Bidean dago koska

Data: 2006(e)ko martxoaren 31a Egilea: piperrautsa

Etenaldi iraunkorra izan zen irteera ofiziala, eta dagoeneko abiatu gara bidean. Denak goaz Itakara, ametsak bizi diren irlara. Arazo bat: bakoitzaren Itaka toki ezberdinean dago; batzuena, auskaloren erreinuan.

ETAk nahi du euskaldunok erabakitzen duguna errespetatua izan dadila, eta hor kokatu du giltzarria. Zapaterok, bere aldetik, erakutsi du nola errespetatzen duen katalanek erabakitakoa, eta legedian jartzen du muga. Bere horretan, ez dirudi ibilbide orri oso garbia.

Baina bidean dago koska. Joan goazela, ikasten badugu bestearena entzuten, eztabaidak burutzen, erabakiak adosten, gehiengoa errespetatzen eta gutxiengoa erakartzen… Bidaiak erakusten badigu elkarrekin ibiltzen, orduan Itaka guztiak izango ditugu eskura.

Kategoriak Sailkatugabeak | Etiketak | Iruzkin 1

Karrogileak

Data: 2006(e)ko martxoaren 30a Egilea: piperrautsa

Ormaiztegin topo egin genuen behin batean, Mari Karmen Garmendiak aurkeztu ninduen norbaiti karrolletako bezala. Nonbait harridura nabaritu zidan aurpegian, lehen aldiz entzuten bainuen hitza, eta azalpena eman zidan. Aitaren familia karrolleena zen, hau da karrogileena, eta leinu horretako kideak karrolletakoak.

Oso atzetik dator Irizartarren artisautza Ormaiztegin, eta gure aitaren belaunaldian egin zuen jauzi industriara, karrotik autobusera. Laister, udan edo, argitaratuko da liburu bat bilakaera hori jasotzen duena, EHUko bi irakaslek egina.
Interesgarria izan da niretzat kontu zaharrak errepasatzea, eta asko lehen aldiz jakitea.

Bizi garen munduak segundua estimatzen du bereziki, unea, baina ona da mendea ere ezagutzea, jatorria. Hitzak zarata polita ez duen arren, on egin zidan jakiteak karrolletakoa nintzela. Baita ezagutzeak nire aurrekoen kontu ugari. Tartean tartean, hemen azalduko ditut horietako batzuk.

Kategoriak Sailkatugabeak | Etiketak | Utzi iruzkina

Aste zoragarria

Data: 2006(e)ko martxoaren 26a Egilea: piperrautsa

Bi adieratan zoragarria: ederra eta zoratzekoa. Astelehena bikain hasi zen. Lankide batek gonbidatuta, lehenik Gasteizko Portaloien bazkaldu genuen eta gero katedraleko obrak bisitatu. Bi eginkizunak, zein baino zein gustagarriago. Gaueko 11etan etxera, majo.

Asteartean, Kutxan zazpi ordu eman ondoren, bazkaldu gabe Elgetara, masajea hartzera asteleheneko partez. Korrika bueltan Arrasatera, GOITBn grabatzeko bi tertulia, Berbaire saiorako. Arnas hartzeko astirik gabe Esteñibarrera, Mezulariako tertulian sartzeko. Eta hau bukatuta, mokadu bat egin eta Musikaireko bilerara, bai baitatoz udako jaialdiak Elorriora. Gaueko 11etan, azken neuronaren azken izpiak gidatuta iritsi nintzen etxera.

Asteazkena atseden eguna nuen, arratsalde osoa niretzat. Eta 12ak aldera, Euskadi Irratitik: Mikel, jaso dugu aspaldi espero genuen paketea. Zatoz! Lanean baimena eskatu eta 13:00etan sartu ginen lokutorioan. Zazpi ordu beranduago irten ginenean (eta eskerrak futbola zegoen!) burua neukan haundituta, bi talla gutxienez. Etxeratu eta ardo botila onena edan genuen etxekoandreak eta biok. Mihia gizen, gorputza neke, bihotza gozo erretiratu ginen.

Osteguna, goizeko zazpi orduak bete, eta arratsaldean bilera Donostian, lan aldaketa datorkit eta hura negoziatzen, urduri. Segidan Mezularia normala Miramonen, bezperakoa extraordinarioa izan baitzen. Lanekoa bide onetik doanez, etxera iritsi eta berriro errepikatu zen ardoarena, oraingoz gure gibelen kaltetan.

Ostiralean, afaria etxean: Joxe/Inma/Elene etorri ziren Berriztik, eta Joxe/Bego/Miren Elorriotik. Lepo jan eta edanda, giro onean, ordu txikietan ohera.

