutik, gure kioskoetan eros daitekeen egunkaririk ausartena. Izenburuak jartzerako orduan txafardero samarrak badira ere, orokorrean, oso ondo asmatu dute argitaratzaile-erosle harremanean eta estiloan. Esango nuke “Marca-ren estilo”tik asko dugula ikasteko gure “euskal esparru komunikatibo” klasikorro honetan.

Marca-k, munduko ondoen diseinatutako saria jaso zuen SND elkarteak antolatutako lehiaketaren azkenengo edizioan.

Diseinu aldetik, asko, larregi akaso, espero nuen Tentaciones (“El País-ek”:http://www.elpais.es gazteentzako ostiraletan argitaratzen duen gehigarria) berri honetatik, eta akaso horregatik, nahiko dezepzionagarria iruditu zait eskainitakoa.

Nahasia eta desordenatuegia (batez ere argazkiak kokatzerako orduan), publizitarioegia (katalogo antza handiegia hartu dute orri askok), gainera, tipografikoki arrunta eta piper gabea dela uste dut… eta, akaso txarrena, trinkotasun eta nortasun grafiko gabea.

Aldeko batzuk? Erakusten duen ekoizpen maila altua, hobetzeko eta inplikazioa lortzeko erakutsi izan duten gaitasuna eta izenburuetarako apartatu duten letra mota ederrak eskaintzen duen joko grafiko handia.

Aldaketak egon direla ezin ukatu. Izenetik hasita etorri dira aldaketak, orain EP3 du izena gehigarriak, (EP[T] deituko zela ere zabaldu zen eta gainera, kioskoetan salgai jarriko zutela *Ciberpaís difuntoarekin egin zuten moduan). Hala ere, Tentaciones* zaharra lurperatu duten (hau da, produktu berri honekin ordezkatu) ala denboraldi baterako kutxa baten barruan gorde duten aurrerago ikusiko da. Oraingo produkto berri hau zenbatzerako orduan behintzat, 1 zenbakia jarri dute…

Oso-oso urrun geratu da EP3 berri hau (hirugarren irudia) aurreko Tentacionesek prentsa-diseinuan suposatu zuen iraultzatik.

Egia esateko, azken urte hauetan diseinu lan bat bide berriak markatu izan dituena egon bada (eta, jakina, inongo lotsa barik non nahi kopiatu izan dena), hori, duda barik, Fernado Gutierrez diseinugileak egindako Tentaciones izan da. Mundu mailan, mugarri garbi-garbiak izan dira *El País*-endako Gutierrezek egindako lanak: hasierako diseinu apurtzaile hura (lehenengo irudia) eta orain urte pare bat-edo egindako birdiseinu dotorea (erdiko irudia).

Baina, itxura ikusita, EP3 honetan, ikusten denaren baino ikusten ez den horretan jarri dute indarra argitaratzaileek: interaktibitatea, irakurle gaztearen partehartze eta lankidetzan, hain zuzen.

Hiru zutabetan (horregatik izenaren “3”-a) oinarritzen omen da EP3-ren arima: ostiraletako aldizkarian, Internet-ean (www.elpais3.com Flash estiloko gunea, oso “ikusgarria” baina, etengabe “Kargatzen” dagoela esaten dizun horietakoa!) eta sakelako telefonoaren erabileran. Hau da, gurean, Matraka argitalpenarekin nahi egin izan dena baina, handira jota.

Interaktibitate asmoak beteko diren, eta medio batetik besterako fluxua lortuko duten ala ez ikusteko dago oraindik, hala ere, jokaldi borobila ematen du: irakurle-erosle gazteak kioskora erakarri eta www.elpais3.com webgunea erabilita, Internet negozioa indartu. Azkenaldian, El Pais.es zer edo zer egin beharrean zegoen, Internet zerbitzuak kobratzen hasi zenetik, negozio osoa El Mundo.es -en eskuetan geratu zen-eta.

Iaz urte osoan egon zen Goienkariaren mantxetaren azpian “Goienkaria: tokiko atalean Europan ondoen diseinatutako agerkaria” esaten zuen esaldia, eta horren adierazleen ikurra, horretarako eskubidea du-eta European Newspaper Award lehiaketa irabazten duen argitalpenak.

