Mikel Irizarren bloga

Urtean bizpahiru aldiz egiten dugu, joan den larunbatean azkenekoz:
egun bat aurrez izendatu, guapo-guapo prantatu eta egun pasa joaten
gara kapitalera, hiri giroak ere badirela gogoratzeko. Han, bereziki,
paseatu egiten dugu, alde guztietara begira adi-adi, sarritan aho
zabalik. Ez da gutxiagorako, Bilbo nola jarri den ikusita.

Larunbatean, Guggin sartu ginen, Errusiako erakusketa erraldoia ikustera. Kandinsky, Chagall eta Malevich modukoekin gozatu ondoren, eta irten aurretik, Serraren areto
handiari egin genion bisita, oraindik ikusi gabe baikeneuzkan bere
azken piezak jarrita. Bereziki gustatzen zaizkit haren forma
ondulatuak, eta eskulturen baitan sartzeak bihotzean sortzen didan
kilika. Ondoko gela txikian, elkarrizketa argigarria entzun nion
Richard Serrari. Bere ustez, XX. mendean eskulturak egin duen urratsik
handiena izan da oinarritik jaistea lurzorura, horrek aukera eman dio
espazioak sortu eta antolatzeko. Tipo zintzoa iruditu zitzaidan, eta
oso jantzia.

Bazkal ondoren pasiera, jaki eta garagardo alemaniarren astuna
arintze aldera. Eta, azken boladan ohi dugun eran, arreta berezia jarri
genion Isozaki ateari,
Uribitarten, Bilbo suspertu duen puzzleko azken pieza. Oso itxura ona
hartzen ari da inguru hau. Dorre garai dotoreek kasik ezkutatu egiten
dute Albiako dorre zatarra, eta eskailera zabalari antzematen zaio nola
lotuko dituen goialdea eta ibaiertza. Lastima Calatravaren zubi zuriari egin dioten luzapen petatxua, beste zerbait merezi zuen!

Ferreterian erosketa batzuk egin (baserrian beti behar da ferreteriatik zerbait), film bat ikusi (Neil Jordanen Desayuno en Plutón ederra) eta ilundu orduko etxera, oreatuta.

Atal banatan aurkeztu dizkizuet dagoeneko Txuri eta Beltxi. Nire inguru hurbilena osatzeko norbait falta da, ordea: nire bikotekidea, Fatima. Itzalean egoten da gusturen, horregatik bota dut katuena aurretik, bestela ez baitzidan baimenik emango bera hemen ateratzeko.

Ez da, haatik, lehen aldia blog baten agertzen dena. Orain baino lehen, Julen Gabiriak eskaini zion tarte hau bere blog ohi (ai!) bikainean. Orduan ere, anaiaren itzalean aurkitu zuen Julenek Fatima, bere zelulekin Joxeri osasuna itzulita gauza handirik egin izan ez balu bezala, barne poza asko kanporatu barik.

Hogeita hamar urte daramagu elkarrekin. Bilera klandestinoan egin genuen topo, ESBren
sorrera prestatzen ari ginela. Eta segituan egin ginen bikote, berehala
igarri genuen elkarrekin zerbait sendo sortzeko gai ginela.

Harrezkero hainbat bizileku korritu dugu, milaka kilometro batzuk
egin ditugu bizikletak kargatuta, makina bat une gozo eta barre aldi
egokitu zaigu. Atzera begirakoan, poz lasaiez ikusten dut elkarrekin
egindako ibilbidea.

Duela 14 urte, Esteñibar agertu zitzaigun. Arrasaten bizi
ginen orduan, Fatimaren sorterrian; hiltzea omen zegokidan herrian.
Baina paraje berriak liluratu egin gintuen, eta Fatimak erantzun egin
zion nire tiradizoari. Bikain erantzun ere, ni bezain pozik bizi baita
hemen, neroni bezain murgildua hemengo bizimoduan. Konforme jarri
zitzaidan argazkirako ere, atzeko mahasti zaindua ikustekotan.

Poeta batek noizbait idatzi zuen, Fatimarekiko sentitzen dudana ondoen adierazten duen esaldi hau: Compañera del alma, compañera…

Aurreko albistea aspalditxokoa da, baina atzo sartu zen erantzun bat. Zehatzago, galdera bat:

Eta zertan da Kutxan izandako lan aldaketa hori, galdetzea atrebentzia handia ez bada?

Gaur hasi naiz erantzuten, eta sistemak ez dit onartu. Nonbait epe bat dago galderantzunetarako eta atzo bukatu zen. Ez dut, ordea, galdera erantzun gabe utzi nahi eta hemen kopiatzen dut prestatuta neukan testua:

Galdetzea libre duk, eta ez erantzutea ere bai. Baina kasu honetan etzagok eragozpenik.