Larunbatean, bazkaltzera agertu ziren Santos eta Mariaje lankide eta lagunak, Ander/Josu eta Ainhoarekin, Donostiatik etorrita. Bapo jan eta edanda, arratsalde ederra eman genuen.

Eta gaur, domeka, Bergarako Zuloa elkartean bazkaria, Lurdes Idoiaga koinata Oñatiko alkate egin zaigula ospatzeko. Kristoren bazkaria prestatu digute Liernik eta Ramonek. Kafearekin, bertsoa kantatu diogu Lurdesi, eta Aitorrek prestatutako koadro ederra eman:

Trote latz honetan bizirik iraun eta, gainera, kontuan izanda asteon amaitu ditudala mahastian neguko lanak -seiehun olazi berri sartuta-, gailegoarena esan beharko diot neure buruari: **Eu mesmu cáusome respetu!**

Kategoriak Sailkatugabeak | Etiketak | Iruzkin 1

Izena eta izana

Data: 2006(e)ko martxoaren 24a Egilea: piperrautsa

Erakutsi ziguten izena duenak izana baduela, zerbaiti izena jartzean izana ematen zaiola jendaurrean. Baina jakituria zaharrak ez du argitzen izena aldatzeak nolako eragina duen izanean.

Duela urte batzuk hobetsi zuen Euskaltzaindiak, eta orain berretsi du, lehengo Deba Garaia izango zela Debagoiena eta Deba Behea, Debabarrena. Ildo beretik, Deba bailarak izen berria du: Debarroa. Xuxenek oraindik gorriz markatzen ditu izenok, eta Gipuzkoan jende asko ez da aldaketaz jabetu. Baina ibar goien honetan, esango nuke izen aldaketa finkatu dela dagoeneko.

Izena aldatzea aukera ona da izana gaurkotzeko. Eta Debagoienak behar luke eskualde izana hartu, eta landu estrategia propioa eta sendoa, aurrean dituen erronkak ganoraz gainditzeko.

Kategoriak Sailkatugabeak | Etiketak | Utzi iruzkina

Dozena bat lagun

Data: 2006(e)ko martxoaren 17a Egilea: piperrautsa

Ditxosozko prozesua ba omen eta, bestelakorik dirudien arren, sendo samar legoke. Nahiko sendo, behintzat, zapuztu nahi luketenen trabak eta atzaparkadak jasateko.

Baina prozesu ditxosozkoa, balego eta balitz, dozena bat lagunek daramate aurrera, alde bietakoak kontatuta. Eta horiek, hain zuzen, ez dabiltza hedabideetan kontakatilu. Dabiltzanak –gabiltzanok- ez dakigu zehatzik ezer, eta han-hemenka jasotako zurrumurruekin egiten ditugu jakitun plantak.

Ordea, inportanteegia deritzot prozesuaren gauzatzeari, arinkeriaz ibiltzeko. Horregatik, hedabideetan gai honetaz aritzeko, jokabide zorrotza hartu dut hurrengo denboretako: motz jardun, ez espekulatu eta ez endredatu. Beste dozena horrek lasai egin ahal izan dezan bere lana.

Kategoriak Sailkatugabeak | Etiketak | Utzi iruzkina

Begibakarra, motzago

Data: 2006(e)ko martxoaren 16a Egilea: piperrautsa

Edozein dela ere gatazka, bortizkeria dagoen tokian ugaldu egiten da begibakarren espeziea. Espezie honen ezaugarri nagusia da begi bat ixteko joera. Ondorioz, begi irekiaren aldea bakarrik ikusten dute. Kasurik larrienetan, begi itxiarekin ikusten ez dutena ukatzera iristen dira, existitzen denik ere ez dute onartzen.

Aldiz, Tolosako eskolapioetan batxiler zaharra ikasten ari ginela, zientzietako liburuak argi asko zioen: begi bakarrarekin errealitatearen irudi partziala hartzen da, zatikatua eta planoa; bakarrik bi begiekin jasotako irudiak burmuinean batzen direnean, orduan hartzen da ikuspegi osoa, erliebe eta sakontasunarekin.

Biktimak

Gatazkaren alde bakoitzeko begibakarrak baditu bere biktimak eta bere borreroak. Sarri, alde batekoen biktimak izaten dira bestekoen borreroak. Horrela ez denean, besteen biktimak izaten dira ondorio lazgarriak edo sahietseko kalteak.

Adibide pare bat.