Irabazleen zerrendan ikusten den moduan, Debagoienera iritsi aurretik urrun samar ibili izan da “Ondoen diseinatutako egunkaria”ren logotxoa:

• I. edizioa: Firda (Norbegia).
• II. edizioa: The Guardian (Londres. Britainia Handia) (Tokikoa The Guardian?).
• III. edizioa: Eman gabe geratu zen.
• IV. edizioa: Tonsbergs Blad (Norvegia).
• V. edizioa: Goienkaria (Debagoiena. Euskal Herria).
• VI. edizioa: Diario de Noticias (Iruñea. Euskal Herria).

Behin gugana etorrita (2004an), Euskal Herrian geratzea erabaki omen du sariak eta Debagoienetik Iruñerako saltoa egin du, hau da, 150 kilometro eskaseko saltoa; hori bai, tartean Gasteizen ere geratu da, bertan dago-eta Diario de Noticias de Alava Nafarroako egunkariaren anaia gaztea eta aldi berean bikia.

Diario de Noticias egunkariak 2004ko maiatzaren 28an estreinatu zuen diseinu berria, eta, sei hilabete geroago, 2004ko azaroaren 10ean, Diario de Noticias de Alavaren lehenengoko zenbakia kaleratu zen, hau da, lehiaketan parte hartzeko epea bukatu eta bi hilebetera.

Hain dira berdinak egunkari biak, logotxoa ere bietan jartzea erabaki dutela, eta egoera bitxia sortu: oraingo urtean zehar, baten barik, logoa bi egunkaritan ageriko da! Jostailuak konpartitzen dakiten anaia onen seinale.

Sari banaketa joan den astean egin zen Vienan izandako ekitaldian.

Diario de Noticiaseko diseinu berria Nafarroako Unibertsitatearen barruan lan egiten duen Mediaccion aholkularitzak egin zuen.

Kuriosoa izan da, egun gutxiko aldearekin justu kontrako bidea egin dute Euskal Herriko bi argitalpenek: Zabalik (Vocento taldearen euskarazko astekaria) neurri handitik aldizkarien ohiko neurrira pasatu da, eta Kaleidosek, Gara ko aldizkari erdi indenpendenteak, neurri txikia izatetik ostiraleko prentsa neurriko gehigarria izatera eman du jauzia.

Zabalik

Urtarrilaren 20an kaleratu zuen diseinu berria.

Gaiek ez dute lehen bezain atenporalak ematen eta praktikotasunean irabazi du. Edukien aldetik aste bukaerarako agendaren zentzua eta erabilgarria izateko airea hartu du: zinema, musika, aisialdia…

Itxuraren aldetik, nabarmen hobetu da diseinua (egia esan, asko zuen hobetzeko aurreko diseinuak) eta orokorrean, presentzia dotoreagoa lortu du.

Halere, badu akats handi bat: izenburu eta sarreren tipografia, baina gai hau, apropos, hurrengorako utziko dugu.

Kaleidos

Otsailaren 11n kaleratu zen formatu berrian.

Eduki aldetik ez da sumatzen aldaketa handi-handirik. Batez ere, zabalkundean irabazi du astekariak formatu aldaketarekin.

Bai Garak eta bai Kaleidosek berak, biak irten dira irabazle: Kaleidosek milaka irakurle lortu du egun batetik bestera, eta Garak ostiraleko eskaintzan aurrerakada handia ematea lortu du.

Diseinuari begiratuta eta Vocentoren aldizkariarekin konparatuz, honetan ez da goitik beherako itxura aldaketa eman. Neurri handira egokitu da aurretik eginda zegoen diseinua.

Ez dute emaitza txarrik lortu moldaketarekin, ez dira-eta errazak izaten neurri aldaketak. Diseinuan, ez du funtzionatzen berdin gauza bera neurri txikian edo handian.

Kaleidosen beste astekariarekin bezala, tipografian (orain arte erabiltzen zutenaren bera, bestalde) aurkitu dut arazo handien: Zabaliken “pasatu” egin badira aukeraketarekin, Kaleidosen motz geratu direla uste dut.

Aukeran, letra mota serioegi eta desberdin larregi dago (eta beraien artean ez hain desberdin, horixe izan daiteke arazoa). Pena da, Kaleidos bezalako produktu batek onartzen du-eta aukera tipografiko ausartagoa.