Kutxan 20 urtez egon nauk jendaurrean, leihatilan. Lan komertziala baino nahiago izan diat zerbitzu ahalik eta txukunena ematea. Baina lan mota horretarako baldintzak okertuz joan dituk urteetan zehar, eta azken boladan ez ninduan gustura ari, presio handia genian eta gauzak ondo egiteko astirik ez. Horregatik sufrimendua.

Halako batean, txiripaz, zerbitzu zentraletako zuzendari batek fitxatu naik bere talderako, bi eginkizunekin: euskara zerbitzuari laguntzea pilatzen ari zitzaizkion gaiekin, eta gizarte ekintzakoei laguntzea Debagoienerako jardunean. Hau da, erabat gustuko ditudan bi lan; eta, gainera, patxadazko giro atseginean egitekoak. Ezingo nikek imajinatu loteria hoberik. Horregatik natxiok hain pozik.

Iaz mahatsaren kontakizuna arretaz jarraitu zuenak, honezkero igarri du aurten ez dagoela apenas aipamenik. Arrazoia oso sinplea da: urte eskasa doa, mahats asko galdu da, dagoeneko. Eta ez Esteñibarren bakarrik, Bizkaia aldean arazo asko dago, Gipuzkoan ez dakit.

Gorrin eguraldia nagusitu da aurtengo udan: hezetasun handia, sirimiri eta ihintz ugari, sargoria, zeru garbi gutxi… Berez, apirilean hasita mahastiari egiten diogun tratamenduak nahikoa behar luke horri guztiari aurre egiteko, baina aurten ikusi da oraindik ez dugula dena ondo egiten.

Galeraren arrazoiak bat baino gehiago izango dira eta badut honetaz kexa puntu bat erakundeekin. Bizkaian, Aldundiak oso kontrolatuta dauka txakolinaren sektorea, eta gainera badugu txakolingileon elkarte bat ere, Bialtxa izenekoa. Ordea, urtea hain txarra joan arren, ez dute ahalegin berezirik egin arazoa aztertzeko eta akatsak igartzeko, hurrengo urtetan gauzak hobeto egin ditzagun. Bakoitzak bere aldetik atera behar izan ditugu ondorioak.

Gabezia horrek eraginda, mahastizaintza liburuetara jo dut. Eta uste nuena baino askoz gehiago ikasi dut. Hainbat akats aurkitu ditut nire jardunean, hobeto ezagutu dut mildiu gaitza eragiten duen onddoa, eta hartu ditut hainbat erabaki datorren urterako.

Eta ez dut sufritu. Pena ematen dit mahats galduak, baina lasai hartu dut galera. Uste dut baduela zerikusirik Kutxako lan aldaketak: lehen, haserre nenbilenean, mahatsak eman behar zidan poza eta fallatzen bazuen, akabo mundua; orain, han pozik nabil, eta hobeto eraman dezaket mahatsak kale egitea. Lagun batek esan dit blog honi berari ere antzematen zaiola tonu alaiagoa, azken boladan.

Total, aurtengo abuztuan, nola mahatsa bera eta mahatsondoak triste samar dauden, pentsatu dugu mahastia behintzat dotore jartzea. Eta bi asteotan jotafuego ibili gara Joxe/Bego/Gurutze/Fatima eta bostok belarra apaintzen.
Lan gogorra da, baina oso esker onekoa. Ikusi bestela:

Txuri sei hilabeteko katueme gaztea zela, inguruko katu beltz bat hasi zen gurean agertzen eta halako batean harrapatu zuen gure dontzella. Familia handia etxaurrean bazkaltzen ari ginela harrapatu ere, denon bistan. Txortaldi laburraren amaieran, Txurik ohiko karraxia bota zuen eta Usue, Bergarako iloba, -artean 6 bat urteko neskatila- ikaratu egin zen: Zer egin jau?

Haragikeri haren ondorioz, handik bi hilabetera jaio zen Beltxi, aita bezala beltz erabatekoa. Arraroa da katakume bakarra jaiotzea, eta esplikazioa izan omen daiteke ama hain gazte izatea.

Beltxi arra da. Edo zen, antzutu genuen arte. Lorenzo lagunak senperenak eta bi esaten dizkit horregatik, eginik heuk aprobie bat kenduta, notejode! eta antzekoak. Baina Beltxik 10 urte hartu ditu, bestela bizpahiru urte bizi diren katuen aldean. Eta, noski, oso aurpegi graziosoa jartzen du katuemeen deiak entzuten dituenean arreske.

Mahastizain amorratua da. Ez da egongo munduan beste katu bat Beltxik adina dakienik mahastizaintzaz. Horretarako, mahastira goazen bakoitzean gurekin etortzen da eta adi-adi egoten, guk zer egingo.