Begibakarrak bihurtzen ditu bizirik dirauten biktimak eta haien ingurukoak politikaren protagonista; eta xaxatzen ditu epaile bihurtzeraino, jartzen ditu esaten zer den zilegi eta zer ez. Begibakarrak kokatzen du gatazkaren sorburua gehien komeni zaion tokian, eta fokua jartzen die bakarrik bere mesederako pasarteei. Gatazkaren historia neurrira moldatzen du, bere helburuen mesedetan.

Eta begibakarrak nahi ditu garaile eta galtzaileak; exijitzen du damua eta barkamen eskaria; edota aldarrikatzen ditu giza eskubideak bere biktimentzat, besteenak ahaztuta.

Begi biekin, argi dago: alde bietakoak dira biktima; elkartasuna eta justizia zor zaie, baina ez inongo ordain politikorik. Damua ezin da exijitu, ez da ezinbesteko baldintza. Inoren garaipena baino, helburua da berradiskidetzea. Lehen urratsak dira biolentzia gehiagorik eza, desarme dialektikoa eta errespetua.

Begibakarra esentzialista da politika kontutan, eta bere aukeraren oinarrian ikusten du egia berdaderoa. Defendatu edo irabazi nahi duen hori berez existitzen da, pertsonen borondatearen gainetik. Eta irmo azaltzen duenez bere ikuspegi planoa, dirudi arrazoia duela.

Egitasmo politikoak

Begibakarren Espainia da sakratua, ukiezina, bitarteko guztiekin defendatu beharrekoa, etsai ugarien kontra. Eta begibakarren Euskal Herria da mapa bat, nahi eta nahi ez; da su itzalezina, kate etengabea; da iraun beharra, kosta ahala kosta.

Begi biekin, bestela ikusten da. Egitasmo politikoak gizakion asmakizunak dira, aldagarriak eta suntsikorrak. Badira izaera kolektiboak, badira ibilbide historikoak, eta badira une bakoitzeko pertsonak. Eta hauetan gauzatzen da iragana, unearekin gurutzatuta. Mendea eta segundoa gurutzatzen diren lekua besterik ez izan (Ruper dixit) asko izatea da, ezin gara ezer gehiago izan.

Politika behar dugu elkarbizitzarako, besteak errespetatuz haien errespetua lortzeko. Mapak aldakorrak dira, biziraupen kolektiboa ez datza tinkotasunean, baizik moldatzeko gaitasunean. Ezer ez da sakratua, maite dugun neurrian da zerbait inportantea, batzen gaituena dugu beharrezko.

Espainia izango da bizileku erosoa, baldin eta bere egiten baditu bere baitakoen sentimenduak. Molde bakarrean hartzen baditu guztiak, uxatu egingo ditu bereziak. Ikusi besterik ez dago nola indartu den independentismoa, nola ahuldu den Espainia, Aznar begibakarraren sasoian.

Euskal Herria izango bada bizileku erosoa, beharko dugu eraiki egitasmo berri-berria: ez ukaziorik eta ez derrigorrik; oinarri komunekin denok konforme, xehetasunetan bakoitza libre. Eta hau lan luzea da, sakona; ez da alderdien mahaitik aterako, nahiz konponketa politikoak lagunduko lukeen giroa hobetzen.

Alferrik dute aritzea irmo edo ozen. Begibakarra bakarrik izan daiteke errege itsuen artean. Bi begidunen aldean, begibakarra gutxiago da, motzago.

Kategoriak Sailkatugabeak | Etiketak | Iruzkin 1

Tertuliakideen kottak

Data: 2006(e)ko martxoaren 12a Egilea: piperrautsa

Ostiralean afaria izan genuen Mezulariako tertuliakideok. Besterik pentsa badaiteke ere, askok ez genuen aurrez aurre ezagutzen, teknologiak ahalbidetzen baitu gune ezberdinetan kokatzea solasmahaiaren hankak.

Pentsa dezakezue, afarian kotta ugari ibili genuen, politikaz nagusiki, baina ez bakarrik. Kiniela gehienetan, bihar Otegi espetxeratu egingo dute, batzuen ustez luzerako. Hala ere, prozesuaren soka ez litzateke etengo; iturri fidagarrien arabera, Diez-Iruin-Etxebeste-Urrutikoetxea (Arjeleko beteranoak) dira ezker abertzalearen interlokuzioa, eta lehen paperak ere hasi omen dira agertzen.

Beste gai batek ere toki dezente hartu zuen, mahaiaren ertz batean: euskal mutilen deslokalizazioak. Baina, hori azaltzeko toki handia eta baimen berezia beharko nuke. Hurrengo batean, agian.