Eta ez mahastian bakarrik, bestela ere, oso laguntzaile fina da Beltxi. Adibidez, afal ondoren pixka bat ibiltze aldera, zakarra eramaten dugu maiz, 300 metrotara dagoen ontzira. Ba, zakar poltsa ikusi orduko, Beltxi fijo etortzen da gure ondoan zakarrontziraino. Behin hara iritsita, miaaaau luze bat egiten du eta, nola behera begira gelditzen den, besoetan hartu eta jiratzen dugu gorantz. Zeremonia laburra amaituta, hor abiatzen gara hirurak etxera bueltan.

Imajinatuko duzue oso zaila dela katu beltz bati ilunpean argazkia ateratzea. Horregatik doa beste hau, Beltxiren planta dotorea ikus ezazuen.

Ama mimosaren semea oso zakarra izan da gaztetan. Baina adinaz biguntzen ari da Beltxi ere, gero eta sarriago eskatzen ditu ferekak. Eta amak kontatzen dakien bezala, semeak hitzegin egiten du, asko eta garbi. Guk bakarrik ulertzen diogu, baina hori Beltxirentzat nahikoa da.

Umetan, ustez lagun nuen txakur batek kosk egin zidan eskumuturrean. Harrezkero, ez dut inongo zaletasunik izan animaliekiko… Esteñibarrera iritsi nintzen arte. Xaguak zeudela eta katakume bat ekarri ziguten, Rubio. Halabaina, hilabete egin orduko auto batek zapaldu zuen eta lehertu. Eta, James Deanek bere sasoian nola, gazte eta lirain hil zen katuak ere sekulako arrastoa utzi zigun bihotzean. Harrezkero, ezin izan dugu katurik gabe bizi.

Geroztik hil zaizkigu beste batzuk ere: Kati, Gorri… Eta arrastoa sakonduz joan da. Egun, bi katu ditugu: Txuri eta bere semea, Beltxi.

Txuri aipatu nuen behin, eta gaur aurkeztu egin nahi dizuet. Gurekin mimosa erabatekoa den bezala, kanpokoekin zeharo da izutia. Eta, somatu orduko ezohiko auto edo bestelako zaratarik, derrepente ezkutatuko da, ahal badu goian gure gelan, edo bestela behean, sotoan. Horrelakoetan, konturatu gara Txurik oso ondo dakiela kontatzen: bost auto etorri badira kanpokoak, haiek joaten hasten direnean Txuri kieto egongo da gordelekuan, harik eta bosgarrena joaten den arte. Orduan ez du minutu bat ere itxoiten agertzeko, mimo bila.

Azken boladan, gordeleku berria erabiltzen du, egoera kontrolatzeko aukera hobea ematen baitio: etxaurreko prentsa, Parra tabernatik ekarritakoa.

Ohartuko zineten belarrimotz daukagula katua. Zuri erabatekoa izaki, ez du eguzkiaren aurkako babes naturalik eta erre egingo litzateke, ilerik ez balu. Hain zuzen, belarri puntetan ile gutxiago zeukan eta handik hasi zitzaion kalbarioa: erredura, zauria, odola, ile gutxiago, erredura handiagoa… Albaitariak esan zigun minbizia zetorkiola hurrengo eta irtenbiderik onena zela belarriak zuztarretik moztea. Pensat i fet, bigarrenez jaio da gure Txuri.

Katu sentibera da erabat. Beldurti eta mimosa bai, baina erdi poeta ere bai. Eguzki sartzearekin malenkonia pizten zaio eta luze egoten da ortzimugari begira.

Ez nuen sekula pentsatuko katu bat horrela maitatzera iritsiko nintzenik.

(Hurrengo atal batean: Beltxi)

Astebete gurekin pasata, itzuli dira bakoitza bere etxera gure urrezko neskak. Konforme ibili dira eta konforme joan. Eguraldia portatu egin zaigu: bero handirik ez eta, tarte pare bat kenduta, ateri. Ahal eta nahi adina egin dute paseoan eta etzanean; apetitu onez eta estimatuta jan dute jarritakoa; komeria batzuk ibili dituzte belarriko aparailuekin; eta behin baino gehiagotan tokatu zaie giro zaratatsuetan ezer entzun ez eta irribarre fijoarekin itxoitea, zarata baretu arte.

Eskapadatxo pare bat egin dugu: bat Berriozabaleta auzo bitxira, eta patxadaz jarrita egon ginan auzo barreneko iturri harrigarrian; bestea, Arrazolako bidegorrira, eta han ere gustura ibili ginan zelai eder eta ardi/ganadu artean.

Joan aurretik, ordea, opari bikaina utzi digute. Atzo, bazkalondoan, eguzkia genuen etxe aurreran eta kapelak banatu zituen Fatimak. Ikusi ze estilorekin jazten duten kapela urrezko neskek, Joxeren aldean.