Kategoriak Sailkatugabeak | Etiketak | Utzi iruzkina

Heriotza inguruan

Data: 2006(e)ko martxoaren 10a Egilea: piperrautsa

Aurten, dagoeneko hiru osaba/izeba hil zaizkit. Adinean aurrera, normalean urrundu egiten gara osaba/izebekin, eta hiru heriotzok ez naute samindu, natural hartu ditut.
Baina jarri didate pentsatzeko puntua.

Halabeharrez, hiltzen ari dira gu haur ginenean guretzat heldu zirenak. Gu gara orain helduak, gaurko haurrentzat. Hauek heltzearekin batera, geuri tokatuko zaigu hiltzea.
Eta zorteko izango gara, tokatu arte irauten badugu.

Ze makabro! pentsatu du norbaitek honezkero. Ezetz uste dut. Bizi gara hil behar ez bagenu bezala, heriotzari bizkar emanda. Eta hurbil gertatzen denean, apurtu egiten gaitu. Hobe genuke barneratzea bizitza dela ziklo bat, eta hasiera bezala amaiera duela. Zuku gehiago aterako genioke egun bakoitzari.

Kategoriak Sailkatugabeak | Etiketak | 5 iruzkin

Atal berria

Data: 2006(e)ko martxoaren 7a Egilea: piperrautsa

Bataz beste, primeran bizi naiz. Egun beteak izaten ditut eta asmo politak dauzkat aurrera begira. Hala ere, urteak egin ahala (52 duela hilabete), iragana gero eta sarriago agertzen zait. Batzuetan da **déjà vu** sentsazioa; besteetan zerbait gozoaren nostalgia edo eskarmentu baten bentaja… Hemen bertan izan ditut horrelako flash-back batzuk, eta bururatu zait horiekin atal berri hau abiatzea.

Erabiliko dut nire bizitzaren zenbat pasarte errepasatzeko, oroitzapenak berpizteko, jatorria gogoratzeko, egungo zenbat kezkari neurria hartzeko… Atalik intimoena izango da, seguru.

Orain arte bizi izan dudana ez da izango liburu bat idazteko, baina bloga beste kontu bat da. Horregatik ausartzen naiz. Nire mesederako, batez ere.

Kategoriak Sailkatugabeak | Etiketak | Utzi iruzkina

Llach Gasteizen

Data: 2006(e)ko martxoaren 6a Egilea: piperrautsa

Kontzertura joan ahal izateko, ostiraleko tertulia egin nuen Radio Vitorian bertan. Eta zuzenean sartu zen Martxoaren 3ko manifaren jarraipena egiten ari zen kazetaria, esateko polizia pelotazoka ari zela. 76ko heriotzen erantzulea, Fraga, -30 urte geroago inongo erantzukizunik onartu ez eta oraindik agintean- aritua zen arratsaldean bertan PPren bilkuran Tejero eta enparauak ulertzen. Eta ordu bertsuan jakin genuen bigarren presoaren heriotza kartzelan. Horrekin guztiarekin, aztoratuta joan nintzen kontzertura. Han, Llach-ek berak esan zuen manifan atxiloturik ere izan zela.

TAUren etxea lepo zegoen, errokero zaharrez betea, 50 urte bataz beste. Jende asko, antolaketa ona, arazorik ez. Eta oholtzan, gure Lluis. Talde txikiaz lehen zatian, erakutsi zuen zelako artista handia den: kantu perfektuak,bikain kantatuak, musika laguntzak ondo neurtuta… Errepertorioan, kantu mitiko batzuk baita berriak ere, Estatut-az bere jarrerak azalduz. Konpromezua beti.

Eta gero… Campanades. Duela 30 urteko heriotzei egindako kantata izugarria. Oholtzan 150 lagun, orkestra eta orfeoi, eta piano gainean etzanda Lluisen oihu zirraragarria: **Assasins! que mai no tingueu repòs en cap dels vostres dies, i que en la mort us persegueixin les nostres memòries**.

Amaieran, bisak eta apotesia. Eta Llach-en azken lezioa. Giro bero hartan, sartu zuen maitasunezko kantu xume bat, esanaz: Maitasunak behar du izan gure ekintza guztien motorra…

Egunkari baten irakurri nuen domekan kontzertua izan zela nostalgiaren aldarri. Oker galanta! Atzera begira barik, kontzertuak eta testuinguruak gogorarazi ziguten giza konpromezuan eta hiritar erantzukizunean ez dagoela erretirorik.

Kategoriak Sailkatugabeak | Etiketak | Utzi iruzkina